Myanda ya Kunyemena’ko ya Kabuku ka ku Kupwila Būmi ne Mwingilo
7-13 KWEJI 10
BYABULĒME BYA MU KINENWA KYA LEZA | YAKOBA 3-5
“Mwekeja Tunangu twa Bwine Leza”
Le “Tunangu Tutūka Mūlu” Twingilanga mu Būmi Bobe?
9 “Dibajinji i tutōka tō.” Kwikala utōka kushintulula kwikala wampikwa disubi, ke enkapo panja ino i ne munda. Bible utyanga tunangu na mutyima, ino tunangu tutūka mūlu ketubwanyapo kwikala mu mutyima musubijibwe na milangwe, bya kusakasaka ne kukanina kubi kwa mutyima. (Nkindi 2:10; Mateo 15:19, 20) Ino shi mutyima wetu utōka—mungya kubulwa kubwaninina kwetu—nabya ‘tukafunduka mu bubi ne kulonga biyampe.’ (Mitōto 37:27; Nkindi 3:7) Le kekyendele’mopo butōki butelwe bu ngikadilo imbajinji ya tunangu? Ne kadi, shi ketudipo batōka mu mwikadilo ne ku mushipiditu, le tukamwekeja namani ngikadilo mikwabo ya tunangu tutūka mūlu?
10 “Kupwa i twa ndoe.” Tunangu twa mūlu twitutononanga tulondelonde ndoe, kipa kya mushipiditu. (Ngalatea 5:22) Tufwaninwe kulonga bukomo bwa kwepuka kukutulula “kijimba kya ndoe” kilunga bantu ba Yehova. (Efisesa 4:3) Kadi tuloñanga bukomo bwa kujokeja ndoe shi ibavutakanibwa. Mwanda waka kidi na mvubu? Bible unena mba: “Ikalai nyeke bantu . . . bekele mu ndoe; kadi Leza wa buswe ne wa ndoe ukekala nenu.” (2 Kodinda 13:11) Shi twikale nyeke bantu bekele mu ndoe, Leza wa ndoe ukekala netu. Muswelo otwikele na batōtyi netu, udi na lupusa pa kipwano kyetu na Yehova. Le tukelombola namani amba twi bantu ba kuleta ndoe? Tala kino kimfwa.
Le “Tunangu Tutūka Mūlu” Twingilanga mu Būmi Bobe?
12 “Mutyima unekena.” Le kwikala na mutyima unekena kushintulula bika? Kukwatañana na befundi, kishima kibajinjibajinji kya mu Kingidiki kyalamwinwe bu “mutyima unekena” mu Yakoba 3:17 i kikomo kushintulula. Bashintuludi i bengidije bishima pamo bwa “buyampe,” “utūkijija ba mutyima,” ne “uta bakwabo mutyima.” Nshintulwilo ya pa bute pa bute ya kishima kya Kingidiki i “wa kubulwa kaninga-mpo.” Le tukalombola namani amba ino ngikadilo ya tunangu tutūka mūlu ingilanga motudi?
Le “Tunangu Tutūka Mūlu” Twingilanga mu Būmi Bobe?
14 “Tukōkela bukidi bonka.” Kishima kya Kingidiki kishintulwilwe bu “tukōkela bukidi bonka” kekitanwangapo pakwabo mu Bisonekwa bya Kingidiki. Mungya mwifundi umo, kino kishima “kingidijibwanga divule mu basola.” Kiletanga mulangwe wa “upēla kunekenibwa” ne “kukōkelelela.” Muntu uludikwa na tunangu tutūka mūlu ukōkelelelanga lubilo lonka byobya binena Bisonekwa. Kayukenepo bu muntu wimanina’nka pa butyibi bwa aye mwine ne kupela mulangwe onso mwishile na byandi. Ino, shi abamulombola patōkelela mulangwe wa mu Bisonekwa, aye kejangapo kwitabija amba wetupanga ne amba wadi mulube. Le ye mukuyukile bakwenu?
“Tuyule Lusa ne Bipa Biyampe”
15 “Tuyule lusa ne bipa biyampe.” Lusa i ngikadilo ya mvubu ya tunangu tutūka mūlu, mwanda tuno tunangu tutelwanga bu “tuyule lusa.” Yuka amba “lusa” ne “bipa biyampe” i bitelelwe byonso pamo. I kyendele’mo, mwanda mu Bible, lusa lufunkilanga divule pa ngikadilo ya kulangila bakwabo, lusa lulengeja bilongwa bivule bya kanye. Dibuku dimo dishintulula lusa bu “kwivwanina muntu ususuka bulanda ne kulonga’po kintu.” Ino, tunangu twa Leza ketulālepo mashi, twa mutyima mūmu, nansha twa ku kanwa bitupu. Inoko, tudi na kyanga, twa mutyima unekena, ne tulangila bakwabo. Le i muswelo’ka otubwanya kulombola bu twi bayule lusa?
Le “Tunangu Tutūka Mūlu” Twingilanga mu Būmi Bobe?
18 “Twampikwa mboloji.” Tunangu twa Leza ketudipo na mboloji ne kwitatwila muzo. Shi tuludikwanga na tuno tunangu tukalonga bukomo bwa kufundula motudi mutyima o-onso wa ntondo. (Yakoba 2:9) Ketulēmekangapo bakwabo pa mwanda wa masomo obafundile, bupeta, nansha biselwa byobadi nabyo mu kipwilo; nansha kuleka kulēmeka banabetu betabije mwanda bamweka bu balanda. Shi Yehova usenswe bano bantu, netu tufwaninwe kwibaswa.
19 “Ne buzazangi bwine mpika.” Kishima kya Kingidiki kitelwa bu “buzazangi” kibwanya kufunkila pa “muntu ukaya.” Pa kala, bakayi Bangidiki ne bene Loma bādi bavwalanga bifwebe bikatampe shi ke bakaye. O mwanda kishima kya Kingidiki kitelwa bu “buzazangi” kingidijibwanga ku muntu wiinanya. Ino ngikadilo ya tunangu twa Leza ifwaninwe kwituludika mu muswelo otwikele na batōtyi netu ne motwibamwena.
Kukola Byabupeta bya ku Mushipiditu
Myanda Mikatampe ya mu Mukanda wa Yakoba ne Mikanda ya Petelo
4:5—Lelo kisonekwa kitelele Yakoba pano i kisonekwa’ka? Yakoba katelelelepo’tu kisonekwa kampanda. Inoko, mobimwekela bino binenwa bya ku bukomo bwa mushipiditu bikokeja kwikala i milangwe itanwa mu bisonekwa pamo bwa Ngalwilo 6:5; 8:21; Nkindi 21:10; ne Ngalatea 5:17.
Lwitabijo Lwitupanga Kitūkijetyima ne Kusumininwa
8 Kunenena mulunda mwitabije bibi i kuluba. (Yakoba 4:11, 12) Dimodimo, bamo bafutululanga bene Kidishitu bakwabo, padi i pa mwanda wa ngikadilo yabo ya kwimona bu abo bo boloke nansha basakanga kwitumbika na kutyimpila bakwabo panshi. (Mitōto 50:20; Nkindi 3:29) Kishima kya Kingidiki kyalamwinwe bu “kwinena bibi” kidi na buluji bwa mfika, kadi kishintulula kutopeka muntu bipitepite pakubulwa mwanda nansha kumulambika myanda ya bubela. Kuno i kuponeja mwanetu na mambo. Lelo kino i kikwatañane namani na ‘kunena bibi ne kuleta mukanda-wabijila wa Leza mu kidye’? Eyo, basonekeji ne Bafadiseo ‘bāpelele kijila kya Leza’ kebātyibe mambo mungya misoñanya ya abo bene. (Mako 7:1-13) Ne batwe netu mo monka, shi tutopeka mwanetu wakubulwa kutopekwa na Yehova, mwene nankyo ‘tubaleta mukanda-wabijila wa Leza mu kidye’ ne kwiutwika bupya-mambo bu kewendele’mopo? Kadi wivwane tufutululanga mwanetu mwanda ke mwanda, i bine tufutululanga kijila kya buswe.—Loma 13:8-10.
14-20 KWEJI 10
BYABULĒME BYA MU KINENWA KYA LEZA | 1 PETELO 1-2
“Mufwaninwe Kwikala Bajila”
Kinkūlwa—‘Kya Kupānwa Kibwaninine’ Kitamba Kudi Tata
5 I muswelo’ka otubwanya kulombola’mba tusenswe dijina dya Yehova? I kupityila ku mwiendelejo wetu. Yehova usakanga twikale bajila. (Tanga 1 Petelo 1:15, 16.) Kino kishintulula’mba tumutōtanga’nka aye ne kumukōkela na mutyima wetu onso. Nansha shi tubapangwapangwa, tuloñanga bukomo bwa kulonda byobya bitufundija Yehova. Shi twiendeja mungya misoñanya ya Yehova, nabya tutumbijanga dijina dyandi. (Mateo 5:14-16) Tulombolanga’mba bijila byandi i biyampe ne amba Satana Dyabola i mbepai. Byoketubwanininepo, o mwanda tulubanga. Ino shi tubaluba, twisāsei ne kulonga bukomo bwa kwepuka bintu bifutulwija dijina dya Yehova.—Ñimbo ya Mitōto 79:9.
Mwa Kutongela Kwipwija Mukose
6 Yehova witusapwila’mba: “Mufwaninwe kwikala bajila, mwanda amiwa ne ujila.” (1 Petelo 1:14-16; 2 Petelo 3:11) Yehova uketabija butōtyi bwetu enka shi i bujila, nansha butōka. (Kupituluka 15:21) Butōtyi bwetu kebukekalapo butōka shi tulonga bintu bishikilwe Yehova, pamo bwa bintu bidi na myanda ya busekese, lūma, nansha majende. (Loma 6:12-14; 8:13) Kadi kebukasangajapo Yehova shi twipwija mukose na bintu bya uno muswelo. Kino kikasubija butōtyi botutōta Yehova ne kumulengeja ebupele, kadi kikona bininge kipwano kyotupwene nandi.
Kukola Byabupeta bya ku Mushipiditu
Myanda Mikatampe ya mu Mukanda wa Yakoba ne Mikanda ya Petelo
1:10-12. Bamwikeulu bādi babila kwimvwanija bubinebine bwa mushike bwa ku mushipiditu bwālembelwe na bapolofeto ba Leza ba pa kala pa bitala kipwilo kya Bene Kidishitu bashingwe māni. Inoko, bino bintu byātokejibwe enka kitatyi kyāshilwile Yehova kuta mutyima ku kwikala’ko kwa kipwilo. (Ef. 3:10) Mwene netu tufwaninwe kwiula kimfwa kya bamwikeulu ne kwielela’ko kusakidila bintu “bikomo bine bya Leza”?—1 Kod. 2:10.
it-2-F p. 1021 mus. 4
Mutadi
Mutadi Mukatakata. Na bubine 1 Petelo 2:25 upituluka binenwa bidi mu Isaya 53:6 ku boba ‘badi pamo bwa mikōko yenda ilumbakana,’ kadi Petelo unena’mba: “Ino pano mubajokela kudi mukumbi kadi mutadi wa myuya yenu.” Ino myanda isambila padi Yehova Leza, mwanda boba bālembēlwe na Petelo kebādipo basāsuke kudi Kidishitu Yesu, ino kupityila kwadi bājokejibwe kudi Yehova Leza, Mukumbi Mukatakata wa bantu bandi. (Ñi 23:1; 80:1; Yel 23:3; Ezk 34:12) Kadi Yehova i mutadi, mwine upempulañananga. (Ñi 17:3) Kishima bupempudi (mu Kingidiki episkope) kibwanya kukwatañana na bishima bifunkila pa butyibi bwandi busumininwe, pamo na bobātyibīle kibundi kya Yelusalema mu myaka katwa kabajinji, Yesu ke mwiye, kine kekyāyukilepo ne kitatyi kyakyo kya “kupempulwa [mu Kingidiki episkope].” (Luk 19:44) Kadi kuno kupempulwa kubwanya kuleta bintu biyampe ne byabuyabuya, pamo bwa byobya bīmwenanga boba batumbija Leza mu difuku “dyandi dya kupempula [mu Kingidiki episkope].”—1Pe 2:12.
21-27 KWEJI 10
BYABULĒME BYA MU KINENWA KYA LEZA| 1 PETELO 3-5
“Mfulo ya Bintu Byonso Ibafwena Pabwipi”
‘Tai Mityima Ku Kulombela’
NZAMU umo wa bufuku wa kala unena’mba, “kitatyi kikomo kutala mu bukata bwa bufuku i kya ku lubanga.” Mu muswelo umo onka boba bakeshanga bufuku bonso bakokeja kwitabija uno mwanda. Bene Kidishitu ba dyalelo balwanga na bikoleja bya uno muswelo, mwanda bufuku bulampe bwa ngikadilo mibi ya bintu ya Satana bubaluñamina mpata mu mānga. (Loma 13:12) Bine, kikekala kyaka kotudi shi tuponene mu tulo mu ano mansá a mfulo! I biyampe ‘tukomeje mutyima’ ne kwivwana musoñanya wa mu Bisonekwa wa ‘kuta mityima ku kulombela.’—1 Pet. 4:7
w99-F 15/4 p. 22 mus. 3
Mwa Kujingulwila ne Kunekenya Bukōkekōke bwa ku Mushipiditu
Kya mfulo, tulamei mu ñeni kidyumu kya buswe kya mutumibwa Petelo kinena’mba: “Mfulo ya bintu byonso ibafwena pabwipi. Nanshi ikalai na ñeni mibwane, kadi tai’ko mutyima pa mwanda wa milombelo. Kutabukidila, mwisanswei bininge banwe bene na bene, mwanda buswe bupūtanga milwi ne milwi ya bubi.” (1Petelo 4:7, 8) Kipēlanga bininge kuleka kubulwa kubwaninina kwa bakwetu nansha kwetu kuvutakanye mityima ne ñeni yetu kupwa kwaikala bu kijika ne kikukaja. Satana uyukile biyampe buno bukōkekōke bwa bantu. Kukalañana ne kuponeja bantu nao i manwa andi aingidijanga. O mwanda nanshi tufwaninwe kupūta bukidibukidi bubi bwa uno muswelo na buswe botwisenswe bininge batwe bene na bene kadi ‘ketwakipai Dyabola kyaba.’—Bene Efisesa 4:25-27.
Kibidiji kya Kutundaila Beni—Kisakibwa kya Mvubu Mpata!
2 Kintu kimo kyāsoñenye Petelo banababo kulonga i ‘kwikala na kizaji abo bene na bene.’ (1 Petelo 4:9) Mu Kingidiki, kishima “kizaji” kishintulula’mba “kisanso, nansha kanye, ku beni.” Inoko Petelo wāsoñenye batutu ne bakaka bekale na kizaji ‘abo bene na bene,’ nansha byobādi beyukile kala ne kwingidila pamo. Lelo kwikala na kizaji kwādi kwa kwibakwasha namani?
3 Kwādi kwa kwibalunga mu bumo. Le abe nobe? Le ubavuluka kitatyi kya nsangaji kyomwapityije pakwityile muntu kampanda ku yandi njibo? Kadi nobe powaityile muntu ku yobe njibo, kino kyemukweshe mwikale mu kipwano. Muswelo muyampe wa kwiyuka na batutu ne bakaka i wa kwibalombola kizaji. Bene Kidishitu bāikele’ko mu kitatyi kya Petelo, bādi basakilwa kwikala mu bumo pādi penda pavudila’ko makambakano. Ye byotusakilwa netu kulonga mu ano “mafuku a mfulo.”—2 Temote 3:1.
Kukola Byabupeta bya ku Mushipiditu
Bipangujo bya Batangi
Bible unena’mba Yesu ‘wākasapwidile bashipiditu ba mu kifungo.’ (1 Pet. 3:19) Le bino binenwa bishintulula bika?
Mutumibwa Petelo utela bano bashipiditu bu boba “badi bampikwa kukōkela, popa padi kwifula kwa Leza kukikungila mu mafuku a Noa.” (1 Pet. 3:20) Na bubine, Petelo wādi wisambila pa bamwikeulu bātongele kwilunga ku butomboki bwa Satana. Yude nandi utela bamwikeulu “kebalaminepo bukatampe bwine bwabo, bashīle mu kīkalo kya abo bene,” na kunena’mba Leza “wibalamine mu bifungo bya mu fukutu ku kidye kya dyodya difuku dikatampe.”—Yude 6.
Le bamwikeulu ba mu mafuku a Noa bāikele bampikwa kikōkeji mu muswelo’ka? Kumeso kwa Dilobe, ino mishipiditu mibi yāvwele ngitu ya bumuntu—kintu kekyādipo kibanene Leza kulonga. (Ngal. 6:2, 4) Kadi, bano bamwikeulu bālele na bana-bakaji balongele kintu kya kiboja. Leza kāpangilepo bamwikeulu mwanda wa kulāla na bana-bakaji. (Ngal. 5:2) Bano bamwikeulu babi, bakubulwa kikōkeji bakonakanibwa pa kitatyi kitungilwe na Leza. Pano’ko bidi, enka munenene’kyo Yude, badi mu “mbao ya mfindi”—ko kunena’mba kifungo kya ku mushipiditu.
Le Yesu wāsapwidile bano “bashipiditu ba mu kifungo” kitatyi’ka ne muswelo’ka? Petelo usoneka’mba kino kyālongekele kupwa kwa Yesu ‘kusangulwa ke mūmi mu mushipiditu.’ (1 Pet. 3:18, 19) Kadi yuka’mba Petelo unena’mba Yesu ‘wāsapwile.’ Kwingidija kwingidije Petelo kitatyi ke kipite kulombola’mba, Yesu wāsapwile kumeso kwa Petelo kusoneka mukanda wandi mubajinji. Inoko bimweka’mba, pa kupwa’tu kusanguka, Yesu wāsapwidile mishipiditu mibi mfuto ya butyibi yobafwaninwe kupebwa. Uno musapu kewebapelepo lukulupilo. Wādi musapu wa butyibi. (Yona 1:1, 2) Yesu wālombwele lwitabijo ne dikōkeji dyandi kufika’nka ne ku lufu, kupwa wasangulwa—kintu kilombola’mba Dyabola kātenepo kantu mwadi—Yesu wādi na bubinga bwa kusapwila uno musapu wa butyibi.—Yoa. 14:30; 16:8-11.
Mu mafuku āya kumeso, Yesu ukakuta ne kwela Satana ne bano bamwikeulu mu lupongo. (Luka 8:30, 31; Kus. 20:1-3) Tamba kala, ino mishipiditu yampikwa kikōkeji idi mu mbao ya mfindi ya ku mushipiditu kadi bonakani bwa mfulo bwiitengele.—Kus. 20:7-10.
Myanda Mikatampe ya mu Mukanda wa Yakoba ne Mikanda ya Petelo
4:6—Lelo “bafwe” ‘bāsapwidilwe myanda miyampe’ i bāni? Bano bafwe i bantu “badi bafwe pa kujilula bijila,” nansha’mba boba badi bafwe ku mushipiditu kumeso kwa kuyuka bubinebine. (Ef. 2:1) Ino pa kupwa kwitabija myanda miyampe, ‘basangulwa’ ku mushipiditu.
28 KWEJI 10–3 KWEJI 11
BYABULĒME BYA MU KINENWA KYA LEZA | 2 PETELO 1-3
“Lama Nyeke mu Ñeni Kitatyi kya Kwikala’po kwa Difuku dya Yehova”
Yehova ‘Ukaketa Nsambu’
11 Tukokeja kwivwanija namani kikulupiji kitupele Yesu amba Yehova usa kuketa nsambu “bukidi bukidi”? Eyo, Kinenwa kya Leza kilombola amba Yehova ‘utūkije mutyima,’ inoko ukapeja kufikidija boloke bwandi mu kitatyi kitungwe. (Luka 18:7, 8; 2 Petelo 3:9, 10) Mu myaka ya Noa, pāile Dilobe, babi bāonakanibwe pampikwa kwija. Ne mu myaka ya Lota namo, mudilo wānokele mūlu ne kukubija babi. Yesu wānene amba: “Kikēkalanga’nka nabya mu difuku dya kusokoka Mwanā muntu.” (Luka 17:27-30) Babi basa ‘kupapamukilwa, ne konakanibwa.’ (1 Tesalonika 5:2, 3) Nanshi tukulupilei amba Yehova kakalekapo ntanda ya Satana ibweje’ko difuku nansha dimo shi kitatyi kyandi kya kuketa nsambu ke kibwane.
“Difuku Dikatakata dya Yehova Didi Pabwipi”
18 Ke kya kutulumukapo shi mutumibwa Petelo witudyumuna tulame “kwiya kwa difuku dya Leza” mu ñeni yetu! Tukalama’dyo namani? Muswelo umo bidi i na kwikala na ‘bilongwa bikola bya mwiendelejo ne mingilo ya bwine Leza.’ (2 Petelo 3:11, 12) Kuputumina mu mingilo ya uno muswelo kuketukwasha tutengele na kipyupyu kwiya kwa “difuku dya Yehova.” Mu Kingidiki kishima kyalamwinwe bu ‘kulama mu ñeni’ kishintulula pa bute pa bute “kupelakanya.” Shako ketukokejapo kupelakanya bitatyi bishele’ko kumeso kwa difuku dya Yehova kufika. Ino, byotutengele dino difuku, bitatyi bikapita lubilo shi tuputuminanga mu mwingilo wa Leza.—1 Kodinda 15:58.
Kukola Byabupeta bya ku Mushipiditu
Myanda Mikatampe ya mu Mukanda wa Yakoba ne Mikanda ya Petelo
1:19—Lelo “mutumbwe wa lubanga” i ani, i kitatyi’ka kyoukatamba ne tukayuka namani amba ubatambe? “Mutumbwe wa lubanga” i Yesu Kidishitu padi mu Bulopwe. (Kus. 22:16) Mu 1914, Yesu watambile ku meso a bipangwa byonso, bu Meshiasa Mulopwe, kusapula kukya kwa difuku dipya. Kwalamuka kwa Yesu kwādi bu kimonwa kibadikila kulombola ntumbo ya Yesu ne kubikikwa’ye bu Mulopwe, ne kulombola patōka bubinebine bwa kinenwa kya Leza kya bupolofeto. Kuta mutyima ku kino kinenwa kutōkejanga mu mityima yetu, penepa twayuka amba Mutumbwe wa lubanga ubatambe.
Myanda Mikatampe ya mu Mukanda wa Yakoba ne Mikanda ya Petelo
2:4—Lelo “Talataluse” i bika, ne i kitatyi’ka kyātakikilwe’mo bamwikeulu bantomboki? Talataluse i ngikadilo idi pamo bwa kifungo—mwampikwa bantu—mukutyilwe’nka bipangwa bya ku mushipiditu. I ngikadilo ya fukutu bwī, ya kubulwa kitōkeji kya mpango ya Leza. Boba badi mu Talataluse kebadipo na lukulupilo lwa būmi bwa kumeso. Leza wātakikile bamwikeulu bampikwa kikōkeji mu Talataluse mu mafuku a Noa, ne pano pene bakidi enka mu ino ngikadilo ya kutūkijibwa kufika ne pobakonakanibwa.