Diedibua mashi ditu diangatshibua ne mushinga munekesha anyi?
Ngondapilu wa buena-lelu udi utumika misangu mivule ne diedibua mashi mu mubidi, kadi, ditshitu ne dikuatshisha dilenga bu muvuabi badiamba anyi? Udi umona pebe munyi?
Mu tshikandakanda tshia The American Journal of Medicine tshia mu Février 1993, doktere Craig S. Kitchens mmuele lukonko elu: “Diedibua mashi ditu diangatshibua ne mushinga munekesha anyi?” Wakaleja ne: misangu mivule, minganga batu batshinkidila peshi bapima bulenga ne njiwu ya luondapu kampanda. Kadi netuambe tshinyi bua diedibua mashi mu mubidi?
Doktere Kitchens mmukonkonone bijadiki bipiabipia bidi bileja njiwu mivule idi misuikakaja ku diedibua dia mashi, bu mudi hépatite, ntumikilu mubi wa biluishi bia tuishi tua disama mu mubidi (dysfonctionnement immunitaire), dibenga dia mubidi bua kulungakaja peshi kusambuluja bitupa bivua ne bubedi (rejets de greffes). Dikebulula kampanda, divua diakula bua “njiwu kabukabu” mipatula ku diedibua mashi, “ndifile nkomenu wa se: diedibua mashi misangu 20 pa 100 ditu divuayisha mubidi peshi didi mua kulela masama makuabu,” pamue difikisha ku lufu.
Nansha bikale nanku, bulenga bua diedibua mashi buine butubo baselesha budi mua kubingisha njiwu ya mushindu’eu anyi?
Doktere Kitchens mmukonkonone makebulula 16 pa dipandibua dia Bantemu ba Yehowa 1 404 bavua babenge diedibua mashi, bilondeshile dîyi-dituma dia mu Bible dia ‘kudilama ku mashi.’—Bienzedi 15:28, 29.
Nkomenu wende udi tshinyi? “Dipangadika dia Bantemu ba Yehowa dia kubenga diedibua mashi mu tshikondo tshikole tshia dipandibua didi dimueneka bu didi dibandisha bungi bua bantu badi bafua, bumbuka ku bantu 0,5 pa 100 bufika ku muntu 1,5 pa 100. Kabiena bipepele to bua kutshinka bungi bua masama ne lufu bidi biepukibue mu dibenga kutumika ne diedibua dia mashi, kadi, mbimueneke se: bungi buayi mbukese pa kubufuanyikija ne bua bungi bua njiwu ya dipingajibua mashi.” (Tuetu ke badi bele kashonyi.) Uvua usua kuamba tshinyi? Njiwu idi mua kuikala kumpala mu dibenga kuedibua mashi mmikese ku idi misuikakaja ku diedibua dia mashi.
Nenku, doktere Kitchens udi wela lukonko elu lua meji: “Padi dipandibua dienjibua kudi Bantemu ba Yehowa kakuyi diedibua mashi kadiyi dikolesha bukole bua disama dia mubedi ne dipetesha mushindu wa kuepuka ditula dia imue mfranga ne diepuka amue masama mabuelakane, katuenaku ne bua kukosesha dielangana mashi anyi?”
Bantu badi beyemena bijadiki ebi bua kubenga diedibua mashi badi benza malu bilondeshile mibelu ya Mutufuki wetu.