NSEKUNUNI YA MU BŪMI
Yehova Wankweshe Mbwanye Mwingilo Wandi
Nasapwidile komanda amba nakutyilwe mu buloko mwanda napelele kulwa divita. Kupwa namwipangula’mba, “Le usaka kunjokejeja’mo monka?” Uno wadi musunsa wa bubidi obansoñenye kutwela mu busola bwa mu États-Unis.
NABUTWILWE mu 1926 mu Crooksville, Ohio, kibundi kya mu États-Unis. Tata ne Mama kebadipo betabije, ino badi betunena’ko batwe bana mwānda kwenda ku kipwilo. Natwelele mu Metodishite. Ponadi na myaka 14, mwingidi wa kipwilo wampele mpalo mwanda nalongele mwaka mutuntulu ñenda ku kipwilo Dya Yenga dyonso.
Mu kitatyi’kya, mulondakani netu Kamoni wa Yehova witwa bu Margaret Walker, washilwile kunangila mama ne kwisamba nandi myanda ya mu Bible. Difuku dimo, nanena’mba leka nkatanwe’po. Mama wadi ulanga’mba nsa kwibakambakanya, ko kumpanga’mba tamba panja. Inoko nadi nteja byobadi besamba. Kupwa kwa kwifunda’bo misunsa ibala-inga, Margaret wangipangula amba, “Le uyukile amba Leza udi na dijina?” Nalondolola’mba, “Bonso bayukile amba—i Leza.” Aye’mba, “Putula Bible obe mu Ñimbo 83:18.” Naputula, ne kumona’mba dijina dya Leza i Yehova. Ko kupita lubilo nakasapwila balunda nami amba, “Pomusa kujokela kyolwa ku njibo, putulai Bible mu Ñimbo 83:18 mumone dijina dya Leza.” Padi ukanena’mba nashilwididile kusapula ponka na ponka.
Nefundile Bible ne kubatyijibwa mu 1941. Ami mpwa’tu kubatyijibwa, bantonga kwendeja kifundwa kya kitabo kya pa kipwilo. Nakankamikile mama ne bamwanetu kwiya kutanwa’ko, nabo bashilula kutanwa ku kifundwa kya kitabo kyonadi ñendeja. Ino Tata kadipo usangela’byo.
LWANA MU KISAKA
Napelwe mingilo mivule mu kipwilo, nadi ndama bitabo bilupwilwe na Batumoni ba Yehova. Difuku dimo Tata wafunka pa bitabo ne kunena’mba: “Umwene bino byonso’bi? Nsaka bitambe mu yami njibo ne abe mwine kumo.” Natalukile kwinjibo ne kukashikata mu kibundi kya kubwipi kya Zanesville, mu Ohio, inoko nadi njoka kyaba ne kyaba kukankamika kisaka kyetu.
Tata wadi kapeleja Mama kukapwila. Kyaba kimo wadi umulonda mwishinda umushipila ne kumujokela kwinjibo. Ino Mama nandi wadi ulupukila ku kibelo kikwabo waenda kukapwila. Nasapwidile Mama amba: “Kokalanga’ko. Ukakōkanga kukulonda.” Mwenda mafuku, Tata wakōka’byo kumupeleja, Mama washilula kupwila na bwanapabo.
Pashilwile Masomo a Mwingilo wa Kiteokratike mu 1943, Nashilula kupityija bipindi mu kipwilo. Madingi onadi mpebwa pa kupwa kwa kipindi ne kipindi kya ku masomo ankweshe ngikale muneni muyampe.
KUBULWA KWIKUJA MU DIVITA
Mu 1944, mu kitatyi kya Divita II dya Ntanda, baningile kutwela busola. Nakemana ku Fort Hayes mu Columbus, mu Ohio, mwanda wa kupimwa, kupwa nadinga papye wa mingilo. Nasapwila bakomanda amba nkisapo kwikala sola. Bandekelela. Ino mafuku matyetye pa kupita’po, komanda waiya kwetu wansapwila’mba, “Corwin Robison, naiya na mukanda wa kukukuta.”
Mayenga matyetye mu kidye, zuji wanena’mba: “Shi wadi’mba i ami, longa nakukute būmi bobe bonso. Le udi na kya kunena?” Nami nalondolola’mba: “Wafwa’ko zuji, ami nadi mfwaninwe kutelwa bu mwingidi. Bibelo bya bantu byadi bu lwami lukala, nadi nsapula myanda miyampe ya Bulopwe ku bantu bavule.” Zuji wanena bakwabo amba: “Kemwiidilepo pano mwanda wa kuyuka shi uno nsongwalume i mwingidi nansha ke mwingidipo. Kyomwiidile i kuyuka shi waile kwitaba ku lwito lwa kutwela busola.” Mu minite ibala-inga kete, kidye kyatyiba amba udi na mambo. Bantunga myaka itano ya buloko mu Ashland, Kentucky.
YEHOVA WANDAMA MU BULOKO
Nalongele mayenga abidi mabajinji mu buloko mu Columbus, Ohio, nashikilwa mu kasho difuku dibajinji. Nalomba Yehova amba: “Nkibwanyapo kushala muno mu kasho myaka itano. Nkidipo kya kulonga.”
Bukya lubanga, balami bandupula panja. Penepa ke nange mu lupango, ko kufwena ku mukutwa umo mupume wa kyadi kikatampe ketwiinya pa dididisha. Wangipangula amba, “Abe Kifukwe, i bika byolonga muno?” nanena’mba, “Ndi Kamoni wa Yehova.” Aye’mba, “Enka nankyo? Mwanda waka udi muno?” Ami’mba, “I mwanda Batumoni ba Yehova bapelanga kwenda ku mvita ne kwipaya bantu.” Nandi wanena’mba, “Abakukute mwanda ubapele kukepaya bantu. Koku kadi abakute bakwabo amba mwanda bepayanga bantu. Le byabyo bidi na buluji?” Ami amba, “Aa, kebidipo na buluji.”
Kupwa wanena’mba, “Nakutyilwe monka mu buloko bukwabo mu bula bwa myaka 15, mwine’mwa ye monatangile bitabo byenu bimobimo.” Ami pa kwimvwana nabya, nalombela’mba, “Yehova, nkwashe uno muntu ekale kungitabila.” Papo mukutwa umo witwa bu Paul wanena’mba: “Shi pa bano basongwalume umo wakukolomona, abe ngele lubila. Nsa kwibashidimuna.” O mwanda ne byonatambile’mo, nkyaikelepo kukambakanibwa na bakutwa’ba 50.
Bakomanda bamvilwila mu kifungo kya mu Ashland, ko kutana natana’mo batutu bamo batame ku mushipiditu badi bakutyilwe’mo. Betukweshe ami ne bakwetu tushale nyeke pabwipi na Yehova. Badi betupa bipindi bya butangi bwa Bible bwa ku yenga ne yenga, kadi twadi tuteakanya bipangujo ne malondololo ku kupwila kotwadi tutela bu Kwitana kwa mu Bible. Twadi mu kasho kakatampe kadi’mo ne bitanda ku mumbu. Kwadi ne tutu wadi witwabila myaba. Wadi unena’mba: “A Robison, abe ye wa kutala buno butanda kufika ku bobwa. Bonso badi pa matanda’a i obe mwaba. Utala, kutyina muntu wakatamba kusapwilwa mpika.” Uno o muswelo otwadi tusapula mu ndudi.
BYONATENE PANJA PA BULOKO
Divita II dya Ntanda dyapwile mu 1945, ino ami nashele mukutwe mu kitatyi kampanda. Nadi nanga kyetu kisaka, mwanda Tata wanene amba, “Shi ubamfunduka, nabya nkanekenya ne bashele.” Ami pa kukutululwa, natulumukile bininge. Bantu basamba-babidi ba mu kisaka kyetu badi batanwa ku kupwila kadi kaka wami umo namutana ke mubatyijibwe, nansha byadi bibapangapanga Tata.
Pashilwile divita dya mu Koré mu 1950, bansoñenye musunsa mukwabo ñende ku bulwi. Naityilwe monka ku Fort Hayes. Komanda umo pa kujingulula bwino bwami, waunena’mba, “Abewa udi na ñeni kupita bonso mu kyenu kisumpi.” Namulondolola’mba, “Biyampe, inoko nkisapo kutwela busola.” Namutelela 2 Temote 2:3 ne kunena’mba, “Ndi kala sola wa Kidishitu.” Aye pa kupwa kukunkumana, waunena’mba, “Enda.”
Mafuku matyetye pa kupita’po, nakatanwa ku lenyo ya ba kwenda ku Betele yalongelwe ku kitango kya mu Cincinnati, Ohio. Tutu Milton Henschel wetusapwila amba ku Betele kusakilwa batutu badi na mutyima wa kwingidila bininge Bulopwe. Nalomba kupwa bangitabija kukengila ku Betele. Nashilwile kwingila mu Brooklyn mu Kweji 8, 1954, ne pano nekidi konka.
Ñingilanga mingilo mivule ku Betele. Mu bula bwa myaka mivule, naingile ku mingilo ya kukabija bingidilwa mu kitampilo ne mu mabilo, kwakija mashini, ne kulongolola mankufidi (maloko). Kadi naingile ku Mobo a Bitango mu New York City.
Nsenswe mpangiko ya ku Betele, kimfwa butōtyi bwa lubanga ne Kifundwa kya Kiteba kya Mulami kya kisaka, ne kusapula pamo na kipwilo. Shi ulangulukile’po, ukamona’mba mo mufwaninwe kulongela bisaka byonso bya Batumoni ba Yehova kitatyi ne kitatyi. Shi bambutwile ne bana babandaula nyeke pamo kisonekwa kya difuku ne difuku, balonga kitatyi kyonso Butōtyi bwa Kisaka, batanwa ku kupwila ne kulondolola’ko, kadi bapyasakenine mu busapudi bwa myanda miyampe, nankyo bonso kebakabulwepo kwikala pabwipi na Yehova.
Ne mupwane na balunda bavule ku Betele ne mu kipwilo. Bamo badi bashingwe māni, ke bende kala mūlu. Bakwabo nabo kebadipo bashingwe māni. Inoko bengidi bonso ba Yehova i ba kubulwa kubwaninina, enka ne badi ku Betele bene. Shi tubepi mwanda na mwanetu, nadi nkimba nyeke ndoe. Nangulukilanga pa Mateo 5:23, 24 ne pa muswelo wa kupwija kwisusa. Kebipēlangapo kunena’mba “Mfwile’ko lusa,” inoko kwisusa kuvule kupwanga’nka na kulomba lusa.
BYABUYABUYA BYA MU MWINGILO
Pano ngidi na makambakano pa busapudi bwa ku njibo ne njibo mwanda wa bununu, inoko nkilekele’byopo. Nefundile’mo bityetye ludimi lwa Kishinwa Mandaren, o mwanda nsapwilanga Bashinwa mu kipito. Mafuku amo lubanga mpānanga mapepala 30 nansha 40 ku boba basangela musapu.
Naikele ne na kujokela’mo kupya mu Kishinwa! Difuku dimo, nsongwakaji umo wadi usumbija mapapye pafwatule bipa wamungija. Nami namumungija ne kumuponejeja Kiteba kya Mulami ne Réveillez-vous ! mu Kishinwa. Waitabija’o ne kunsapwila’mba dijina dyandi i Katie. Kupwa papo, kitatyi kyonso kyaadi umona, wadi wiya kuñimuna. Nadi mutelela ne majina a bipa ne munamuna mu Angele, nandi upituluka’mo. Kadi namushintulwidile ne bisonekwa, namupa ne dibuku Bifundija Bible. Ino kupwa kwa mayenga matyetye, kakimweka.
Myeji pa kupita’po, naponeja mapepala kudi nsongwakaji mukwabo wadi usumbija bya kusumbija, nandi waitabija’o. Yenga ulonda’ko, wampa yandi ya telefone amba, “Kudi ukwita mu Shine.” Ami’mba, “Nkidipo na muntu ungyukile mu Shine.” Ino waningila, nami natambula ne kwitaba ku telefone amba, “Alo, i ami Robison.” Nandi amba, “Robby, i ami Katie. Kendi mujokele mu Shine.” Ami’mba, “mu Shine?” Katie walondolola’mba, “En-en. Robby, le uyukile yao nsongwakaji wakupa telefone? I kaka wami. Waumfundije bintu bivule bilumbuluke. Nakulombe umufundije’nka mowamfundijije.” Namunena nami amba, “Katie, Nsa kulonga bukomo bwami bonso. Wafu’ko pa kunombola kodi.” Kepaijije na ponesambile dya mfulo na kakwa Katie. Nkulupile amba konso kudi bano bansongwakaji, ye bano befunda bivule padi Yehova.
Naingidila Yehova pano ke myaka 73, kadi ngidi na nsangaji ya kumona mwaunkwashije ndeke kwikuja mu bya ntanda, ino nshale na kikōkeji mu buloko. Kadi bamwanetu banenanga’mba bakankamikilwe na muswelo onaūminine lwana lwa Tata, kuzoza mpika. Mwenda mafuku, Mama ne bamwanetu basamba babatyijibwe. Enka ne mumweno wa Tata washintyile bityetye, watenwe ne dimodimo ku kupwila kumeso kwa kufwa’ye.
Shi Leza uswile, babutule bami ne balunda bafwile bakasangulwa mu ntanda mipya. Langa’po nsangaji yotukekala nayo ya kutōta Yehova nyeke ne nyeke na boba botuswele!a—Tala kunshi kwa dyani.
a Tutu Corwin Robison wafwile na kikōkeji kudi Yehova padi pateakanibwa ino nsekununi.