Nobe Ukokeja Kumwena mu Misoñanya ya Leza

BINE nobe kwidilwepo amba banyema baludikwanga na kitetyima. Mashini mavule nao anañanga mungya ndudi ya bijila bya bupunga bwao. Ino bantu abo bāpangilwe mwanda wa kuludikwa na misoñanya. Mwanda waka tubanena namino? Mwanda Yehova, Mushiludi wa misoñanya yonso myoloke, wānene pa kupanga muntu mubajinji amba: “Leka bidi tulonge muntu mu bu-kyelekejo kyetu, mwendele kīfwa kyetu.” Umpangi i mushipiditu; kadipo na umbidi wa misunya na motwikadile nao batwe, nanshi tudi mu “kyelekejo” kyandi mwanda tukokeja kwiula bumuntu bwandi, ne kulombola mu ludingo kampanda ngikadilo yandi milumbuluke. Bantu babwanya kukwatañanya būmi bwabo na misoñanya, ko kunena’mba, kukwatañana na byobya byobetabije amba yo mbila ya kulondela’po bilongwa byoloke. Yehova wāsonekeje misoñanya mivule ya uno muswelo mu Kinenwa kyandi.—Ngalwilo 1:26; Yoano 4:24; 17:17.

Padi ukanena’mba: ‘Bible udi na misoñanya tutwa na tutwa. Nkibwanyapo kwiiyuka yonsololo.’ I kyabine. Inoko ivwana bidi uno mwanda: Misoñanya ya Leza yonso idi na kamweno shayo, ino kudi imo mikatampe kupita mikwabo. Ukokeja kujingulula kuno kwishila mu Mateo 22:37-39, mwānene Yesu amba mu mbila ne misoñanya ya mu Bijila bya Mosesa mudi imo mikatampe kupita mikwabo.

Lelo i yepi mikatampe kutabuka? Misoñanya mikatampe ya mu Bible i yoya imanine’po bininge kipwano kyotupwene na Yehova. Shi tulame’yo, nabya Umpangi ye ukekala na lupusa lukatampe luludika busole bwetu bwa mu mwikadilo. Kadi kudi misoñanya mikwabo imanine’po kipwano kyotupwene na bantu netu. Kulonda ino misoñanya kuketukwasha tulwe na mushipiditu wa kami-kami, mu miswelo yonso yobeutela.

Twanzei bidi na bubinebine bumo bwa kamweno mpata bulombwelwe mu Bible. Lelo i bubinebine’ka, ne bwitutala netu muswelo’ka?

“Mwinemukatakatamwine Panopantanda Ponsololo”

Bisonekwa Bikola bilombola patōka amba Yehova ye Umpangi wetu Mukatampe, Leza Mwinē Bukomo Bonso. Kekudipo udingakene nandi, nansha umusenselela’ko. Buno bo bubinebine bukatampe butanwa mu Bible.—Ngalwilo 17:1; Musapudi 12:1.

Mulembi umo wa mukanda wa Mitōto wānene Yehova amba: “Wi Mwinemukatakatamwine panopantanda ponsololo.” Davida Mulopwe wa pa kala nandi wāsoneka’mba: “Bulopwe bo bobe, a Yehova, kadi wazunzulwa bwa mutwe peulu pa byonsololo.” Yelemia mupolofeto mutumbe nandi wālemba’mba: “Kekudipo nansha umo mwine wifwene nobe, a Yehova; wi mukatakata, kabidi dyobe dijina i dikatampe mu bukomokomo.”—Mitōto 83:18; 1 Bilongwa 29:11; Yelemia 10:6.

I muswelo’ka otubwanya kulonda buno bubinebine butala padi Leza mu būmi bwetu bwa difuku ne difuku?

Pano mwine ufwaninwe kwikala umbajinji mu būmi bwetu i mumweke patōka—ke Umpangi wetu, Mwine witupele būmi kadi. Pa kino, mwene i biyampe nanshi kuleka kwikala na mutyima onso wa kusaka kukokela milangwe potudi batwe bene—mutyima utādilanga bantu bamo kupita bakwabo? Musoñanya wa tunangu wa kulonda pano i uno wa ‘kulongela bintu byonso mu ntumbo ya Leza.’ (1 Kodinda 10:31) Mupolofeto Danyele wāshile kifwa kiyampe pa uno mwanda.

Nsekununi itulombola amba kyaba kimo ñeni ya Nebukaneza Mulopwe wa Babiloni yāvutakene pangala pa kilotwa kyaālotele, wālomba bantu bamushintulwile’kyo. Bonso pa kukomenwa komenwē, Danyele wālombola mulopwe myanda yonso yaādi usaka kuyuka. Lelo Danyele wētumbije aye mwine pa bino byonso? Nansha dimo, wātumbije “Leza wa mūlu usokolanga bifibwe.” Danyele wānena monka’mba: “Kino kifibwe kino’ki kekyasokwelwepo ko ndi mwanda wa ñeni, shi yaka, shi yaka, yo ndi nayo, itabukile ya bantu bōmi, shi ba ani, shi ba ani, ehe.” Danyele wādi mwana-mulume ulonda misoñanya. O mwanda mukanda wa Danyele umutela misunsa isatu mituntulu bu “muswedibwe nakampata” ku meso a Leza.—Danyele 2:28, 30; 9:23; 10:11, 19.

Shi wiule Danyele kukabulwepo kumwena’mo. Kintu kikatampe kya kuyuka shi tusaka kwiula kifwa kya Danyele i kukanina kwa mutyima. Le i ani ufwaninwe kutumbila byolonga? Nansha shi udi mu ngikadilo’ka, nobe ubwanya kulonga bintu mungya uno musoñanya wa mvubu mpata mu Bible, wa kuyuka amba Yehova i Mfumu Mulopwe. Ekale ulonge uno muswelo ukekala “muswedibwe nakampata” ku meso andi.

Tubandaulei pano misoñanya ibidi ya pa kitako ibwanya kwituludika mu bipwano bya kupwana na bantu netu. Bantu besakilanga’nka kwisakila, o mwanda kupwana kwa bantu na bantu i bulwi bukatampe.

“Mutyima wa Bumvubumvu”

Boba betangidijanga abo bene kumeso kebekalangapo divule batondwa. Bavule baswele kwikala na būmi bulumbuluke, kadi bebusaka panopano ponka. Kudi abo, butūkanye i buzoze. Bamona amba kitūkijetyima i ngikadilo ifwaninwe kwikala’nka na bantu bakwabo, ke abopo, mhm. Ino shi kebafwila kwitūla kumeso, baloñanga monso mobasakila pampikwa kubanga kintu. Molangila, lelo kudi muswelo wa kwikala na ngikadilo mishile na yabo?

Bengidi ba Leza bamonanga ino ngikadilo difuku ne difuku, ino keifwaninwepo kwibasambukila. Bene Kidishitu bapye balondanga musoñanya unena’mba: “Wakwitendela aye mwine kētabijibwapo, ehe, poso yewa wakutendelwa kudi Mfumwetu.”—2 Kodinda 10:18.

Kulonda musoñanya udi mu Fidipai 2:3, 4 nako kudi na bukwashi. Kino kisonekwa kikukankamika kuleka kulonga kintu “nansha kimo, kya bingojila, nansha kya ntumbo ya bitubitupu, mhm, ino ku mutyima wa bumvubumvu bonso bēkale kulemeka bakwabo pakatampe pene.” Mu uno muswelo bantu kebakekalapo kubanga enka byabo “bintu wa byandi, wa byandi, ehe, poso ne ku bintu bya [bakwabo].”

Muntu wādi wilangila biyampe aye mwine, kadi wētūdile pa kyaba kyandi i Ngideoni, mutyibi Muhebelu wa pa kala. Kādipo usaka kwikala mwendeji wa Isalela. Ino pa kutongwa’ye pa uno mwingilo, wākokela milangwe pa kubulwa kufwaninwa kwandi. Ushintulula’mba: “Talapo bidi, difu dyetu i ditabuke bulanda muno mu Manase, ne ami mwine ne mutabuke butyetye mu njibo ya tata.”—Batyibi 6:12-16.

Kadi Yehova pa kupwa kupa Ngideoni bushindañani, bana-balume bene Efelaimi bēpotomeja nandi. Lelo Ngideoni wālongele’po namani? Le wēmwene bu muntu udi na mvubu mpata mwanda wa bushindañani bwaāpelwe? Mhm. Aye wāepukile kyamalwa na kulondolola bibatūkija mutyima. Amba: “Lelo kyo nalonga kya kudingakana na kyalongele banwe i kika?” Bine Ngideoni wādi na mutyima wa bumvubumvu.—Batyibi 8:1-3.

I bine, uno mwanda wa Ngideoni wālongekele mu myaka ya kala. Ino kubandaula ino nsekununi kukidi na kamweno. Ubamone amba Ngideoni wādi na ngikadilo mishile na yoya idi na bavule dyalelo, kadi wādi ulonga bintu bikwatañene na ngikadilo yandi, ne kumwena wāmwena’mo.

Ngikadilo isambakene pi na pi, itembaula kwisakila ikokeja kunyengakanya mumweno otwimona batwe bene. Ino misoñanya ya mu Bible yololanga kuno kunyengakana, itufundija mvubu minemine yotudi nayo ku meso a Umpangi ne a bakwetu.

Tukanekenya ino ngikadilo ya dyalelo enka shi tulonda misoñanya ya mu Bible. Ketukasunkanibwapo kadi na milangwe ya kansontomokela nansha na kwitatwila bumuntu bwetu. Mu kwenda kwifunda misoñanya myoloke mo mu kwenda kuyukidija ne Mushiludi wayo. Eyo, kuta mutyima mpata ku misoñanya ya Leza potutanga Bible kudi na kafwila midimo.—Tala kapango.

Yehova wāpangile bantu bekale peulu pa banyema baludikwa divule na kitetyima. Kulonga kiswa-mutyima kya Leza i ne kulonda misoñanya yandi. Mu uno muswelo tukalama senene busole bwa mu mwikadilo wetu, buketufikija mu ngikadilo impya ya bintu ikaletwa na Leza. Bible witupa buluji botufwaninwe kukulupidila amba panopano ponka kusa kwikala ngikadilo impya pano pa ntanda ponso ‘mukekala boloke.’—2 Petelo 3:13.

[Kapango/Kifwatulo pa paje 6]

Misoñanya Imoimo ya mu Bible Ikwasha

Mu kisaka:

“Kekukēkala muntu, nansha umo, wakwisakila bya aye mwine, poso byonka bya mukwabo.”—1 Kodinda 10:24.

“Buswe . . . kebukimbangapo tumweno twa abo bwine.”—1 Kodinda 13:4, 5, NW.

“Bonso bēkale kusanswa bakaji babo pamo bwa abo bene.”—Efisesa 5:33.

“Bānwe bakaji, mwikale kukōkela balume benu.”—Kolose 3:18.

“Teja shobe wakubutwile, kadi kokafutulula inobe padi mununu.”—Nkindi 23:22.

Ku masomo, ku kaji, ne mu busunga:

“Kitompekejo kya kudimba i kyamunyanji . . . Mupupakane umonanga mfuto ya budimbidimbi.”—Nkindi 11:1, 18.

“Wakwiba nandi ēbuleke bwivi bwandi; nanshi aputumine mu mīngilo ya kwingila ne makasa andi.”—Efisesa 4:28.

“Wampikwa kwingila mīngilo, kakidya.”—2 Tesalonika 3:10.

“Umbyonso byo mulonga, mwikale kwibīngila ne mutyima onso monka, pamo bwa kudi Mfumwetu.”—Kolose 3:23.

“Tudi ne mutyima wa mundamunda mulumbuluke wakusaka [kwiendeja pakubulwa budimbidimbi] umbintu byonso.”—Bahebelu 13:18.

Mumweno wa Bupeta:

“Upelakanya kumona bupeta kakabulwepo mambo.”—Nkindi 28:20.

“Yewa usanshilwe ndalama kakekutapo ku ayo, ehe.”—Musapudi 5:10.

Kwimona bu muntu wa mvubu:

“Bantu [bekimbila] ntumbo ya abo bene ayo ke ntumbopo.”—Nkindi 25:27.

“Muleke ungi akutendele, ke kyakanwa kya abe mwine, mhm.”—Nkindi 27:2.

“Kemukilemekai banwe bene kutabuka ne mufwanyinwe kwilemekela, enhe.”—Loma 12:3, MB.

“Shi muntu afwatakanye’mba: Ami ne muntu byamalwa; aye muntu bitupu, nabya wisepa aye mwine.”—Ngalatea 6:3.

[Kifwatulo pa paje 5]

Danyele wāpele Leza ntumbo

[Kifwatulo pa paje 7]

Kwikala na bakwetu munenena misoñanya ya Leza kubutulanga kipwano kiyampe ne nsangaji

[Kutambile Kifwatulo pa paje 7]

U.S. Fish & Wildlife Service, Washington, D.C./Robert Bridges