TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • nwt 1 Kolinto 1:1-16:24
  • 1 Kolinto

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • 1 Kolinto
  • Bible—Nkudimuinu wa bulongolodi bupiabupia
Bible—Nkudimuinu wa bulongolodi bupiabupia
1 Kolinto

MUKANDA WA KUMPALA MUTUMINA BENA KOLINTO

1 Paulo, mubikidibue bua kuikala mupostolo+ wa Yezu Kristo ku disua dia Nzambi, pamue ne muanetu Sosetene, 2 kudi tshisumbu tshia Nzambi tshidi mu Kolinto,+ kunudi nuenu badibu bajidile mu buobumue ne Kristo Yezu,+ babikidibue bua kuikala bansantu, pamue ne bantu bonso ba miaba yonso+ badi babila dîna dia Mukalenge wetu Yezu Kristo udi Mukalenge wabu ne wetu kabidi:

3 Ngasa ne ditalala bia kudi Nzambi Tatu wetu ne kudi Mukalenge Yezu Kristo bikale nenu.

4 Ndi ngela Nzambi wanyi tuasakidila misangu yonso bua bualu buenu bua ngasa udi Nzambi munupeshe mu Kristo Yezu; 5 bualu mu yeye nudi bavuijibue babanji mu malu onso, mu dikala bakumbane tshishiki bua kuakula ne mu dimanya dionso,+ 6 anu bu mudi bumanyishi bua bualu bua Kristo+ bushindamijibue munkatshi muenu, 7 bua kanupangidi tshipedi nansha tshimue panudi bindile ne muoyo umue dibuluibua dia Mukalenge wetu Yezu Kristo.+ 8 Neanukoleshe kabidi too ne ku ndekelu bua kanuikadi ne tshia kunubandabu natshi mu dituku dia Mukalenge wetu Yezu Kristo.+ 9 Nzambi udi ne lulamatu,+ yeye uvua munubikile bua nuenu kudisangisha kudi* Muanende Yezu Kristo Mukalenge wetu.

10 Mpindieu bana betu, ndi nnusengelela mu dîna dia Mukalenge wetu Yezu Kristo bua nuakule nuenu bonso mu diumvuangana ne bua kakuikadi matapuluka munkatshi muenu,+ kadi bua nuikale tshintu tshimue menemene mu meji amue ne mu lungenyi lumue.+ 11 Bualu bana betu, bantu bakuabu ba mu nzubu mua Kaloe mbangambile bualu buenu nuenu ne: kudi matapuluka munkatshi muenu. 12 Ndi musue kuamba nunku: yonso wa kunudi udi wamba ne: “Meme ndi wa Paulo,” “Kadi meme ndi wa Apolo,”+ “Kadi meme ndi wa Kefa,”* “Kadi meme ndi wa Kristo.” 13 Kristo mmutapuluke anyi? Bavua bapopele Paulo ku mutshi bua bualu buenu anyi? Peshi bavua banubatize mu dîna dia Paulo anyi? 14 Ndi ngela Nzambi tuasakidila bua mumvua tshiyi mubatize muntu nansha umue wa kunudi, pa kumbusha Kulisipo+ ne Gayo,+ 15 bua muntu nansha umue kambi ne: nuvua babatijibue mu dîna dianyi. 16 Eyowa, mvua mubatize kabidi ba mu nzubu mua Stefana.+ Kadi bua badi bashale, tshiena mumanye ni mvua mubatize muntu mukuabu kabidi. 17 Bualu Kristo kavua muntume bua kubatiza bantu to, kadi bua kuamba lumu luimpe,+ ki mbua kuluamba ne ngakuilu wa bena meji,* bua mutshi wa makenga* wa Kristo kawuvuijibu tshintu tshia tshianana.

18 Bualu kuakula bua mutshi wa makenga* mbualu bua bupote kudi bantu badi bajimina,+ kadi kutudi tuetu badi basungidibua mbukole bua Nzambi.+ 19 Bualu mbafunde ne: “Nenjimije meji a bena meji, ne nembenge* lungenyi lua bena lungenyi.”+ 20 Muena meji udi penyi? Mufundi* udi penyi? Muena mpata wa mu ndongoluelu wa malu eu* udi penyi? Nzambi ki mmuvuije meji a bena panu mapote anyi? 21 Bualu mu meji a Nzambi, bu muvua bukua panu kabuyi bufike ku dimanya Nzambi+ ku diambuluisha dia meji abu,+ Nzambi wakasanka bua kupandisha bantu badi bitabuja, ubapandisha ku diambuluisha dia bupote+ bua tshidibu bayisha.

22 Bualu bena Yuda badi balomba bimanyinu+ ne bena Greke bakeba meji; 23 kadi tuetu tudi tuyisha Kristo uvuabu bashipele ku mutshi, udi tshilenduishi kudi bena Yuda kadi bupote kudi bisamba bikuabu.+ 24 Kadi kudi badi babikidibue, bena Yuda pamue ne bena Greke, Kristo udi bukole bua Nzambi ne meji a Nzambi.+ 25 Bualu tshintu tshipote tshia Nzambi tshidi ne meji kupita bantu, ne tshintu tshitekete tshia Nzambi tshidi ne bukole kupita bantu.+

26 Bualu bana betu nudi numona ne: mu dinubikila diende, kakuena bena meji ba bungi mu mubidi,*+ kakuena bantu ba bungi badi ne bukole, kakuena bantu ba bungi badi baledibue mu mêku a bantu banene,*+ 27 kadi Nzambi wakasungula bintu bipote bia panu bua kufuisha bena meji bundu; Nzambi wakasungula bintu bitekete bia panu bua kufuisha bintu bikole bundu;+ 28 ne Nzambi wakasungula bintu bidi kabiyi ne mushinga bia panu ne bintu bidibu bapetula, bintu bidi kabiyiku, bua kuvuija bintu bidiku tshianana,+ 29 bua muntu* nansha umue kaditumbishi ku mêsu kua Nzambi to. 30 Kadi buende yeye ke panudi mu buobumue ne Kristo Yezu udi mulue meji a kudi Nzambi kutudi, mulue kabidi buakane+ ne divuijibua ba tshijila+ ne dipikudibua ku tshia kupikulangana natshi;+ 31 bua bikale anu bu mudibu bafunde ne: “Muntu udi uditumbisha aditumbishile mu Yehowa.”*+

2 Nunku bana betu, pamvua mulue kunudi, tshivua mulue ne ngakuilu mukole menemene+ anyi ne meji mapitshidile bua kunuambila bualu busokoka bua tshijila+ bua Nzambi nansha. 2 Bualu mvua muangate dipangadika dia kubenga kumanya bualu bukuabu munkatshi muenu pa kumbusha anu bua Yezu Kristo, Yezu Kristo mushipela ku mutshi.+ 3 Mvua mulue kunudi mu butekete, mu ditshina ne dizakala dia bungi; 4 ngakuilu wanyi ne malu amvua muyishe kabivua ne mêyi a meji a kuitabijija nawu bantu to, kadi bivua bileja nyuma ne bukole,+ 5 bua ditabuja dienu kadikadi mu meji a bantu, kadi dikale mu bukole bua Nzambi.

6 Mpindieu tudi tuakula bua meji munkatshi mua bantu bakadi bashindame,+ kadi ki mmeji a mu ndongoluelu wa malu eu* anyi a bakokeshi ba ndongoluelu wa malu eu badi ne bua kuvuijibua patupu to.+ 7 Kadi tudi tuakula bua meji a Nzambi mu bualu busokoka bua tshijila,+ meji masokoka avua Nzambi mudianjile kulongolola kumpala kua ndongoluelu ya malu bua butumbi buetu. 8 Meji aa ke avua mukokeshi wa mu ndongoluelu wa malu eu* nansha umue kayi mufike ku dimanya,+ bualu bu bobu baamanye, kabavua mua kuikala bashipe* Mukalenge wa butumbi to. 9 Kadi anu bu mudibu bafunde ne: “Dîsu ki ndimone ne ditshi ki ndiumvue, anyi malu adi Nzambi mulongoluele bantu badi bamunange kaavua mabuele mu muoyo wa muntu.”+ 10 Bualu tuetu ke badi Nzambi muabuluile+ ku diambuluisha dia nyuma wende,+ bualu nyuma udi ukebulula mu malu onso, too ne mu malu male a Nzambi.+

11 Bualu nnganyi munkatshi mua bantu udi mumanye malu a muntu pa kumbusha nyuma wa muntu udi munda muende? Nunku kabidi, kakuena muntu udi mufike ku dimanya malu a Nzambi pa kumbusha nyuma wa Nzambi. 12 Mpindieu tuetu katuvua bapete nyuma wa pa buloba to, kadi tuvua bapete nyuma wa kudi Nzambi,+ bua tumanye malu adi Nzambi mutupeshe ne bulenga buonso. 13 Tudi tuakula kabidi bua malu aa, katuena tuakula ne miaku idi meji a bantu malongeshe to,+ kadi tudi tuakula ne miaku idi nyuma mulongeshe,+ patudi tumvuija* malu a mu nyuma ne miaku ya mu nyuma.

14 Kadi muntu wa mu mubidi kena witaba* malu a nyuma wa Nzambi to, bualu adi bupote kudiye; ne kena mua kufika ku diamanya, bualu badi baakonkonona mu nyuma. 15 Kadi muntu wa mu nyuma yeye udi ukonkonona malu onso,+ kadi yeye muine kabena bamukonkonona kudi muntu to. 16 Bualu “nnganyi udi mufike ku dimanya meji a Yehowa* bua kumulongesha?”+ Kadi tuetu tudi ne meji a Kristo.+

3 Nunku bana betu, tshivua ne mushindu wa kuakula nenu bu muntu udi wakula ne bantu ba mu nyuma to,+ kadi bu udi wakula ne bantu ba mu mubidi, bu bana batekete+ mu Kristo. 2 Mvua munupeshe mabele, tshivua munupeshe biakudia bikole to, bualu kanuvua banji kuikala ne bukole bukumbane. Mu bulelela, nansha mpindieu kanuena ne bukole bukumbane to,+ 3 bualu nutshidi bantu ba mu mubidi.+ Bu mutshidi mukawu ne matandu munkatshi muenu, kanuena ba mu mubidi+ ne kanuena nuenda bu mutu bantu benda anyi? 4 Bualu padi muntu wamba ne: “Meme ndi wa Paulo,” kadi mukuabu ne: “Meme ndi wa Apolo,”+ kanuena nuenza malu bu bantu betu ba tshianana aba anyi?

5 Nunku Apolo nganyi? Eyowa, Paulo nganyi? Mbena mudimu+ badi banuambuluishe bua kulua bena kuitabuja anu bu muvua Mukalenge muambuluishe muntu ne muntu. 6 Meme mvua mukune,+ Apolo uvua mumiamine mâyi,+ kadi Nzambi uvua wenda ubikolesha; 7 nunku muntu udi ukuna anyi udi umiamina mâyi kena ne mushinga, kadi anu Nzambi udi ubikolesha.+ 8 Mpindieu muntu udi ukuna ne muntu udi umiamina mâyi badi tshintu tshimue,* kadi muntu yonso neapete difutu diende bilondeshile mudimu wende.+ 9 Bualu tudi benzejanganyi ba mudimu ne Nzambi. Nuenu nudi budimi bua Nzambi budibu badima, nzubu wa Nzambi.+

10 Bilondeshile ngasa wa Nzambi uvuaye mumpeshe, ngakasa tshishimikidi+ bu muibaki munene udi mupiluke,* kadi muntu mukuabu udi wibakilapu. Kadi muntu yonso atungunuke ne kudimuka bua mushindu udiye wibakilapu. 11 Bualu kakuena muntu udi mua kuasa tshishimikidi tshikuabu pa kumbusha tshikadi tshiasa, tshidi Yezu Kristo.+ 12 Mpindieu muntu yeye muibake pa tshishimikidi etshi ne or, ne arjan, ne mabue a mushinga mukole, ne mabaya, ne bisonsa anyi ne tukolakola, 13 mudimu wa muntu yonso newulejibue tshidiwu,* bualu dituku nediwele patoke, bualu newusokolodibue ku diambuluisha dia kapia,+ ne kapia kine nekaleje mudi mudimu wa muntu ne muntu, mudiye muibake. 14 Bikala mudimu wa muntu udiye muibakilapu mushale, neapete difutu; 15 bikala mudimu wa muntu muoshike, neajimije, kadi yeye muine neapandishibue; nansha biobi nanku, nebienze anu bu ne: mmupanduke mu kapia.

16 Kanuena bamanye ne: nuenu bine nudi ntempelo wa Nzambi,+ ne nyuma wa Nzambi udi usomba munda muenu anyi?+ 17 Muntu yeye mubutule ntempelo wa Nzambi, Nzambi neamubutule; bualu ntempelo wa Nzambi ngua tshijila, ne nuenu nudi ntempelo au.+

18 Muntu kadishimi: bikala muntu munkatshi muenu wela meji ne: mmuena meji mu ndongoluelu wa malu eu,* alue mupote bua amone mua kulua muena meji. 19 Bualu meji a panu apa adi bupote kumpala kua Nzambi, bualu mbafunde ne: “Yeye udi ukuata bena meji mu budimu buabu nkayabu.”+ 20 Mbafunde kabidi ne: “Yehowa* mmumanye ne: ngelelu ya meji ya bena meji idi patupu.”+ 21 Nunku muntu kaditumbishi bua bantu; bualu bintu bionso mbienu, 22 nansha Paulo anyi Apolo anyi Kefa*+ anyi bukua panu anyi muoyo anyi lufu anyi bintu bidiku mpindieu anyi bintu bilualua, bintu bionso mbienu; 23 nuenu penu nudi bantu ba Kristo;+ Kristo pende ngua Nzambi.

4 Muntu yonso udi ne bua kutumona tuetu bu bena mudimu* ba Kristo ne balami ba malu masokoka a tshijila a Nzambi.+ 2 Mu bualu ebu, tshidibu batekemene kudi balami ntshia kubasangana bikale ne lulamatu. 3 Mpindieu buanyi meme, kabiena ne mushinga bua kulumbuluishibua kunudi anyi ku kabadi* ka bantu to. Mu bulelela, tshiena nansha ndilumbuluisha meme nkayanyi to. 4 Bualu tshiena mumanye bualu nansha bumue budi bumpisha. Kadi tshiena mbingishibua bua bualu ebu to; Yehowa* ke udi undumbuluisha.+ 5 Ke bualu kayi kanulumbuluishi+ bualu nansha bumue kumpala kua dîba diabu kukumbana, too ne padi Mukalenge ulua. Yeye neele malu masokoka a mu mîdima patoke ne neamanyishe malu adi mioyo ijinga kuenza, ne dîba adi muntu yonso neapetele butumbi buende kudi Nzambi.+

6 Mpindieu bana betu, mu malu aa ndi muakule* buanyi meme ne Apolo+ bu bilejilu bua diakalenga dienu, bua nulongele dîyi edi kutudi ne: “Kanuyi dia muamua dia malu adi mafunda,” bua kanudiuwuji ne lutambishi,+ nutumbisha muntu umue kumpala kua mukuabu. 7 Bualu nnganyi udi ukuvuija mushilangane ne mukuabu? Mu bulelela, ntshinyi tshiudi natshi tshiuvua kuyi mupetele kudi mukuabu?+ Biwikala bushuwa uvua mutshipetele kudi mukuabu, bua tshinyi udi uditumbisha bienze bu ne: kuvua mutshipetele kudi mukuabu?

8 Nuenu nukadi bukute anyi? Nukadi babanji anyi? Nukadi batuadije kukokesha bu bakalenge+ kanuyi netu anyi? Bushuwa, mvua musue bua nuikale bamane kutuadija kukokesha bu bakalenge, bua tuetu petu tukokeshe nenu bu bakalenge.+ 9 Bualu ndi mmona bu ne: Nzambi mmututeke tuetu bapostolo patoke ku ndekelu bu bantu bakosela tshibawu tshia lufu,+ bualu tudi balue bantu ba kubandilabu kudi bukua panu,+ kudi banjelu ne kudi bantu. 10 Tuetu tudi bapote+ bua bualu bua Kristo, kadi nuenu nudi badimuke mu Kristo; tuetu tudi batekete, kadi nuenu nudi ne bukole; badi banunemeka nuenu, kadi tuetu badi batupuekesha milongo. 11 Too ne dîba ditudi edi tutshidi ne nzala,+ tutshidi ne nyota,+ tutshidi ne musunsu,* batshidi batukuma,*+ katuena ne muaba wa kusombela, 12 ne tutata ne mudimu mukole, tuwenza ne bianza bietu.+ Patudi tupendibua, tudi tubenesha;+ patudi tukengeshibua, tudi tunanukila ne lutulu;+ 13 padibu batushiminyina malu, tudi tuandamuna ne dîyi dimpe;*+ tudi balue anu bu bintu bia butshiafu* bia panu, bisote bia bintu bionso, too ne mpindieu.

14 Tshiena mfunda malu aa bua kunufuisha bundu to, kadi bua kunudimuija bu bana banyi bananga. 15 Bualu nansha nuenu bikale ne balami* binunu 10 mu Kristo, bulelela kanuena ne batatu ba bungi to; bualu mu Kristo Yezu ndi mulue tatuenu ku diambuluisha dia lumu luimpe.+ 16 Nunku ndi nnusengelela bua nulue bidikiji banyi.+ 17 Ke bualu kayi ndi nnutumina Timote, bualu mmuananyi munanga mu Mukalenge ne udi ne lulamatu. Neanuvuluije mishindu yanyi ya kuenza malu* mu diumvuangana ne Kristo Yezu,+ anu bu mundi ndongesha miaba yonso mu tshisumbu tshionso.

18 Bamue mbadiuwuje ne lutambishi anu bu ne: tshiena ndua kunudi. 19 Kadi nendue kunudi mu matuku makese emu, biasua Yehowa,* ne nemfike ku dimanya, ki ngakuilu wa badi badiuwuja ne lutambishi, kadi bukole buabu. 20 Bualu Bukalenge bua Nzambi ki ntshilumbu tshia ngakuilu, kadi ntshia bukole. 21 Nudi basue tshinyi? Ndue kunudi ne lukodi anyi,+ peshi ne dinanga ne lungenyi lua bupole?

5 Badi bakula bushuwa bua masandi*+ munkatshi muenu, masandi* a buena adi kaayi nansha munkatshi mua bisamba bikuabu, bamba ne: muntu mukuabu udi ne mukaji wa tatuende.+ 2 Nudi nuditambisha bua bualu ebu anyi? Kanuvua ne bua kuikala mu madilu,+ bua muntu uvua muenze bualu ebu umbushibue munkatshi muenu anyi?+ 3 Nansha mundi tshiyi nenu mu mubidi, ndi nenu mu nyuma, ne nkadi mumane kulumbuluisha muntu udi muenze bualu ebu bienze anu bu ne: mvua bushuwa munkatshi muenu. 4 Panudi badisangishe pamue mu dîna dia Mukalenge wetu Yezu, ne bamanye ne: meme ndi nenu mu nyuma pamue ne bukole bua Mukalenge wetu Yezu, 5 nudi ne bua kufila muntu wa nunku kudi Satana+ bua dibutuka dia mubidi, bua nyuma apandishibue mu dituku dia Mukalenge.+

6 Diditumbisha dienu ki ndimpe to. Kanuena bamanye ne: luevene lukese ludi lubandisha* bukula buonso busopa anyi?+ 7 Umbushayi luevene lua kale bua nuikale bukula busopa bupiabupia, bu munudi kanuyi ne luevene.* Bualu Kristo muana wa mukoko wetu wa Pasaka+ mmumane kufidibua bushuwa bu mulambu.+ 8 Nunku mpindieu, katuikadi tuenza tshibilu+ ne luevene lua kale anyi luevene lua malu mabi ne lua malu matambe bubi to, kadi tutshienze ne diampa dia muoyo mutoke ne bulelela didi kadiyi diela luevene.

9 Mu mukanda wanyi, mvua munufundile bua kulekela kusomba* ne bena masandi,* 10 tshivua musue kuakula bua kukosa makasa ne bena masandi* ba panu+ anyi bena lukuka anyi banyengi ba bintu anyi batendeledi ba mpingu to. Tshianana, nuvua bushuwa ne bua kumbuka pa buloba.+ 11 Kadi mpindieu ndi nnufundila bua nulekele kusomba*+ ne muntu udibu babikila ne: muanetu udi muena masandi* anyi muena lukuka+ anyi mutendeledi wa mpingu anyi mupendianganyi* anyi mukuatshiki wa maluvu+ anyi munyengianganyi wa bintu;+ kanudi nansha ne muntu wa mushindu eu to. 12 Bualu kulumbuluisha badi pambelu nkuntangile ku tshinyi? Nuenu kanuena nulumbuluisha badi munda 13 padi eku Nzambi ulumbuluisha badi pambelu anyi?+ “Umbushayi muntu mubi au munkatshi muenu.”+

6 Kudiku muntu munkatshi muenu udi tshilumbu ne mukuabu+ udi uteta bua kuya natshi ku tubadi kumpala kua bantu badi kabayi bakane, kayi uya natshi kumpala kua bansantu anyi? 2 Peshi kanuena bamanye ne: bansantu nebalumbuluishe bukua panu anyi?+ Bikalabi ne: nudi ne bua kulumbuluisha bukua panu, nuenu kanuena bakumbane bua kulumbuluisha malu etu a tshianana aa anyi? 3 Kanuena bamanye ne: tuetu netulumbuluishe banjelu anyi?+ Mpindieu bua tshinyi katuena mua kulumbuluisha malu a mu muoyo eu? 4 Nunku binuikala ne malu a mu muoyo eu adibu ne bua kulumbuluisha,+ bantu badibu bapetula mu tshisumbu ke banudi nuteka balumbuluishi anyi? 5 Ndi ngakula nunku bua kunufuisha bundu. Kakuena muena meji nansha umue munkatshi muenu udi mua kulumbuluisha bilumbu pankatshi pa bana babu anyi? 6 Kadi muanetu kampanda udi ufunda muanetu mukuabu ku kabadi, kabidi wenza nanku kumpala kua bantu badi kabayi nansha bena kuitabuja!

7 Bulelela, nukadi bamane kupangila bualu panudi nufundangana ku tubadi munkatshi muenu. Bua tshinyi kanuena nansha nuanyisha bua banuenzele bibi?+ Bua tshinyi kanuena nansha nuitaba bua banudie bintu? 8 Kadi nuenu nudi nuenzela bantu bibi, nubadia bintu, pabu bikale bana benu!

9 Peshi kanuena bamanye ne: bantu badi kabayi bakane kabakupiana Bukalenge bua Nzambi anyi?+ Kanudidingi* to. Bena masandi,*+ batendeledi ba mpingu,+ bena masandi basele,+ balume badi balekela balala nabu bu bakaji,+ balume badi balala ne balume nabu,*+ 10 bivi, bena lukuka,+ bakuatshiki ba maluvu,+ bapendianganyi,* ne banyengianganyi ba bintu kabakupiana Bukalenge bua Nzambi to.+ 11 Pabi ke muvua bamue ba munkatshi muenu nanku. Kadi nudi basukudibue;+ nudi bavuijibue ba tshijila;+ nudi babadibue bakane+ mu dîna dia Mukalenge wetu Yezu Kristo ne nyuma wa Nzambi wetu kabidi.

12 Malu onso mmimpe bilondeshile mikenji* buanyi meme, kadi malu onso kaena ne dikuatshisha to.+ Malu onso mmimpe bilondeshile mikenji buanyi meme, kadi tshiena ngitaba bua bualu nansha bumue bundombole* to. 13 Biakudia bidiku bua difu, ne difu didiku bua biakudia, kadi Nzambi neabivuije bionso tshianana.+ Mubidi kawenaku bua masandi,* kadi udiku bua Mukalenge,+ ne Mukalenge udiku bua mubidi. 14 Kadi Nzambi wakajula Mukalenge+ ne neatujule petu ku lufu+ ku bukole buende.+

15 Kanuena bamanye ne: mibidi yenu idi bitupa bia mubidi wa Kristo anyi?+ Nunku ngumbushe bitupa bia mubidi wa Kristo bua kubisangisha ku mubidi wa ndumba anyi? Nansha kakese! 16 Kanuena bamanye ne: muntu udi udisangisha ne ndumba udi nende mubidi umue anyi? Bualu yeye udi wamba ne: “Bubidi buabu nebalue mubidi umue.”+ 17 Kadi muntu udi udisangisha ne Mukalenge udi nende tshintu tshimue mu nyuma.+ 18 Nyemayi masandi!*+ Mpekatu mukuabu yonso udi muntu mua kuenza udi pambelu pa mubidi wende, kadi muntu udi wenda masandi udi wenzela mubidi wende nkayende bibi.+ 19 Kanuena bamanye ne: mubidi wenu udi ntempelo+ wa nyuma muimpe* udi munda muenu unudi bapetele kudi Nzambi anyi?+ Bualu bukuabu, kanuena ku bumfumu buenu nuenu nkayenu to,+ 20 bualu bavua banusumbe ku mushinga kampanda.+ Mu mishindu yonso, tumbishayi Nzambi+ mu mubidi wenu.+

7 Mpindieu bua malu anuvua bamfundile, mbimpe bua muntu mulume kalengi* mukaji to; 2 kadi bua divulangana dia masandi,* mulume yonso ikale ne wende mukaji+ ne mukaji yonso ikale ne wende bayende.+ 3 Mulume apeshe mukajende tshidi bu tshiende, ne mukaji pende enzele bayende bia muomumue.+ 4 Mukaji kena ne bukokeshi pa mubidi wende, kadi bayende ke udi nabu; bia muomumue, mulume kena ne bukokeshi pa mubidi wende, kadi mukajende ke udi nabu. 5 Kanubengianganyi mu nzubu, anu nuenu bumvuangane bua tshikondo kampanda tshisungula, bua numone mua kudifila ku disambila ne nulue kudisangisha kabidi, bua Satana katungunuki ne kunuteta bua dipanga dienu dia kudikanda. 6 Nudi mua kuenza tshindi muambe etshi, kadi ki mmukenji to. 7 Kadi ndi musue bua balume bonso bikale bu mundi meme. Nansha nanku, muntu yonso udi ne tshiende tshipedi+ tshia kudi Nzambi, eu ne tshia mushindu kampanda, mukuabu ne tshia mushindu kansanga.

8 Mpindieu ndi ngambila bantu badi kabayi mu dibaka ne ngambila bakaji bakamba ne: buabu bobu, mbimpe bashale bu meme.+ 9 Kadi bobu kabayi mua kudikanda, babuele mu dibaka, bualu mbimpe kubuela mu dibaka pamutu pa kufua ne disamina dia muoyo dikole.+

10 Ndi mpesha badi mu mabaka mêyi a kulonda, ki mmeme kadi mMukalenge ne: mukaji kumbuki kudi bayende.+ 11 Kadi yeye mumbuke, asombe kayi musedibue anyi alengejangane ne bayende; ne mulume kena ne bua kulekela mukajende to.+

12 Kadi kudi bakuabu, eyowa, ki mMukalenge to, meme ke udi wamba+ ne: bikala muanetu wa balume ne mukaji udi kayi muena kuitabuja, kadi mukaji au muanyishe bua kusomba nende, kamulekedi to; 13 ne bikala mukaji ne mulume udi kayi muena kuitabuja, kadi mulume au muanyishe bua kusomba nende, mukaji kalekedi bayende to. 14 Bualu mulume udi kayi muena kuitabuja mmujidila bua mukajende, ne mukaji udi kayi muena kuitabuja mmujidila bua muanetu wa balume; tshianana, bana benu balela bavua mua kuikala kabayi bakezuke, kadi mpindieu mba tshijila. 15 Kadi bikala udi kayi muena kuitabuja musue kuya,* mulekela aye; muanetu wa balume anyi wa bakaji ki mmusuikibue mu nsombelu ya mushindu eu to, kadi Nzambi mmunubikile bua ditalala.+ 16 Bualu wewe mukaji, udi mumanye munyi ni wikala mua kupandisha bayebe?+ Anyi wewe mulume, udi mumanye munyi ni wikala mua kupandisha mukajebe?

17 Nansha nanku, anu bu mudi Yehowa* mupeshe muntu yonso tshiende tshitupa, muntu ne muntu ende nanku bu mudi Nzambi mumubikile.+ Nunku ndi ngambila bisumbu bionso bua kulonda bualu ebu. 18 Kudi muntu ukavuabu batengule pavuabu bamubikile anyi?+ Kanyangi ditengudibua diende to. Kudi muntu uvuabu babikile kayi mutengula anyi? Kaditenguishi to.+ 19 Ditengudibua kadiena ne mushinga, ne dibenga kutengudibua kadiena ne mushinga;+ tshidi ne mushinga nkutumikila mêyi a Nzambi.+ 20 Muntu ne muntu ashale mushindu uvuaye pavuaye mubikidibue.+ 21 Uvua mubikidibue pauvua mupika anyi? Bualu ebu kabukutondi to;+ kadi wewe ne mushindu wa kupeta budikadidi, dîba adi enza nanku. 22 Bualu muntu yonso uvua mubikidibue mu Mukalenge pavuaye mupika mmuntu wa Mukalenge udi mupete budikadidi;+ bia muomumue muntu uvua mubikidibue pavuaye mudikadile mmupika wa Kristo. 23 Bavua banusumbe ku mushinga kampanda;+ lekelayi kulua bapika ba bantu. 24 Bana betu, muntu ne muntu ashale kumpala kua Nzambi mushindu uvuaye pavuaye mubikidibue.

25 Mpindieu, tshiena ne mukenji wa kudi Mukalenge bua bantu batshidi ne bukamama buabu to,* kadi ndi ndeja luanyi lungenyi+ bu muntu uvua Mukalenge muleje luse bua kuikala wa kueyemena. 26 Ke bualu kayi ndi ngela meji ne: mbitambe buimpe bua muntu ashale anu mudiye amu pa kumona lutatu ludiku mpindieu. 27 Udi musuikakaja kudi mukaji anyi? Lekela kukeba bua kusuluka kudiye.+ Udi musuludibue kudi mukaji anyi? Lekela kukeba mukaji. 28 Kadi nansha wewe musele, kuena wenza mpekatu to. Muntu utshidi kamama yeye mubuele mu dibaka, muntu eu kena wenza mpekatu to. Tshidibi bantu badi babuela mu dibaka nebikale ne makenga mu mubidi wabu. Kadi meme ndi njinga kunuepula ku makenga au.

29 Bualu bukuabu bana betu, ndi ngamba ne: dîba didi dishale ndikese.+ Kutuadijila ku mpindieu, bantu badi ne bakaji bikale bu badi kabayi nabu, 30 badi badila bikale bu badi kabayi badila, badi basanka bikale bu badi kabayi basanka, badi basumba bikale bu badi kabayi ne bintu, 31 ne badi benza malu ne bia panu bikale bu badi kabayi badinamu ne kasuki; bualu malu a panu apa adi enda ashintuluka. 32 Bulelela, tshiena musue bua nuikale ne tunyinganyinga. Mulume udi kayi mu dibaka udi uditatshisha bua malu a Mukalenge, mudiye mua kuanyishibua kudi Mukalenge. 33 Kadi mulume udi musele udi uditatshisha bua malu a panu,+ mudiye mua kuanyishibua kudi mukajende, 34 nunku yeye mmudiabanye. Bualu bukuabu, mukaji udi kayi musedibue, nansha utshidi kamama, udi uditatshisha bua malu a Mukalenge,+ bua ikale wa tshijila mu mubidi wende ne mu lungenyi luende. Kadi mukaji musela udi uditatshisha bua malu a panu, mudiye mua kuanyishibua kudi bayende. 35 Kadi ndi ngakula nunku bua diakalenga dienu, ki mbua kunupangisha malu* to, kadi mbua kunusaka ku malu adi makumbane ne ku didifila mu mudimu wa Mukalenge ne muoyo umue, kakuyi ditanaji.

36 Kadi bikala muntu wela meji ne: udi wenza bibi padiye ushala mujike,* ne bikalaye mumane kupita tshikondo tshia bunsonga, dîba adi tshidi ne bua kuenzeka ntshiotshi etshi: enze tshidiye musue; kena wenza mpekatu to. Babuele mu dibaka.+ 37 Kadi muntu yeye mudisuike mu muoyo wende ne kayi ne bualu budi bumuenzeja, kadi muikale ne bukokeshi pa disua diende ne muangate dipangadika mu muoyo wende dia kushala mujike,* neenze bimpe.+ 38 Nunku kabidi, muntu udi ubuela mu dibaka* udi wenza bimpe, kadi muntu udi kayi ubuela mu dibaka udi utamba kuenza bimpe.+

39 Mukaji mmusuikibue kudi bayende patshidi bayende ne muoyo.+ Kadi bayende yeye mulale tulu mu lufu, udi ne budikadidi bua kusedibua kudi muntu udiye musue, kadi anu mu Mukalenge.+ 40 Kadi bilondeshile dianyi dimona, neikale ne disanka dipite bungi yeye mushale mudiye amu; ne bulelela, ndi ngela meji ne: ndi panyi ne nyuma wa Nzambi.

8 Mpindieu bua biakudia bilambula mpingu:+ Tudi bamanye ne: tuetu bonso tudi ne dimanya.+ Dimanya didi difikisha ku didiuwuja, kadi dinanga didi dikolesha.+ 2 Muntu yeye wela meji ne: mmumanye bualu kampanda, ki mmuanji kubumanya mushindu udiye ne bua kubumanya to. 3 Kadi muntu yeye munange Nzambi, muntu au mmumanyike kudiye.

4 Mpindieu bua didia biakudia bilambula mpingu, tudi bamanye ne: lupingu ludi tshintu tshia tshianana+ panu apa, ne kabidi ne: kudi anu Nzambi umue, kakuena mukuabu nansha.+ 5 Bualu nansha mudiku bidibu babikila nzambi, nansha mu diulu anyi pa buloba,+ anu bu mudiku “nzambi” ya bungi ne “bakalenge” ba bungi, 6 buetu tuetu, bulelela, kudi anu Nzambi umue,+ Tatu;+ bintu bionso mbifumine kudiye ne tuetu tudiku bua bualu buende;+ ne kudi anu Mukalenge umue, Yezu Kristo; bintu bionso bidiku ku butuangaji buende,+ ne tuetu tudiku ku butuangaji buende.

7 Nansha nanku, ki mbantu bonso badi ne dimanya edi to.+ Kadi bakuabu, bu muvuabu batendelela mpingu kale, badi badia biakudia bu tshintu tshilambula lupingu kampanda,+ ne bu mudi kondo kabu ka muoyo katekete, kadi kanyanguka.+ 8 Kadi biakudia kabiakutusemeja pabuipi ne Nzambi to;+ tuetu katuyi tudia, katuena ne tshitudi tupangila, anyi tuetu tudia, katuena ne tshitudi tupeta to.+ 9 Kadi nuikale badimuke bua bukenji buenu bua kudisunguila malu kabulu tshilenduishi kudi badi batekete mu mushindu kampanda anyi kansanga.+ 10 Bualu muntu yeye mukumone wewe udi ne dimanya udia biakudia mu ntempelo wa lupingu, kondo ka muoyo ka muntu udi mutekete au kakakupeta dikima dia kufikaye ku didia biakudia bilambula mpingu anyi? 11 Nunku bua dimanya diebe, muntu udi mutekete udi wenda unyanguka, muanenu udi Kristo mufuile.+ 12 Panudi nuenzela bana benu bibi mushindu eu ne nutapa kondo kabu ka muoyo kadi katekete mputa,+ nudi nuenzela Kristo bibi. 13 Ke bualu kayi bikala biakudia bilenduisha muanetu, tshiena mua kudia kabidi munyinyi nansha kakese, bua tshilu kulenduisha muanetu.+

9 Tshiena mudikadile anyi? Tshiena mupostolo anyi? Tshivua mumone Yezu Mukalenge wetu anyi?+ Kanuena mudimu wanyi mu Mukalenge anyi? 2 Nansha meme tshiyi mupostolo kudi bakuabu, bulelela ndi mupostolo kunudi! Bualu nudi tshitampi tshidi tshijadika bupostolo buanyi mu Mukalenge.

3 Didilumbuluila dianyi kudi bantu badi bandumbuluisha didi nunku: 4 Katuena ne bukenji* bua kudia ne kunua anyi? 5 Katuena ne bukenji bua kuenza ngendu muntu ne muntu ne mukajende muena kuitabuja*+ anu bu bapostolo bakuabu ne bana babu ne Mukalenge+ ne Kefa*+ anyi? 6 Peshi anu meme ne Bânaba+ ke badi kabayi ne bukenji bua kubenga kuenza mudimu bua kudiambuluisha anyi? 7 Mmusalayi kayi udi mua kuenza mudimu wa busalayi ku makuta ende yeye? Nnganyi utu udima budimi bua tumuma tua mvinyo kayi udia tumuma tua mu budimi abu?+ Anyi nnganyi utu ulama nyama kayi ulabula mabele a nyama ayi?

8 Ndi ngamba malu aa bilondeshile lungenyi lua bantu anyi? Peshi Mikenji kayena yamba payi malu aa anyi? 9 Bualu mbafunde mu Mikenji ya Mose ne: “Kuena ne bua kusuika mbanga ya ngombe padiye ushipula ntete to.”+ Ngombe ke idi Nzambi welela meji anyi? 10 Peshi mu bulelela udi wakula malu aa buetu tuetu? Bakaafunda bushuwa bua bualu buetu, bualu muntu udi udima ne muntu udi ushipula badi ne bua kuenza nunku ne ditekemena dia kupeta biabu bintu.

11 Bituikala bakune bintu bia mu nyuma munkatshi muenu, mbualu bukole bu tuetu mua kupuola diambuluisha dia bintu bia ku mubidi kunudi anyi?+ 12 Bikala bantu bakuabu ne bukenji ebu bua kubilomba kunudi, tuetu katuena nabu bupite anyi? Nansha nanku, katuena anu balonde bukenji* ebu to,+ kadi tudi tunanukila mu malu onso bua kubenga kupumbisha lumu luimpe lua Kristo mu mushindu nansha umue.+ 13 Kanuena bamanye ne: bantu badi benza midimu ya tshijila badi badia bintu bia mu ntempelo, kabidi ne: bantu badi benza mudimu ku tshioshelu misangu yonso badi bapeta bintu bia ku tshioshelu anyi?+ 14 Mu mushindu eu kabidi, Mukalenge wakatuma dîyi bua bantu badi bamba lumu luimpe badiile ku lumu luimpe.+

15 Kadi meme tshiena muenze bualu ne tshintu nansha tshimue tshia mu malu adibu balongolole aa.+ Bulelela, tshiena mufunde malu aa bua baangenzele to, bualu mbimpe kufua pamutu pa . . . muntu nansha umue kakumbusha malu andi nditumbishila+ to! 16 Mpindieu meme ngamba lumu luimpe ki mbualu bundi ne bua kuditumbishila to, bualu mbujitu bungomekela. Bulelela, ndi muena diakabi meme tshiyi ngamba lumu luimpe!+ 17 Meme ngenza nunku ku disua dianyi, ndi ne difutu; kadi nansha meme ngenza nunku kabiyi ku disua dianyi, ntshidi anu ne bulami budibu bampeshe.+ 18 Nunku difutu dianyi didi tshinyi? Ndia ne: pandi ngamba lumu luimpe mmone mua kuamba lumu luimpe tshianana, bua tshienji malu bibi ne bukokeshi* bundi nabu mu lumu luimpe to.

19 Bualu nansha mundi mudikadile kumpala kua bantu bonso, ndi mudivuije mupika wa bonso, bua mmone mua kupeta bantu ba bungi menemene. 20 Kudi bena Yuda ngakalua bu muena Yuda bua meme kupeta bena Yuda;+ kudi badi muinshi mua mikenji ngakalua bu udi muinshi mua mikenji, nansha mundi meme tshiyi muinshi mua mikenji, bua meme kupeta badi muinshi mua mikenji.+ 21 Kudi badi kabayi ne mikenji ngakalua bu udi kayi ne mikenji, nansha mundi tshiyi mupangile mikenji ku mêsu kua Nzambi kadi muikale muinshi mua mikenji ku mêsu kua Kristo,+ bua meme kupeta badi kabayi ne mikenji. 22 Kudi badi batekete ngakalua mutekete, bua meme kupeta badi batekete.+ Ndi mulue malu onso kudi bantu ba mishindu yonso, bua meme kupandisha bakuabu mu mishindu yonso. 23 Kadi ndi ngenza malu onso bua lumu luimpe, bua meme kuluyisha bakuabu.+

24 Kanuena bamanye ne: banyemi ba lubilu padibu mu lubilu, bonso badi banyema, kadi anu umue ke udi upeta difutu anyi? Nyemayi mu mushindu wa kudipeta.+ 25 Mpindieu muntu yonso udi ubuela mu manaya a ditembangana* udi udikanda mu malu onso. Bushuwa, bobu badi benza nanku bua kupeta tshifulu tshia butumbi tshidi tshinyanguka,+ kadi tuetu mbua kupeta tshidi katshiyi tshinyanguka.+ 26 Ke bualu kayi tshiena nnyema tshiyi ne tshipatshila to;+ ndi ndudika mbata yanyi mu mushindu wa kubenga kututa mu lupepele; 27 kadi ndi nkuma* mubidi wanyi+ ne ngulombola bu mupika, bua meme mumane kuyisha bakuabu tshilu kubengibua* mu mushindu kampanda anyi kansanga.

10 Mpindieu bana betu, ndi musue numanye ne: bankambua betu bavua bonso muinshi mua ditutu,+ bonso bakapitshila mu mbuu,+ 2 bonso bakabatijibua mu Mose ku diambuluisha dia ditutu ne dia mbuu, 3 bonso bakadia biakudia bia mu nyuma bia muomumue,+ 4 ne bonso bakanua bia kunua bia mu nyuma bia muomumue.+ Bualu bavua banuina ku dibue dinene dia mu nyuma divua dibalonda, ne dibue adi divua dileja* Kristo.+ 5 Nansha nanku, Nzambi kakanyisha ba bungi ba kudibu to, bualu bakashipibua mu tshipela.+

6 Mpindieu malu aa akalua bilejilu kutudi, bua tuetu katujingi malu mabi bu muvuabu baajinge.+ 7 Anyi katulu batendeledi ba mpingu bu muvua bamue ba kudibu balue; anu bu mudibu bafunde ne: “Bantu bakasomba bua kudia ne kunua. Pashishe bakajuka bua kusanka.”+ 8 Anyi katuikadi tudifila ku masandi* bu muvua bamue ba kudibu bende masandi,* kufuabu binunu 23 dituku dimue.+ 9 Anyi katutetshi Yehowa* bu muvua bamue ba kudibu bamutete,+ kubashipabu kudi nyoka.+ 10 Anyi katuikadi bena manunganyi bu muvua bamue ba kudibu banungane,+ kubashipabu kudi mubutudianganyi.+ 11 Mpindieu malu aa akabafikila bu bilejilu, ne bakaafunda bua kutudimuija tuetu+ badi nshikidilu ya ndongoluelu ya malu mifikile.

12 Nunku muntu udi wela meji ne: mmuimane adimuke bua kaponyi.+ 13 Kakuena diteta didi dinukuate ditu kadiyi dikuata bantu bonso.+ Kadi Nzambi ngua lulamatu, ne kakulekela bua nutetshibue ne diteta dinudi kanuyi mua kutantamena,+ kadi mu diteta adi yeye nealongolole kabidi njila wa kupatukila, bua numone mua kunanukila mu diteta adi.+

14 Ke bualu kayi bananga banyi, nyemayi ditendelela dia mpingu.+ 15 Ndi ngakula nenu bu udi wakula ne bantu badi ne dijingulula dia malu; nudijinguluile nuenu bine tshindi ngamba. 16 Dikopo dia dibenesha ditudi tusambidila, kadiena diumvuija mutudi tuabanyangana mashi a Kristo anyi?+ Diampa ditudi tutshibula, kadiena diumvuija mutudi tuabanyangana mubidi wa Kristo anyi?+ 17 Bualu kudi diampa dimue, ne tuetu, nansha mutudi ba bungi, tudi mubidi umue,+ bualu tuetu bonso tudi tuabanyangana diampa dimue adi.

18 Tangilayi Isalele wa ku mubidi: bantu badi badia milambu kabena babanyangana ne tshioshelu anyi?+ 19 Nunku ndi musue kuamba tshinyi? Tshintu tshidibu balambula lupingu tshidi ne bualu anyi? Peshi lupingu ludi ne bualu anyi? 20 Tòo; kadi ndi ngamba ne: bintu bidi bantu ba bisamba bikuabu balambula, badi babilambula bademon, kabena babilambula Nzambi to;+ tshiena musue bua nuenu nuikale nuabanyangana bintu ne bademon to.+ 21 Kanuena mua kuikala nunua dikopo dia Yehowa,* nunua kabidi dikopo dia bademon to; kanuena mua kuikala nudia ku “mêsa a Yehowa,”*+ nudia kabidi ku mêsa a bademon to. 22 Peshi ‘tudi tujula Yehowa* mukawu anyi’?+ Katuena ne bukole kumupita to, ki mmuomu?

23 Malu onso mmimpe bilondeshile mikenji,* kadi malu onso kaena akuatshisha to. Malu onso mmimpe bilondeshile mikenji, kadi malu onso kaena akolesha+ to. 24 Muntu yonso katungunuki ne kukeba anu diakalenga diende nkayende, kadi atungunuke ne kukeba dia muntu mukuabu.+

25 Diayi tshintu tshionso tshidibu bapana mu tshisalu tshia minyinyi kanuyi nuebeja, bua kondo kenu ka muoyo, 26 bualu “buloba ne bintu bionso bidipu mbia Yehowa.”*+ 27 Muntu udi kayi muena kuitabuja yeye munubikile kuende, nuenu basue kuyaku, nudie tshionso tshidibu bateka kumpala kuenu kanuyi nuebeja, bua kondo kenu ka muoyo. 28 Kadi muntu yeye munuambile ne: “Tshintu etshi bavua batshifile bu mulambu,” kanutshidi bua muntu udi munuambile ne bua kondo ka muoyo.+ 29 Tshiena ngamba bua kondo kebe ka muoyo to, kadi mbua ka muntu mukuabu au. Bualu, bua tshinyi kondo ka muoyo ka muntu mukuabu+ kadi ne bua kulumbuluisha budikadidi buanyi? 30 Meme mudie ne disakidila, bua tshinyi badi ne bua kuakula bibi buanyi meme bua tshintu tshindi muelele Nzambi tuasakidila?+

31 Ke bualu kayi, nansha nuenu nudia anyi nunua, anyi nuenza bualu bukuabu kayi buonso, nuenze malu onso bua butumbi bua Nzambi.+ 32 Lekelayi kuikala bilenduishi kudi bena Yuda nansha kudi bena Greke ne kudi tshisumbu tshia Nzambi,+ 33 anu bu mundi njinga kusankisha bantu bonso mu malu onso tshiyi nkeba disanka dianyi nkayanyi,+ kadi dia ba bungi, bua bamone mua kupandishibua.+

11 Nulue bidikiji banyi anu bu mundi meme muidikiji wa Kristo.+

2 Ndi nnuela kalumbandi bualu nudi numvuluka mu malu onso, ne nudi balamate bilele anu mumvua munushilabi. 3 Kadi ndi musue numanye ne: ku mutu kua mulume yonso kudi Kristo;+ ku mutu kua mukaji kudi mulume;+ ku mutu kua Kristo kudi Nzambi.+ 4 Mulume yonso udi usambila anyi udi wamba mêyi a buprofete muikale ne tshintu tshibuikila ku mutu udi ufuisha udi ku mutu kuende bundu; 5 kadi mukaji yonso udi usambila anyi udi wamba mêyi a buprofete+ mutu kawuyi mubuikila, udi ufuisha udi ku mutu kuende bundu, bualu mmuenze anu bu mukaji udi ne mutu mukungula. 6 Bualu bikala mukaji kayi ubuikila ku mutu, udi ne bua kukosesha nsuki; kadi bikalabi bualu bua bundu bua mukaji kukosesha nsuki anyi kuyikunguisha, udi ne bua kudibuikila ku mutu.

7 Bualu mulume kena ne bua kubuikila ku mutu, bualu udi tshimfuanyi tshia Nzambi+ ne butumbi buende, kadi mukaji udi butumbi bua mulume. 8 Bualu mulume kavua mufumine kudi mukaji to, kadi mukaji ke uvua mufumine kudi mulume.+ 9 Bualu bukuabu kabidi, mulume kavua mufukibue bua mukaji to, kadi mukaji ke uvua mufukibue bua mulume.+ 10 Ke bualu kayi mukaji udi ne bua kuikala ne tshimanyinu tshia bukokeshi ku mutu kuende, bua bualu bua banjelu.+

11 Bualu bukuabu, mu diumvuangana ne Mukalenge, mukaji ki mmutapulula kudi mulume anyi mulume ki mmutapulula kudi mukaji to. 12 Bualu anu bu mudi mukaji ufumina kudi mulume,+ bia muomumue kabidi mulume udi uluila kudi mukaji; kadi bintu bionso bidi bifumina kudi Nzambi.+ 13 Kosayi tshilumbu etshi nuenu nkayenu: mbikumbane bua mukaji kulomba Nzambi mutu kawuyi mubuikila anyi? 14 Mushindu udibu bafuke bantu kawenaku unulongesha ne: mulume yeye ne nsuki mile mbualu bua bundu, 15 kadi mukaji yeye ne nsuki mile mbutumbi kudiye anyi? Bualu mbamupeshe nsuki bu tshintu tshia kubuikila ku mutu. 16 Kadi muntu yeye musue kukokangana bua kuakuila tshilele tshia mushindu mukuabu, tuetu katuena ne tshikuabu to, nansha bisumbu bia Nzambi kabiena natshi to.

17 Kadi pandi nnuambila malu aa, tshiena nnuela kalumbandi to, bualu kudisangisha kuenu kakuena kunuenzela bimpe to, kadi kudi kunuenzela bibi menemene. 18 Bualu tshia kumpala ndi ngumvua ne: panudi nudisangisha mu tshisumbu, kudi matapuluka munkatshi muenu; ndi ngitaba bualu ebu ndambu. 19 Bualu, mu bulelela, nekuikale kabidi tusumbu tutapuluke munkatshi muenu,+ bua bantu ba munkatshi muenu badibu banyishe bamueneke kabidi patoke.

20 Panudi nudisangisha muaba umue, mu bulelela kabiena anu bua kudia Didia dia dilolo dia Mukalenge to.+ 21 Bualu panudi nudidia, muntu ne muntu udi udianjila kudia biakudia biende bia dilolo, bienza ne: umue ikale ne nzala, kadi mukuabu ikale mukuatshike. 22 Kanuena ne nzubu inudi mua kudiila ne kunuina anyi? Peshi nudi nupepeja tshisumbu tshia Nzambi ne nufuisha bantu badi kabayi ne tshintu bundu? Nnuambile tshinyi? Nnuele kalumbandi anyi? Tshiena nnuela kalumbandi mu bualu ebu to.

23 Bualu ngakapeta kudi Mukalenge bualu bundi munupeshe penu ne: butuku+ buvuabu ne bua kutungila Mukalenge Yezu, wakangata diampa, 24 ne yeye mumane kusakidila Nzambi, wakaditshibula, kuambaye ne: “Etshi tshidi tshiumvuija mubidi wanyi+ udiku bua bualu buenu. Tungunukayi ne kuenza nunku bua kumvuluka.”+ 25 Wakenza kabidi bia muomumue ne dikopo,+ bobu bamane kudia biakudia bia dilolo, wamba ne: “Dikopo edi didi diumvuija tshipungidi tshipiatshipia+ tshijadika ne mashi anyi.+ Dîba dionso dinudi nudinua, nutungunuke ne kuenza nunku bua kumvuluka.”+ 26 Bualu dîba dionso dinudi nudia diampa edi ne nunua dikopo edi, nudi nutungunuka ne kumanyisha lufu lua Mukalenge too ne paluaye.

27 Ke bualu kayi, muntu yonso udi udia diampa anyi udi unua dikopo dia Mukalenge mu mushindu udi kawuyi muakanyine, neapile bua bualu bua mubidi ne mashi bia Mukalenge. 28 Muntu anji kudikonkonona bua kumona ni mmukumbane,+ ne anu yeye mumane kuenza nanku ashishe kudia diampa ne kunua dikopo. 29 Bualu muntu udi udia ne unua, udi udia ne unua dilumbuluisha diende nkayende bikalaye kayi mujingulule tshidi mubidi. 30 Ke bualu kayi ba bungi ba munkatshi muenu mbatekete, bikale ne masama, ne bavule mbalale tulu mu lufu.*+ 31 Kadi tuetu bajingulule tshitudi tuetu bine, kabakutulumbuluisha to. 32 Kadi padibu batulumbuluisha, Yehowa* udi utupesha dinyoka,+ bua kabatupishi pamue ne bukua panu to.+ 33 Nunku bana betu, panudi nudisangisha bua kudia didia edi, nuindilangane. 34 Muntu yeye ne nzala, adie kuende, bua panudi nudisangisha kanudisangishi bua dilumbuluisha to.+ Kadi bua malu makuabu adi mashale, nengalongolole pangalua kuntu aku.

12 Bana betu, tshiena musue nupange kumanya bualu bua bipedi bia kudi nyuma to.+ 2 Nudi bamanye ne: panuvua bantu ba bisamba bikuabu,* bavua banusaka ne banusesuisha, batangile nenu kudi mpingu idi kayiyi yakula,+ nulonda kuonso kuvuayi iya nenu. 3 Mpindieu ndi musue numanye ne: muntu nansha umue padiye wakula ku bukole bua nyuma wa Nzambi kena wamba ne: “Yezu mmuedibue mulawu!” ne kakuena muntu udi mua kuamba ne: “Yezu udi Mukalenge!” bikalabi kabiyi ku bukole bua nyuma muimpe* to.+

4 Mpindieu kudi bipedi bishilashilangane, kadi nyuma udi anu umue;+ 5 kudi midimu mishilashilangane,+ kadi Mukalenge udi anu umue; 6 kudi midimu* mishilashilangane ya kuenza, kadi Nzambi umue umue eu ke udi uyenzeja yonso mu muntu yonso.+ 7 Kadi malu adi nyuma wenza adi amuenekela mu muntu yonso bua kuambuluishangana.+ 8 Bualu badi bapesha muntu umue mêyi* a meji ku diambuluisha dia nyuma, mukuabu mêyi a dimanya bilondeshile nyuma umue umue au, 9 munga ditabuja+ kudi nyuma umue umue au, mukuabu bipedi bia kuondopa+ anu kudi yeye nyuma umue au, 10 munga dienza dia midimu ya bukole,+ mukuabu diamba mêyi a buprofete, mukuabu dijingulula dia mêyi mamba ku bukole bua nyuma,+ mukuabu miakulu mishilashilangane+ ne mukuabu diumvuija dia miakulu.+ 11 Kadi malu onso aa adi enzeka ku bukole bua nyuma umue umue au, upesha muntu ne muntu bu mudiye musue.

12 Bualu anu bu mudi mubidi muikale umue kadi ne bitupa bia bungi, ne bitupa bionso bia mubidi au, nansha mudibi bia bungi, bikale mubidi umue,+ ke mudi Kristo kabidi. 13 Bualu ku nyuma umue tuvua babatijibue bonso mu mubidi umue, nansha tuetu bikale bena Yuda anyi bena Greke, bapika anyi badikadile, ne bavua batunuishe bonso nyuma umue.

14 Bualu, bushuwa, mubidi ki mmuenza anu ne tshitupa tshimue to, kadi mmuenza ne bia bungi.+ 15 Dikasa diodi diambe ne: “Bu mundi tshiyi tshianza, tshiena tshitupa tshia mubidi,” bualu ebu kabuena budipangisha bua kuikala tshitupa tshia mubidi to. 16 Ditshi diodi diambe ne: “Bu mundi tshiyi dîsu, tshiena tshitupa tshia mubidi,” bualu ebu kabuena budipangisha bua kuikala tshitupa tshia mubidi to. 17 Bu mubidi mujima muikale dîsu, lumvu luvua mua kuikala penyi? Bu wowu mujima muikale lumvu, lununku luvua mua kuikala penyi? 18 Kadi mpindieu Nzambi mmulongolole tshitupa tshia mubidi tshionso anu bu muvuaye musue.

19 Bu biobi bionso bikale tshitupa tshimue, mubidi uvua mua kuikala penyi? 20 Mpindieu bitupa bidi bia bungi, kadi mubidi umue. 21 Dîsu kadiena mua kuambila tshianza ne: “Tshiena nebe dijinga,” anyi kabidi mutu kawena mua kuambila makasa ne: “Tshiena nenu dijinga to.” 22 Kadi bitupa bia mubidi bidi bimueneka bu bitekete kupita bikuabu bidi ne mushinga; 23 bitupa bia mubidi bitudi tuela meji ne: bidi ne mushinga mukese, tudi tubilama ne bunême bua bungi,+ bienza ne: bitupa bietu bia mubidi bidi kabiyi bilengele bipeshibue kanemu ka bungi, 24 kadi bitupa bietu bidi bilengele kabikadi dijinga ne tshintu. Nansha nanku, Nzambi mmuenze mubidi nunku, upesha tshitupa tshivua katshiyi ne mushinga bunême bua bungi, 25 bua kakuikadi ditapuluka mu mubidi, kadi bua bitupa biawu bionso bikale biditatshisha bua tshimue ne tshikuabu.+ 26 Tshitupa tshimue tshiotshi tshikenga, bitupa bionso bidi bikenga natshi;+ anyi tshitupa tshimue tshiotshi tshitumbishibue, bitupa bikuabu bionso bidi bisanka pamue natshi.+

27 Mpindieu nuenu nudi mubidi wa Kristo,+ ne yonso wa kunudi pa nkayende udi tshitupa tshia mubidi.+ 28 Nzambi mmuteke bantu bashilashilangane mu tshisumbu: ba kumpala bapostolo;+ bibidi baprofete;+ bisatu balongeshi;+ pashishe midimu ya bukole;+ pashishe bipedi bia kuondopa;+ midimu ya diambuluishangana; bipedi bia kuludika;+ miakulu mishilashilangane.+ 29 Bonso ki mbapostolo to, ki mmuomu? Bonso ki mbaprofete to, ki mmuomu? Bonso ki mbalongeshi to, ki mmuomu? Bonso kabena benza midimu ya bukole to, ki mmuomu? 30 Bonso kabena ne bipedi bia kuondopa to, ki mmuomu? Bonso kabena bakula mu miakulu to, ki mmuomu?+ Bonso ki mbumvuiji* to, ki mmuomu?+ 31 Kadi tungunukayi ne kudienzeja bua kupeta* bipedi binene.+ Tshidibi nennuleje njila udi mupite yonso.+

13 Meme ngakula mu miakulu ya bantu ne ya banjelu kadi tshiyi ne dinanga, ndi mulue anu bu ngonga udi udila anyi bu bintu bia kukumakaja bidi bienza mutoyi. 2 Meme ne tshipedi tshia kuamba mêyi a buprofete ne njingulula malu masokoka a tshijila onso ne dimanya dionso,+ ne meme ne ditabuja dionso dindi mua kumbusha* nadi mikuna, kadi tshiyi ne dinanga, ndi tshianana.*+ 3 Meme mufile bintu bianyi bionso bua kudiisha bakuabu,+ ne meme mufile mubidi wanyi bua meme kuditumbisha, kadi tshiyi ne dinanga,+ kabiena binkuatshisha nansha kakese.

4 Dinanga+ didi ne lutulu*+ ne bulenga.+ Dinanga kadiena ne mukawu.+ Kadiena ne diambu, kadiena didiuwuja,+ 5 kadiena dienza malu a bundu,*+ kadiena didikebela anu masanka adi,+ kadiena dikuata tshiji.+ Kadiena dibalulula malu mabi.*+ 6 Kadiena disanka bua malu adi kaayi makane,+ kadi didi disanka ne bulelela. 7 Didi dikolesha muoyo mu malu onso,+ ditabuja malu onso,+ ditekemena malu onso,+ dinanukila mu malu onso.+

8 Dinanga kadiena dishikila nansha. Kadi bikalaku bipedi bia kuamba mêyi a buprofete, nebijimine, bikalaku miakulu,* neyimane; bikalaku dimanya, nedijimine. 9 Bualu tudi bamanye anu tshitupa+ ne tudi tuamba anu tshitupa tshia mêyi a buprofete, 10 kadi palua tshidi tshijima, tshia tshitupa netshijimijibue. 11 Pamvua muana, mvua ngakula bu muana, mvua ne lungenyi lua buana, mvua ngela meji bu muana; kadi mpindieu unkadi muntu mukole, ndi mulekele malu a buana. 12 Bualu mpindieu tudi tumona bintu bibuitshidile* ku diambuluisha dia lumuenu lua tshiamu, kadi tshikondo atshi netubimone mpala ne mpala. Mpindieu ndi mumanye tshitupa tshia malu, kadi tshikondo atshi nengamanye bimpe menemene,* anu mundi panyi mumanyike bimpe menemene. 13 Kadi mpindieu nkushale bisatu ebi: ditabuja, ditekemena, dinanga; kadi tshidi tshibipite bionso ndinanga.+

14 Ipatshilayi dinanga, kadi tungunukayi ne kudienzeja bua kupeta* bipedi bia kudi nyuma, nangananga bua nuenu kuakula mêyi a buprofete.+ 2 Bualu muntu udi wakula mu muakulu mukuabu kena wakula ne bantu, kadi udi wakula ne Nzambi, bualu kakuena muntu udi umvua,+ kadi yeye udi wamba malu masokoka a tshijila+ ku bukole bua nyuma. 3 Kadi muntu udi wamba mêyi a buprofete udi ukolesha bantu, ubakankamija ne ubasamba ne mêyi ende. 4 Muntu udi wakula mu muakulu mukuabu udi udikolesha nkayende, kadi muntu udi wamba mêyi a buprofete udi ukolesha tshisumbu. 5 Mpindieu ndi musue bua nuenu bonso nuakule mu miakulu mikuabu,+ kadi ndi musue nangananga bua nuikale nuamba mêyi a buprofete.+ Bulelela, muntu udi wamba mêyi a buprofete mmupite udi wakula mu miakulu mikuabu, anu pikalaye umvuija,* bua tshisumbu tshikoleshibue. 6 Kadi mpindieu bana betu, meme mulue kunudi ngakula nenu mu miakulu, nennuambuluishe ku tshinyi bingikala tshiyi muakule ne malu adibu bambuluile+ anyi ne dimanya+ anyi ne mêyi a buprofete anyi ne dilongesha?

7 Bidi kabidi nanku bua bintu bidi kabiyi ne muoyo bitu bidila, nansha bikale lushiba anyi lunzenze. Bikala miadi yabi kayiyi ishilangana ntanta, mmunyi mudibu mua kujingulula tshidibu bimba ne lushiba anyi ne lunzenze? 8 Bualu bikala muadi wa mpungi kawuyi umvuika bimpe, nnganyi wadilongolola bua mvita? 9 Bia muomumue, nuenu nuakula ne ludimi luenu malu adi kaayi umvuika bipepele, mmunyi mudi muntu mua kujingulula tshinudi nuamba? Bushuwa nenuikale nuakula mu lupepele. 10 Kudi mua kuikala miakulu ya bungi ya mishindu ne mishindu pa buloba, kadi kakuena muakulu udi kawuyi umvuika to. 11 Bualu bingikala tshiyi ngumvua muakulu, nengikale muntu wa ku babende kudi muntu udi uwakula, ne muntu udi uwakula au neikale muntu wa ku babende kundi. 12 Ke mudibi kabidi buenu nuenu, bu munudi nujinga bipedi bia kudi nyuma ne muoyo mujima, nukebe bua kuvudija bipedi bidi bikolesha tshisumbu.+

13 Ke bualu kayi, muntu udi wakula mu muakulu mukuabu asambile bua amone mua kumvuija.*+ 14 Bualu meme nsambila mu muakulu mukuabu, tshipedi tshianyi tshia kudi nyuma ke tshidi tshisambila, kadi lungenyi luanyi kaluena luenza tshintu to. 15 Nanku tshia kuenza ntshinyi? Nensambile ne tshipedi tshia kudi nyuma, kadi nensambile kabidi ne lungenyi luanyi. Nengimbile Nzambi misambu ya kumutumbisha nayi ne tshipedi tshianyi tshia kudi nyuma, kadi nenyimbe kabidi ne lungenyi luanyi. 16 Tshianana, wewe utumbisha Nzambi ne tshipedi tshia kudi nyuma, mmunyi muikala muntu wa tshianana udi munkatshi muenu mua kuamba “Amen” paudi usakidila Nzambi, bu mudiye kayi mumanye tshiudi wamba? 17 Bulelela, udi usakidila Nzambi mu mushindu muimpe, kadi muntu mukuabu kena ukoleshibua to. 18 Ndi ngela Nzambi tuasakidila bua mundi ngakula miakulu ya bungi kunupita nuenu bonso. 19 Nansha nanku, mu tshisumbu mbimpe ngakule nansha miaku itanu ne lungenyi luanyi* bua ndongeshe* kabidi bakuabu, pamutu pa kuakula miaku binunu 10 mu muakulu mukuabu.+

20 Bana betu, kanulu bana batekete mu ngumvuilu wenu wa malu,+ kadi nuikale bana batekete pa bidi bitangila malu mabi;+ nulue kabidi bantu bakole mu ngumvuilu wenu wa malu.+ 21 Mbafunde mu Mikenji ne: “Yehowa* udi wamba ne: ‘Nengakule ne bantu aba mu miakulu ya bantu ba ku babende ne mishiku ya benyi kabidi, kadi nansha nanku nebabenge kunteleja.’”+ 22 Ke bualu kayi, miakulu ntshimanyinu kudi bantu badi kabayi bena kuitabuja, kadi ki nkudi bena kuitabuja to;+ kadi mêyi a buprofete owu adiku bua bena kuitabuja, kadi ki mbua bantu badi kabayi bena kuitabuja to. 23 Nunku tshisumbu tshijima tshiotshi tshidisangishe muaba umue, ne bonso badimu bakula mu miakulu mikuabu, kadi bantu ba tshianana anyi badi kabayi bena kuitabuja babuele, kabakuamba ne: nudi bajimije lungenyi anyi? 24 Kadi binuikala nuenu bonso nuamba mêyi a buprofete ne muntu udi kayi muena kuitabuja anyi muntu wa tshianana mubuele, neabedibue ne neakonkononyibue kudibu bonso. 25 Nunku malu adi masokoka mu muoyo wende adi apatukila patoke, bienza bua atue mpala wende panshi ne atendelele Nzambi wamba ne: “Bulelela, Nzambi udi munkatshi muenu.”+

26 Nunku bana betu, tshia kuenza ntshinyi? Panudi nudisangisha, umue wenu udi ne musambu, mukuabu udi ne dilongesha, munga udi ne bualu budibu bamubuluile, mukuabu udi ne muakulu mukuabu, mukuabu pende udi ne diumvuija.+ Malu onso enzeke bua kukoleshangana. 27 Bantu bobu bakula mu muakulu mukuabu, kabapitshi pa babidi anyi basatu to, ne muntu ne muntu akule diende dîba; muntu mukuabu ikale umvuija.*+ 28 Kadi kuoku kakuyi muntu udi umvuija,* badi ne bua kupuwa mu tshisumbu; badiakuile munda munda ne bakule ne Nzambi. 29 Baprofete babidi anyi basatu+ bakule, kadi bakuabu bajingulule diumvuija. 30 Kadi mukuabu yeye mupete bualu budibu bamubuluile padiye musombe muaba au, muntu wa kumpala uvua wakula apuwe. 31 Bualu nuenu bonso nudi mua kuamba mêyi a buprofete muntu ne muntu diende dîba, bua bantu bonso balonge ne bonso bakankamijibue.+ 32 Bipedi bia kudi nyuma bia baprofete bidi ne bua kuikala ku bukokeshi bua baprofete. 33 Bualu Nzambi ki nNzambi wa malu mabuelakane to, kadi udi Nzambi wa ditalala.+

Anu bu mudibi mu bisumbu bionso bia bansantu, 34 bakaji bashale bapuwe mu bisumbu, bualu ki mbabanyishile bua kuakula nansha.+ Kadi bikale bakokela+ bu mudi Mikenji yamba kabidi. 35 Bobu basue kumanya bualu kampanda, bebeje babayabu ku nzubu yabu, bualu mbualu bua bundu bua mukaji kuakula mu tshisumbu.

36 Dîyi dia Nzambi divua difume kunudi anyi? Peshi ndifike anu kunudi nuenu nkayenu?

37 Bikala muntu wela meji ne: mmuprofete anyi udi ne tshipedi tshia kudi nyuma, udi ne bua kuitaba ne: malu andi nnufundila aa mmêyi a kudi Mukalenge. 38 Kadi muntu yeye mulengulule bualu ebu, nebamulengulule.* 39 Nunku bana betu, tungunukayi ne kudienzeja bua kuamba mêyi a buprofete,+ kadi kanukandiki diakula mu miakulu mikuabu to.+ 40 Kadi malu onso enzeke bimpe ne mu bulongame.*+

15 Mpindieu bana betu, ndi nnuvuluija bua lumu luimpe lumvua munumanyishe,+ lunuvua kabidi bitabe ne lunudi bashale balamate bikole. 2 Nudi kabidi nupandishibua ku diambuluisha dialu nuenu balamate bikole ku lumu luimpe lumvua munumanyishe, amba anu bu nuenu balue bena kuitabuja bua tshianana.

3 Bualu munkatshi mua malu a kumpala amvua munupeshe muvua bualu bumvua mupete panyi bua ne: Kristo wakafua bua mpekatu yetu bu muvua Mifundu miambe;+ 4 kabidi ne: bavua bamujiike,+ bushuwa, bamujule+ dituku disatu+ bu muvua Mifundu miambe;+ 5 kabidi ne: wakamuenekela Kefa,*+ ne pashishe bapostolo 12.+ 6 Pashishe wakamuenekela bana betu bapite pa 500 musangu umue;+ ba bungi ba kudibu batshidi netu, nansha mudi bakuabu bamane kulala tulu mu lufu. 7 Kuluaye kabidi kumuenekela Yakobo,+ pashishe bapostolo bonso.+ 8 Kadi ndekelu wa bionso, wakammuenekela meme panyi,+ bienze anu bu mumuenekele muana wa kabishi.

9 Bualu ndi mutambe bukese ku bapostolo, ne tshiena mukumbane bua kubikidibua mupostolo, bualu mvua mukengeshe tshisumbu tshia Nzambi.+ 10 Kadi ndi tshindi etshi bua ngasa wa Nzambi. Ngasa wende uvuaye mundeje kavua patupu to, kadi mvua muenze mudimu mukole kubapita bonso; tshidibi, ki mmeme uvua wenza to, kadi nngasa wa Nzambi udi nanyi. 11 Nunku nansha biobi ne: mmeme anyi ne: mbobu, eu ke mushindu utudi tuyisha, ne eu ke mushindu unuvua bitabuje.

12 Mpindieu bikalabu bayisha ne: bakadi bajule Kristo ku lufu,+ mmunyi mudi bakuabu munkatshi muenu bamba ne: kakuena dibishibua dia bafue? 13 Bulelela, bikala dibishibua dia bafue kadiyiku, nanku kabavua bajule Kristo to. 14 Kadi bikalabu kabayi bajule Kristo, bulelela diyisha dietu didi patupu, ne ditabuja dienu didi padi patupu. 15 Bualu bukuabu, badi batumona kabidi bantemu ba Nzambi ba dishima,+ bualu tudi bashiminyine Nzambi bualu tuamba ne: uvua mujule Kristo+ uvuaye kayi mujule bikalabu kabayi ne bua kujula bafue bulelela. 16 Bualu bikalabu kabayi ne bua kujula bafue, nansha Kristo kabavua bamujule to. 17 Bualu bukuabu, bikalabu kabayi bajule Kristo, ditabuja dienu kadiena ne mushinga to; nutshidi mu mpekatu yenu.+ 18 Nunku bantu badi balale tulu mu lufu mu buobumue ne Kristo mbajimine pabu.+ 19 Bituikala batekemene Kristo anu mu muoyo eu, tudi bantu ba kumvuila luse kupita bantu bonso.

20 Kadi mpindieu bakadi bajule Kristo ku lufu, mamuma a kumpala a badi balale tulu mu lufu.+ 21 Bualu bu muvua lufu lufumine kudi muntu umue,+ dibishibua dia bafue didi difumina padi kudi muntu umue.+ 22 Bualu anu bu mudi bantu bonso bafua mu Adama,+ nunku kabidi mu Kristo bonso nebapete muoyo.+ 23 Kadi muntu ne muntu mu mulongo wende: Kristo mamuma a kumpala,+ pashishe bantu ba Kristo mu tshikondo tshia dikalaku diende.+ 24 Pashishe, ku ndekelu, neapingaje Bukalenge kudi Nzambi wende ne Tatu wende, pikalaye mumane kujimija mbulamatadi yonso ne bukokeshi buonso ne bukole.+ 25 Bualu udi ne bua kukokesha bu mukalenge too ne padi Nzambi uteka bena lukuna bonso muinshi mua makasa ende.+ 26 Muena lukuna wa ndekelu udi ne bua kubutudibua ndufu.+ 27 Bualu Nzambi “uvua muteke bintu bionso muinshi mua makasa ende.”+ Kadi padiye wamba ne: ‘Bintu bionso mbitekibue ku bukokeshi buende,’+ bidi bimueneka patoke ne: kabena bakula bua Yeye uvua muteke bintu bionso ku bukokeshi buende to.+ 28 Kadi patekibua bintu bionso ku bukokeshi buende, dîba adi Muana muine neaditeke pende ku bukokeshi bua Yeye uvua muteke bintu bionso ku bukokeshi buende,+ bua Nzambi ikale bintu bionso kudi muntu yonso.+

29 Bikalabi kabiyi nanku, bantu badi babatijibua bua kuikala bafue nebenze tshinyi?+ Bikalabu kabayi ne bua kujula bafue nansha kakese, bua tshinyi badi babatijibua kabidi bua kuikala bafue? 30 Bua tshinyi tudi kabidi mu njiwu dîba dionso?*+ 31 Dituku dionso ndi kumpala kua lufu. Bana betu, bualu ebu mbulelela anu bu mudi disanka dikole dindi nadi bua bualu buenu mu Kristo Yezu Mukalenge wetu. 32 Bingikala muluangane ne nyama ya luonji ku Efeso+ anu bu bantu bakuabu,* bidi ne dikuatshisha kayi kundi? Bikalabu kabayi ne bua kujula bafue, “tudiayi, tunuayi, bualu malaba netufue.”+ 33 Kabanupambuishi to. Malunda mabi adi anyanga bibidilu bimpe.*+ 34 Petululayi lungenyi mu mushindu muakane ne nulekele kuenza mpekatu, bualu bakuabu kabena ne dimanya dia Nzambi to. Ndi ngakula bua kunufuisha bundu.

35 Nansha nanku, muntu mukuabu neambe ne: “Nebajule bafue mushindu kayi? Eyowa, nebalue ne mubidi wa mushindu kayi?”+ 36 Wewe muntu mubule meji! Tshintu tshiudi ukuna katshiena tshipeta muoyo paditshi katshiyi tshianji kufua to. 37 Kadi bua tshintu tshiudi ukuna, kuena ukuna mubidi wikala ne bua kutoloka to, kadi udi ukuna lutete patupu, nansha luolu lua blé anyi lua mushindu mukuabu; 38 kadi Nzambi udi ulupesha mubidi bu mudiye musue, ne udi upesha lutete luonso mubidi walu. 39 Mibidi yonso kayitu ya muomumue to, kadi kudi mubidi wa bantu, kudi mubidi mukuabu wa nyama, mukuabu wa nyunyi ne mukuabu wa mishipa. 40 Kudi kabidi mibidi ya mu diulu+ ne mibidi ya pa buloba;+ kadi butumbi bua mibidi ya mu diulu budi wabu mushindu, ne butumbi bua mibidi ya pa buloba budi wabu mushindu. 41 Butumbi bua dîba budi wabu mushindu, butumbi bua ngondo budi mushindu mukuabu,+ ne butumbi bua mitoto budi mushindu mukuabu; mu bulelela, mutoto umue udi ushilangana ne mutoto mukuabu ku butumbi.

42 Ke mudibi bua dibishibua dia bafue. Mubidi udi ukunyibua muikale ubola; udi ubishibua kawuyi ubola.+ 43 Udi ukunyibua kawuyi ne lumu; udi ujudibua ne butumbi.+ Udi ukunyibua muikale ne butekete; udi ujudibua muikale ne bukole.+ 44 Udi ukunyibua mubidi wa musunyi; udi ujudibua mubidi wa mu nyuma. Bikalaku mubidi wa musunyi, kudi kabidi mubidi wa mu nyuma. 45 Nunku mbafunde ne: “Adama muntu wa kumpala wakalua muntu* wa muoyo.”+ Adama wa ndekelu wakalua nyuma udi ufila muoyo.+ 46 Kadi tshia nyuma ki ntshia kumpala to. Tshia mubidi ke tshidi kumpala, ne pashishe tshia nyuma tshilonda. 47 Muntu wa kumpala mmufume ku buloba ne mmuenza ne lupuishi;+ muntu muibidi mmufume mu diulu.+ 48 Anu bu mudi udi muenza ne lupuishi ke mudi kabidi badi benza ne lupuishi; ne anu bu mudi wa mu diulu ke mudi kabidi ba mu diulu.+ 49 Anu bu mutudi bangate tshimfuanyi tshia udi muenza ne lupuishi,+ ke mutuangata kabidi tshimfuanyi tshia wa mu diulu.+

50 Kadi bana betu, ndi nnuambila nunku: musunyi ne mashi kabiena mua kupiana Bukalenge bua Nzambi to, anyi dibola kadiena mua kupiana dibenga kubola to. 51 Telejayi! Ndi nnuambila bualu busokoka bua tshijila ebu: Tuetu bonso katuakulala tulu mu lufu to, kadi tuetu bonso netukudimunyibue+ 52 diakamue, mu mupodi wa* dîsu, mu tshikondo tshia mpungi wa ndekelu. Bualu mpungi neadile,+ nebajule bafue kabayi mua kubola, ne netukudimunyibue. 53 Bualu udi ubola eu udi ne bua kuvuala dibenga kubola,+ ne udi ufua eu udi ne bua kuvuala dibenga kufua.+ 54 Kadi pikala udi ubola eu mua kuvuala dibenga kubola ne udi ufua eu mua kuvuala dibenga kufua, dîba adi dîyi didibu bafunde edi nedikumbane: “Mbamine lufu bua kashidi.”+ 55 “Lufu, ditshimuna diebe didi penyi? Lufu, kalonda kebe kadi penyi?”+ 56 Kalonda kadi kakebesha lufu mmpekatu,+ ne bukole bua mpekatu mMikenji.*+ 57 Kadi tudi tuela Nzambi tuasakidila, bualu udi utuambuluisha bua kutshimuna ku butuangaji bua Mukalenge wetu Yezu Kristo!+

58 Ke bualu kayi, bana betu bananga, nuikale bashindame,+ kanuyi kunyungisha, bikale amu ne bia bungi bia kuenza+ mu mudimu wa Mukalenge, bamanye ne: mudimu wenu mukole mu Mukalenge kawena tshianana+ nansha.

16 Mpindieu bua disangishila bansantu bintu,+ nudi mua kulonda malu amvua muambile bena mu bisumbu bia mu Galatiya. 2 Dituku dia kumpala dia lumingu luonso, yonso wa kunudi ateke tshintu ku luseke bilondeshile mudiye mukokeshe, bua kakuikadi disangisha dia bintu pandi mfika. 3 Kadi pandi mfika kuntu aku, nentume bantu banudi nuanyisha mu mikanda yenu+ bua kuyabu ku Yelushalema ne dipa dienu dinudi bafile ne muoyo muimpe. 4 Kadi bikalabi bimueneka bikumbane bua meme panyi kuyaku, nenye nabu.

5 Kadi nendue kunudi meme mumane kupitshila mu Makedonia, bualu nempitshile mu Makedonia;+ 6 ne pamuapa nensombe nenu anyi nempitshishe nansha muvu wa mashika makole* pamue nenu, bua nunshindikije tshitupa tshia njila muaba ungikala mua kuya. 7 Bualu tshiena musue kunumona mpindieu anu mu lupitapita to, bualu ndi musue bua kusomba nenu ndambu wa matuku+ bikala Yehowa* muanyishe. 8 Kadi ndi nshala mu Efeso+ too ne ku Tshibilu tshia Pentekoste, 9 bualu mbangunzuluile tshiibi tshinene tshidi tshifikisha ku mudimu,+ kadi kudi baluishi ba bungi.

10 Mpindieu Timote+ yeye mufike, nuenze bua kakuikadi bualu budi mua kumutshinyisha padiye munkatshi muenu, bualu udi wenza mudimu wa Yehowa*+ anu bu meme. 11 Nunku muntu nansha umue kamupetudi to. Numupingaje mu ditalala, bua amone mua kulua kundi, bualu ndi mumuindile meme pamue ne bana betu.

12 Mpindieu bua muanetu Apolo,+ mvua mumusengelele bikole bua kuluaye kunudi pamue ne bana betu. Kavua ne meji a kulua mpindieu to, kadi nealue papetaye mushindu.

13 Nushale batabale,+ nushindame mu ditabuja,+ nuenze malu bu bana balume,*+ nulue ne bukole.+ 14 Malu onso anudi nuenza enzeke mu dinanga.+

15 Mpindieu ndi nnusengelela bana betu: Nudi bamanye ne: ba mu nzubu mua Stefana badi mamuma a kumpala a mu Akaya ne bavua badifile bua kuenzela bansantu mudimu. 16 Nutungunuke penu ne kukokela bantu ba mushindu eu ne bonso badi beleshangana diboko ne benza mudimu bikole.+ 17 Kadi ndi nsanka bua dikalaku dia Stefana+ ne Fôtunato ne Akaiko, bualu mbenze malu anuvua mua kuenza bu nuenu bikalaku. 18 Bualu mbakoleshe nyuma wanyi ne wenu kabidi. Ke bualu kayi, ikalayi nuanyisha bantu ba nunku.

19 Bisumbu bia mu Asia bidi binutumina muoyo. Akila ne Pisika pamue ne tshisumbu tshidi mu nzubu muabu+ badi banuela muoyo mu Mukalenge ne muoyo mujima. 20 Bana betu bonso badi banuela muoyo. Nuelangane muoyo ne dituangana dia mishiku dia tshijila.

21 Eu mmuoyo wanyi, meme Paulo, wa ku tshianza tshianyi.

22 Muntu yeye kayi munange Mukalenge, edibue mulawu. Mukalenge wetu, luaku! 23 Ngasa wa Mukalenge Yezu ikale nenu. 24 Dinanga dianyi dikale nenu bonso mu buobumue ne Kristo Yezu.

Anyi “kuabanyangana ne.”

Udibu babikila kabidi ne: Petelo.

Anyi “ngakuilu wa bena lungenyi lua bungi.”

Tang. Diumv.

Tang. Diumv.

Anyi “nensakile.”

Mmumue ne: mumanyi mupiluke wa Mikenji.

Anyi “tshikondo etshi.” Tang. Diumv.

Anyi “bilondeshile mikenji ya bantu.”

Anyi “mu mêku a lumu.”

Ku mua.: “musunyi.”

Tang. Tshis. A5.

Anyi “tshikondo etshi.” Tang. Diumv.

Anyi “tshikondo etshi.” Tang. Diumv.

Anyi “bashipele ku mutshi.”

Anyi “tusambakaja.”

Anyi “upeta.”

Tang. Tshis. A5.

Anyi “badi ne tshipatshila tshimue.”

Anyi “mulombodi wa midimu udi ne meji.”

Ku mua.: “newedibue patoke.”

Anyi “tshikondo etshi.” Tang. Diumv.

Tang. Tshis. A5.

Udibu babikila kabidi ne: Petelo.

Anyi “bakokedi.”

Anyi “tshilumbuluidi.”

Tang. Tshis. A5.

Anyi “mukudimune bualu bulue.”

Ku mua.: “tutshidi butaka.”

Anyi “batututa bikole.”

Ku mua.: “tudi tusengelela.”

Anyi “diyala (diala); bintu bia kuimansha.”

Anyi “bandeji.”

Ku mua.: “njila yanyi.”

Tang. Tshis. A5.

Mu tshiena Greke: porneia. Tang. Diumv.

Mu tshiena Greke: porneia. Tang. Diumv.

Anyi “lutuntumuja.”

Ku mua.: “bedibue luevene.”

Anyi “kulekela kulamakana.”

Tang. Diumv.: “Masandi.”

Tang. Diumv.: “Masandi.”

Anyi “nulekele kulamakana.”

Tang. Diumv.: “Masandi.”

Anyi “muntu udi ne bulaku.”

Anyi “kanudipambuishi.”

Tang. Diumv.: “Masandi.”

Anyi “balume badi basangila ne balume nabu.”

Anyi “bena bulaku.”

Anyi “mmanyishibue.”

Anyi “bunkokeshe.”

Mu tshiena Greke: porneia. Tang. Diumv.

Mu tshiena Greke: porneia. Tang. Diumv.

Anyi “spiritu munsantu; nyuma wa tshijila.” Tang. Diumv.

Mmumue ne: kasangidi ne.

Muaku wa tshiena Greke porneia ku bungi. Tang. Diumv.

Anyi “kumbuka.”

Tang. Tshis. A5.

Anyi “bantu batu kabayi banji kubuela mu dibaka.”

Ku mua.: “kunuelela buteyi.”

Anyi “wenzela bukamama buende bibi.”

Anyi “dia kulama bukamama buende.”

Anyi “udi ufila bukamama buende mu dibaka.”

Ku mua.: “bukokeshi.”

Anyi “muanetu wa bakaji bu mukaji.”

Udibu babikila kabidi ne: Petelo.

Ku mua.: “bukokeshi.”

Anyi “bukenji.”

Anyi “munayi yonso.”

Anyi “nnyoka; nnyoka ne dîsu dikole.”

Anyi “tshilu kuikala tshiyi mukumbane.”

Anyi “divua.”

Tang. Diumv.

Tang. Diumv.

Tang. Tshis. A5.

Tang. Tshis. A5.

Tang. Tshis. A5.

Tang. Tshis. A5.

Anyi “mmanyishibue.”

Tang. Tshis. A5.

Bimueneka patoke ne: badi bakula bua lufu lua mu nyuma.

Tang. Tshis. A5.

Mmumue ne: kanuyi bena kuitabuja.

Anyi “spiritu munsantu; nyuma wa tshijila.” Tang. Diumv.

Anyi “bienzedi.”

Anyi “mukenji.”

Anyi “mbakudimunyi.”

Anyi “tungunukayi ne kukeba ne tshisumi tshionso.”

Anyi “kutentemuna.”

Anyi “tshiena ne mushinga.”

Anyi “muoyo mule.”

Anyi “ki ndipange bukalanga.”

Anyi “bilema.”

Mmumue ne: kuakula mu miakulu mikuabu mu tshishima.

Anyi “kabiyi bimueneka bimpe.”

Anyi “onso.”

Anyi “tungunukayi ne kukeba ne tshisumi tshionso.”

Anyi “ukudimuna.”

Anyi “kukudimuna.”

Anyi “dijingulula dianyi dia malu.”

Anyi “ndongeshe ne mêyi a mukana.”

Tang. Tshis. A5.

Anyi “ukudimuna.”

Anyi “mukudimunyi.”

Anyi pamuapa: “muntu yeye mu dipanga neatungunuke ne kuikala mu dipanga.”

Anyi “malongolola mu mushindu muimpe.”

Udibu babikila kabidi ne: Petelo.

Anyi “misangu yonso?”

Anyi pamuapa: “bilondeshile lungenyi lua bantu.”

Anyi “bikadilu bimpe.”

Anyi “anyima.”

Anyi “mu kuvinya kua.”

Anyi “ne Mikenji idi ipesha mpekatu bukole.”

Anyi “hiver.”

Tang. Tshis. A5.

Tang. Tshis. A5.

Anyi “nuikale ne dikima.”

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu