Myanda ya Kunyemena’ko ya Kabuku ka ku Kupwila Būmi ne Mwingilo
3-9 KWEJI 1
BYABULĒME BYA MU KINENWA KYA LEZA | BATYIBI 15-16
“Kwabañana—I kilongwa Kibi Mpata!”
Kwabañana—Kiyukeno kya Bitatyi Bilenga Moyo!
4 Dibajinji, twisambilei bidi padi Dedila mwana-mukaji wādi ukuta nkuku, mwine wāsanshilwe na mutyibi Samishoni. Samishoni wādi na kitungo kya kutangidila bantu ba Leza ku divita dya kulwa na Bene Fidishitia. Padi bamfumu batano Bene Fidishitia pa kuyuka amba Dedila kasenswepo Samishoni na dikōkeji, bāmuketele milomo mwanda wa asokole pene pādi pemanine bukomo bukatampe bwa Samishoni mwanda wa bamwipaye. Dedila wa makomwa-meso, wāitabije byobāmupele, ino wākankalwa misunsa isatu kusokola pene pādi pemanine bukomo bwa Samishoni. Ebiya wamushinika “binenwa byandi mo bukila mo bukila ne kumuningila.” Ku mfulo, “mūya wandi [Samishoni] wapungila ke lufu lonka.” Penepa wāmusapwila amba nywene yandi yādi keyatendelwe nansha dimo ne amba shi bamutende’yo, bukomo bukamupwa. Dedila pa kuyuka kino, watenda Samishoni nywene paādi ulēle pa maulu andi, kupwa wakamusokola ku balwana nandi bamulonge kyonso kyobasaka. (Bat. 16:4, 5, 15-21) Bine kino kilongwa kyandi kyādi kibi mpata! Mwanda’tu wa lwiso, Dedila waaba muntu wādi umusenswe.
Myanda Mikatampe ya mu Mukanda wa Batyibi
14:16, 17; 16:16. Kuningila muntu na kudila ne kutompolatompola kukokeja kona kipwano.—Nkindi 19:13; 21:19.
Kwabañana—Kiyukeno kya Bitatyi Bilenga Moyo!
15 Lelo boba besongele bakekala nyeke na dikōkeji ku benē pabo namani? Kinenwa kya Leza kinena amba: “Usepelele mudi mukaji [nansha mulume] wa busogwalume bobe” ne amba, “ikala ne nsangaji na obe mukaji [nansha mulume] osenswe.” (Nk. 5:18; Mus. 9:9) Ba mulume ne mukaji pa kutama, bafwaninwe “kwikala” mu kipwano kyabo, ku ngitu ne mu ñeni. Kino kishintulula kwita mutyima umo ku mukwabo, kupityija kitatyi pamo, ne kwifwena umo ku mukwabo. Bafwaninwe kuta mutyima ku kulama busongi bwabo ne kipwano kyabo na Yehova. Pa kino, bantu besongele bafwaninwe kwifundila Bible kya pamo, kutambila kyaba kyonso mu busapudi pamo, ne kulombela pamo madyese a Yehova.
IKALA NYEKE WA DIKŌKEJI KUDI YEHOVA
16 Mu kipwilo mudi bantu bālongele bubi bukatampe kadi bādingilwe “madingi a bonka bulobo, bēkale bakomo bakwitabija.” (Tet. 1:13) Bamo nabo, mwiendelejo wabo wādi ulomba kupangwa. “Ku boba badi, babangile monka,” madingi ēbakweshe bealuje ku mushipiditu. (Bah. 12:11) Le bikekala namani shi tudi na mubutule nansha mulunda wa pa mutyima mupangwe? Pano dikōkeji dyetu didi pa ditompo, ke dya ku uno muntupo, ino i kudi Leza. Yehova witutalanga amone shi tukakōkela musoñanya wandi wa kutyiba kipwano na yense mupangwe.—Tanga 1 Kodinda 5:11-13.
Byabupeta bya ku Mushipiditu
w05-F 15/3 p. 27 mus. 6
Samishoni Wānekenye Kupityila ku Bukomo bwa Yehova!
Samishoni wādi musumininwe kufikila pa kitungo kyandi kya kulwa na bene Fidishitia. Bine shi wālele mu njibo ya ndumba mu Ngaza i mwanda wa kulwa na balwana na Leza. Samishoni wādi usakilwa kwa kulala mu kino kibundi kya lwana, pa kukimba, wasokola kwa ndumba. Samishoni kādipo na milangwe ya busekese mu ñeni. Wabūka pa bukata bwa bufuku, watukuna milango ya pa kibelo kya kibundi ne bikomo bya ku mitamba ibidi bine, webibulwila panja ne mukabo mwine kumo, wetwika’byo pa bipuji webiselela ku nsongo ya lūlu ludi kampalampala na Hebelona, ku kintu kya makilometele 60. Wābwenye kulonga kino mwanda Leza wādi nandi ne kumupa bukomo.—Bat 16:1-3.
10-16 KWEJI 1
BYABULĒME BYA MU KINENWA KYA LEZA | BATYIBI 17-19
“Kuleka Kukōkela Bijila bya Leza Kuletanga Musala”
it-2-F p. 278
Mika
1. I wa ku kisaka kya Efelaimi. Wājilwile kijila kya mwānda kya mu Mbila Dikumi (Div 20:15), Mika wāselele bibese 1 100 bya ndalama. Aye pa kwibyaluja, inandi wānena’mba: “Binebine’tu nsa kupandula ndalama ya ku makasa ami kudi Yehova mwanda wa wami mwana alongeje nkishi musōnge ne nkishi wa kyuma. Pano nakujokejeja’yo.” Inandi nandi wasela bibese 200 bya ndalama wapa’byo sendwe wa ndalama, nandi wapunga “nkishi musōnge ne nkishi wa kyuma” ne kumutūla mu njibo ya Mika. Mika wādi “na njibo ya baleza,” wapunga efoda ne bankishi ba batelafimi, watūla ne wandi mwana umo amwingidile bu kitobo. Nansha bino byaālongele byobyādi bimweka amba bidi na kitungo kya kutumbija Yehova, ino kebyādipo byendele’mo mwanda byādi bijilula kijila kipeleja kutōta bilezaleza, (Div 20:4-6) ne kuleka kulemeka kipema kya Yehova ne butobo bwandi. (Bat 17:1-6; Kup 12:1-14) Kupwa papo Mika wetongela Yonafane mwanā Ngelashoma wa ku musuku wa Mosesa bu kitobo wandi. (Bat 18:4, 30) Na milangwe ya kwindimba Mika wanena’mba: “Pano nayuka’mba Yehova usa kunongela biyampe.” (Bat 17:7-13) Inoko Yonafane kādipo wa ku musuku wa Alone ne kadi kādipo mufwaninwe kwingila mwingilo wa butobo. Bine kino kyēbwejeje ku kilubo kya Mika.—Umb 3:10.
it-2-F p. 278 mus. 3
Mika
Kepejije, Mika ne bantu bakwabo balonda bene Dani. Pa kwibapeta, bene Dani bamwipangula kine kyobebalondela, Mika webalondolola’mba: “Mubasela baleza bami bonalongele, kadi mubaenda ne na kitobo mwine, le i bika byonashala nabyo?” Penepo bene Dani bamusopeja aleke kwibalonda ne kunena na diwi dikande. Mika pa kumona’mba badi bakomo kumupita, wāalamuka kajokela kwandi. (Bat 18:22-26) Kupwa bene Dani baenda ku Laishe batapa bantu ba kino kibundi ne kwikisōka na mudilo. Yonafane ne bandi bana bāikala bu babitobo ba bene Dani, bene “bēimikile nkishi musōnge walongele Mika’wa, waikala ponka’pa mafuku onso adi [njibo] ya Leza wa bine mu Shilo.”—Bat 18:27-31.
Byabupeta bya ku Mushipiditu
Bwalamuni bwa Kinenwa kya Leza Bufike’po
6 Dyalelo, kudi bubinga buvule bwitutonona tutele dijina Yehova. Mu Bible mujadikwe wa mu 2013 wa Bisonekwa Bijila Bwalamuni bwa Ntanda Mipya dijina dya Leza ditanwa’mo misunsa 7 216. I dibwejibwe’mo kintu kya misunsa isamba kutabuka na modyadi mu Bible wa kala. Misunsa itano yabwejibwe’mo mwanda dijina dya Leza dyatenwe mu mivungo yasokwelwe panopano mu Dijiba Difwe. (Tala kunshi kwa dyani.) Ino misunsa itano itanwa mu 1 Samwele 2:25; 6:3; 10:26; 23:14, 16. Musunsa wa busamba udi mu Batyibi 19:18, wabwejibwe’mo pa kupwa kubandaula senene bilembwa bya Bible bya pa kala.
17-23 KWEJI 1
BYABULĒME BYA MU KINENWA KYA LEZA | BATYIBI 20-21
“Endelela Kwipangula Yehova”
w11-F 15/9 p. 32 mus. 2
Ubwanya Kwikala Pamo bwa Finease Polwa na Makambakano
Pa kupwa kulala ku bukomo na mukaji wa pafula mwine Levi ne ku mwipaya na bana-balume bene Ngibea ba ku kisaka kya Benjamani bisaka byonso bikwabo byebungila pamo mwanda wa kulwa na bene Benjemani. (Bat 20:1-11) Bino bisaka ku meso kwa kwenda ku kalwa byālombele Yehova musunsa mubajinji ne wa bubidi mwanda wa ebakwashe nansha byobānekenibwe misunsa yonso ibidi. (Bat 20:14-25) Le bānenene amba milombelo yetu keyalondolwelwepo? Le Yehova wādi usaka kupa banonga-bibi mfuto?
Myanda Mikatampe ya mu Mukanda wa Batyibi
20:17-48—Mwanda waka Yehova wālekele bene Benjemani bashinde bisaka bikwabo misunsa ibidi, abo bantu bādi bafwaninwe kupebwa mfuto? Yehova wālekele bisaka bya kikōkeji bishindwe bininge dibajinji mwanda wādi usaka kutompa shi bine i basumininwe kufundula bibi mu Isalela.
w11-F 15/9 p. 32 mus. 4
Ubwanya Kwikala Pamo bwa Finease Polwa na Makambakano
Le i ñeni’ka yotubwanya kuboila’ko? Padi mu kipwilo makambakano endelela’nka kumeso nansha bilonga bakulumpe bukomo ne kulomba bukwashi bwa Yehova. Shi yemobikadile, a bakulumpe vulukai binenwa bya Yesu bya amba: “Lombai’nka kulomba [nansha kulombela], nabya mukapebwa; kimbai’nka kukimba, nabya mukamona; kokolai’nka kukokola, nabya mukashitwilwa.” (Luk 11:9) Nansha shi malondololo ku milombelo amweka bu abaije, batadi mubwanya kukulupila amba Yehova ukalondolola milombelo yenu pa kitatyi kifwaninwe.
Byabupeta bya ku Mushipiditu
Lelo Wadi Uyukile Kala?
I muswelo’ka wādi wingidijibwa matopito mu mavita a kala?
Topito i kingidilwa kyāingidije Davida pa kwipaya Ngodiata kampangala. Bimweka amba Davida wēfundile kwingidija topito mubula bwa myaka yaādi bu mukumbi nkasampe.—1 Samwele 17:40-50.
Topito i busendwe bwa mu kitatyi kyāsonekelwe Bible butelēlwe bene Edipito ne bene Ashidia. Kino kingidilwa kidi na kaseba nansha kakisandi kakutyilwe ku nkamba ibidi nansha myonji ibidi. Muntu wādi wela topito, wadi utūla mu kano kaseba dibwe disenene nansha dijokoloke didi na bula bwa masentimetele 7,5 dyonso dituntulu padi didi na bulemi bwa mangalame 250. Kupwa watamuna topito pangala pa mutwe wandi ne kulekelela myonji’ya, penepa dibwe dyalosoka na bukomo dyenda’nka pene peditungilwe’pa.
Mu bintu bya kala bisokwele mu Moyen-Orient i babunge kibalwa kikatampe kya mabwe a mu matopito ādi engidijibwa mu mavita a mu kitatyi kya kala. Basola ba bwino badi babwanya kusobola dibwe dya mutopito dyenda lubilo lwa ma kilomete 160 kutūla ku 240 pa nsá. Befundi kebetabijepo amba topito idi pamo na muketo, ino na bubine topito yādi ipayañana.—Batyibi 20:16.
24-30 KWEJI 1
BYABULĒME BYA MU KINENWA KYA LEZA | LUTA 1-2
“Londalonda Buswe bwa Ndamatyidile”
Iulai Balunda na Yehova ba pa Mutyima
5 Kisaka kya Luta kyādi mu Moabu. Wādi ubwanya kujokela kwabo, kobādi bakokeja padi kumulela. Wādi uyukile bantu, ludimi ne bibidiji bya mu Moabu. Naomi kāmukulupijepo Luta amba ukatana bino bintu mu Betelema. Kadi Naomi wādi na moyo wa amba padi Luta kakamonepo mulume nansha njibo ya kwikala’mo. O mwanda Naomi wāmulombwele ajokele ku Moabu. Monka motwekimwena, Olepa wajokele “ku bantu bandi ne ku kilezaleza kyandi.” (Luta 1:9-15) Ino Luta wāpela kujokela ku bantu bandi ne ku bilezaleza byandi bya bubela.
Iulai Balunda na Yehova ba pa Mutyima
6 Mobimwekela Luta wāfundijibwe myanda ya Yehova na wandi mulume nansha na Naomi. Wēfundile amba Yehova kadipo bwa baleza ba mu Moabu. Wādi uswele Yehova ne kuyuka amba i enka aye kete ye ufwaninwe kuswibwa ne kutōtwa. O mwanda Luta wākwete butyibi bwa tunangu. Wālombola Naomi amba: “Bobe bantu bakekalanga bami bantu, ne obe Leza ye wami Leza.” (Luta 1:16) Mityima yetu iteñwanga potulangulukila pa buswe bwālombwele Luta kudi Naomi. Ino kintu kitulumuja bininge i buswe bwa Luta bwādi uswele Yehova. Kadi kino kyātulumwije ne Boaza, mwine wātendele Luta mwenda mafuku amba Yehova ye “wa munshi mwa mapapa mo waiya kwikala mumpakala.” (Tanga Luta 2:12.) Binenwa byānene Boaza bituvuluja muswelo kyana kya kyoni okikimbanga bulami mu mapapa a inakyo. (Ñimbo 36:7; 91:1-4) Mu muswelo umo onka, Yehova wālamine na buswe Luta ne kumupala mpalo pa mwanda wa lwitabijo lwandi. Luta kādipo na kya kwialakenya nansha kimo pa butyibi bwandi.
Byabupeta bya ku Mushipiditu
Myanda Mikatampe ya mu Mukanda wa Luta
1:13, 21—Le Yehova ye wāyujije Naomi bululu ne kumuletela byamalwa? Mhm, mwanda ne Naomi mwine kādipo utopeka Leza amba ye ulongele bibi. Inoko pa kumona byonso byāmutene, wālangile amba Yehova wamwela. Kino kyo kyāmuletele bululu ne kumusansa. Kadi mu mine myaka’ya, bipa bya munda byādi bimonwa bu madyese atamba kudi Leza, ino buumba bu mafingo. Kubulwa bankana ne kufwilwa bana babidi bana-balume byo byāfikije Naomi alange amba udi na bubinga bwa kunena’mba Yehova wāmufwija bumvu.
31 KWEJI 1–6 KWEJI 2
BYABULĒME BYA MU KINENWA KYA LEZA | LUTA 3-4
“Lama ne Kukwatakanya Būleme Bobe”
w12-F 1/10 p. 22 mus. 5
“Mwana-Mukaji Mulumbuluke”
Binenwa bya butukanye ne biyampe bya Boaza byāsengele Luta. Wānenene amba: “Yehova akwesele dyese abe wami mwana. Ubamwekeja mpata buswe bwa ndamatyidile uno musunsa wa mfulo kutabuka mubajinji, mwanda kulondelepo bansongwalume, ekale balanda nansha bampeta.” (Lut 3:10) Musunsa “mubajinji” ufunkila pa buswe bwa ndamatyidile bwālombwele Luta kudi Naomi na kwenda nandi mu Isalela ne kumukwatakanya. Musunsa “wa mfulo” yeuno’u. Boaza unena’mba nsongwakaji pamo bwa Luta wādi ubwanya kukimba mulume mu bansongwalume mpeta nansha mulanda. Inoko Luta aye wādi usaka kulonga biyampe, ke enkapo kudi Naomi, ino ne kudi mulumya Naomi wafwile’wa, kutyina amba dijina dya ufwile dyakajimina mu ntanda yandi. O mwanda mwine Boaza wātengelwe bininge na kubulwa kwisakila kwa uno nsongwakaji.
w12-F 1/10 p. 23 mus. 1
“Mwana-Mukaji Mulumbuluke”
Bine Luta wēivwne biyampe kitatyi kyāmunenene Boaza amba i muyukanike ku bantu bonso bu “mwana-mukaji mulumbuluke”! Na bubine mutyima wandi wa kukimba kuyuka Yehova ne kumwingidila wāmulengeje ekale mulumbuluke. Kadi wālombwele kanye kakatampe kudi Naomi ne bantu bandi, wāitabija na mutyima tō kwibidila bibidiji byakādipo wibidile. Shi netu twiule lwitabijo lwa Luta, tukalēmeka bakwetu ne bibidiji byabo. Shi tulonge namino bantu baketulēmeka ne tukekala balumbuluke.
w12-F 1/10 p. 24 mus. 2
“Mwana-Mukaji Mulumbuluke”
Boaza wāsonga Luta. Tutanga’mba: “Yehova nandi wamukwasha waimita, kupwa wabutula mwana mwana-mulume.” Bana-bakaji ba mu Betelema batendela Luta ne kwesela Naomi amba Luta imulumbuluke kwadi kutabuka bana-balume basamba-babidi. Mwenda mafuku, mwana Luta wāikele ke kambo wa mulopwe Davida. (Lut 4:11-22) Yesu nandi wabutulwa ku musuku wa Davida.—Mat 1:1.
Byabupeta bya ku Mushipiditu
Myanda Mikatampe ya mu Mukanda wa Luta
4:6—Mpyana impolo wādi ukokeja namani ‘kona’ kipyanwa kyandi shi wakūla bintu bya mwanabo? Dibajinji bidi, shi muntu waponena mu bulanda ne kupoteja kipyanwa kyandi, wa kumukūla wādi unenwe kulupula lupeto lwa kukūla ntanda’ya na buvule bwa lupeto lukalombwa mungya myaka ishele’ko pa kufika ku mwaka wa dyese wiya kumeso. (Levi 25:25-27) Kino kyādi kibwanya kutyepeja mukōlo wandi. Ne kadi shi Luta abutule mwana, nankyo mwana’wa ye ukapyana budimi bukūdilwe, ke mulongo’po wa pabwipi na yewa mpyana.
7-13 KWEJI 2
BYABULĒME BYA MU KINENWA KYA LEZA | 1 SAMWELE 1-2
“Shitwila Yehova Mutyima mu Milombelo”
Wāshitwidile Leza Mutyima mu Milombelo
12 Hana i mushile bengidi ba Yehova bonso kimfwa kiyampe pa bitala milombelo. Yehova witanga bantu bandi bonso besambe nandi patōkelela, kwampikwa kwikaka, bamupungulwile byobalanga pamo’nka bwa mwana mutyetye wisamba na mbutwile umusenswe. (Tanga Mitōto 62:8; 1 Tesalonika 5:17.) Mutumibwa Petelo wāsonekele ku bukomo bwa mushipiditu bino binenwa bisenga mutyima pa bitala kulombela kudi Yehova, amba: “Kadi ne kwela kuzumbazumba konso kwa mutyima kudi aye, ke-muntu aye wimutele mutyima.”—1 Pet. 5:7.
w07-F 15/3 p. 16 mus. 4
Muswelo Wāikele Hana na Ndoe
Le kino kitufundija bika? Kitatyi kyotulombela Yehova pa makambakano etu tubwanya kumulombola motwiivwanina kadi mu bishima bipotoloke. Shi tubalonga bukomo bwa kupwija makambakano etu ino bibakoma, nankyo i biyampe tumulekele’o. Kulonga namino kyo kyamvubu.—Nkindi 3:5, 6.
Byabupeta bya ku Mushipiditu
Myanda Mikatampe ya mu Mukanda Umbajinji wa Samwele
2:10—Mwanda waka Hana wālombele amba Yehova ‘apāne bukomo kudi mulopwe wandi’ ako nako kekwādipo muntu mubikikwe bu mulopwe mu Isalela? Mukanda wa Bijila wa Mosesa wādi kala ke mupwe kulaya amba bene Isalela bakabikalwa na muntu bu mulopwe. (Kupituluka 17:14-18) Yakoba, paādi ulwa na lufu, wānene buno bupolofeto amba: “Kibango kya bulopwe [kyelekejo kya lupusa lwa bulopwe] kekikamushetukapo [Yuda].” (Ngalwilo 49:10) Pakwabo napo, pa bitala Sala—nkambulula wa bana ba Isalela—Yehova wānene amba: “Balopwe ba bantu bakalupuka mudi aye.” (Ngalwilo 17:16) Nanshi Hana wādi ulomba myanda itala mulopwe ukāya’ko.
14-20 KWEJI 2
BYABULĒME BYA MU KINENWA KYA LEZA | 1 SAMWELE 3-5
“Yehova Witukwete na Bulēme”
Mwinē Bukomo Bonso Aye’ko Ukwete Bantu na Bulēme
3 Samwele wāshilwile kwingila ku kipema aye ukidi mwanuke. (1 Samwele 3:1) Bufuku bumo, aye ulēle, kwālongeka kintu kyeni bininge. (Tala kunshi kwa dyani.) (Tanga 1 Samwele 3:2-10.) Wāivwana muntu umwita. Samwele wālanga’mba i mununu Kitobo Mukatampe Edi. Ebiya wābūka na kikōkeji, wānyemena kudi Edi kamunena’mba: “Ami uno, mwanda ubangite.” Ino Edi wāmunena’mba: “Nkikwityilepo.” Kino pa kulongeka’kyo misunsa ibidi mikwabo, Edi wājingulula’mba i Leza wita Samwele. Penepo Edi wālombola Samwele bya kunena shi wamwite monka, Samwele nandi wākōkela. Mwanda waka Yehova kālombwelepo Samwele tamba ku ngalwilo amba i aye umwita? Bible kanenene’popo kintu. Inoko bimweka bu Yehova wālongele bintu mu uno muswelo mwanda wādi utele mutyima ku mwiivwanino wa Samwele.
Yehova Witukwete na Bulēme
4 Tanga 1 Samwele 3:11-18. Bijila bya Yehova byāsoñenye bana kulēmeka banunu, nakampata boba bādi na lupusa. (Divilu 22:28; Levi 19:32) O mwanda i bikomo kufwatakanya nkasampe pamo bwa Samwele wenda kudi Edi lubanga, mwanda wa kumusapwila na bukankamane musapu wa Leza wa butyibi busumininwe. Bible witulombola’mba “Samwele wadi na moyo wa kusapwila Edi kimonwa’kya.” Ino Leza walombola Edi patōkelela’mba, i aye wādi wita Samwele. Ku mfulo Edi wānena Samwele aleke kufya kintu nansha kimo kyānenene Leza. Samwele wākōkela Edi, “wamulombola bintu byonso.”
Byabupeta bya ku Mushipiditu
Myanda Mikatampe ya mu Mukanda Umbajinji wa Samwele
3:3—Le Samwele bine wādi ulāla mu Kikola Nakampata? Mhm, kādipo ulāla’mo. Samwele wādi mwine Levi, wa ku kisaka kya Kohata ke kya babitobopo. (1 Bilongwa 6:33-38) Pa kino, kādipo na lupusa lwa kutwela “kumona byobya bintu bijila.” (Umbadilo 4:17-20) Nanshi muntu mwa kipandulwamo mwādi mubwanya kutwela Samwele i enka mu kipango kya tabenakulo kete. Mo mwaādi ulāla. Bimweka amba Edi nandi wādi ulāla monka mu kipango’mwa. Ino kunena amba “mwadi dikumbo dya Leza’mwa” kufunkila patōka pa kifuko kya tabenakulo.
21-27 KWEJI 2
BYABULĒME BYA MU KINENWA KYA LEZA | 1 SAMWELE 6-8
“Le Mulopwe Obe I Ani?”
it-2-F p. 827 mus. 1
Bulopwe bwa Leza
Bantu Abalombe Mulopwe Umweka. Kubwipi na myaka 400 kupwa kwa Divilu ne kupwa kwa myaka 800 ne kupita na pāsambile Leza kipwano na Abahalama, bene Isalela balomba mulopwe wa kwibaludika pamo bwa mizo mikwabo yādi na balopwe bamweka. Pa kino bālombwele amba abapele buludiki bwa Yehova. (1Sa 8:4-8) Nabubine bano bantu bādi batengele kushimikwa kwa bulopwe na Leza kukwatañana na mulao waālaile Abahalama ne Yakoba, uno mulao wālailwe kala. Kuno kwilaija kwādi kwimanine pa bupolofeto bwa Yakoba bwāanenene aye pa kitanda kya lufu kudi Yuda (Ngo 49:8-10), binenwa bine byānenenwe na Yehova pa kupwa Divilu (Div 19:3-6), binenwa bya mu Kipwano kya Bijila bya Mosesa (Kup 17:14, 15), ne kipindi kya mu musapu, Leza bwaālengeje mupolofeto Balame anene (Umb 24:2-7, 17). Hana inandya Samwele mwana-mukaji wakikōkeji wālombwele luno lukulupilo mu milombelo yandi. (1Sa 2:7-10) Ino nansha nankyo Yehova wādi kalombwele patokelela kino “kifibwe kikola” kitala pa Bulopwe, kadi wādi kesambile pa kitatyi kine kyādi kya kushimikwa’bo, bene ba kubunda buno bulopwe, kwa kwibushimika, mūlu nansha pano pa ntanda. Kibamweka’mba bantu bāikele na ditatu pa kulomba mulopwe umweka.
w11-F 1/1 p. 27 mus. 1
Wāuminine Nansha Byaātyumukilwe Mutyima
Tala Yehova byālondolwele Samwele kitatyi kyaāmusapwidile myanda mu milombelo: “Teja bintu byonso bikunena bantu; mwanda ke abepo obapela, ino i amiwa obapela kwikala mulopwe wabo.” Nabubine kino kyākankamikile Samwele, ino kyādi kibi kubulwa bulēme kudi Leza Mwine Bukomo Bonso! Yehova wālombwele mupolofeto wandi alombole bantu lupusa lwa kwibalomba bintu lwadi lwa kwikala nalo mulopwe obakabikika. Samwele pa kwibadyumuna ino abo baendelela na kunena’mba: “Kutupu, twi basumininwe kwikala na mulopwe wa kwitubikala.” Samwele byaādi ukōkele nyeke Leza, wāenda kukashinga māni mulopwe wātongelwe na Yehova.—1Sa 8:7-19.
Bubikadi Bwa Yehova Bubabingijibwa!
9 Manga ilombola bubinebine bwa kino kidyumu kya Yehova. Kubikalwa na muntu kwāletele makambakano makatampe pa Isalela, nakampata kitatyi kyādi kibulwa kukōkela mulopwe. Pa kulangulukila pa kino kimfwa kya Isalela, nanshi ketukatulumukapo pa kumona mu myaka na myaka buludiki budi mu makasa a bantu kebayukilepo Yehova bukomenwa kuleta byabuyabuya bya endaenda. I bine, bendeji bamo ba kipolitike balombanga Leza esele bukomo bobalonga mwanda wa kuleta ndoe ne mutyima ntenke, ino lelo Leza ukokeja namani kwesela boba kebakōkelepo bubikadi bwandi?—Mit. 2:10-12.
Byabupeta bya ku Mushipiditu
Mwanda Waka Tubatyijibwanga?
13 Kwalamuka pa mutyima kufwaninwe kwikala’ko kumeso kwa kubatyijibwa bu Kamoni wa Yehova. Kwalamuka pa mutyima i kilongwa kitamba ku mutyima wa muntu mwine, kilonga muntu na bwanapabo pa kutyiba na mutyima onso mbila ya kulonda Kidishitu Yesu. Bantu bālamuka pa mutyima uno muswelo bapelanga mwiendelejo wabo wa pa kala, basumininwa kulonga bintu byoloke ku meso a Leza. Mu Bisonekwa, byubwa bya Kihebelu ne Kingidiki bifunkila pa kwalamuka pa mutyima bidi na buluji bwa kuvundamina, kwela nyuma. Kino kilongwa kilombola amba muntu’wa wavundamukila kudi Leza ne kuleka dishinda dibi. (1 Balopwe 8:33, 34) Kwalamuka pa mutyima kulombanga ne “mīngilo ya kufwaninwa [kwisāsa].” (Bilongwa 26:20) Kadi i ne kuleka mutōtelo wa bubela, kulonda mbila ya Leza, ne kulamata’nka Yehova bunka bwandi. (Kupituluka 30:2, 8-10; 1 Samwele 7:3) Kwalamuka pa mutyima ko kwitufikijanga ku kushinta mulangilo wetu, bitungo byetu ne bumuntu bwetu. (Ezekyele 18:31) ‘Tuvundamukilanga kwadi’ ponso potufundula bilongwa bya bwine ntanda twapingakenya’po bumuntu bupya.—Bilongwa 3:19; Efisesa 4:20-24; Kolose 3:5-14.
28 KWEJI 2–6 KWEJI 3
BYABULĒME BYA MU KINENWA KYA LEZA | 1 SAMWELE 9-11
“Solo Pāashilwile Kuludika Wādi Mwityepeje Kadi Mutūkanye”
Nanga na Leza Obe na Kwityepeja ne Butūkanye
11 Tulangulukilei pa byobya byāfikile Mulopwe Solo. Ku ngalwilo wādi nsongwalume mutūkanye. Wādi uyukile mikalo yandi ne kadi wādi wikaka kwitabija mingilo mivule. (1 Sa. 9:21; 10:20-22) Inoko, mu kitatyi kampanda Solo waikala na ditatu. Wālombwele ino ngikadila mibi kinondanonda na pawāikele ke mulopwe. Kyaba kimo, wābudilwe kitūkijetyima paādi wilaije mupolofeto Samwele. Pa kyaba kya kukulupila na butūkanye amba Yehova usa kulongela bantu bintu, Solo wālambula kitapwa kisōkwe nansha byakādipo na lupusa lwa kwikilambula. Ku mfulo, Yehova wāpela Solo, kadi mwenda mafuku bulopwe bwandi bwapwa. (1 Sa. 13:8-14) Tukekala ba tunangu shi tuboile ñeni ku kino kimfwa kya kudyumukila’po ne kuleka kulonga bintu na ditatu.
Mwa Kwikadila Nyeke na Mushipiditu wa Kwipāna
8 Solo Mulopwe wa Isalela i kimfwa kya kudyumukila’ko kotudi pa muswelo ubwanya kwisakila kona mushipiditu wetu wa kwipāna. Solo wāshilwile bulopwe bwandi na butūkanye ne kwimona aye mwine na kwityepeja. (1 Sa. 9:21) Wāpelele kupa mfuto bene Isalela bādi besambila bulopwe bwandi bibi, nansha byaādi padi na bubinga bwa kulwila kyepelo kyāmupele Leza. (1 Sa. 10:27) Mulopwe Solo wāitabije kuludikwa na mushipiditu wa Leza na kwendeja Isalela mu Divita dyobānekenye bene Amona. Kupwa, wātumbije Yehova na kwityepeja pa buno bushindañani.—1 Sa. 11:6, 11-13.
w95-F 15/12 p. 10 mus. 1
Bene Amone—Bantu Bampikwa Kufwija’ko pa Buyampe Bwebālombwelwe
Monka kadi bene Amone abaaluja kibi ku biyampe byebālongele Yehova. Yehova kedilwepo mushikwa ne lwana lwabo. “Solo pa kwivwana bino binenwa [bya Nahasch], mushipiditu wa Leza wamupa bukomo, nandi waaka bulobo.” Kupityila ku buludiki bwa mushipiditu wa Leza, Solo wakongakanya bana-balume ba bulwi 330 000 bene bapalakenye bene Amone kufika “enka ne byokekwashelepo bantu babidi pamo.”—1Sa 11:6, 11.
Byabupeta bya ku Mushipiditu
Myanda Mikatampe ya mu Mukanda Umbajinji wa Samwele
9:9—Muneneno “wa kutēlwa pano bu mupolofeto, kala wadi utelwa bu umoni” udi na buluji’ka? Bino binenwa bikokeja kulombola amba bapolofeto bātumbile bininge mu mafuku a ba Samwele ne mu myaka ya balopwe mu Isalela, o mwanda kishima “umoni” kyāpingakenine pa kishima “mupolofeto.” Samwele ye umonwa bu umbajinji mu mulongo wa bapolofeto.—Bilongwa 3:24.