“Wakutanga Penepo Ēvwanije Biyampe”
“Po mukamonapo kikobakane kya munyanji k[ilengej]a musala . . . ke kīmene [mu kifuko kikola, “NW”], . . . ebiya boba bēkele mu Yudea banyemen[e] mu ngulu.”—MATEO 24:15, 16.
TUKOKEJA kwepuka kinzengele kyafwena pabwipi shi twi badyumunwe’kyo. (Nkindi 22:3) Langa ngikadilo yādi’mo bene Kidishitu pāile bene Loma kutamba Yelusalema divita mu 66 K.K. Yesu wēbadyumwine amba kibundi kikajokolokwa ne konakanibwa. (Luka 19:43, 44) Bayuda bavule bāmufutulula. Ino bandi bana-babwanga bālama kidyumu kyandi. O mwanda bāpandile ku kinzengele kya mu 70 K.K.
2 Mu bupolofeto butala pa ano mafuku otudi’mo dyalelo, Yesu wāletele kiyukeno kidi na bintu bivule, mavita, bimpengele bya nzala, bintenshi, bipupo bya mba ne kupangwapangwa kwa bene Kidishitu basapula Bulopwe bwa Leza. (Mateo 24:4-14; Luka 21:10-19) Kudi kadi kintu kikwabo kyātelele Yesu bu kya kuyukila’po bandi bana-babwanga amba mfulo ibafwena, i ‘kikobakane kya munyanji kilengeja musala kimene mu kifuko kikola.’ (Mateo 24:15) Tubandaulei buluji bwa bino binenwa, tumone muswelo obitenga būmi bwetu bwa dyalelo ne bukāya kumeso.
3 Pāpwile Yesu kutela kiyukeno, wānene’mba: “Po mukamonapo kikobakane kya munyanji k[ilengej]a musala kyokya kyanenenwe kudi Danyele mupolofeto, ke kīmene [pa kifuko kikola], (ino wakutanga penepo ēvwanije biyampe) ebiya boba bēkele mu Yudea banyemen[e] mu ngulu. Yewa ukēkala pa musaka wa njibo kakatūkapopo kulupula kintu mu njibo, mhm. Nansha wa mu budimi nandi kakajokela kunja kukayata bivwalwa byandi. Yō! Yō! malwa abo! boba bakēmita mafu, ne bakwamusha bāna mu oa mafuku. Ebiya kadi mwikale kulombela Leza amba, lubilo lwenu kelukēkala pa umpepo wa mashika, nansha mu dya Sabado, ehe. Mwanda kukēkalanga kyamalwa kibūke kya kubulwa, nansha kingi kikwabo kidingakene nakyo, kushilwila konka kungalwilo kwāpangile mwine Leza, ne kutūla ku dyalelo kuno’ku, nansha kumeso kwine.”—Mateo 24:15-21.
4 Mānga ya ba Mako ne Luka ibweja’ko myanda mikwabo. Popa panene Mateo amba i “mu kifuko kikola,” Mako 13:14, MB aye unena’po amba i “po kekifwaninwepo kwikala.” Luka 21:20 nandi ubweja ku binenwa bya Yesu amba: “Po mukamonapo ku Yelusalema vita, ibajokoloka konso konso, po pakuyūka’mba, musala wakyo ubafwena.” Bino binenwa bitulombolanga amba kufikidila kubajinji kwādi kutala pa bene Loma bākatambile Yelusalema ne tempelo yandi—pantu pādi pamwene Bayuda bu pakola, ino kepākidipo pantu pakola kudi Yehova—kwāshilwile mu 66 K.K. Kusalwa kwinekwine kwāfikidile kitatyi kyāile bene Loma konakanya kibundi ne tempelo mine mu 70 K.K. Lelo “kikobakane kya munyanji” kine kyādi kika? Ne kyāimene namani “mu kifuko kikola”? Eyo, malondololo a bino bipangujo asa kwitulombola patōka mukekadila kufikidila kwakyo kwa mu ano mafuku.
5 Yesu wākankamikile batangi amba bayuke kunañuna. Batangi ba bika? Ke ba Danyele shapita 9 kadi. Mu uno shapita mutanwa bupolofeto bulombola kitatyi kyālailwe kumweka Meshiasa, kadi bānene’mo amba kupwa kwa myaka isatu ne kipindi ‘ukatyibwa’ko.’ Buno bupolofeto bunena kadi amba: “Penepo byamunyanji pa kusambakana yewa usalakanya ukafika; ino kutūla ne kumfulo kwine kutūngwe, bukalabale bukapungulwilwa padi yewa usalakanya.”—Danyele 9:26, 27; tala ne Danyele 11:31; 12:11.
6 Bayuda bādi balanga amba buno bupolofeto bwāfikidile pāsubijibwe tempelo na Antiokusa wa IV kubwipi kwa myaka 200 kunyuma. Ino Yesu, ku wandi mutamba, wāsoñenye bantu kuyuka kunañuna mwanda “kikobakane kya munyanji” kyādi kekyamwekele, nansha kwimana’kyo “mu kifuko kikola.” I kimweke patōka amba, Yesu wādi ufunkila pa kibumbo kya bene Loma kyādi kya kwiya mu 66 K.K. na ñembela yakyo. Ano mandalapo, obāingidije kyaba kilampe, ādi byelekejo, o mwanda ādi bintu bya munyanji ku Bayuda.a Shi ke pano, i kitatyi’ka ‘kyobāimene mu kifuko kikola’? I kitatyi kyāile kibumbo kya bene Loma na mandalapo abo kutūta Yelusalema ne tempelo yandi, yādi imwenwe na Bayuda bu ikola. Bene Loma bāshilwile ne kuseñemuna lubumbu lwa kipango kya tempelo. Bine, kino i kya munyanji kyāimene pantu pakola!—Isaya 52:1; Mateo 4:5; 27:53; Bilongwa 6:13.
“Kikobakane kya Munyanji” kya mu Kino Kitatyi
7 Tamba pa Divita I dya Ntanda, tumonanga kufikidila kukatampe kwa kiyukeno kya Yesu kitelelwe mu Mateo shapita 24. Ino vuluka bino binenwa byandi: “Po mukamonapo kikobakane kya munyanji k[ilengej]a musala . . . ke kīmene [mu kifuko kikola, NW], . . . ebiya boba bēkele mu Yudea banyemen[e] mu ngulu.” (Mateo 24:15, 16) Kino kipindi kya bupolofeto kifwaninwe’nka kufikidila ne mu kino kyetu kitatyi.
8 Kiteba kya Mulami kya difuku 1 Kweji 1, 1921 (Angele) kyādi kilombola kikulupiji kidi na bengidi ba Yehova amba buno bupolofeto bukafikidila, kyēsambile’po kukwatañana na myanda yādi ilongeka mu Moyen-Orient. Kupwa, Kiteba kya Mulami kya mu mafuku 15 Kweji 12, 1929, (Angele) pa paje 374, kyānenenena’tu patōkelela’mba: “Kukanina konso kwa Bumo bwa Mizo i kukimba’tu kubombola bantu kudi Leza ne kudi Kidishitu, o mwanda i kikobakane kya munyanji, kilupwilwe na Satana, kintu kityani ku meso a Leza.” Kino “kikobakane kya munyanji” kyāmwekele mu 1919. Mwenda mafuku, Bumo bwa Mizo bwāikala ke Kitango kya Bumo bwa Mizo. Batumoni ba Yehova balombolanga nyeke amba ano malongolodi a bantu akimba kuleta ndoe i kintu kya munyanji ku meso a Leza.
9 Kishinte kishele kunyuma i kilete kitōkeji mu kīpi pa myanda idi mu Mateo shapita 24 ne 25. Lelo kukidi kitōkeji kifwaninwe kuletwa pa ‘kikobakane kya munyanji kimene mu kifuko kikola’? Eyo, kidi’ko. Bupolofeto bwa Yesu i bukwatañanye bininge ‘kwimana mu kifuko kikola’ na kushilula kwa “kyamalwa” kyālailwe. O mwanda, nansha “kikobakane kya munyanji” byokyaija, kuno kukwatañana kwa ‘kwimana kwakyo mu kifuko kikola’ na kyamalwa kibūke i kintu kyotufwaninwe kulanguluka’po. Muswelo’ka?
10 Bantu ba Leza bāivwanije bidi amba kipindi kibajinji kya kyamalwa kibūke kyāshilwile mu 1914 ne amba kipindi kya mfulo kikafikidila ku bulwi bwa Amakedona. (Kusokwelwa 16:14, 16; enzankanya na Kiteba kya Mulami, 1 Kweji 4, 1939, paje 110, Angele.) Nanshi i kipēla kwivwanija buluji bwādi bulangilwa amba “kikobakane kya munyanji” kya mu kino kitatyi kyadi kya kwimana mu kifuko kikola kinondanonda na Divita I dya Ntanda.
11 Inoko mwenda myaka, twenda tumona bintu mu muswelo mwishile. Mu dya Buná, mafuku 10 Kweji 7, 1969, mu New York City, ku Kitango kya Matanda kyādi kinena’mba “Ndoe Pano Pantanda,” F. W. Franz wādi mwimaniji mpingakani wa Watch Tower Bible and Tract Society mu kine kitatyi’kya, wānene kishinte kilangula masenda. Tutu Franz wāpitulukile bidi mu mwivwanino umbajinji wa bupolofeto bwa Yesu, wānena’mba: “Kwāletelwe bushintuludi amba ‘kyamalwa kibūke’ kyāshilwile mu 1914 K.K. ne amba kekyādipo kya kwendelela kufika ne ku mfulo, ke-pantu Leza wāimikile Divita I dya Ntanda mu Kweji 11, 1918. Tamba’nka penepa Leza wāshidile bandi bashingwe-māni bashele ku bene Kidishitu batongwe mukenga wa kwingila mingilo yabo kumeso kwa kuleka kipindi kya mfulo kya ‘kyamalwa kibūke’ kiposoke monka ku bulwi bwa Amakedona.”
12 Kupwa wāleta’po bujadiki bwa bushintuludi amba: “Kukwatañana na binkumenkume bya mu myaka katwa imbajinji, . . . ‘kyamalwa kibūke’ kinekine kekyāshilwilepo mu 1914 K.K. Ino kyokya kyāfikile Yelusalema mwinemwine wa mu ano mafuku mu 1914-1918 yādi’tu ‘ngalwilo ya misongo’ . . . ‘Kyamalwa kibūke’ kekyamwekele kasha kine kikidi kumeso, mwanda akyo i bonakani bwa umbikalo wa ntanda yonso wa mutōtelo wa bubela (kwela’mo ne Bipwilo bya Ki-kidishitu) bukalondwa na ‘divita dya difuku dikatampe dya Leza Mwinē Bukomo Bonso’ ku Amakedona.” Kino kishintulula’mba kyamalwa kibūke kyonso kituntulu kyādi kikidi kumeso.
13 Uno mwivwanino i mulete kitōkeji kya kuyuka kitatyi kyāshilwile kwimana “kikobakane kya munyanji” mu kifuko kikola. Vuluka byobya byālongekele mu myaka katwa imbajinji. Bene Loma bāile kutamba Yelusalema divita mu 66 K.K., kupwa bēkoka mu kitulumukila, ne kino kyāpa ‘bantu’ bene Kidishitu mukenga wa kupanda. (Mateo 24:22) Ne batwe netu tutengele kyamalwa kibūke kisaka kushilula panopano, ino mafuku akyo akatyepejibwa pangala pa batongwe ba Leza. Yukila pa uno mwanda: Mu kufikidila kubajinji, ‘kikobakane kya munyanji kyāimene mu kifuko kikola’ kyādi kikwatañene na kutambañana kwa bene Loma bādi bendejibwa na Mudyavita Gallus mu 66 K.K. Ne dyalelo nadyo mo monka, kuno kutambañana—kuposoka kwa kyamalwa kibūke—kukidi kumeso. Nanshi “kikobakane kya munyanji k[ilengej]a musala,” kyāikele’ko tamba mu 1919, kekyaimene mu kifuko kikola.b Lelo kikemana’mo muswelo’ka? Ne kino kikokeja kwitutala namani?
Kutambwa mu Mafuku a Kumeso
14 Mukanda wa Kusokwelwa utela kutambwa kwa mutōtelo wa bubela ne konakanibwa kwao kukidi kumeso. Shapita 17 ulombola mukekadila butyibi bwa Leza bukafikila “Babiloni Mukatakata, inandya babwitwa”—umbikalo wa ntanda yonso wa mitōtelo ya bubela. Bipwilo bya Ki-kidishitu kyo kipindi kyandi kikatampe kianya bu kipwene kipwano na Leza. (Enzankanya na Yelemia 7:4.) Ino mitōtelo ya bubela, ne Bipwilo bya Ki-kidishitu kumo, i bishinka bya “balopwe ba panopantanda” bya tamba kalāa, buno bwabo bushinka bukafudija ino mitōtelo ku musala. (Kusokwelwa 17:2, 5) Lelo ikasalwa na bāni?
15 Tutanga mu Kusokwelwa amba kudi “kinyema kityila, pyā” kyādi’ko mu bula bwa kitatyi kampanda, kupwa kyājimina, kadi kyājoka dikwabo. (Kusokwelwa 17:3, 8) Kino kinyema i kikwatwe makasa abidi na balopwe ba ntanda. Myanda pala pala ya mu bupolofeto i mitupe kitōkeji, tubayuka amba kino kinyema kya kyelekejo i bulongolodi bwianya kuleta ndoe bwāikele’ko mu 1919 butelwa bu Bumo bwa Mizo (“kikobakane kya munyanji”), butelwa dyalelo bu Kitango kya Bumo bwa Mizo. Kusokwelwa 17:16, 17 ulombola’mba Leza ukatūla mu mityima ya bambikavu bamobamo ne bantu bantumbo ba mu kino “kinyema” mulangwe wa kusala umbikalo wa ntanda yonso wa mitōtelo ya bubela. Kuno kutambwa kyo kiyukeno kikalombola kuposoka kwa kyamalwa kibūke.
16 Kushilula kwa kyamalwa kibūke byokukidi kumeso, lelo ne ‘kwimana mu kifuko kikola’ nako kukidi kumeso? Mo mobimwekela. Nansha “kikobakane kya munyanji” byokyamwekele ku ngalwilo kwa ino myaka katwa, kikidi’ko ne pano myaka makumi ne makumi, ino kisa kwimana “mu kifuko kikola” mu muswelo wa pa bula panopano ponka. Bene Kidishitu ba dyalelo i ba kutengela kumona muswelo okisa ‘kwimana mu kifuko kikola,’ monka mwādi mutengelele balondi ba Kidishitu ba mu myaka katwa imbajinji. Eyo, tukelaija’ko bidi mwanda wa kuyuka tumyanda tonso tutala pa kufikidila kwakyo kwa mu ano mafuku. Inoko, tuyukei amba mu matanda amoamo mushikwa wa mitōtelo ke mushilule kala kumweka. Bambikavu bamobamo, bekutyile umbumo na kitango kya bādi bene Kidishitu ino abasasukila pafula abashiye lwitabijo lwabine, i bashikwe mitōtelo yonso, nakampata bene Kidishitu babine. (Mitōto 94:20, 21; 1 Temote 6:20, 21) O mwanda pano balupusa ba kipolitike batambanga “Kāna-ka-mukōko divita.” I kyabine, dino divita dyendanga dininga pamo’nka na mulombwela Kusokwelwa 17:14. Byobakomenwe kukwata kimakasa Kana ka mukōko ka Leza—Yesu Kidishitu udi mu kifuko kizunzulwe ne kya ntumbo—bakapwila mpumpu batōtyi babine ba Leza, nakampata “bapandulwemo” bandi. (Danyele 7:25; enzankanya na Loma 8:27; Kolose 1:2; Kusokwelwa 12:17.) Leza i mwitukulupije amba Kana ka mukōko ne boba badi nako bakanekenyanga.—Kusokwelwa 19:11-21.
17 Tuyukile amba musala utengele mutōtelo wa bubela. Babiloni Mukatakata i “mukolwe mashi a bapandulwemo,” ino nansha byabikele bu mulopwe mukaji, konakanibwa kwandi kudi’ko byabine na bine. Lupusa lwandi lwa disubi lwaubikile nalo balopwe ba pano pantanda lukafulamuka bityani, pakālamuka kipwano kyabo ke mushikwa wa malwa ukamushikwa ‘masengo dikumi ne kinyema.’ (Kusokwelwa 17:6, 16; 18:7, 8) “Kinyema kityila, pyā” pokikatamba mutōtelo wabwitwa divita, “kikobakane kya munyanji” kikemana mu muswelo wa kyoneja mu Bipwilo bya Ki-kidishitu bitembaulwa bu pantu pakola.c Ebiya papo musala ukashilula pa Bipwilo bya Ki-kidishitu byampikwa lwitabijo, bitela abyo bine bu kifuko kikola.
‘Kunyema’—Muswelo’ka?
18 Yesu pa kupwa kutela ‘kwimana kwa kikobakane kya munyanji mu kifuko kikola,’ wādyumwine amba boba bakanañuna balonge’po kintu kampanda. Lelo wādi usaka kunena’mba kyokya kyaba—kikemana ‘kikobakane kya munyanji mu kifuko kikola’—bavule bakatamba mu mutōtelo wa bubela ne kunyemena mu butōtyi bwabine? Mhm. Ivwana mwāikadile kufikidila kubajinji. Yesu wānene’mba: “Boba badi mu bu-Yudea banyemen[e] ku ngulu. Penepo kadi wa ku musaka wa njibo katūkako’mba: Ntwele mu njibo nkalupule kintu, mhm. Nansha wa mu budimi nandi kakajokamo’mba: Nkayate mutwelo wami. Yō! Yō! i malwa abo! bakwimita mēmi! kadi malwa abo! boba bakwamusha bāna mu oa mafuku. Kadi mulombelei’mba: Pa lubilo lwetu kelukēkala pa mashika.”—Mako 13:14-18.
19 Yesu kānenepo amba enka boba bādi mu Yelusalema bo bādi bafwaninwe kunyema, bwa aye wādi usaka banyeme mu kité kya mutōtelo wa Bayuda; nansha amba wādi usaka kwibadyumuna bashinte mutōtelo—batambe mu wa bubela, banyemene mu wabine. Bana-babwanga ba Yesu kebādipo mwa kudyumwinwa kidyumu kya kunyema mu mutōtelo umo kwenda mu mukwabo; mwanda bādi kala ke bene Kidishitu babine. Kadi kutambwa kwa mu 66 K.K. kekwātonwenepo batōtyi ba mu mutōtelo wa Bayuda bādi mu Yelusalema ne kufulakufula kwa Yudea baleke mutōtelo wabo betabije bwine Kidishitu. Polofesele Heinrich Graetz unenena pa boba bājokele mu kibundi pa kupwa kupanga bene Loma bānyemene, amba: “Bazelote bājokele mu Yelusalema (mu difuku dya 8 Kweji 10) benda bapūkija byungwe bya ñimbo ya bulwi, mityima yabo yenda ibakinka nsangaji ya lukulupilo lwa kunyongololwa ne bwanapabo. . . . Mwene Leza na lusa lwandi wēbakweshe monka mwaādi ukwashisha bankambo babo? Mityima ya Bazelote keyādipo na moyo wa bīya kumeso.”
20 Penepa i kika kyālongele kibalwa kityetye kya batongwe mwanda wa kulonda madingi a Yesu? Bātambile mu Yudea, bānyemena mu ngulu bobwa bukila bwa Yodano, enka namino bēlombola amba kebādipo babadilwa mu ngikadilo ya Bayuda, mwikale mu myanda ya kipolitike nansha ya mutōtelo. Bāshiya madimi, mobo, pambulwa nansha kukumbula bituntwa byādi mu mobo abo. Bātūdile butōtyi bwa Yehova kumeso kwa bintu byo-byonso byādi bimweka bu bya kamweno, mwanda bādi bakulupile amba ukebalama ne kwibakwatakanya.—Mako 10:29, 30; Luka 9:57-62.
21 Ivwana pano kufikidila kukatampe. Ke myaka makumi mavule, tudyumuna’nka kudyumuna bantu amba batambe mu mutōtelo wa bubela, belunge ku butōtyi bwabine. (Kusokwelwa 18:4, 5) Midiyo ne midiyo ke mīlunge’ko. Bupolofeto bwa Yesu kebulombwelepo amba pakaposoka kyamalwa kibūke, milwi na milwi ya bantu ikāya ku butōtyi bwabine. I kyabine, mwanda ne mu 66 K.K. kemwādipo milwi ya Bayuda bāalamukile. Ino bene Kidishitu babine bakalombwa kusumininwa kukatampe kwa kulonda kidyumu kya Yesu kya kunyema.
22 Pano’ko ketudipo kala mwa kukonkotwela kamwanda ne kamwanda katala pa kyamalwa kibūke, ino mokyendele tukokeja kunena’mba kotudi kunyema kwānene Yesu kekudipo na buluji bwa kunyemena mu kifuko kampanda. Bantu ba Leza badi kala konso konso, pi na pi, mu mafinko onso a ntanda. Tukulupile amba nansha byokilomba kunyema, bene Kidishitu bakalama nyeke kwishila kobeshidile na malongolodi a mitōtelo ya bubela. Kadi i kiyampe kuvuluka’mba Yesu wādyumwine kuleka kujoka ku njibo kukasela bivwalwa nansha bintu bikwabo. (Mateo 24:17, 18) Kepabulwe padi kudi matompo etutengele atala pa motumwenine bintu bya kungitu; lelo twi bimwene bu bya kamweno kupita’ni, nansha lupandilo lwa bonso badi ku mutamba wa Leza lo lwa kamweno kutabuka? Eyo, kunyema kwetu kulomba padi kususuka ne kwisuminwa bintu bimobimo. Mwanda biketulomba kwiteakanya kwabinebine, mwa kubwaninya bintu byonso bisakibwa, pamo na mwālongele boba bētubadikidile mu myaka katwa imbajinji, bāshile Yudea bānyemena ku Pelea, bukila bwa Yodano.
23 Tufwaninwe kukulupila nyeke amba Yehova ne bulongolodi bwandi budingakene na lūlu kyo kinyemeno kyetu. (2 Samwele 22:2, 3; Mitōto 18:2; Danyele 2:35, 44) Mo mwetu motukakingwa! Ketukeulapo milwi ne milwi ya bantu bakanyemena “umita” ne kukimba kwifwa “mu mabwe a ngulu”—yelekeja malongolodi ne bitango bya bantu bikashala’ko kakitatyi katyetye pa kupwa kwa Babiloni Mukatakata kusalwa. (Kusokwelwa 6:15; 18:9-11) I bine, bino bitatyi bikekala bikomo kutabuka—pamo’nka na mobyāikadile mu 66 K.K. ku bana-bakaji bādi na memi bānyemene mu Yudea, ne ñenda yense wādi wenda mu umpepo wa mashika a mvula. Ino tudi na kikulupiji amba Leza uketupandija. Tuningishei nanshi kikulupiji kyetu mudi Yehova ne mudi wandi Mwana ubikele pano bu Mulopwe wa Bulopwe.
24 Kekudipo kyotukwatyilwa moyo pa byobya bisa kufika. Yesu kādipo ukimba kuzakaja bandi bana-babwanga ba mu kyokya kyaba, nansha ke pano pene ne mu mafuku akāya kumeso, kasakilepo kukwatyija muntu moyo. Wētudyumwine mwanda wa twikale kwiteakanya mityima yetu ne ñeni yetu. Mu bino byonso, bene Kidishitu bakikōkeji kebakapebwapo mfuto pakonakanibwa mutōtelo wa bubela ne bashele’ko ba ku ino ngikadilo imbi. Abo bakanañuna, mwanda balamine kidyumu kitala pa ‘kwimana kwa kikobakane kya munyanji mu kifuko kikola.’ Bakemanija shinkidingi mu lwitabijo lwabo pakubulwa kutelententa. Eyo, ketwakilwai mulao wa Yesu waālaile amba: “Yewa wakūminina monka ne kumfulo kwine ye ukapandanga.”—Mako 13:13.
[Footnotes]
a “Mandalapo a bene Loma ādi alamibwa na bulēme bu bintu bijila bya kutōta nabyo mu matempelo a mu Loma; buno bulēme bobādi balēmekele abo mandalapo bwādi bulombola bukatampe bwabo pa mizo mikwabo . . . [Ku basola] ādi amonwa bu kintu kijila kupita bintu byonso bidi pano pantanda. Ndalapo o wādi mutyipo wa sola yense mwine Loma.”—The Encyclopædia Britannica, 11th Edition.
b Mulangwe udi’po i uno, kufikidila kwa binenwa bya Yesu mu 66-70 K.K. kukokeja shako kwitukwasha twivwanije muswelo ukafikidila kyamalwa kibūke, ino kuno kufikidila kubidi kekukokejapo kudingakana mu bintu byonso mwanda kulongeka kwako i kwa mu ngikadilo mishileshile.
c Tala Kiteba kya Mulami, 15 Kweji 3, 1976, paje 165-168, Falanse.
[Questions]
1. Kidyumu kyāletele Yesu kidi mu Luka 19:43, 44 kyāfikidile muswelo’ka?
2, 3. Mwanda waka tufwaninwe kuta mutyima ku bupolofeto bwa Yesu busonekelwe mu Mateo 24:15-21?
4. I bika bilombola amba Mateo 24:15 wāikele kufikidila mu myaka katwa imbajinji?
5, 6. (a) Mwanda waka batangi ba mukanda wa Danyele shapita 9 basakilwa kuyuka kunañuna? (b) Lelo bupolofeto bwa Yesu butala pa “kikobakane kya munyanji” bwāfikidile muswelo’ka?
7. I bupolofeto’ka bwa Yesu bufikidilanga dyalelo?
8. Batumoni ba Yehova i bajingulule muswelo’ka “kikobakane kya munyanji” mu bula bwa ino myaka?
9, 10. Mwivwanino umbajinji wa kyamalwa kibūke i mulete kitōkeji namani pa mumweno wetu wa kitatyi kikemana “kikobakane kya munyanji” mu kifuko kikola?
11, 12. I bujadiki’ka butala pa kyamalwa kibūke bwāletelwe mu 1969?
13. Mwanda waka i kyendele’mo kunena’mba kwimana kwa “kikobakane kya munyanji” ‘mu kifuko kikola’ kukidi kumeso?
14, 15. Kusokwelwa shapita 17 witukwasha namani twivwanije binkumenkume bikatwala ku Amakedona?
16. I myanda’ka ilongeka itala pa mutōtelo yotufwaninwe kuta’ko mutyima?
17. I bika byotukokeja kunena pa muswelo ukemana “kikobakane kya munyanji” mu kifuko kikola?
18, 19. I buluji’ka buletelwe bulombola’mba ‘kunyemena mu ngulu’ kekishintululapo kushinta mutōtelo?
20. Bana-babwanga babajinji bālongele kika pa kidyumu kya Yesu kya kunyemena mu ngulu?
21. Ketufwaninwepo kutengela kukamona bika pakatambañana “kikobakane kya munyanji”?
22. Kulonda madingi a Yesu a kunyemena mu ngulu kwitulomba kulonga bika?
23, 24. (a) I kwepi kumo kete kotukekala kukingwa? (b) Kidyumu kya Yesu kitala pa ‘kikobakane kya munyanji kimene mu kifuko kikola’ kifwaninwe kwitusombela ku kulonga kika?
[Caption on page 24]
Babiloni Mukatakata ye utelwa bu “inandya babwitwa”
[Caption on page 25]
Kinyema kityila pyā kitelelwe mu Kusokwelwa shapita 17 kyo “kikobakane kya munyanji” kyēsambile’po Yesu
[Caption on page 26]
Kinyema kityila pyā kikaludika bulwi bwa kukasala mutōtelo
[Review on page 26]
Lelo Ukivulukile?
◻ “Kikobakane kya munyanji k[ilengej]a musala” kyēlombwele namani mu myaka katwa imbajinji?
◻ Mwanda waka i kyendele’mo kulanga amba “kikobakane kya munyanji” kya mu ano mafuku kisa kwimana mu kifuko kikola mu mafuku āya kumeso?
◻ I kutambwa’ka kukatambañana “kikobakane kya munyanji” kulailwe mu Kusokwelwa?
◻ I ‘kunyema’ka’ kotufwaninwe kukanyema?