Mwa Kufundijija Obe

Mutyima wa Mundamunda

“MUTYIMA wa mundamunda utōka o musao (musamo) ulādijañana tulo twa konko.” Bino binenwa bya kala bikokela milangwe pa kintu kimo kikatampe, kya amba: Shi tulonde mutyima wetu wa mundamunda, tukekala na ndoe ya mutyima ne kumvwañana.

Ino ke bonsopo batoñanga kwiulonda. Adolf Hitler wādi wisāsula amba ye aye mwinē mwingilo wa kunyongolola muntu mu bupika bwa milangwe ya kwiongola, ya kwidimba, itelwa bu mutyima wa mundamunda. Umbikalo wandi wāseleje ba mityima kūlu i kilomboji kisansa mutyima kilombola byamalwa biobolwelanga bantu bakalabale bapela kulonda mutyima wabo wa mundamunda. Ne dyalelo mo monka, kudi bantu banshikani bavule, babipolapola​—bonañana ne kwipayañana pakubulwa nansha kwialakanya. Bavule bene mu bukata bwa bano bankuma-bibi i bankasampe babimengemenge. Dibuku dimo dyabandawile kino kipupo didi na mutwe wa mwanda unena’mba, Banuke Bampikwa Mutyima wa Mundamunda.

Nansha bantu bavule byokebalañanga bya kutapañana, inoko bavule kebamwenepo kibi kidi mu kwenda busekese bwa munyanji, mu kubepa bubela, nansha mu bundalandala. Mikadilo miyampe ke myoneke kujokoloka ntanda yonso. Pa mwanda utala bupondo bukatampe bwādi bwa kulupuka mu mutōtelo wabine, mutumibwa Polo wāsonekele amba, bene Kidishitu bamobamo bakeula milongelo ya ino ntanda, ne kwikala’bo na “mutyima wabo wa mundamunda mufwe, pamo’nka bwa mupye mudilo.” (1 Temote 4:2) Kyaka kya milongelo ya kiboja i kikatampe mpata dyalelo mu ano “mafuku a kumfulo.” (2 Temote 3:1) Bene Kidishitu bafwaninwe kulonga buninge bwabinebine mwanda wa kulama mutyima wabo wa mundamunda. Tukokeja kwiulama na kwiufundija ne na kwiutamija.

Ñeni, Mutyima, ne Mutyima Obe wa Mundamunda

Mutumibwa Polo wānene’mba: “Nesambanga byabinebine mudi Kidishitu, nkibepapo bubela, ne mutyima wami wa mundamunda ungitabijanga bwa kamoni mudi [m]ushipiditu [s]andu.” (Loma 9:⁠1) Kino kilombola amba, mutyima wa mundamunda ukokeja kwikala kamoni. Uyukile kubandaula mwiendelejo wa umbūmi ne kwiwanya nansha kwiutopeka. Nangu yetu yonso ya kuyuka kushiyañanya kiyampe ne kibi yetutūdilwe mu mityima yetu na Umpangi wetu. Omwanda mutyima wetu wa mundamunda ukokejika kobwa ne kufundijibwa. Namani? Na kwifunda buyuki bwabinebine mu Kinenwa kya Leza. Mutumibwa Polo unena’mba: “Mwikale kupalukako ponka pa kwisambula mityima yenu, amba mutompe kiswa-mutyima wa Leza, ne mwikadile bulumbuluke.” (Loma 12:⁠2) Kitatyi kyoenda ushimika milangwe ne kiswamutyima kya Leza mu ñeni yobe, mutyima wa mundamunda obe ukashilula nao kwingila mungya mashinda a Leza.

Batumoni ba Yehova bakwashanga midiyo ne midiyo ya bantu kujokoloka ntanda, ‘befunde kuyuka Yehova Leza ne Yesu Kidishitu.’ (Yoano 17:3) Bafundijanga misoñanya ya Yehova Leza itala pa busekese, pa bunkolwankolwa, pa busongi, pa byabusunga, ne pa bintu bikwabo bivule, ku bantu ba mityima yakubulwa budimbidimbi, kupityila ku mpangiko yabo ya kwendeja bifundwa bya Bible ku mobo ku bitupu.a (Nkindi 11:1; Mako 10:​6-​12; 1 Kodinda 6:​9, 10; Efisesa 5:​28-​33) Kwifunda buno ‘buyuki bwabinebine’ i ditabula didi na mvubu, mwanda bwitupanga manwa a kutamija mutyima wa mundamunda wa bwine Leza. (Fidipai 1:⁠9) Kyabine, nansha shi mwine Kidishitu ke mupye mu kwivwanija Bible, ufwaninwe kwendelela nyeke na kudisha ñeni yandi na Kinenwa kya Leza mwanda wa mutyima wandi wa mundamunda wikale kwingila senene.​—Mitōto 1:​1-3.

Kadi Bible ulombola kukwatañana kudi pa mutyima wa mundamunda ne mutyima wa kyelekejo, ufunkila pa malango etu ne pa bintu byabila mityima yetu. (Loma 2:​15) Ñeni ne mutyima bingidilanga umbumo senene enka poso shi mutyima wa mundamunda i mushikate. Kino kekishintululapo enka kutūla myanda mu ñeni kete, mhm. Ufwaninwe kadi ne koba mutyima obe​—malango a mundamunda, kwabila kobe, ne kusaka kobe. Omwanda dibuku dya Nkindi dingidija bishima “kwiela mutyima obe,” “ulombola mutyima obe,” ‘ta mutyima obe.’ (Nkindi 2:2; 23:19; 27:23) Muswelo umo wa koba mutyima i kulanga ne kulanguluka pa Bisonekwa. Mitōto 77:12 unena’mba: “Nkafwatakanyanga ne pa mīngilo yobe yonsololo, ne kulanga pa bilongwa byobe.” Kulanguluka kubwanya kwitupa muswelo wa kwiyuka malango etu a mundamunda ne kukanina kwa mityima yetu.

Kimfwa, langa bidi shi udi na kibidiji kya disubi kya kutoma mfwanka. Wi muyuke biyampe amba kutoma mfwanka kuleta misongo, pamo’nka na muyukile’kyo bantu bonso. Balunda nobe ne bobe balongo abakukankaja’yo abakoka, abe umona bu i kikomo kumuleka. Lelo ukokeja kulanguluka muswelo’ka pa musapu wa Bible, ebiya umone kuningisha mutyima obe wa mundamunda wa kuleka’yo?

Kimfwa, tompa kulanguluka pa binenwa bya mutumibwa Polo bidi mu 2 Kodinda 7:⁠1 (MB): “A baswe, byo tudi ne ino milao ino’i, twitokejei byobya byonso bifityija ngitu ne bifityija [mushipiditu] bine, tukankamane kwikadidila bapandulwemo ne [kwakamwa] Leza ponka.” Ivwanija senene buluji bwa bino binenwa. Wiipangule amba, ‘Lelo “ino milao” mine isambila’po Polo i milao’ka?’ Shi utange myanda mine yādi imanine’po mīsambo, ukamona amba mavese a kungala anena’mba: “Kadi e kyo kinenena Leza [Yehova, NW] amba: ‘Talukai mu bantu’bo, mukalañane nabo, kemukitengai kyakyo [kya disubi], nami nkemutambula. Nkekalanga Shenu, nenu mukekala bami bana, bana-balume ne bana-bakaji. I nankyo mubanenena [Yehova] Wabukomobonso!’ ”​—2 Kodinda 6:​17, 18, MB.

Uno musoñanya wa Polo wa ‘kwitokeja batwe bene byobya byonso bifityija’ pano uwaninge! Mwanda tubayuka kyotufwaninwe kwitokejeja kine i kika, i Leza walaya ‘kwitutambula,’ kushintulula ko kunena amba, kwitukwatakanya. Papo ukokeja kwiipangula amba, ‘Kupwana nandi​—pamo na mupwaninanga mwana mwana-mulume nansha mwana-mukaji na shandi lelo kubabipa?’ Mwene ‘kutambulwa’ nansha kuswebwa na Leza wa tunangu ne buswe i kintu kya kutendelwa? Shi umona amba uno mulangwe i mweni kodi, nankyo bandaula muswelo ulombolwanga bana buswe ne kisanso na babo bambutwile bebasenswe. Pano langa bidi, mo mukekadila ne kyobe kipwano na Yehova! Shi ulanguluke bininge pa kino, nankyo ne kwabila kwikala na kipwano kya uno muswelo nako kwenda kutama.

Ino ivwana: Ubwanya kupwana na Leza kipwano kya pabwipi enka poso shi kodi muleke ‘kutenga bya disubi.’ Wiipangule amba: ‘Lelo mwene kutoma mfwanka i kimo kya mu ‘bya disubi’ bipela Leza? Lelo mwene kino kibidiji i kimo kya mu bintu “bifityija ngitu,” kintūla mu byaka bya misongo ya miswelo ne miswelo? Yehova byadi Leza “ujila,” wakubulwa kiko, lelo ukokeja kuntokelwa pa mutyima pa kumona nekuja mu bintu bimfityija uno muswelo?’ (1 Petelo 1:​15, 16) Yuka kadi amba Polo witusoñanya twilame ne ku bintu byabila mityima, ino abyo ‘bifityija mushipiditu.’ Wiipangule namino amba: ‘Lelo kino kibidiji kya mfwanka kibulwepo kumuna bupika mu ñeni yami? Lelo kino kilokoloko kikamuna’tu nyeke’nka namino kufika ne pokikaleta misongo ku yami ngitu, ku kyami kisaka nansha ku kumvutakenya kipwano kyami na Leza? Lelo ndeke’tu mfwanka wenda umboleja nyeke mayumba’nka namino?’ Kulanguluka pa bino bipangujo bisansa mutyima kukakupa bukankamane bwa kuleka’yo!

I bine, padi kuleka mfwanka kukusakila bukwashi ne madingi a bantu bakwabo. Ino kulanguluka pa Bible kyo kintu kikatampe kikokeja kukupa manwa a kufundija ne kuningisha mutyima obe wa mundamunda umone kwitalula mu bupika bwa kibidiji kya kutoma mfwanka.

Kitatyi Kyotulonga Bibi

Nansha byotwielelanga’ko byabinebine mwanda wa kulonga byoloke, dimodimo kubulwa kubwaninina kwetu kwitulubijanga, twaponena mu kilubo. Papo mutyima wetu wa mundamunda wetutopeka, ino bamobamo bakimbanga kusūla’byo. Pakwabo kadi tukokeja kupungila, ketusake kuleka kulonga bukomo bwa kwingidila Leza. Ino vuluka kimfwa kya Mulopwe Davida. Kupwa kwa aye kulonga busekese na Bafesheba, mutyima wandi wa mundamunda wāshele umujonda byamwiko. Ulombola njia yaādi nayo amba: “Ke-dintu dyuba ne bufuku kuboko kobe kwandemenene, mema a mungitu mwami abālamuka bwa mulanga wa bushipo.” (Mitōto 32:4) Bisansa mutyima, lelo ke amopo? I amo! Kuno kutapwa ku mutyima kwa bwine Leza kwātonwene Davida esāse, ebiya wēsāsa, ne kupwana wāpwana monka na Leza. (Enzankanya na 2 Kodinda 7:​10.) Milombelo ya Davida ya kusaka kulekelwa i bukamoni bukatampe bulombola amba wēsāshile na mutyima umo. Davida wāikele kukwashibwa, wāalamuka ne kumona monka nsangaji yandi, mwanda wālondele byādi bimulombola mutyima wandi wa mundamunda.​—Mitōto 51.

Kino kibwanya kwitufikila nansha ke dyalelo. Bamobamo bāfundile Bible na Batumoni ba Yehova mu kitatyi kya kala, mu kwenda kufunda, bāyuka amba būmi bwabo kebukwatañenepo na misoñanya ya peulu ya Leza, bāleka kifundwa. Kekubulwe, padi bādi bashikete na mwanā muntu bya ntekele nkuvwike, pakwabo bādi bapika ba bibidiji kampanda bya disubi. Mityima yabo ya mundamunda yēbapenene!

Shi udi mu ngikadilo ya uno muswelo, nankyo bandaula bishima byānene mutumibwa Petelo mu difuku dya Pentekosa. Kitatyi kyaāsokwedile patōka bubi bwa Bayuda ba mu yabo ntanda, “batapilwe ku mityima.” Pa kyaba kya kukusuka, ino abo bākōkele ku madingi a Petelo, besāsa, ne Leza nandi wēbatōkelwa pa mutyima. (Bilongwa 2:​37-​41) Nobe ukokeja kulongela monka! Pa kyaba kya kuleka bubinebine amba mwanda mutyima obe wa mundamunda ukutopeka, abe leka mutyima obe wa mundamunda ukutonone ku ‘kwisāsa ne ku kwalamuka pa mutyima.’ (Bilongwa 3:​19) Sumininwa, ulonge buninge bwa kwilemununa, Leza ukakutōkelwa pa mutyima.

‘Ikala na Mutyima wa Mundamunda Muyampe’

Wikale washilwile kwifunda mashinda a Yehova panopano, nansha shi kodi mwine Kidishitu mupye, upotolwele bintu bivule, uno musoñanya wa Petelo udi na bukwashi kodi: ‘Ikala na mutyima wa mundamunda muyampe.’ (1 Petelo 3:​16) I kintu kiyampe, ke kitundupo. Wiufundije na kudisha ñeni yobe ne mutyima obe na tunangu tudi mu Bible, Kinenwa kya Leza. Londa mutyima obe wa mundamunda kitatyi kyoukudyumuna. Nabya umone ndoe ya mutyima itamba ku kukōkela mutyima wa mundamunda.

Na bubine, kufundija ne koba mutyima obe wa mundamunda ke mwingilopo upēla. Ino ukokeja kulombela kudi Yehova Leza akukwashe. Leza ukokeja kukukwasha umwingidile “ne mutyima wa mundamunda mulumbuluke onka, ne kwitabija kwa binebine.”​—1 Temote 1:5.

[Kunshi kwa dyani]

[Kifwatulo pa paje 6]

Kutanga Kinenwa kya Leza ne kulanguluka’po kwitupa manwa a kufundija mutyima wetu wa mundamunda