Tuvutakanya Tudi mu Politike Tufikidijanga Bupolofeto bwa mu Bible

Bantu bavule dyalelo kebetelekangapo mu myanda ya politike. Kebasangelangapo bijila bitenga ku būmi bwabo bwa difuku ne difuku, kadi baletanga milangwe yabo na bukalabale. O mwanda mu imbikalo mivule, boba baleta bijila bepotomejanga bikomo na balupusa bakwabo, kadi kebetabijangapo milangwe ya bakwabo. Kuno kubulwa kumvwañana kulengejanga imbikalo ikomenwe kwingila senene mu myanda ya politike.

Mu États-Unis ne mu Beletanye (iyukene ne bu Bumo bwa Mizo) mo mwine muvudile tuno tuvutakanya. Mwanda waka? Mwanda Bible wālaile amba kitatyi kimo mu umbikalo ubundilwe na ino mizo ibidi mukekalanga tuvutakanya, penepa Bulopwe bwa Leza bukalonga’po kintu.

Tuvutakanya twa mu politike “ku mfulo ya mafuku”

Mu Bible mudi bupolofeto busangaja, bulembelwe mu mukanda wa Danyele. Leza wālaile mu buno bupolofeto bintu “bisa kulongeka ku mfulo ya mafuku,” ko kunena’mba kitatyi kyadi kya kwikala’ko kushinta kukatampe mu mānga ya bantu.—Danyele 2:28.

Leza wāletele buno bupolofeto bwa mu Bible kupityila ku kilotwa kyawālotēje mulopwe wa Babiloni. Mu kino kilotwa, mulopwe wamwene’mo nkishi mukatampe bininge mupungwe na byuma bya miswelo mishileshile. Kupwa mupolofeto Danyele wāshintulula amba, tamba ku mutwe kutūla ne ku binyantyilo, uno nkishi wādi welekeja malopwe a ntanda ādi a kwipingakana mu bula bwa mānga.a Ne kadi nkishi’wa wadi wakonakanibwa fututu mwenda mafuku na dibwe, ko kunena’mba na Bulopwe bwa Leza.—Danyele 2:36-45.

Mungya buno bupolofeto, i Bulopwe bwa Leza bo bukapikakena pa malopwe onso a bantu. Buno Bulopwe bo bwāfundije Yesu bandi bana ba bwanga bebulombe na kunena’mba: “Bulopwe bobe bwiye.”—Mateo 6:10.

Ino le i pepi mu buno bupolofeto palaile Bible tuvutakanya mu politike? Vuluka’mba binyantyilo bya nkishi byādi bipungwe “kipindi kimo kya kyuma, kipindi kikwabo kya dilongo.” (Danyele 2:33) Kuno kwityanga kwādi kwishile na bipindi bikwabo bya nkishi mwanda abyo byādi bipungwe na kyuma kimokimo kikomo, kino kilombola’mba kwādi kwa kwikala umbikalo umo wa ntanda mwishile na mikwabo. Namani? Bupolofeto bwa Danyele bulondolola’mba:

Mungya buno bupolofeto umbikalo wa ntanda wādi mwelekejibwe na binyantyilo bya nkishi, wādi wa kwikala na tuvutakanya mu politike. Kadi wādi wakuzozejibwa na babikalwa bao.

Bupolofeto bwa Danyele bufikidilanga dyalelo

Binyantyilo bya nkishi byelekeja umbikalo utādile ntanda dyalelo, uno umbikalo i États-Unis ne Beletanye. Le bintu bilongeka dyalelo bifikidijanga namani buno bupolofeto?

Binyantyilo bya nkishi i bipungwe “kipindi kimo kya kyuma, kipindi kikwabo kya dilongo,” kuno kutyangwa kwa kyuma ne dilongo kwadi kwa kuzozeja binyantyilo. (Danyele 2:42) Dyalelo, umbikalo wa États-Unis ne Beletanye, i muzozejibwe na babikalwa bao. Kimfwa, mu ano matanda onso abidi mudi tuvutakanya pa bukata bwa babikalwa bao. Bantu balwilanga bwanapabo bwabo na bukalabale. Divule dine baludiki babo bobatongele bakomenwanga kumvwañana abo bene na bene. Babikalwa babo byobadi belalelale, o mwanda kyaba kimo ino imbikalo ibidi ikomenwanga kufikidija byobalanga kulonga.

Tutalei mushintulwila myanda imo ya mu bupolofeto bwa Danyele ne moifidilanga dyalelo:

Bupolofeto: “Bulopwe’bwa bukelala, inoko bukomo bumo bwa kyuma bukekala’mo.”—Danyele 2:41.

Nshintulwilo: Nansha mu umbikalo wa États-Unis ne Beletanye byomudi kwiketaketa mu myanda ya politike, amo’ko mo mudi basola bakomo kutabuka. O mwanda balwanga bakwabo na lupusa lonso pamo bwa kyuma.

Kufikidila

Lapolo ya lupeto lwaingidije matanda mwanda wa kukwatakanya babo basola mu 2023, ilombola’mba États-Unis ne Bumo bwa Mizo, abo bubidi kete baingidije buvule bwa lupeto na lwaingidije matanda 12.—Mungya Stockholm International Peace Research Institute.

“Kipwano kyotupwene, États-Unis ne Bumo bwa Mizo mwanda wa kulwila tumweno twa matanda etu . . . kibatyita bininge kadi i kutupu matanda abidi abwanya kupwana na motupwanine. Twingidijanga bya busendwe bya panopano ne bwino bwa panopano. . . . Twingidilanga pamo, twikwete umbumo, kadi tukalwanga pamo.”—Mungya Strategic Command, U.K. Ministry of Defence, Kweji 4, 2024.

Bupolofeto: “Monka mwadi mwikadile maná a ku binyantyilo kipindi kimo kya kyuma, kipindi kikwabo kya dilongo, bulopwe’bwa nabo bukekala kipindi kimo kikomo, kipindi kikwabo nakyo kyampikwa bukomo.”—Danyele 2:42.

Nshintulwilo: Nansha États-Unis ne Beletanye byobadi bakomo mu bulwi, inoko kudi bintu byokebabwanyangapo kulonga mwanda wa bwanapabo budi na bantu ba mu abo matanda. Kimfwa, bakomenwanga kufikidija mpango yobakwete shi keitabijibwepo na bantu bavule.

Kufikidila

Mungya malapolo a bashayuka, “Kwilalulula mu myanda ya politike kudi mu umbikalo wa Amerika i kulengeje [États-Unis] akomenwe kufikidija byobya byalaya kulongela matanda makwabo, kimfwa kwialetela mutyima-ntenke ne kwiakwasha mu bya busunga.”—Mungya “The Wall Street Journal.”

“Mu Beletanye ke mudi tuvutakanya tuvule mu myanda ya politike twadi ketwamwekele kashā, kadi i tupwe’nka ne bantu ba politike ñeni. Kino kibalengeja baludiki bakomenwe kukwasha basivileb.”—Mungya Institute for Government.

Bupolofeto: “Nabyo bikasobakana na bantu bitupu; ino kebikelamatapo kyoki ne kyoki.”—Danyele 2:43, kunshi kwa dyani.

Nshintulwilo: Basivile badi na kishima mu matanda mudi bwanapabo, inoko bilongwa’mo kebisangajangapo bendeji enka ne basivile bene.

Kufikidila

“Dyalelo mu Amerika, bantu kebakisenswepo myanda ya politike, kadi i bashikwe bininge bantu ba politike.”—Mungya Pew Research Center.

“Dyalelo mu Beletanye, bantu kebakikulupilepo mu umbikalo wabo, ne mu bendeji babo bene, kutabuka mobyadi myaka 50 kunyuma.”—Mungya “National Centre for Social Research.”

Bupolofeto bwa Danyele mobusa kufikidila kumeso’ku

Mungya bupolofeto bwa Danyele, États-Unis ne Beletanye o umbikalo ukatanwa utādile ntanda yonso kitatyi kikeya Bulopwe bwa Leza kupingakena imbikalo ya bantu.—Danyele 2:44.

Mu mukanda wa Kusokwelwa mudi bupolofeto bukwatañene na buno bwa mu Danyele, Bible witusapwila’mo amba, “Balopwe ba ntanda yonso ikelwe na bantu” basa kwibunga mwanda wa kulwa na Yehovac Leza pa divita dya Amakedona, ko kunena’mba “divita dya difuku dikatampe dya Leza Mwinē Bukomo Bonso.” (Kusokwelwa 16:14, 16; 19:19-21) Kupityila ku dino divita, Yehova usa konakanya imbikalo yonso ya bantu ne kujimankanya bintu byonso bilongele imbikalo yatādile ntanda mu bula bwa mānga, mine yelekejibwe na nkishi wa mu bupolofeto bwa Danyele.

Pa kuyukila’ko bivule, tala kishinte kinena’mba, “Le Divita dya Amakedona I Bika?”

Muswelo obwanya kumwena mu bupoloteto bwa Danyele butala tuvutakanya mu politike

Bible wālaile patōkelela tuvutakanya twa politike tulongeka dyalelo mu umbikalo wa États-Unis ne Beletanye, kwifunda buno bupolofeto kukakukwasha wivwanije kine kilongekela myanda imo dyalelo.

• Usa kwivwanija kine kyādi kisakila Yesu balondi bandi baleke kwikala ku mutamba nansha umo mu myanda ya politike. (Yoano 17:16) Kadi usa kuyuka kine kyānenene Yesu, mwine utongelwe na Leza bu mulopwe wa Bulopwe Bwandi amba: “Bulopwe bwami ke bwa ino ntandapo.”—Yoano 18:36.

• Usa kukankamikwa pa kuyuka’mba Bulopwe bwa Leza kebudi pabwipi, pamo ne madyese onso alaile kulongela bantu.—Kusokwelwa 21:3, 4.

• Kukalangalangapo pa mwanda wa būmi bwa kumeso, kadi kukekalapo na moyo amba mizo isa konakanya ntanda.—Ñimbo ya Mitōto 37:11, 29.

Bupolofeto bwa Danyele bwālaile amba umbikalo wa États-Unis ne Beletanye, mwine welekejibwe na binyantyilo bya nkinshi, o umbikalo wa mfulo ukatādila ntanda yonso. Kupwa ao ke Bulopwe bwa Leza bukaludikila mūlu!

Pa kuyukila’ko bivule pa bikalongelwa bantu na Bulopwe bwa Leza, tala video inena’mba, Le Bulopwe bwa Leza I Bika?