Wakafua bualu uvua mulamate mikenji ya Nzambi
“TUDI tuvuluka August Dickmann, Ntemu wa Yehowa (uvua muledibue mu tshidimu tshia 1910).” Aa mmêyi a ntuadijilu adibu bafunde pa dibaya (didibu baleje muaba eu) didibu bangule matuku adi panshi aa mu buloko bunene bua kale mu tshimenga tshia Sachsenhausen. Bua tshinyi Ntemu wa Yehowa uvua muakanyine mêyi a mushindu’eu? Mêyi adi mafunda pa dibaya edi adi atuleja ne: “Bakamuasa tshingoma kumpala kua bantu kudi basalayi ba SS mu matuku 15 a ngondo wa tshitema, mu 1939, bualu wakabenga kuya ku mvita bua ditabuja diende.”
Bakela August Dickmann mu buloko bunene bua mu Sachsenhausen mu 1937. Matuku asatu kunyima kua dibudika dia Mvita Mibidi ya Buloba bujima mu 1939, bakamutumina dîyi bua kutuaye tshiala pa mukanda wa dibuela mu busalayi. Pakabengaye, komanda uvua utangila buloko bunene abu wakayikila ne Heinrich Himmler uvua utangila bena SS (Schutzstaffel, basalayi bavua balama Hitler), ne kumulombaye dianyisha bua kushipabu Dickmann kumpala kua bena buloko nende bakuabu bonso. Mu matuku 17 a ngondo wa tshitema mu 1939, tshikandakanda kampanda tshiakamanyisha ngumu ya ku Allemagne ne: “August Dickmann, uvua ne bidimu 29, . . . mbamuase tshingoma kuneku kudi basalayi batu basa bena tshibawu.” Tshikandakanda etshi tshiakamba ne: uvua muntu wa kumpala wa mu Allemagne wakabenga kuya ku mvita bua ditabuja diende.—The New York Times.
Kunyima kua bidimu 60, mu dia matuku 18 a ngondo wa Kabitende wa 1999, bakavuluka lufu lua Dickmann kudi bena mu tshisumbu kampanda (Memorial Foundation) tshia mu Brandenburg, ne dibaya dia tshivulukilu edi didi mpindieu divuluija bantu badi bapitshila muaba eu dikima ne ditabuja dikole divuaye nadi. Dibaya dikuabu didi pa tshimanu tshia pambelu pa buloko bunene bua kale didi divuluija bantu badi bapitshilapu ne: Dickmann uvua umue wa ku Bantemu ba Yehowa batue ku 900 bakakenga mu Sachsenhausen bua ditabuja diabu. Bakuabu ba bungi bakakenga mu maloko makuabu. Bushuwa, nansha muvuaku nsombelu ya kanyawu mu maloko manene, ba bungi bakashala balamate ku mikenji ya Nzambi.
Bantemu ba Yehowa batu balongesha ne: muena Kristo udi ne bua ‘kuditeka kunyima kua bakokeshi [ba mbulamatadi] badi ku mutu.’ (Lomo 13:1) Kadi, padi mbulamatadi ibenzeja bua kutupa ku mikenji ya Nzambi, badi balonda tshilejilu tshia bapostolo ba Kristo bakamba ne: ‘Butudi nabu mbua kutumikila mêyi a Nzambi kumpala kua mêyi a bantu.’ (Bienzedi 5:29) Ke bua tshinyi lelu’eu dikinangana pankatshi pa bisamba ndifikishe bantu ku dienzelangana malu a tshikisu adi anyingalaja bikole. Kadi Bantemu ba Yehowa ba miaba yonso badi bakeba ditalala anu muakenza August Dickmann. Badi balonda mubelu wa mu Bible wa se: “Kuitabuji bua malu mabi akupite bukole, kadi wenze malu mimpe bua kupita malu mabi bukole.”—Lomo 12:21, MML.