Ubwanya Kwikala na Ndoe mu Bitatyi bya Makambakano Makomo

1. Le “ndoe ya Leza” i bika, ne kwikala nayo kwitukwashanga namani? (Bene Fidipai 4:6, 7)

KUDI ndoe keiyukilepo bantu ba mu ino ntanda. I “ndoe ya Leza,” ko kunena’mba kutūkija mutyima kutamba ku kwikala mu kipwano kiyampe na Tata wetu wa mūlu. Shi tudi na ndoe ya Leza, twikalanga na mutyima-ntenke. (Tanga Bene Fidipai 4:6, 7.) Twikalanga mu kipwano na boba bamusenswe. Kadi twikalanga mu kipwano kityite na “Leza wa ndoe.” (1 Ts. 5:23) Shi tuyuke Tata wetu, tumukulupile, ne kumukōkela, ndoe yandi ikatalaja mutyima wetu uzumbazumba potudi mu makambakano avutakanya ñeni.

2. Mwanda waka tubwanya kukulupila’mba bibwanika kwikala na ndoe ya Leza?

² Le bine bibwanika kwikala na ndoe ya Leza mu bitatyi bya makambakano makomo pamo bwa mu kipupo kya misongo, mu kimpengele, mu tuvutakanya twa basivile, nansha mu kupangwapangwa? Ano makambakano onso abwanya kwitukwatyija moyo. Inoko, Yesu wādingile balondi bandi amba: “Kemwakivutakanyai mityima yenu nansha kwiileka izakale moyo.” (Yoa. 14:27) Batutu ne bakaka bavule i balonde ano madingi a Yesu. Na bukwashi bwa Yehova, i babwanye kwikala na ndoe pobekonda na byamalwa bikomo.

MWA KWIKADILA NA NDOE MU KITATYI KYA KIPUPO KYA MISONGO

3. Le kipupo kya misongo kya mu kifuko kimo nansha kya ntanda yonso kibwanya kuvutakanya namani ndoe yetu?

³ Kipupo kya misongo kya mu kifuko kimo nansha kya ntanda yonso, kibwanya kushinta bininge kisengēle būmi bwetu bonso. Tala kipupo kya Corona mokyashintyile būmi bwa bantu bavule. Bwifundi bumo bwanenene amba, bantu bavule badi babulwa tulo mu kino kitatyi kya kipupo. Kipupo kyalengeje kwikale kuvudila’ko kwa bantu bazumbija mutyima, batyumukwa mutyima, batoma mālwa ne bintu bikolwañana, bekupila mu bisaka, ne bakimba kwiyoa. Shi kipupo kya misongo i kipone kwenu, le i muswelo’ka obwanya kuleka kuzumbija mutyima bininge ne kwikala na ndoe ya Leza?

4. Mwanda waka kuyuka bupolofeto bwa Yesu butala mafuku a mfulo kwituletelanga ndoe?

⁴ Yesu wālaile amba mu mafuku a mfulo, kukekalanga bipupo bya misongo, nansha mbá ya ntanda yonso, “byadi koku kebidi koku.” (Luka 21:11) Le kuyuka kino kwituletelanga ndoe namani? Ketutulumukangapo kitatyi kipona bipupo bya misongo. Tujingululanga’mba bino bintu bilongekanga enka mwālaile’byo Yesu. Kino kitupanga bubinga bwa kulonda madingi āletele Yesu ku boba bakekala mu mafuku a mfulo, a amba: “Tai mutyima kutyina’mba mwakatuyuka.”—Mat. 24:6.

5. (a) Kukwatañana na Bene Fidipai 4:8, 9, le i bika byotufwaninwe kulomba mu kitatyi kya kipupo kya misongo? (b) Le kuteja mawi makwate a butangi bwa Bible kubwanya kukukwasha namani?

⁵ Kipupo kya misongo kibwanya kwituseleja mityima kūlu, enka ne kwitukwatyija moyo. Bino byo byafikile ne kaka umo witwa bu Desi.b Pafwile shandi-nkasa, mwanabo mwanā shandi mukulu ne dokitele na misongo ya Corona, wakwetwe moyo amba ubwanya kupya Corona ne kusambwila’yo inandi mununu. Kadi pa mwanda wa kino kipupo, wadi ulangalanga’mba ubwanya kujimija kaji. O mwanda wadi wiipangula shi ukabwanya namani kusokola lupeto lwa kupota byakudya ne lwa kufutyila njibo. Ano malangalanga ashilwile kumuvutakanya ñeni, kakomenwa kulāla tulo bufuku. Inoko Desi waikele monka na ndoe. Le i bika byamukweshe? Walombēle Yehova pa bute pa bute amba amukwashe atūkije mutyima ne kulangulukila pa bintu biyampe. (Tanga Bene Fidipai 4:8, 9.) Kadi watejeje Yehova paadi “wisamba” nandi kupityila ku mawi makwate a butangi bwa Bible. Desi unena’mba, “Mawi matūke a batangi antūkije mutyima ne kumvuluja’mba Yehova untele mutyima.”—Ñim. 94:19.

6. Le kwifunda pa kasuku ne kutanwa ku kupwila bikakukwasha namani?

⁶ Mu kipupo kya misongo, ketubwanyapo kulonga nyeke bintu byonso byotwadi tulonga, inoko kokaleka kino kikulengeje uleke kwifunda pa kasuku nansha kutanwa ku kupwila. Myanda mimweke ya mu mabuku etu ne mu mavideo, ikakuvuluja’mba batutu ne bakaka balamanga bululame bwabo mu bitatyi bya makambakano pamo bwa bino. (1 Pe. 5:9) Kupwila kukakukwasha wikale na milangwe miyampe ya mu Bisonekwa. Kadi kukakupa mikenga ya kukankamika bakwenu ne kukankamikwa. (Loma 1:11, 12) Kitatyi kyolangulukila pa muswelo wākweshe Yehova batōtyi bandi pobādi babela, pobākwetwe moyo, nansha pobēmwene bu badi bunka, lwitabijo lobe lukaningila’ko kadi ukakulupila’mba nobe ukakukwatakanya.

7. Le i ñeni’ka yobwanya kuboila kudi mutumibwa Yoano?

⁷ Endelela kwisamba na batutu ne bakaka. Kipupo kya misongo kibwanya kulengeja kwikale bijika bya kuleka kwifwena na bantu, enka ne na banabetu mu lwitabijo. Mu bitatyi pamo bwa bino, ubwanya kwiivwana mwēivwanine mutumibwa Yoano. Wādi usaka kwimona mpala na mpala na mulunda nandi Ngaiusa. (3 Yo. 13, 14) Ino Yoano wājingulwile amba kabwanyapo kwimona nandi mu kitatyi kampanda. Ebiya wālonga byawādi ubwanya kulonga; wālembela Ngaiusa mukanda. Nobe shi kebibwanikapo kwinangila na batutu ne bakaka mpala na mpala, longa bukomo bwa kwisamba nabo ku telefone, ku video, nansha kwibatumina misapu. Shi wendelele kwisamba na banabenu mu lwitabijo, ukekala na mutyima-ntenke ne na ndoe. Wisambe na bakulumpe, nakampata kitatyi kyozumbija mutyima, kadi itabija binenwa byabo bikankamika.—Isa. 32:1, 2.

MWA KWIKADILA NA NDOE MU KITATYI KYA KIMPENGELE

8. Le kimpengele kibwanya namani kuvutakanya ndoe yobe?

⁸ Shi kodi mutanwe na dilobe, kutenkana kwa ntanda, nansha kutambwa na mudilo wa mu ntanda, ye uno wazumbije mutyima mu bula bwa kitatyi kilampe pa kupwa kutanwa na ano makambakano. Shi wafwidilwe bantu bosenswe, nansha kujimija bituntwa byobe, ye uno waivwene njia, kubulwa lukulupilo, enka ne kukwatwa bulobo. Kwiivwana namino kekushintululapo amba usenswe bintu bya ku ngitu nansha’mba kudipo na lwitabijo. I mwanda watenwe na makambakano makomo. Kadi bantu bamo babwanya kulanga’mba usa kulonga bintu mu muswelo mubi. (Yoba 1:11) Ino ubwanya kwikala na ndoe nansha byotenwe na ano makambakano asansa. Muswelo’ka?

9. Le Yesu wētuteakenye namani ku bimpengele?

⁹ Vuluka bupolofeto bwānenene Yesu. Bantu bamo balañanga’mba kebabwanyapo kutanwa nansha dimo na kimpengele. Inoko batwe tuyukile amba kukekala bimpengele bivule mu ano etu mafuku, ne amba bimo bibwanya kwitutana. Yesu wāsapwidile balondi bandi amba “kutenkana kukatampe kwa ntanda” ne bimpengele bikwabo, bikalongeka kumeso kwa mfulo kufika. (Luka 21:11) Kadi wālaile monka bupolofeto bwa amba kukekalanga “kuvula kwa kujilula bijila,” bine bilongeka dyalelo. Kimfwa tumonanga butapani, ñuma, ne butumbula. (Mat. 24:12) Yesu kānenenepo nansha dimo amba bino byamalwa bikatana enka boba belelwe na Yehova. Na bubine, bengidi bavule ba Yehova ba kikōkeji batenwe na bimpengele. (Isa. 57:1; 2 Ko. 11:25) Bine Yehova kaketukingepo mu kingelengele ku bimpengele byonso, inoko uketupa byonso byotusakilwa pa kutūkija mutyima ne kwikala na ndoe.

10. Le kwiteakanya tamba’nka pano ku bimpengele kulombola namani amba tudi na lwitabijo? (Nkindi 22:3)

¹⁰ Biketupēlela kutūkija mutyima kitatyi kilongeka mwanda wa kibozo shi twadi beteakanye kumeso kwa kitatyi. Le kwiteakanya namino kulombola’mba ketudipo na lwitabijo mudi Yehova? Aa, ke amopo. Kwiteakanya ku kimpengele kulombola’mba tudi na lwitabijo mu bukomo bwandi bwa kwitukinga. Namani? Kinenwa kya Leza kitukwashanga twiteakanye ku bimpengele bibwanya kulongeka. (Tanga Nkindi 22:3.) Kadi bulongolodi bwa Leza bwitukankamikanga kyaba kyonso kupityila ku bishinte bya mu mapepala, ku kupwila, ne ku misapu iletwa pa kitatyi amba twikale beteakanye ku myanda ya kibozo.c Le tukulupile mudi Yehova? Shi tumukulupile, tukalonda ano madingi tamba’nka pano—kumeso kwa kimpengele kulongeka.

11. Le i ñeni’ka yowaboila ku kimfwa kya kaka Margaret?

¹¹ Twisambilei’ko pa byatene kaka umo witwa bu Margaret. Ba lupusa bebanenene banyeme mu kifuko kyabo pa mwanda wa mudilo watambile mu ntanda. Bantu bavule byobalongele bukomo bwa kunyema mu kitatyi kimo kyonka, mu mashinda mwayudile myotoka kebikoma’nka ne kwenda. Mwishi ufīta wasambakana kūlu konso, kadi mu bula bwa kitatyi kampanda kaka Margaret kadipo ubwanya kutūka mu motoka. Inoko wapandile mwanda wadi mwiteakanye. Mu kasakoshi kandi mwadi kalata ka kumukwasha atane dishinda kwabwanya kunyemena. Kadi wadi wiibidijanga kwenda’mo na motoka, mwanda wa kupēlelwa kwenda’mo shi kubalongeka mwanda wa kibozo. Kaka Margaret wapandile mwanda wadi mwiteakanye.

12. Mwanda waka tulondanga bulombodi bwa kwitukinga?

¹² Pa kwitukinga ne kutūla’ko ndudi, ba lupusa babwanya kwitusoñanya kuleka kutamba ku mobo mu mansá kampanda, kwitulombola tunyeme, nansha kwitupa bulombodi kampanda. Bantu bamo bekalanga balejaleja nansha kutundulula kitatyi kya kunyema, mwanda balamete bininge ku bituntwa byabo. Le bene Kidishitu baloñanga’po namani? Bible witusapwila’mba: “Pa mwanda wa Mfumwetu, kōkelai kintu kyonso kilongelwe na bantu, shi mulopwe mwanda i muntu utabukile bukatampe, nansha bambikavu bu bantu batuminwe na aye.” (1 Pe. 2:13, 14) Ne bulongolodi bwa Yehova nabo bwitupanga bulombodi mwanda wa kwitukinga. Betuvulujanga kyaba kyonso kupa bakulumpe adelese yetu ne nimelo ya telefone yotwingidija pano, mwa kwitwityila kitatyi kilongeka mwanda wa kibozo. Le kodi mwibape’byo? Kadi babwanya ne kwitupa bulombodi bwa kifuko kwa kunyemena, mwa kunyemena, mwa kutambwila bukwashi, ne kwitulombola mwa kukwashisha banabetu ne kitatyi kya kwibakwasha. Shi tukomenwe kulonda buno bulombodi, tukatūla būmi bwetu mu kyaka ne bwa bakulumpe bwine. Vuluka’mba bano bana-balume ba kikōkeji betulamanga. (Bah. 13:17) Kaka Margaret wanenene amba, “Nkulupile na mutyima wami onso amba napandile mwanda nalondele bulombodi bwa bakulumpe ne bwetupēle bulongolodi.”

13. Le i bika byakweshe bene Kidishitu bavule banyemene balame nsangaji yabo ne ndoe?

¹³ Batutu ne bakaka bavule banyemene pa mwanda wa kimpengele, mavita, nansha pa mwanda wa tuvutakanya twa basivile, balongele byonso byobabwanya mwanda wa kwibidila ngikadilo yabo mipya ne kwipāna mu mingilo ya ku mushipiditu. Pamo bwa bene Kidishitu babajinji bākusankene pa mwanda wa kupangwapangwa, nabo bendelelanga na kusapula “myanda miyampe ya owa mwanda.” (Bil. 8:4) Kusapula kwibakwashanga bate mutyima pa Bulopwe pa kyaba kyakuta’o pa makambakano abo. Kino i kibakwashe balame nsangaji yabo ne ndoe.

MWA KWIKADILA NA NDOE MU KUPANGWAPANGWA

14. Le kupangwapangwa kubwanya kwitujimijija ndoe namani?

¹⁴ Kupangwapangwa kubwanya kwitulengeja tutunye kulonga bintu bivule bituletelanga ndoe. Twikalanga na nsangaji shi tupwila na bwanapabo, tusapula patōkelela, ne kulonga bintu byotuloñanga nyeke pampikwa kutyina’mba basa kwitukuta. Shi ketukidipo na buno bwanapabo, tubwanya kuzumbija mutyima na kutyina bibwanya kwitufikila. I byendele’mo kwiivwana namino. Inoko tufwaninwe kutadija. Mwanda Yesu wālaile amba kupangwapangwa kukakukaja balondi bandi. (Yoa. 16:1, 2) Penepo i muswelo’ka otubwanya kulama ndoe yetu mu kupangwapangwa?

15. Mwanda waka ketufwaninwepo kutyina kupangwapangwa? (Yoano 15:20; 16:33)

¹⁵ Kinenwa kya Leza kitusapwila’mba: “Boba bonso basaka kwikala na būmi bwa bwine Leza mu bumo na Kidishitu Yesu nabo bakapangwapangwa.” (2 Tm. 3:12) Tutu umo witwa bu Andrei wekondele pa kwitabija uno mwanda kitatyi kyakankajibwe mwingilo wa busapudi mu yabo ntanda. Wadi ulanga’mba: ‘Mu yetu ntanda mudi Batumoni bavule. Le ba lupusa bakabwanya namani kwitukwata batwe bonso?’ Inoko pa kyaba kya ino milangwe ilengeje Andrei ekale na ndoe, ayo yamulengeje anze kuzumbija mutyima kyaba kyonso. Banabetu bakwabo bashile ino myanda mu makasa a Yehova. Kebakimbilepo kwikulupija abo bene amba kebakakutwepo. Bayukile amba babwanya kukutwa, inoko kebadipo bazumbija mutyima pamo bwa Andrei. Ebiya Andrei wakwata butyibi bwa kwibeula ne kutūla kikulupiji kyandi mudi Leza. Bukidi bonka waikala na ndoe, kadi pano udi na nsangaji nansha byokukidi makambakano mavule. Netu tubwanya kwikala na nsangaji ne ndoe. Nansha Yesu byāetusapwidile amba tukapangwapangwa, ino wētukulupije ne amba tubwanya kushala ba kikōkeji.—Tanga Yoano 15:20; 16:33.

16. I bulombodi’ka botunenwe kukōkela mu kitatyi kya kupangwapangwa?

¹⁶ Shi mwingilo wetu wa busapudi ubakankajibwa nansha kutūdilwa mikalo mivule, tubwanya kutambula bulombodi butamba ku musambo nansha ku bakulumpe. Buno bulombodi buketupebwa mwanda wa kwitukinga, mwanda wa kuyuka’mba twendelelanga kutambula byakudya bya ku mushipiditu, ne mwanda wa kwitukwasha twendelele kusapula ponso potubwaninya. Longa bukomo bwa kukōkela bulombodi botupebwa nansha shi kuyukilepo kine kyobwaletelwa. (Yak. 3:17) Kadi kokanena nansha dimo myanda ya batutu ne bakaka, nansha myanda itala mingilo ya kipwilo ku boba kebafwaninwepo kwiiyuka.—Mus. 3:7.

17. Pamo bwa batumibwa ba mu myaka katwa kabajinji, le twi basumininwe kulonga bika?

¹⁷ Bubinga bumo bidi butambilanga Satana bulwi bantu ba Leza, i mwanda “badi na mwingilo wa kusapula bukamoni bwa Yesu.” (Kus. 12:17) Kokaleka Satana ne ntanda yandi bakuzakaje. Kusapula ne kufundija nansha ke mu kitatyi kyobetulwa, kwituletelanga nsangaji ne ndoe. Mu myaka katwa kabajinji, ba lupusa Bayuda pobāsoñenye batumibwa baleke kusapula, bano bana-balume ba kikōkeji bātongele kukōkela Leza. Bāendelele kusapula, kadi uno mwingilo wēbaletele nsangaji. (Bil. 5:27-29, 41, 42) Shako, shi mwingilo wetu ubatūdilwa mikalo, tufwaninwe kwikala badyumuke kitatyi kyotusapula. (Mat. 10:16) Ino shi tulonge byonso byotubwanya, tukekala na ndoe itamba ku kusangaja Yehova ne ku kusapula musapu upāna būmi.

“LEZA WA NDOE UKEKALANGA NENU”

18. Le i ani ubwanya kwitupa ndoe yotusakilwa?

¹⁸ Kulupila’mba tubwanya kwikala na ndoe nansha ke mu bitatyi bya makambakano. Mu bitatyi bya uno muswelo, tufwaninwe kuvuluka’mba ndoe yotusakilwa i ndoe ya Leza, ko kunena’mba ndoe ibwanya kwitupa’nka Yehova kete. Mukulupile mu kitatyi kya kipupo kya misongo, kya kimpengele, nansha kya kupangwapangwa. Lamata bininge ku bulongolodi bwandi. Tá mutyima ku būmi bulumbuluke bwa kumeso bukutengēle. Shi ulonge namino, ‘Leza wa ndoe ukekala nobe.’ (Fid. 4:9) Mu kishinte kilonda’ko, tukesambila’mo pa mwa kukwashisha banabetu bene Kidishitu badi mu kupangwapangwa bekale na ndoe ya Leza.