Mwa Kutamijija Buswe Bwabinebine
“Buswe bo bwanga bundapa būmi; buswe bo būmi bwine.”—Living to Purpose, na Joseph Johnson, 1871.
MUNTU uyukanga kuswa bantu namani? Le i na kwifunda masomo a kuyuka ngikadilo ya bantu? Lelo i na kwitangila mabuku aye mwine’ni? Nansha i na kubandila masinema alombola myanda ya bukena? Nansha dimo. Bantu bayukilanga kuswa bantu dibajinji ku kifwa ne ku bufundiji bwa bambutwile babo. Bana bakayuka buluji bwa kishima buswe shi bamona, mu kifuko mudi kisanso, bambutwile babo bebadisha ne kwibakinga, besamba nabo ne kwibata mutyima byabinebine. Bakayuka kadi kuswa bantu shi bambutwile babo bebafundija mwa kulondela misoñanya milumbuluke ya kuyuka biyampe ne bibi.
Buswe bwabinebine i butabuke kisanso kya bitupu nansha kiswelelela. Buswe buloñanga nyeke bintu pa mwanda wa kamweno ka bakwabo, nansha shi abo kebamwenepo mvubu yabyo mu kine kitatyi’kya, na mokikadilanga pavule ku bana shi bebalemununa na buswe. Kifwa kibwaninine kya muntu ulombolanga buswe pampikwa kwisakila i kya Umpangi mwine. Mutumibwa Polo wāsonekele amba: “Abe mwanami kokipunika madingi a Yehova, nansha kupungila pa kufundijibwa kudi aye. Ke-muntu yewa [obaswele kudi] Yehova umudingilanga ne madingi.”—Bahebelu 12:5, 6.
Banwe bambutwile, le mukokeja namani kwiula Yehova pomulombola buswe ku kyenu kisaka? Le kifwa kyomuleta mu kipwano kyenu kya bu mulume ne mukaji kidi na mvubu’ka?
Fundija Buswe na Kuleta Kifwa
Shi wi mulume, lelo ulēmekanga obe mukaji nansha kumukwata na mutyika ne kumulongela bintu na bulēme ne kalēmo? Shi wi mukaji, le uswele obe mulume ne kumwela’ko kuboko? Bible unena’mba ba mulume ne mukaji bafwaninwe kwiswa ne kwilēmeka abo bene na bene. (Efisesa 5:28; Tetusa 2:4) Wivwane beswele, nabya babo bana bakemwena na meso mwikadile buswe bwa bwine Kidishitu. Bine, buno bo bufundiji bwa mvubu, budi na lupusa ku mityima!
Bambutwile batamijanga kadi buswe mu kipango shi mu kisaka kyabo balamete ku misoñanya yanwa pa bintu pamo bwa kwipwija mukose, mwikadilo, ne bitungo, ne bintu byobatangidija kumeso umbūmi. Ntanda yonso, bantu i bamone amba Bible ukwashanga bikatampe bisaka mu kwitūdila’ko misoñanya ya uno muswelo, ne buno i bukamoni bulombola amba bine Bible i wa “ku bukomo bwa mushipiditu wa Leza kadi [wa] kamweno pa kufundija, pa kutopeka, pa kolola bintu senene, pa kulemununa umboloke.” (2 Temote 3:16, NW) I amo, mwanda enka’tu milangwe ne bulombodi bwa mwa kwikadila bitanwa mu Busapudi bwa ku Lūlu bimonwanga bu bitabuke kulumbuluka.—Mateo, shapita 5 kutūla ku 7.
Ekale kisaka kyonso kikimba bwendeji kudi Leza ne kulamata ku misoñanya yandi, nabya umo ne umo ukeivwana amba udi na mutyima-ntenke, ne bana nabo bakatama na mutyima wa kuswa ne kulēmeka bambutwile babo. Ino shi mu njibo mudi misoñanya ya mboloji, yambulwa kwendela’mo ne miyayate, bana bakafitwa, bakaloba ne kutomboka pa mulongo.—Loma 2:21; Kolose 3:21.
Le shi mbutwile udi kasuku le? Lelo udi mu kyaka kikatampe kya kutunya kufundija bandi bana buswe? Ke amopo. Nansha byokekudipo kya kupingekenya pa kipwano kya ba tata ne lolo bayampe bengidila pamo, inoko, myanda imonwamonwa ilombola amba shi mu kisaka mudi kipwano kiyampe, nabya mu ludingo kampanda kino kipwano kikajika kipunzu kya mbutwile ubudilwe’po. Shi wi mbutwile ulela bana kasuku, longa buninge bwa kulonda misoñanya ya Bible mu kipango kyobe. Lukindi lumo lunena’mba: “Kulupila mudi Yehova ne mutyima obe onsololo, kadi kokalemēnenapo pa kwivwanija kwa abe mwine; mu mashinda obe onso muyuke, kadi aye ukōlolanga tushinda tobe”—ne totwa twa bumbutwile twine.—Nkindi 3:5, 6; Yakoba 1:5.
Bankasampe bavule bayampe i batamine mu bisaka bilelwa na mbutwile umo umo kadi pano bengidilanga Leza na kikōkeji mu tununu ne tununu twa bipwilo bya bwine Kidishitu bya Batumoni ba Yehova kujokoloka ntanda yonso. Buno i bukamoni bulombola amba ne bambutwile balela bana kasuku nabo babwanya kufundija babo bana buswe.
Mwa Kutamijija Batwe Bonso Buswe
Bible wālaile amba “mu mafuku a mfulo” bantu bakabulwa “kisanso kya kibutwila,” ko kunena’mba, bakabulwa kipwano kya kibutwila kiluñanga bantu ba mu kisaka umbumo. (2 Temote 3:1, 3, NW) Inoko nansha ke boba batamine mu bisaka mwampikwa kisanso nabo bakokeja kutamija buswe. Namani? Na kuboila ñeni kudi Yehova, Nsulo mine ya buswe, aye ulombolanga buswe ne kisanso ku bonso bamwabija na mutyima wabo onso. (1 Yoano 4:7, 8) Nansha “batata ne lolo abandekelela, nanshi Yehova ukamboyanga,” mo mwānenene mulembi umo wa mitōto.—Mitōto 27:10.
Yehova ulombolanga buswe bwandi kotudi mu miswelo mivule pala pala. Witupanga bwendeji bwa bu shabana kupityila ku Bible, ku bukwashi bwa mushipiditu sandu, ne ku kwikwatakanya kwa kyanga mu bu bana na bana bwetu bwa bwine Kidishitu. (Mitōto 119:97-105; Luka 11:13; Bahebelu 10:24, 25) Ivwana ino mpangiko isatu moikokeja kukukwashisha utamije buswe bwa kuswa Leza ne muntu nobe.
Bwendeji bwa bu Shabana bwa ku Bukomo bwa Mushipiditu
Pa kusaka kutamija kipwano kya kyanga na muntu kampanda, tufwaninwe bidi kumuyuka biyampe. Yehova i mwisokwele patōka mu Bible, witwita tufwene kwadi. Inoko kutanga Bible konkakonka kekubwenepo. Tufwaninwe ne kwingidija byotwifunda ne kumwena’mo byabuyabuya bilupuka’ko. (Mitōto 19:7-10) Tutanga mu Isaya 48:17 amba: “Ami ne Yehova Leza obe ukulombola kakumwenamo wakukukunkuja pa dishinda dyokōkeja kwenda.” Bine, Yehova, kifwa kīsokwele kya buswe, witufundijanga mwanda wa kamweno ketu—ke mwandapo wa kwitubudija bwanapabo na kwitulundika bijila ne mbila ya bituputupu, mhm.
Buyuki bwabinebine bwa Bible nabo bwitukwasha tutamije buswe bwa kuswa bantu netu. Mwanda bubinebine bwa mu Bible bwitufundijanga mumwena Leza bantu ne kwitulombola misoñanya ya kwituludika mu byotwibalongela. Buno bulombodi kyo kyalwilo kikomo kya mwa kutamijija buswe bwa kuswa bakwetu. Mutumibwa Polo wānene amba: ‘Kyonombela nyeke i kino, na’mba buswe bwenu buvule ne kuvula na buyuki bwabinebine ne na kusansanya konso.’—Fidipai 1:9.
Pa kumona buswe mobuludikilwa senene na ‘buyuki bwabinebine,’ tala bubinebine bwa pa kitako bunenwe mu Bilongwa 10:34, 35 amba: “Leza kalemekangapo bantu’mba: Yeu ye yeu, mhm. Nanshi mu mizo yonso enka umutyina, ulonga bilumbuluke nabya ye waitabijibwa kudi aye.” Shi Leza ubandaulanga bantu mungya bilongwa byabo byoloke ne kwakamwa kobamwakaminwe, pampikwa kubanga muzo nansha musaka wabo, netu tubulwe’po kumona muntu netu pambulwa ntondo amba yeu ye yeu?—Bilongwa 17:26, 27; 1 Yoano 4:7-11, 20, 21.
Buswe—Kipa kya Mushipiditu wa Leza
Pamo’nka bwa mvula unokela mu kyombe pa kitatyi kifwaninwe mwaletelanga mwangulo muyampe, ne mushipiditu wa Leza nao mo monka, ulupulanga ngikadilo itelwa na Bible bu “kipa kya mushipiditu” mu bantu ba mityima ya kusepelela. (Ngalatea 5:22, 23, NW) Kibajinjibajinji mu kino kipa i buswe. (1 Kodinda 13:13) Ino tutambulanga mushipiditu wa Leza namani? Dishinda dikatampe i milombelo. Shi tulomba mushipiditu wa Leza, Leza uketupa’o. (Luka 11:9-13) Le ‘twendelelanga’ na kulomba mushipiditu sandu? Shi twendelelanga na kulomba, nabya kipa kyao, kubadila’mo ne buswe, kikamweka patōka mu būmi bwetu.
Inoko kudi mushipiditu wa muswelo ungi ulwa na mushipiditu wa Leza. Bible wiutela bu ‘mushipiditu wa ino ntanda.’ (1 Kodinda 2:12; Efisesa 2:2) I bukomo butyani, kadi nsulo yabo ke ungipo, i Satana Dyabola, ‘mwine mulopwe wa ino ntanda’ ya bantu babomboke kudi Leza. (Yoano 12:31) Monka muletelanga kivula luvumbi ne bityakuku, ‘mushipiditu wa ino ntanda’ nao ukolomonanga bilokoloko bibi byona buswe inoko bisonshila bukōkekōke bwa ngitu.—Ngalatea 5:19-21.
Bantu batomanga mushipiditu umbi pobeela mu milangwe ya kukimba bupeta, ya kwisakila’nka abo, mu bya bupolapola, ne pobepāna mu mimweno minyengakane—divule dine myoneke—imonwa buswe na bantu bavule mu ino ntanda. Shi usaka kutamija buswe bwabinebine, nyema na kusumininwa mushipiditu wa ino ntanda. (Yakoba 4:7) Kokesumbidila bukomo bwa abe mwine, abija Yehova wa kukukwasha. Mushipiditu wandi—bukomo bupityile bonso mūlu ne panshi—ukakukomeja ne kukupa bushindañani.—Mitōto 121:2.
Wifundile Buswe ku bu Bana na Bana bwa Bwine Kidishitu
Monka mwifundilanga bana kuswa na kwimwena’bo mu kipango kyabo, batwe bonso—bankasa ne batame—tukokeja kutamija buswe na kwilunga na bene Kidishitu bakwabo. (Yoano 13:34, 35) Bine, kitungo kimo kikadile’ko kipwilo kya bwine Kidishitu i kwitupa’ko kīkalo motubwanya “kwisombela ku [buswe] ne mīngilo miyampe.”—Bahebelu 10:24.
Buswe bwa uno muswelo busangelwanga nakampata na boba “basusukile ne kususuka, ne kusansana” mu ino ntanda yambulwa buswe itujokolokele. (Mateo 9:36) Myanda imonwamonwa ilombola amba kipwano kya buswe kya ku bukulu kikokeja kutādila bipa bibi bivule bilupukanga ku kubulwa buswe mu bunkasa. Nanshi i kipite buya bene Kidishitu bonso bepāne batundaile na mutyima umo bapya bonso bāya kwibalumba!
“Buswe Kebukankalwangapo”
Bible unena’mba “Buswe kebukankalwangapo.” (1 Kodinda 13:8, NW) Mwanda waka tunena namino? Mutumibwa Polo witulombola’mba: “Buswe budi na kutūkija mutyima ne kanye. Buswe kebudipo na mukao, kebwianyangapo, kebwitatulangapo, kebuloñangapo byampikwa kwendela’mo, kebukimbangapo tumweno twa abo bwine, kebukwatwangapo nsungu. Kebuvulukangapo kisansa.” (1 Kodinda 13:4, 5, NW) Bine, buno buswe ke bwa kwiengapo nansha bwa mwididi bitupu, anha. Ino boba badi nabo bayukile ne kujingulula bintu bibi ne bityumuna mutyima bitanwa umbūmi, ino kebalekangapo bino bintu byone buswe bobaswele muntu nabo. Bine ne bine ponka, buno bo buswe ‘bulamakanya pamo senene.’—Kolose 3:12-14.
Ivwana kifwa kya nsongwakaji mwine Kidishitu wa mu Korea wa myaka 17. Paashilwile kwingidila Yehova Leza, ba mu kisaka kyabo bapelele, bamupanga ne ku njibo kwine. Pa kyaba kya kukalala, aye walombēle pa uno mwanda, waleka Kinenwa kya Leza ne mushipiditu bimuludike. Kupwa, wādi katumina kisaka kyabo mikanda divule dine, mikanda miyule bishima bya kisanso kyabinebine ne kya kyanga kyaadi wibasenswe. Pa kino, batutu wandi babidi bashilula kwifunda Bible, pano ke bene Kidishitu babatyijibwe. Ba inandi ne nkasandi mwana-mulume nabo bafula ku kwitabija bubinebine bwa mu Bible. Ku mfulo shandi, wadi umulwa byabinebine, nandi waalamuna mutyima. Uno kamoni nsongwakaji wasonekele amba: “Batwe bonso twesongele na bene Kidishitu, kadi kisaka kyetu kekidi pano na batōtyi 23 belunge umbumo.” Bine, buswe bubanekenya byabinebine!
Lelo nobe usaka kutamija buswe bwabinebine ne kukwasha bakwenu nabo batamije’bo? Nankyo nyemena kudi Yehova, Nsulo ya ino ngikadilo milēme. Eyo, kwata Kinenwa kyandi na mutyika, lomba mushipiditu sandu, ne kwilunga nyeke na bu bana na bana bwa bwine Kidishitu. (Isaya 11:9; Mateo 5:5) Bine, i kya nsangaji kashā pa kuyuka amba panopano ponka babi bonso bakatukila, kukashala enka boba badi na buswe bwabinebine bwa bwine Kidishitu! I amo, buswe lo lufungulo lwa nsangaji ne būmi.—Mitōto 37:10, 11; 1 Yoano 3:14.
[Bifwatulo pa paje 5]
Milombelo ne kwifunda Kinenwa kya Leza biketukwasha tutamije buswe bwabinebine