Lombola Kufwija’ko pa “Bantu bu Byabuntu”

1. Le i byabuntu’ka bimo bitupele Yesu?

I KUTUPU muntu nansha umo ke mulombole buntu pamo bwa Yesu. Paādi pano pa ntanda, wāingidije na mutyima tō bukomo bwandi bwa kulonga bingelengele mwanda wa kukwasha bantu. (Luka 9:​12-17) Wētupele kyabuntu kikatakata kya būmi bwandi. (Yoa. 15:13) Tamba usangulwa, i mwendelele kwitukwasha. Monka mwaālaile’kyo, i mulombe Yehova apungulule mushipiditu mwanda wa kwitufundija ne kwitusenga. (Yoa. 14:​16, 17, kunshi kwa dyani; 16:13) Kadi kupityila ku kupwila kwetu, witupanga byonso byotusakilwa pa kwingila mwingilo wetu wa kufundija ne kulonga bana ba bwanga ntanda yonso.—Mat. 28:​18-20.

2. Le mu “bantu bu byabuntu” batelelwe mu Bene Efisesa 4:​7, 8 mubadilwa bāni ne bāni?

² Twisambilei’ko pa kyabuntu kikwabo kitupele Yesu. Mutumibwa Polo wālembele amba pa kupwa kwa Yesu kukanda mūlu, “wapēne bantu bu byabuntu.” (Tanga Bene Efisesa 4:​7, 8.) Polo wāshintulwile amba Yesu wāpēne bino byabuntu mwanda wa kukwatakanya kipwilo mu miswelo palapala. (Ef. 1:​22, 23; 4:​11-13) Dyalelo, mu bano “bantu bu byabuntu” mubadilwa bengidi ba mingilo, bakulumpe, ne batadi ba bipindi.a Shako, bano bana-balume i bampikwa kubwaninina, o mwanda baloñanga bilubo. (Yak. 3:2) Inoko Mfumwetu Yesu Kidishitu wibengidijanga mwanda wa kwitukwasha; i byabuntu byaetupele.

3. Leta kimfwa kilombola muswelo otubwanya kukwatakanya mwingilo wingila “bantu bu byabuntu.”

³ Yesu i mupe bano “bantu bu byabuntu” mwingilo wa kukomeja kipwilo. (Ef. 4:12) Inoko batwe bonso tubwanya kwibakwasha bavuije uno mwingilo wa mvubu. Tubwanya kudingakanya kino na kūbaka Njibo ya Bulopwe. Bamo bengilanga mwingilo wa kūbaka. Bakwabo nabo bakwatakanyanga uno mwingilo na kuleta byakudya, kutunda bintu, ne mingilo mikwabokwabo. Muswelo umo onka, batwe bonso tubwanya kukwatakanya bukomo bulonga bengidi ba mingilo, bakulumpe pa kipwilo, ne batadi ba bipindi kupityila ku byotunena ne byotulonga. Tubandaulei’ko muswelo otumwenanga mu mwingilo wabo mukomo, ne muswelo otubwanya kwibafwija’ko abo ne Yesu, mwine witupele bano “bantu bu byabuntu.”

BENGIDI BA MINGILO BENGILANGA “MINGILO YA BUKWASHI”

4. Le i mingilo’ka imoimo “ya bukwashi” yādi ingila bengidi ba mingilo mu myaka katwa kabajinji?

⁴ Mu myaka katwa kabajinji, batutu bamo bātongelwe bu bengidi ba mingilo. (1 Tm. 3:8) Bimweka bu bo bādi bengila “mingilo ya bukwashi” yātelele Polo mu mukanda wandi. (1 Ko. 12:28) Na bubine bengidi ba mingilo bādi bengila mingilo ya mvubu mwanda wa kukwasha bakulumpe bate mutyima ku kufundija ne ku mwingilo wa bukumbi. Kimfwa, bengidi ba mingilo ye bano bādi bakwasha ku kutentula makopi a Bisonekwa nansha kupota bintu byādi bisakibwa pa kutentula.

5. Le i mingilo’ka imoimo ya bukwashi ingilanga bengidi ba mingilo dyalelo?

⁵ Langulukila pa mingilo ya bukwashi ingilanga bengidi ba mingilo mu kyenu kipwilo. (1 Pe. 4:10) Babwanya kupebwa mwingilo wa lubalo lwa kipwilo nansha ku myaba, kulomba mabuku ne kupa’o basapudi, kwingila ku binanda, kutundaila bāya, nansha kukwasha ku kulama ne kulongolola Njibo ya Bulopwe. Ino mingilo yonso i ya mvubu pa kusaka’mba kipwilo kingile senene. (1 Ko. 14:40) Kadi bengidi ba mingilo bamo bapityijanga bipindi ku Kupwila kwa Būmi ne Mwingilo ne kunena mīsambo ya bantu bonso. Kadi mwingidi wa mingilo ubwanya kutongwa bu mukwashi wa mutadi wa kisumpi kya busapudi. Kitatyi kimo, bengidi ba mingilo ba bwino bakatūlanga bakulumpe mu bupempudi bwa bukumbi.

6. Le i bubinga’ka bumobumo botufwijijanga’ko pa mwingilo mukomo wa bengidi ba mingilo?

⁶ Le kipwilo kimwenanga namani mu mwingilo wa bengidi ba mingilo? Kaka Beberlyb wa mu Bolivi unena’mba: “Mwenanga ne pa mfulo mu kupwila kupityila ku bengidi ba mingilo. Pa mwanda wa mwingilo wabo, mbwanya kwimba, kulondolola, kuteja mīsambo, ne kuboila ñeni ku mavideo ne bifwatulo. Bakwashanga ku kulama boba batenwe ku kupwila ne boba balondela mpangiko ku bingidilwa bya busendwe balonde kupwila senene. Pa kupwa kupwila bakwashanga ku kukundula, ku lubalo, ne kwitupa mabuku otusakilwa. Nebafwijanga’ko bininge!” Leslie ushikatanga mu Kolombi mwine udi na mulume wingilanga bu mukulumpe unena’mba: “Wami mulume usakilwanga bukwashi bwa bengidi ba mingilo pa kwingila mingilo palapala. Pampikwa bukwashi bwabo wadi wa kuvudilwa bininge bya kulonga. O mwanda mfwija’ko bininge pa bupyasakane bwabo ne mutyima wabo wa kukwasha bakwabo.” Le nobe wiivwananga namani pa mwingilo wingila bengidi ba mingilo ba mu kyenu kipwilo?—1 Tm. 3:13.

7. Le i muswelo’ka otubwanya kulombola kufwija’ko pangala pa bengidi ba mingilo? (Tala ne kifwatulo.)

⁷ Nansha byotubwanya kwikala na mutyima wa kufwija’ko pa bengidi ba mingilo, Bible witukankamika twibalombole kufwija’ko kwetu. (Kol. 3:15) Kristofer, mukulumpe wa mu Felande ulombola mwalombwelanga kufwija’ko kwandi amba: “Ntumanga kamukanda nansha kulemba musapu mwine mudi kisonekwa ne kulombola’mo muswelo mupotoloke unkankamikile’mo mwingidi wa mingilo, nansha kine kyomufwijija’ko pa mwingilo wandi.” Ba Pascal ne Jael, bashikatanga mu Nuvele-Kaledoni balombelanga kitatyi kyonso pangala pa bengidi ba mingilo. Pascal ushintulula’mba: “Ano mafuku, twi balombele bininge pangala pa bengidi betu ba mingilo na kufwija’ko Yehova pa mwanda wabo, ne kumulomba ekale nabo ne kwibakwasha.” Bine Yehova wivwananga milombelo ya uno muswelo kadi kipwilo kyonso kimwenanga’mo.—2 Ko. 1:11.

BAKULUMPE PA KIPWILO BENGILANGA “BININGE MU BUKATA MWENU”

8. Mwanda waka Polo wālembele amba bakulumpe ba mu myaka katwa kabajinji bādi “bengila bininge”? (1 Bene Tesalonika 5:​12, 13)

⁸ Bakulumpe ba mu myaka katwa kabajinji bādi bengila bininge mwanda wa kukwasha kipwilo. (Tanga 1 Bene Tesalonika 5:​12, 13; 1 Tm. 5:17) Bādi ‘bendeja’ kipwilo—mwine mubadilwa kutangidila kupwila ne kukwata butyibi bu kitango kya bakulumpe. Bādi ‘badyumuna’ batutu ne bakaka na kwibapa madingi mapotoloke inoko a buswe mwanda wa kukinga kipwilo. (1 Ts. 2:​11, 12; 2 Tm. 4:2) Kadi bano bana-balume bādi bengila bininge mwanda wa kukwatakanya byabo bisaka ne kwendelela kuningija kipwano kyabo na Yehova.—1 Tm. 3:​2, 4; Tet. 1:​6-9.

9. Le i biselwa’ka bimobimo bivuijanga bakulumpe dyalelo?

⁹ Bakulumpe dyalelo i bavudilwe bya kulonga. I basapudi ba myanda miyampe. (2 Tm. 4:5) Bashiyanga kimfwa kiyampe na kusapula na bupyasakane, balongololanga mwingilo wa busapudi mu mwaba wa kyetu kipwilo, ne kwitufundija mwa kusapwila ne kufundija biyampe. Kadi bengilanga bu batyibi ba lusa ne bampikwa mboloji. Shi mwine Kidishitu walonga bubi bukatampe, bakulumpe baloñanga bukomo bwa kumukwasha mwanda wa alongolole kipwano kyandi na Yehova. Kadi enka mu kine kitatyi’kya, batanga mutyima ku kulama butōki bwa kipwilo. (1 Ko. 5:​12, 13; Ngt. 6:1) Dibajinji, bakulumpe bayukene bu bakumbi. (1 Pe. 5:​1-3) Banenanga mīsambo miteakanibwe senene imanine pa Bisonekwa, baloñanga bukomo bwa kuyuka muntu ne muntu mu kipwilo, ne kulonga bupempudi bwa bukumbi. Kadi kutentekela pa biselwa byabo bikwabo, bakulumpe bamo bengilanga ku mwingilo wa lūbako ne kulongolola Mobo a Bulopwe, kuteakanya bitango, mu Makomite Atala Myanda ya Lupitalo, ne mu Bisumpi bya Bapempula Babela. Bine, bakulumpe betwingidilanga bininge!

10. Le i bubinga’ka bumobumo botufwijijanga’ko pa mwingilo mukomo wa bakulumpe?

¹⁰ Yehova wālaile amba bakumbi baketulela senene ne amba “[ketukakwatwapo] moyo monka nansha kuzakala.” (Yel. 23:4) Kaka Johanna wa mu Felande wemwenine bubine bwa bino binenwa kitatyi kyabelele inandi misongo mikatampe. Unena’mba: “Nansha byonadi nkomenwa kulombola bantu bakwabo moneivwanina, mukulumpe umo onkyadipo ndyukile biyampe wauntūkijije mutyima, walombela pamo nami, ne kunkulupija’mba Yehova unsenswe. Nkivulukilepo pa bute pa bute byaanenene, inoko mvulukile amba natūkijibwe mutyima. Nkulupile amba Yehova ye wamutumine mwanda wa kunkwasha pa kitatyi kifwaninwe.” Le i muswelo’ka wakukweshe bakulumpe mu kyenu kipwilo?

11. Le i muswelo’ka otubwanya kufwija’ko bakulumpe? (Tala ne kifwatulo.)

¹¹ Yehova usakanga tufwije’ko bya binebine bakulumpe “pa mwanda wa mwingilo wabo.” (1 Ts. 5:​12, 13) Kaka Henrietta nandi ushikatanga mu Felande unena’mba: “Bakulumpe bakwashanga bakwabo na mutyima umo, inoko ke kunenapo amba badi na kitatyi ne bukomo buvule kupita bantu bakwabo, nansha amba kebadipo na bikoleja mu bwabo būmi. Kyaba kimo nebalombolanga’tu amba: ‘Uyukile ne bika? Wi mukulumpe muyampe. Nkulupile amba nobe uyukile nankyo.’” Kaka umo wa mu Tirki witwa bu Sera unena’mba: “Bakulumpe basakilwa kukankamikwa pa kwendelela kwingila mwingilo wabo. Nanshi tubwanya kwibalembela kamukanda, kwibeta tudye nabo byakudya, nansha kusapula nabo.” Le kudi mukulumpe kampanda ofwija’ko nakampata pangala pa mwingilo waingila mu kipwilo? Mulombole amba umufwijanga’ko pa byalonga.—1 Ko. 16:18.

BATADI BA BIPINDI BETUKOMEJANGA

12. Le i mpangiko’ka yākomeje bipwilo mu myaka katwa kabajinji? (1 Bene Tesalonika 2:​7, 8)

¹² Yesu Kidishitu wāpele kipwilo “bantu bu byabuntu” bene bēkikweshe mu muswelo mukwabo. Wāingidije bakulumpe mu Yelusalema batume Polo, Banabasa, ne bakwabo bu batadi bendakana. (Bil. 11:22) Mwanda waka? I pa bubinga bumo bonka bwātongēlwe bengidi ba mingilo ne bakulumpe: ke kukomeja bipwilo kadi. (Bil. 15:​40, 41) Bano bana-balume bādi besuminwa bintu bivule mwanda wa kwingila ino mingilo. Kyaba kimo, bādi batūla enka ne būmi bwabo mu kyaka mwanda wa kufundija ne kukankamika bakwabo.—Tanga 1 Bene Tesalonika 2:​7, 8.

13. Le i biselwa’ka bimobimo bidi na batadi ba bipindi?

¹³ Batadi ba bipindi bendanga ñendo kitatyi kyonso. Bamo bendanga makilometele tutwa na tutwa pa kutana bipwilo bikwabo bya kupempula. Yenga ne yenga mutadi wa kipindi unenanga mīsambo mivule, ulonga bupempudi bwa bukumbi, lenyo na bapania, na bakulumpe, ne kwimanina kupwila kwa kwenda mu busapudi. Uteakanyanga mīsambo ne kulongolola bitango bya bipindi ne bitango bya ntanda. Ufundijanga ku masomo a bapania, uteakanyanga kupwila kwa pa bula kwa na bapania ba mu kyandi kipindi, ne kwingila mingilo mikwabo—kyaba kimo ya kampeja-bukidi—imupa bilo ya musambo.

14. Le i bubinga’ka bumobumo botufwijijanga’ko pa mwingilo mukomo wa batadi ba bipindi?

¹⁴ Le bipwilo bimwenanga namani mu mwingilo mulēme wa batadi ba bipindi? Tutu umo wa mu Tirki unena pangala pa mwingilo wa batadi ba bipindi amba: “Bupempudi bwabo bonso buntononanga mpityije kitatyi kivule mu kukwasha batutu ne bakaka. Kendi mwitane na batadi ba bipindi bavule; inoko i kutupu nansha umo ke munengeje neivwane amba i muvudilwe bya kulonga, nansha amba kasakilepo kwisamba nami.” Johanna watelwanga ku ngalwilo wasapwile pamo na mutadi wa kipindi, ino kebatenepo muntu nansha umo ku njibo. Unena’mba: “Inoko nkavuluka nyeke dino difuku. Bakaka wami babidi badi bakitamba’tu mu kuviluka, pa kino nadi nebalanga bininge. Mutadi wa kipindi waunkankamikile ne kunkwasha mone amba, pano mu mwingilo wa Yehova ketubwanyapo kushikatyila pamo na ba mu kyetu kisaka ne balunda netu. Inoko mu ntanda mipya tukekala na mikenga ya endaenda ya kupityija nabo kitatyi pamo.” Bavule motudi bavulukanga bitatyi biyampe byobapityije pamo na batadi ba bipindi.—Bil. 20:37–21:1.

15. (a) Le mungya 3 Yoano 5-8, i muswelo’ka otubwanya kulombola kufwija’ko pa batadi ba bipindi? (Tala ne kifwatulo.) (b) Mwanda waka tufwaninwe kulombola kufwija’ko pa bakaji ba bana-balume batongwe, ne i muswelo’ka otubwanya kulonga kino? (Tala kapango “Vulukai Bakaji Babo.”)

¹⁵ Mutumibwa Yoano wākankamikile Ngaiusa alombole kizaji ku batutu bāya kukomeja bipwilo ne “[kwibashindikila] mu muswelo mufwaninwe Leza.” (Tanga 3 Yoano 5-8.) Muswelo umo otubwanya kulonga namino i na kwita mutadi wa kipindi tudye nandi byakudya. Muswelo mukwabo i na kukwatakanya mpangiko ya busapudi mu bupempudi bwandi. Leslie watelwanga monka ulombolanga kufwija’ko kwandi mu miswelo mikwabo. Unena’mba, “Nombanga Yehova avuije bisakibwa byabo. Kadi ami ne wami mulume twibalembelanga mikanda ya kwibalombola mwitukwashishe bininge bupempudi bwabo.” Vuluka, batadi ba bipindi nabo bekondanga na bikoleja ne kukōka pamo bwa batwe. Kyaba kimo bekondanga na misongo, kuzumbija mutyima, enka ne kutyumukwa mutyima. Padi binenwa byobe bya kanye nansha kyabuntu kyobe kityetye bibwanya kwikala bu malondololo ku milombelo ya mutadi wa kipindi yaadi ulomba Yehova amukwashe!—Nki. 12:25.

TUSAKILWA “BANTU BU BYABUNTU”

16. Le mungya Nkindi 3:​27, i bipangujo’ka bibwanya kwiipangula batutu?

¹⁶ Ntanda yonso, tusakilwa bana-balume bavule ba kwingila bu “bantu bu byabuntu.” Shi wi tutu mubatyijibwe, le udi na “bukomo bwa kukwasha”? (Tanga Nkindi 3:27.) Le uloñanga bukomo bwa kubwanya bisakibwa bya kwingila bu mwingidi wa mingilo? Shi wi mwingidi wa mingilo, le uloñanga bukomo bwa kwingidila banabenu bu mukulumpe?c Lelo ubwanya kujadika bintu kampanda mu bobe būmi mwanda wa kudinga fomu wa kukafunda Masomo a Basapudi ba Bulopwe? Ano masomo akakukwasha wingidijibwe bininge na Yesu. Shi ubamone amba kubwanyapo kulonga byonso byotwabala’bi, lomba Yehova akukwashe. Mulombe akupe mushipiditu wandi ujila mwanda wa ubwanye kwingila mwingilo onso opebwa.—Luka 11:13; Bil. 20:28.

17. Le “bantu bu byabuntu” babingija bika padi Mulopwe wetu Yesu Kidishitu?

¹⁷ Bana-balume batongelwe na Yesu bu “bantu bu byabuntu,” i bubinga bulombola’mba witwendejanga mu ano mafuku a mfulo. (Mat. 28:20) Mwene ufwijanga’ko pa kwikala na Mulopwe wa buswe, wa buntu, kadi witutele mutyima, mwine witupele batutu ba bwino bavuija bisakibwa byetu? Nanshi kimba’ko mikenga ya kulombola kufwija’ko kobe pa mwingilo mukomo wingila bano bana-balume. Kadi fwija’ko nyeke Yehova mwine upānanga “kyabuntu kyonso kiyampe ne kya kupānwa kyonso kibwaninine.”—Yak. 1:17.