Mulopwe wa Ino Ntanda Wadi Ufyeme Wasokolwa
DIFUKU dimo Yesu wāsapwidile kibumbo amba: “Mulopwe wa panopantanda ukapangwapo.” Mafuku pa kupita’po, wābweja’ko amba, ‘mwadi, mutupu nansha kimo kya mwine pano pa ntanda,’ kadi amba “mwine panopantanda watyibilwa mambo.” (Yoano 12:31; 14:30; 16:11) Lelo Yesu wādi wisambila padi ani?
Shi utale byādi binena Yesu pa “mwine panopantanda,” ukamona’mba kādipo wisambila padi Shandi, Yehova Leza, mhm. Ino pano, le “mwine panopantanda” i ani? Lelo “ukapangwapo” namani ne i muswelo’ka ‘watyibilwe mambo’?
“Mulopwe wa Panopantanda” Wesokola
Monka mwikadilanga ntapañani mukatampe wianya pangala pa bukomo bwandi, Dyabola nandi wēaninye paātompele Yesu, Mwanā Leza. Satana pa kupwa kulombola Yesu “malopwe onsololo” a ntanda, wāmunene’mba: “Nkakupa lupusa lwa byobya byonso ne ntumbo yabyo, ke-pantu i bifikidijibwe kudi ami, kadi o nswele nkamupa’byo. Ebiya kadi, abe shi umfukatyile kuntōta, nankyo byonso bikēkalanga byobe.”—Luka 4:5-7.
Shi Dyabola wadi amba i bubi bitupu budi mu muntu, na mulangila bamobamo, le twadi ba kwimvwanija namani ano matompo? Le Yesu wātompelwe’tu na bubi kampanda budi mu ñeni nansha na kitumbuzaji kya mu ñeni pa kupwa kubatyijibwa? Shi i amo, i muswelo’ka wādi ukokeja kunenwa’mba “mudi aye mutupu bubi, nansha butyetye”? (1 Yoano 3:5) Pa kyaba kya kutuna lupusa lwa Dyabola pa bantu, Yesu wāitabije amba ludi’ko pa kumutela amba i “mwine panopantanda,” ne kunena’mba i “ntapañani” kadi “wabubela.”—Yoano 14:30; 8:44.
Myaka 60 pa kupita’po kupwa kwa Yesu kwitana na Dyabola, Mutumibwa Yoano wāvulwije Bene Kidishitu pa lupusa lukomo ludi na Dyabola na kunena’mba, “panopantanda ponsololo pēne palēle mudi yewa umbi.” Kadi wānene pangala pa uno mubi amba, i “ñongoji wa panopantanda ponso.” (1 Yoano 5:19; Kusokwelwa 12:9) Na bubine, Bible utela uno mushipiditu wampikwa kumweka bu “mulopwe wa panopantanda.” Le udi na lupusa lukatampe muswelo’ka pa bantu?
Mulopwe wa Ntanda Wape Balunda Nandi Bukomo
Mutumibwa Polo pa kusoneka myanda itala bulwi bwa Bene Kidishitu bwa kulwila lwitabijo, wālombwele patōkelela balwana nabo bakatampe. Wānene pambulwa kafinda amba: “Ke-kuntu kwikwata kwetu kekudipo kwa ku ngitu ne ku mashi, ehe, i kwa ku bene bakatampe bene, ne ku balupusa, ne ku balopwe ba fukutu ya panopanshi, ne ku bibumbo bya bushipiditu bya bubi bya momwa mūlu.” (Efisesa 6:12) Nanshi kuno kwikwata i kwampikwa kumweka ku bantu, mwanda “kekudipo kwa ku ngitu ne ku mashi, ehe,” ino i kwa na “bibumbo bya bushipiditu bya bubi.”
Mungya malamuni mavule a Bible a panopano, “bibumbo bya bushipiditu bya bubi” kebifunkilapo pa bubi bwampikwa kumweka budi mu muntu, ino i pa bantu babi ba ku mushipiditu badi na bukomo. Malamuni makwabo alamunanga bino binenwa bu “myuya mibi ya mu madiulu” (Dibuku Dijila), “bibumbo bibi bya bulwi bya ku mushipiditu bidi mūlu” (The Jerusalem Bible), ne “bibumbo bya bubi bidi mu madiulu bitabukile bukomo bwa bantu” (The New English Bible). Nanshi, Dyabola wingidijanga bukomo bwandi pa bamwikeulu bantomboki, bashile “kikalo kyabo” kiyampe momwa mūlu.—Yude 6.
Dibuku dya mu Bible dya bupolofeto bwa Danyele disokola patōka ‘balopwe ba pano panshi’ mobengidijija tamba kala lupusa lwabo pano pa ntanda. Mupolofeto Danyele wālombele umbula bwa mayenga asatu pangala pa banababo Bayuda bātambile mu bupika bwa Babiloni, ke bakajokela mu Yelusalema mu 537 K.K.K. Mwikeulu wātuminwe na Leza kukomeja mupolofeto, wāsapwidile Danyele kine kyaāijije kufika bukidi mpika. Amba: “Mfumu wa bulopwe bwa Peleshia wañimanina mafuku makumi abidi ne dimo.”—Danyele 10:2, 13.
Lelo uno ‘mfumu wa Peleshia’ wādi ani? Bimweka’mba mwikeulu kādipo wisambila padi Shilusa, Mulopwe wa Peleshia wādi usenswe Danyele ne bantu bandi. Le byādi bya kubwanika namani uno mulopwe kukomena kipangwa kya ku mushipiditu mu mayenga asatu, ino koku mwikeulu umo’tu wāonakenye mu bufuku bumo bibumbo bya basola 185000? (Isaya 37:36) Uno ‘mfumu walwana wa Peleshia’ wisambilwa pano, wādi ukokeja kwikala mwingidi wa Dyabola, ko kunena’mba, demona umo wādi upelwe kulama bulopwe bwa Umbikalo wa Peleshia. Kupwa, mwikeulu wa Leza wānenene amba usa kujoka monka kulwa na “mfumu wa Peleshia” ne na mfumu mukwabo demona, “mfumu wa Ngidiki.”—Danyele 10:20.
Shi ke pano, le i bika byotukanena pa uno mwanda? I bino amba, na bubine ‘balopwe ba pano panshi’ bampikwa kumweka badi’ko, i bademona bamfumu beabile ntanda baludika na lupusa lwa mulopwe wabo, Satana Dyabola. Le kitungo kyabo ne pano i kitungo’ka?
Mulopwe wa Ntanda Welombola Mwaikadile
Mu mukanda wa mfulo wa mu Bible wa Kusokwelwa, mutumibwa Yoano utela Yesu, Mikele mwikeulu mukatampe, bu wenda unekenya Dyabola ne bademona bandi, kadi ulombola ne byamalwa bilupukile ku kupangwa kwabo mūlu. Tutanga amba: “Yō! Yō! malwa obe, abe panopanshi, . . . mwanda dyabola watūkila po mudi ne bukalabale bukatampe bwine, pa kuyūka’mba: Ngidi ne kakitatyi katyutyu.”—Kusokwelwa 12:9, 12.
Lelo Dyabola ulombolanga namani bukalabale bwandi bukatampe? Monka mulondelanga bantapañani bavule mulangwe wa ‘kubikala ne konakanya,’ mo monka ne Dyabola pamo ne bademona bandi i basumininwe konakanya ntanda ne byonso bidi’po. Pa kuyuka amba udi na kakitatyi katyetye, Dyabola wingidijanga kitango kimo kibadilwa mu bitango bikatampe bya bantu bidi mu lupusa lwandi—ke kya bansunga bakatakata kadi—mwanda wa kutumbija mushipiditu wa kisūpa, mwine utwala ku kukubija bintu bya kipangila ne konakanya nshi pano pa ntanda ponso, ke bitūla būmi bwa bantu mu kyaka.—Kusokwelwa 11:18; 18:11-17.
Tamba ku ngalwilo kwa mānga ya muntu, mutyima wa Dyabola wa kusakasaka kubikala i mumweke ne mu myanda ya politike ne ya bipwilo. Mukanda wa Kusokwelwa ulombola malopwe a politike pamo bwa banyema ba ntanda bapelwe “lupusa lukatakata” na Dyabola. Kadi ulombola ne kipwano kyampikwa bumvu kipwene politike na kipwilo, kipwano kidi bwa busekese bwa ku mushipiditu. (Kusokwelwa 13:2; 17:1, 2) Vuluka kasusu, kumuna bantu, mavita, ne ñuma ya tubila ilongelwe mu bula bwa tutwa twa myaka ne yakubija midiyo ne midiyo ya bipangwa byūmi. Lelo kudi ubwanya kunena na bubine amba bino binkumbulu bisansa mutyima ne bilenga nzuba bimwekele mu mānga ya muntu, i bintu byendele’mo bifwaninwe kulonga muntu? Nansha le bino binkumbulu i bitambe ku bukomo bwa mishipiditu mibi yampikwa kumweka?
Bible uyukanya ne kusokola pampikwa kwitupa yewa mwine uludika bendeji ba bantu ne balopwe. Bekale bayuke nansha kuyuka mpika, bantu bamwekejanga ngikadilo ya mwine wibendeja ne mulangwe wandi wa ‘kubikala ne konakanya.’ Ino le bantu bakendelela kususulwa namino mu buludiki bwa Dyabola kufika ne kitatyi’ka?
Dyabola Kādi Kubwipi na Kufwa
Mwingilo wa Kidishitu mu myaka katwa kabajinji wālombwele amba Dyabola ne bademona bandi kebasapo kwija kwipaibwa. Bana bwa bwanga ba Yesu pobādi bamulombola mobādi bapangila bademona, Yesu wēbanena amba: “Nadi ntala namona Satana wapona kūlu na mapeni a mvula.” (Luka 10:18) Na bino binenwa, Yesu wādi ulombola nsangaji ya bushindañani bwandi bwaadi wa kushinda mulopwe wa ino ntanda, kitatyi kyaādi wa kukajokela mūlu bu Mikele mwikeulu mukatampe. (Kusokwelwa 12:7-9) Bwifundi bwa bupolofeto bwa mu Bible bulombola amba buno bushindañani bwaikele’ko mūlu mu 1914 nansha kinondanonda.a
Tamba mwine mwaka’wa, Dyabola uyukile amba kubashala’tu kakitatyi katyetye onakanibwe. Nansha shi ‘pano pa ntanda ponsololo pene palēle mu lupusa lwandi,’ kudi midiyo ya bantu dyalelo bapelele kongolwa na byakyongo byandi bya kusaka kwibendeja. Bible i muputule meso abo amba bamuyuke aye ne budyumuku bwandi. (2 Kodinda 2:11) Bamonanga lukulupilo mu binenwa bya Polo ku banababo Bene Kidishitu, bya amba: “Leza wa ndoe ukatyumwina Satana panshi pa maulu enu, kubashala patyetye ponka.”b—Loma 16:20.
Panopano ponka Dyabola usa kufwa! Mu buludiki bwa buswe bwa Kidishitu, boloke bakalamuna ntanda, kitūlo kya maulu a Leza kya kyelekejo, ke paladisa. Bukalabale, mushikwa, ne lwiso kebikekala’kopo dikwabo, mhm. Bible unena’mba, “bintu bya kala kebikavulukwapo.” (Isaya 65:17) Leka, leka, leka, kuno shako ko kusengwa kwa boba bonso bapelele kwiela ku mutamba wa mulopwe mwifye wa ino ntanda ne lupusa lwandi!
[Kunshi kwa dyani]
a Shi usaka kuyukila’ko myanda mikwabo itala uno mwaka, tala mbwejo mu dibuku Lelo I Bika Bine Bifundija Bible? paje 215 kutūla ku 218, dilupwilwe na Batumoni ba Yehova.
b Bino binenwa bya Polo i bikwatañane na bupolofeto bubajinji bwa Bible, budi mu Ngalwilo 3:15, bwisambila pa konakanibwa kukonakanibwa Dyabola. Pa kushintulula mobikekadila, Polo wāingidije kinenwa kya Kingidiki kishintulula “kusonsakanya, kusunkumbya, kutyumuna bipindibipindi na kupondakanya.”—Vine’s Complete Expository Dictionary of Old and New Testament Words.
[Bushintuludi pa paje 9]
Mu buludiki bwa buswe bwa Kidishitu, boloke bakalamuna ntanda ke paladisa