‘Twitamijei Nyeke Batwe Bene na Bene’

1. Mungya 1 Bene Tesalonika 5:11, le i mwingilo’ka otwingilanga batwe bonso?

LELO kipwilo kyenu ke kyūbake Njibo ya Bulopwe nansha kwiilongolola? Shi i amo, na bubine ubavuluka kupwila kubajinji komwapwidile mu kino kifuko kipya. Wafwijije’ko Yehova bininge. Ye uno wasūmije enka ne impolo ya nsangaji, ne kwimba lwimbo lubajinji na diwi dikatampe. Bine Mobo etu a Bulopwe mōbakwe senene, apejanga Yehova mitendelo. Inoko tumutendelanga bininge potwingila mu mwingilo wa lūbako lwa muswelo mukwabo. Mu uno mwingilo, mubadilwa kintu kya mvubu mpata kutabuka lūbako lwa mobo. Mubadilwa kutamija bantu bāya mu bino bifuko bya kutōtela’mo. Uno mwingilo wa lūbako lwa kyelekejo, o wādi na Mutumibwa Polo mu ñeni paālembele binenwa bidi mu kisonekwa kīmanine’po mutwe wetu wa mwanda, kya 1 Bene Tesalonika 5:11, mwanda kishima kya Kingidiki kyalamwinwe bu “kutamija,” kishintulula ne bu “kūbaka.”​—Tanga.

2. Le i bika byotusa kwisambila’po mu kino kishinte?

² Mutumibwa Polo i mushiye kimfwa kiyampe kya muntu wādi uyukile muswelo wa kūbaka banababo mu lwitabijo. Wādi witūla pa kyabo kyaba. Mu kino kishinte, tusa kwisambila’mo pa mwaākwashishe banababo (1) bōminine byamalwa, (2) bekale mu ndoe abo bene na bene, ne (3) bakomeje lwitabijo lwabo mudi Yehova. Tutalei muswelo otubwanya kumwiula dyalelo, ne kūbaka batutu ne bakaka.​—1 Ko. 11:1.

POLO WĀKWESHE BANABABO BŌMININE BYAMALWA

3. Le i mumweno’ka wa bujalale wādi na Polo?

³ Polo wādi usenswe bininge banababo. Aye mwine wātenwe na byamalwa; o mwanda wādi ubwanya kwivwanina lusa banababo mu lwitabijo, ne kwitūla pa kyabo kyaba pobādi bapita mu byamalwa. Kyaba kimo Polo wābudilwe lupeto, pa kino wādi unenwe kwingila bininge mwanda wa kwikwatakanya ne kukwatakanya bengidi-nandi. (Bil. 20:34) Wādi upunga mapema. Paāfikile mu Kodinda, wāingile dibajinji na ba Akwila ne Pishila bādi nabo bapunga mapema. Inoko “dya Sabato ne dya Sabato” wādi ukasapwila Bayuda ne Bangidiki. Ebiya pāile ba Shilasa ne Temote, “Polo wepāna bininge na kufundija mwanda.” (Bil. 18:2-5) Polo kāidilwepo kitungo kyandi kikatampe mu būmi, kya kwingidila Yehova. Byaādi wingila bininge mu busapudi ne pa kuvuija bisakibwa byandi, wādi ubwanya biyampe kukankamika banababo. Wēbavulwije baleke kuleka makambakano a mu būmi ne kukimba kuvuija bisakibwa bya kisaka, bibalengeje basūle “bintu bya mvubu mikatampe”​—ko kunena’mba, mingilo yonso ya mu butōtyi bwa Yehova.​—Fid. 1:10.

4. Le ba Polo ne Temote bākweshe namani banababo balwe na kupangwapangwa?

⁴ Kinondanonda na pābundilwe kipwilo mu Tesalonika, bano bene Kidishitu bapya bātenwe na kupangwapangwa kukomo. Kibumbo kya balwana ba bukalabale pokekyātenepo ba Polo ne Shilasa, kyākokela “banabetu bamo kudi baledi ba kibundi,” kebela mabila’mba: “Bano bantu . . . baloñanga bintu bijilula mbila ya Kesala.” (Bil. 17:6, 7) Lelo ubwanya kufwatakanya muswelo wātenkanibwe bano bene Kidishitu bapya, pa kujingulula’mba bana-balume ba kibundi abebālamukila? Bādi babwanya kutyepeja bupyasakane bwabo mu mwingilo wa Yehova, inoko Polo kāsakilepo kino kilongeke. Nansha aye ne Shilasa byobādi banenwe kutamba mu kibundi, bālongele bukomo mwanda wa kino kipwilo kipya kikwatakanibwe senene. Polo wāvulwije bene Tesalonika amba: “[Twatumine] Temote, mwanetu . . . , mwanda wa kwimukankamika ne kwimusenga pa mwanda wa lwitabijo lwenu, amba muntu nansha umo wakatenkanibwa na bino byamalwa.” (1 Ts. 3:2, 3) Bimweka’mba Temote nandi wātenwe na kupangwapangwa mu kyabo kibundi kya Lesetala. Wāmwene muswelo wākomeje Polo banabetu mwine’mwa. Byaēmwenine muswelo wēbakweshe Yehova, Temote ye uno wākankamikile bano batutu ne bakaka bapya amba, ngikadilo yabo nayo isa kulumbuluka.​—Bil. 14:8, 19-22; Bah. 12:2.

5. Le tutu umo witwa bu Bryant wamwenine namani mu bukwashi bwa bakwabo?

⁵ Le i muswelo’ka mukwabo wākomeje Polo banababo mu lwitabijo? Ba Polo ne Banabasa pobājokēle mu Lesetala, mu Ikoniuma, ne mu Antyioka, “bebatongela bakulumpe mu kipwilo ne kipwilo.” (Bil. 14:21-23) Na bubine, bano bana-balume batongwe bāsengele banababo, monka mulongelanga bakulumpe dyalelo. Tutu umo witwa bu Bryant wanenene amba: “Ponadi na myaka 15, tata wetushile, mama nandi wapangwa. Natyumukilwe mutyima ne kwimona bu naelwa.” Le i bika byakweshe Bryant ōminine ano makambakano? Unena’mba: “Tutu Tony, wadi wingila bu mukulumpe, wadi wisamba nami ku kupwila ne mu bitatyi bikwabo. Wesambīle nami pa bantu bēkondele na byamalwa, ino bālama nsangaji yabo. Wantangīle Ñimbo ya Mitōto 27:10, kadi wadi unsapwila divule dine myanda ya Hezekia, mwine wāingidile Yehova na kikōkeji nansha shandi byākashilepo kimfwa kiyampe.” Le kino kyakweshe Bryant namani? Bryant unena’mba: “Byankankamikile tutu Tony, nashilwile mwingilo uleta nsangaji wa kitatyi kyonso.” Nanshi a bakulumpe, tai mutyima ku kukwasha boba badi bwa Bryant, babwanya kusakilwa “binenwa biyampe” bya kwibakankamika.​—Nki. 12:25.

6. Le Polo wāingidije namani nsekununi ya mu būmi mwanda wa kukankamika banababo?

⁶ Polo wāvulwije banababo amba “kibumbo kikatampe kya batumoni,” kyāuminine byamalwa pa mwanda wa bukomo bwēbapele Yehova. (Bah. 12:1) Polo wāyukile amba, nsekununi ya mu būmi ya bano bantu ba pa kala bābwenye kūminina makambakano a miswelo yonso, ikapa banababo bukankamane ne kwibakwasha bate nyeke mutyima pa “kibundi kya Leza mūmi.” (Bah. 12:22) Ne dyalelo nadyo mo monka. Batwe bonso tukankamikwanga potutanga nsekununi ilombola Yehova mwaākwashishe Ngideoni, Balake, Davida, Samwele, ne bakwabo bavule bene. (Bah. 11:32-35) Le tunene namani ne pa bimfwa bya lwitabijo bya mu ano etu mafuku? Ku kité kya ntanda yonso, tutambulanga’ko divule mikanda ya batutu ne bakaka bakomeje lwitabijo lwabo, pa kupwa kutanga nsekununi ya mu būmi ya mwingidi umo wa Yehova wa kikōkeji wa mu ano etu mafuku.

POLO WĀLOMBWELE BANABABO MWA KWIKADILA MU NDOE ABO BENE NA BENE

7. Le i ñeni’ka yowaboila ku madingi a Polo adi mu Bene Loma 14:19-21?

⁷ Tūbakanga batutu ne bakaka potunena ne kulonga bintu bileta ndoe mu kipwilo. Ketulekangapo kwishila kwa muswelo otumona bintu kwitukalañanye. Kadi ketuningilangapo bakwetu betabije’nka milangwe yetu, shi kekudipo musoñanya wa mu Bisonekwa ujilwilwe. Tubandaulei’ko kino kimfwa. Kipwilo kya mu Loma kyādi kibundwe na bene Kidishitu Bayuda ne ba mu mizo. Pātalwilwe Bijila bya Mosesa, batōtyi ba Yehova kebādipo bakinenwe kukōkela bijila’bya, pa mwanda utala byakudya kampanda. (Mako 7:19) Tamba pene’pa, bene Kidishitu bamo Bayuda bāmwene’mba kebadi na bwanapabo bwa kudya byakudya bya miswelo yonso. Inoko bene Kidishitu bakwabo Bayuda, kebādipo bamona’mba i biyampe kudya bino byakudya. Kipwilo kyēabanya pangala pa uno mwanda. Ino Polo wēbakankamikile na kwibalombola kamweno kadi mu kulama ndoe, wānena’mba: “I biyampe kuleka kudya mwita wa ntanda, kutoma vinyu, nansha kulonga kintu kyo-kyonso kikukala’po mwanenu.” (Tanga Bene Loma 14:19-21.) Mu uno muswelo, Polo wākweshe banababo bamone kuno kwipotomeja, mokwādi kubwaninya kwikala na lupusa lubi pa banababo ne pa kipwilo kyonso. Kadi aye mwine wāshintyile bibidiji byandi na mutyima tō mwanda wa kuleka kukukaja bakwabo. (1 Ko. 9:19-22) Ne batwe netu, tubwanya kūbaka bakwetu ne kulama ndoe, shi tuleka kwipotomeja pa myanda ilomba muntu aye mwine kwikwatyila butyibi.

8. Le Polo wālongele’po namani pokwālupukile mwanda mukatampe wādi usaka kuvutakanya ndoe mu kipwilo?

⁸ Polo wāshile kimfwa kiyampe mu mwanda utala kulama ndoe na boba bokebādipo nabo milangwe imo pa myanda mikatampe. Kimfwa, bamo mu kipwilo kya mu myaka katwa kabajinji bādi banena’mba, boba ke Bayudapo bāikele bene Kidishitu, bādi bafwaninwe kutwejibwa kwisao, padi i mwanda wa kutyina Bayuda bakebafutulula. (Ngt. 6:12) Polo wāpelele patōkelela ino milangwe, inoko pa kyaba kya kuningila banababo balonde milangwe yandi, wālombele bukwashi na kwityepeja, ku batumibwa ne bakulumpe badi mu Yelusalema. (Bil. 15:1, 2) Kino kyākweshe bene Kidishitu balame nsangaji yabo ne ndoe mu kipwilo.​—Bil. 15:30, 31.

9. I muswelo’ka otubwanya kulonda kimfwa kya Polo?

⁹ Shi kubalupuka lupotopoto lukatampe, tuletanga ndoe na kukimba buludiki ku boba batongelwe na Yehova mwanda wa kulela kipwilo. Divule dine, tubwanya kutana buludiki bwa mu Bible mu mabuku etu, nansha mu bulombodi buletelwe na bulongolodi. Shi tute mutyima ku kulonda buno bulombodi pa kyaba kya kukankamika milangwe yetu, tukaleta ndoe mu kipwilo.

10. Le i bika bikwabo byālongele Polo pa kuleta ndoe mu kipwilo?

¹⁰ Polo wāletele ndoe na kwisambila pa ngikadila miyampe ya banababo, pa kyaba kya ngikadila yabo mibi. Kimfwa, dya ku mfulo kwa mukanda waātumine bene Loma, Polo wātelele’ko bantu bavule pa majina abo, kadi ku bavule wābweja’ko ne binenwa biyampe nansha mwanda kampanda muyampe wibatala. Netu tubwanya kwiula Polo na kwisambila pa ngikadila miyampe ya batutu ne bakaka. Potulonga namino, tupēlanga’ko batutu ne bakaka bubinga bwa kwikadila pabwipi na banababo, kadi tuningijanga buswe mu kipwilo.

11. I muswelo’ka otubwanya kwaluja ndoe shi kubaikala kubulwa kumvwañana?

¹¹ Kyaba kimo, enka ne bene Kidishitu batame babwanya kutunya kumvwañana, nansha kwipotomeja na bakwabo. Bino byo byāfikīle ba Polo ne mulunda nandi Banabasa. Bano bana-balume babidi bēpotomeje bininge pa kuyuka shi bakasela Mako nansha kumushiya, mu lwendo lwabo lukwabo lwa bumishonele. “Belobela bya malwa,” bafula ku kukalañana. (Bil. 15:37-39) Inoko ba Polo, Banabasa, ne Mako bājokeje ndoe pa bukata bwabo. Bālombola’mba ndoe ne bumo mu kipwilo byādi bya mvubu mpata. Mwenda mafuku, Polo wānenene maya ba Banabasa ne Mako. (1 Ko. 9:6; Kol. 4:10) Netu tufwaninwe kupwija kubulwa kumvwañana ko-konso na banabetu mu kipwilo, kupwa ne kwendelela kuta mutyima ku ngikadila yabo miyampe. Namino, tukaleta ndoe ne bumo.​—Ef. 4:3.

POLO WĀKOMEJE LWITABIJO LWA BANABABO

12. Le i bikoleja’ka bimobimo bīkondanga na batutu ne bakaka?

¹² Tūbakanga batutu ne bakaka shi tukomeja lwitabijo lwabo mudi Yehova. Bamo bafutululwanga na ba mu kyabo kisaka ke Batumonipo, na bobengila nabo, nansha na bakwabo ba ku masomo. Bakwabo bekondanga na misongo mikomo, nansha na kukomena milangwe ya kwibasanshija kobebasanshije. Bakwabo nabo ke beje mu kubatyijibwa, belaijanga mfulo ya ino ngikadilo ya bintu pano kepadi myaka mivule. Bino bintu bibwanya kwikala bu ditompo ku bene Kidishitu dyalelo. Ino ne bene Kidishitu ba mu myaka katwa kabajinji nabo, bekondele na ano makambakano. Le i bika byālongele’po Polo mwanda wa kukomeja banababo?

13. Le Polo wākweshe namani boba bādi bafutululwa pa mwanda wa nkulupilo yabo?

¹³ Polo wāingidije Bisonekwa mwanda wa kukomeja lwitabijo lwa banababo. Kimfwa bene Kidishitu Bayuda, ye bano kebādipo bayukile mwa kulondolwela bantu ba mu byabo bisaka bampikwa kwitabija, bādi balanga’mba mutōtelo wa Buyuda i mutabuke wa bwine Kidishitu. Na bubine, mukanda obātumīne Bahebelu kudi Polo, wākomeje bininge bano bene Kidishitu. (Bah. 1:5, 6; 2:2, 3; 9:24, 25) Mulangulukilo wandi muluji, wādi ubwanya kwibakwasha bayuke mwa kulondolwela boba bādi bebalwa. Dyalelo nadyo, tubwanya kukwasha banabetu mu lwitabijo bafutululwa, bayuke mwa kwingidijija mabuku esambila pa Bible mwanda wa kushintulula nkulupilo yabo. Kadi shi bankasampe betu bafutululwa pa mwanda wa kukulupila kobakulupile mu bupangi, tubwanya kwibakwasha batane myanda mu boloshile La vie a-t-elle été créée ? ne Cinq questions à se poser sur l’origine de la vie, mwanda wa kulombola kine kyobakulupidile amba būmi bwāpangilwe.

14. Nansha Polo byaādi mwipāne mu kusapula ne kufundija, le i bika byaālongele?

¹⁴ Polo wākankamikile banababo balombole buswe kupityila ku “mingilo milumbuluke.” (Bah. 10:24) Kākweshepo banababo enka’tu kupityila ku binenwa byandi, ino i ne mu bilongwa. Kimfwa, banababo mu lwitabijo ba mu Yudea pobāponenwe na kipupo kya nzala, Polo wākebatūdile’ko bintu bimo byobādi basakilwa. (Bil. 11:27-30) Nanshi, nansha Polo byaādi mwipāne bininge mu kusapula ne kufundija, wādi ukimba nyeke mikenga ya kukwasha boba bādi basakilwa bukwashi ku ngitu. (Ngt. 2:10) Paālongele namino, wāningije kikulupiji kya banababo kya amba, Yehova ukebakwatakanya. Netu dyalelo potupāna kitatyi kyetu, bukomo bwetu, ne bwino bwetu mwanda wa kukwasha ku mwingilo wa kuleta bukwashi mu bitatyi bya bimpengele, tukomejanga lwitabijo lwa batutu ne bakaka. Bino ye byotuloñanga ne potutūla kyaba ne kyaba byabuntu bya kukwatakanya mwingilo wa ntanda yonso. Mu ino miswelo ne mu miswelo mikwabo, tukwashanga batutu ne bakaka bakulupile amba Yehova kakebelapo nansha dimo.

15-16. Le i bika byotufwaninwe kulonga mwanda wa kukwasha banabetu bazoza mu lwitabijo?

¹⁵ Polo wāendelele kukankamika boba bāzozele mu lwitabijo. Wēbevwanine lusa ne kwisamba nabo na kyanga ne na kanye. (Bah. 6:9; 10:39) Kimfwa, mu mukanda wandi onso waālembēle Bahebelu, i mwisambe’mo divule na kwiela’mo, mwanda wa kulombola’mba nandi wādi unenwe kwingidija mene madingi’a. (Bah. 2:1, 3) Pamo bwa Polo, netu twendelelanga kukankamika boba bazoza mu lwitabijo. Twibōbakanga na kwibata mutyima bya binebine. Mu uno muswelo, tulombolanga’mba twibasenswe. Kwisamba na kyanga ne na kanye kukalengeja binenwa byetu bikale byūbaka.

¹⁶ Polo wākulupije banababo amba, Yehova umwene mingilo yabo milumbuluke. (Bah. 10:32-34) Netu tubwanya kulonga namino potukwasha mwanetu wazoza mu lwitabijo. Tubwanya kumwipangula etulombole mwaayukile bubine, nansha kumukankamika avuluke kitatyi kyaemwenine bukwashi bwa Yehova. Tubwanya kwingidija uno mukenga mwanda wa kumukulupija’mba, Yehova kedilwepo bilongwa byandi bya buswe bya mafuku kunyuma, ne amba kakamwelapo mu mafuku a kumeso. (Bah. 6:10; 13:5, 6) Ino mīsambo ibwanya kukankamika bano batutu ne bakaka baswe bendelele mu mwingilo wandi.

“MWIKANKAMIKEI . . . NYEKE BANWE BENE NA BENE”

17. Le i bwino’ka botufwaninwe kwendelela kulumbulula?

¹⁷ Pamo’nka bwa muntu wingila ku lūbako mwalumbulwilanga bwino bwandi mu kupita kwa kitatyi, ne batwe netu tubwanya kwilumbulula mu muswelo otwiūbaka batwe bene na bene. Tubwanya kukwasha bakwetu bamone bukomo bwa kūminina byamalwa, na kwibasapwila bimfwa bya bantu baūminine mafuku kunyuma. Tubwanya kuleta ndoe na kutela ngikadila miyampe idi na banabetu, kulama ndoe poikimba kuvutakana, ne kujokeja ndoe pokwikala kubulwa kumvwañana. Kadi tubwanya kwendelela kukomeja lwitabijo lwa batutu ne bakaka, na kwibasapwila bubine bwa mu Bible bwa mvubu, na kwibakwasha’ko na bintu byobasakilwa, ne na kukwatakanya yewa yense uzoza ku mushipiditu.

18. I bika byowasumininwa kulonga?

¹⁸ Boba bengila ku ngūbako ya mu bulongolodi, bekalanga na nsangaji ne kuloelelwa. Netu tubwanya kwikala na nsangaji ne kuloelelwa, potukwasha’ko ku mwingilo wa lūbako lwa ku mushipiditu mu kipwilo. Kwishila na byūbakwa bifulanga ku koneka, byobya bilupuka ku mwingilo wetu bikalādila nyeke ne nyeke! Nanshi tusumininwei ‘kwikankamika ne kwitamija nyeke batwe bene na bene.’​—1 Ts. 5:11.