MUTWE WA MWANDA WA PA KIBALU | MWANDA WAKA YESSU WĀSUSUKILE NE KUFWA?
Le Uno Mwanda Wālongekele Bine?
Tudi ku muketeko wa mwaka wa 33 Yesu Ke Mwiye, Yesu mwine Nazala waipaibwa. Wabepelwa bubela, wakupilwa bibibibi, ne kupopwa ku mutyi. Pano wafu na misanshi keineneka. Inoko Leza wamusangula, kadi kupwa kwa mafuku 40, Yesu wakanda mūlu.
Tubasokola ino nsekununi itulumukwa mu Maevanjile aná a mu Bisonekwa bya Kingidiki bya Bwine Kidishitu, bitelwanga na bavule bu Kipwanino Kipya. Le ino nsekununi yālongekele bine? Kino kipangujo i kya mvubu kadi kya kukwata na mutyika. Shi keyālongekelepo, nabya lwitabijo lwa bene Kidishitu keludipo na mvubu kadi lukulupilo lwa būmi bwa nyeke mu Paladisa nalo nabya i kilotwa bitupu. (1 Kodinda 15:14) Pakwabo kadi, shi ino myanda yālongekele bine, nabya bantu badi na lukulupilo lwa bine lwa kumeso, lobwanya nobe kwikala nalo. Penepo, le nsekununi ya Maevanjile i ya bine’ni nansha i ya kufwatakanya’tu?
BILOMBOLA MYANDA MIMWEKE
Myanda ya mu Maevanjile ke ya kufwatakanyapo, ino ilombola bubine kebupatanibwa kadi itela kanda ne kanda. Kimfwa, ano Maevanjile adi’mo majina a bine a bifuko, kadi bifuko bivule i byokokeja kwenda’ko ne kwenda dyalelo. Anenanga myanda ya bantu bādi’ko bine, ba būmi butelelwe ne na balembi ba mānga ya ntanda.—Luka 3:1, 2, 23.
Yesu mwine i mutelwe na balembi ba mānga ya ntanda ba mu myaka katwa kabajinji ne ka bubidi.a Muswelo waāfwile ulombwelwe mu Maevanjile i mukwatañane na muswelo bene Loma obādi bepaya bantu mu kine kitatyi’kya. Kadi, myanda yālongekele i misekununwe na bubine ne kwambulwa budimbidimbi—enka ne bibi byādi bilongwa bana ba bwanga ba Yesu. (Mateo 26:56; Luka 22:24-26; Yoano 18:10, 11) Ino myanda yonso ilombola’mba balembi ba Maevanjile bālembele myanda ya bine itala Yesu pampikwa budimbidimbi.
LE LUSANGUKILO LWA YESU NALO?
Nansha byobiyukene amba Yesu wāile wafwa ne kufwa, ino bamo bapatananga kusanguka kwandi. Nansha ke batumibwa bandi bene kebāitabijepo dibajinji pobebālombwele amba wasanguka. (Luka 24:11) Inoko kuno kutatana kwāpwile pobāmwene abo ne bana ba bwanga bakwabo, mu bifuko palapala Yesu musanguke. Na bubine, kyaba kimo kwādi tumoni 500 ne kupita twāmumwene.—1 Kodinda 15:6.
Nansha bana ba bwanga byobādi mu kyaka kya kukwatwa ne kwipaibwa, abo bāsapwile na bukankamane lusangukilo lwa Yesu ku bonso—enka ne ku boba bāmwipaile bene. (Bilongwa 4:1-3, 10, 19, 20; 5:27-32) Shi bana ba bwanga bādi batatana kusangulwa kwa Yesu, le bādi ba kwikala na buno bupyasakane namani? I amo, bubine bwa lusangukilo lwa Yesu bo bukomo bulengeje bwine Kidishitu butandabuke tamba pene’pa kufika ne dyalelo.
Nsekununi ya Maevanjile itala pa lufu lwa Yesu ne lusangukilo lwandi idi na biyukeno byonso bilombola’mba i mānga ya bine. Kwiitanga na katentekeji kukalengeja ukulupile amba bine ino myanda yālongekele. Kadi kikulupiji kyobe kikaningila’ko shi ubaimvwanija kine kyobyālongekēle. Uno mwanda o ushintulwilwe mu kishinte kilonda’ko.
a Tasite, wābutwilwe kubwipi na mwaka wa 55 Yesu Ke Mwiye, wālembele amba “Christus [nansha Kidishitu], kwine kutambile dijina [bwine Kidishitu], wāsusukile bininge mu bubikadi bwa Tyibilusa ku kuboko kwa Pontyusa Pilato mbikavu wetu.” Kadi Yesu i mutelwe na Suetonius (myaka katwa kabajinji); na Mulembi wa mānga Jozefu (myaka katwa kabajinji); ne na Pline Mwanuke, mbikavu wa Bityinia (ku ngalwilo kwa myaka ya katwa ka bubidi).