DILONGA DIA 37
Dipatula malu manene patoke
MALU manene a muyuki ntshinyi? Ki ng’anu adi mimpe kadi mamba mu lupitapita to. Nngenyi ya mushinga idibu basulakaja mu bule ne mu butshiama bua muyuki. Nngenyi idi yoyi mididinga mipangike, kuena ukumbaja kipatshila kebe.
Tshintu tshinene tshidi mua kukuambuluisha bua kupatula malu manene patoke ndisungula ne dilongolola diebe ne meji dia malu a kuenza nawu mudimu. Paudi ukebulula malu, udi uapeta mapite bungi kupita ne pa bungi bua awenza nawu mudimu. Mpindieu mmunyi muudi mua kujadika a kuenza nawu mudimu?
Tshia kumpala: Ela meji bua kumanya tshidi bateleji bebe. Mbamanye tshiena-bualu bimpe anyi peshi ki mbatshimanye bimpe? Ba bungi ba kudibu badi bitaba tshidi Bible wambapu anyi peshi bamue kabena bitaba? Nntatu kayi itubu bapeta dituku dionso padibu bakeba kutumikila tshidi Bible wamba pa tshiena-bualu tshiebe etshi? Tshibidi: Wikale mujadike ne: nansha muudi wenda wakula, kuena mupue kipatshila kebe muoyo to. Londa mibelu ibidi eyi, upime malu audi musangishe ne ulame anu adi akumbanyina menemene.
Padibu bakupesha mudimu muikale ne tshiena-bualu ne malu manene, mbimpe ubilonde biakane. Kadi mushinga wa biudi wamba neumueneke biakane biwabenga kupua muoyo mibelu idi mu dilonga edi paudi usulakaja bualu bunene buonso. Padibu bakupesha mudimu kauyi malu anyi kauyi ne plan wa kulonda, wewe ke udi ne bua kudikebela malu manene.
Newenze muyuki bipepele pawikala ne malu manene bimpe mu mutu ne malu makuabu a malondele muinshi mua bualu bunene buonso. Nebiambuluishe bakuteleji pabu.
Mishindu kabukabu ya kulongolola malu. Kudi mishindu mivule idibu mua kulongolola mubidi wa muyuki. Wewe muyimanye, neumone se: ya bungi neikuambuluishe bilondeshile kipatshila kaudi naku.
Umue mushindu ng’wa kuabanya malu mu malu manene manene. (Bualu bunene buonso budi ne mushinga bualu budi buambuluisha bantu bua kumvua tshiena-bualu bilenga anyi bukuambuluisha bua kukumbaja kipatshila kebe bimpe.) Mukuabu mushindu ng’wa kuteka malu malondangane bilondeshile tshikondo tshivuawu menzeke. (Tshilejilu, malu a kumpala kua Mvula wa Kabutu badi mua kualonda kudi dibutuka dia Yelushalema mu 70 bikondo bietu ebi, ne kualondabu pawu kudi a matuku etu aa.) Mushindu muisatu ng’wa kumanya tshiledi anyi tshikebeshi tshia bualu ne tshipeta tshiabu. (Tudi mua kubanga ne tshipeta anyi kubanga ne tshiledi, kakuena tshidi tshibi to. Tshilejilu, udi mua kubanga ne bualu budi buenzeke [tshipeta], ne kulua kuleja tshivua tshibulele [tshiledi].) Mushindu muinayi ng’wa kuleja dibengangana didi pankatshi pa malu. (Udi mua kuleja dishilangana pankatshi pa buimpe ne bubi.) Imue misangu udi mua kukuata mudimu ne mishindu mipite pa umue.
Tshilejilu, pakashiminyinabu Stefano malu ku tshilumbuluidi tshia bena Yuda tshia Sanedren, wakela muyuki wa mukukuku uvua utela malu malondangane bilondeshile dîba diakenzekawu. Paudi ubala Bienzedi 7:2-53, utangile mudiye musungule malu ne kipatshila kampanda. Stefano wakatuadija kulonda muyuki uvua bavua bamuteleja kabayi mua kubenga to. Pashishe kulejaye ne: Nzambi wakakuata mudimu ne Yosefe nansha muvua bana babu bamubenge. Kunyima kuluaye kuamba ne: Nzambi wakakuata mudimu ne Mose, nansha muvua bena Yuda bamupidie. Ku ndekelu e kuoyaye ngombo, wamba ushindika ne: tshipungu tshia bantu bakashipesha Yezu Kristo bavua mumue ne bena Yuda ba kale abu.
Malu manene kaapitshipitshi bungi to. Bua kusulakaja tshiena-bualu tshionso, bitu bikengela anu malu manene makese. Misangu ya bungi kaatu apita pa atanu to; nansha muyuki muikale wa minite 5, 10, 30, anyi minite mipite apu. Kukebi kuikala ne malu mapitepite bungi to. Bantu batu bakuata bimpe anu malu makese. Padi muyuki mule, bidi bikengela kushindika malu manene ne kuumvuija bimpe menemene.
Nansha malu manene mikale bungi kayi, angata dîba dia kusulakaja bualu ne bualu bunene buonso bimpe. Paudi wenza nunku, bantu badi bakuata bualu ne bualu bimpe.
Mbimpe muyuki wikale mupepele. Ki ng’anu tshilumbu tshia bungi bua malu to. Padi ngenyi miteka bimpe mu malu manene makese tshianana ne usulula bualu bumue ku bumue, bantu nebalonde muyuki kakuyi lutatu ne kabakuupua muoyo lukasa to.
Malu manene ebe amueneke patoke. Pikala malu ebe malongolola bimpe, kabiakukola bua kushindika diumvuija dia malu manene dîba diudi wenza muyuki to.
Mushindu munene wa kupatula malu manene patoke ng’wa kufila bijadiki ne mvese, ne kuamba malu makuabu mu mushindu udiwu mua kukoka ntema ya bateleji ku malu manene ne kuashindika bikole. Malu onso adi malondela adi ne bua kutokesha, kujadika, peshi kushindika bualu bunene to. Kuedi malu adi kaayi makumbane anu ne: bualu adi asankisha bantu. Paudi usulakaja malu adi malondela, uleje patoke diumvuangana diawu ne bualu bunene budiwu akuatshisha. Kulekedi bua bantu badibukile diumvuangana pankatshi pa malu aa ne bualu bunene ebu to. Udi mua kuleja diumvuangana edi pa kuambulula miaku minene ya bualu bunene anyi kuambulula lungenyi lunene luabu misangu ndambu.
Bua kupatula malu manene patoke, bamue bangamba-malu batu batela bungi buawu. Nansha nanku, mushindu eu kawena ne bua kupingana pa muaba wa disungula malu aa ne lungenyi luonso ne diasulakaja bimpe to.
Udi mua kuanji kutela bualu bunene kumpala kua kufila malu adi abutua mpanda. Mushindu eu bantu nebamone mushinga wa malu adi alonda, ne nebishindike bualu bunene abu. Ushindike bualu pa kubuamba mu tshikoso panyima pa wewe mumane kubusulakaja bu mudibi.
Mu mudimu wa budimi. Mêyi a kulonda adibu bafile mu dilonga edi kaena atangila anu dienza dia muyuki to, kadi adi atangila kabidi diyukila ne bantu mu buambi. Paudi udilongolola bua mudimu wa budimi, ukebe kumanya bualu bunene budi nabu bantu ba mu teritware wenu mukana. Wangate mpindieu tshiena-bualu tshiakuambuluisha bua kuleja bantu mudi Bible wamba mushindu walua bualu abu kujika. Usungule malu manene nansha abidi bua kusulakaja tshiena-bualu etshi. Usungule mvese iudi mua kulua kuenza nayi mudimu bua kushindika malu manene aa. Ukebe mpindieu mêyi a kubuela nawu mu muyuki. Didilongolola dia nunku didi dituambuluisha bua kushintulula malu bilondeshile nsombelu anu bu mutu diyikila ne bantu dilomba. Didi kabidi dikuambuluisha bua kuamba bualu budi muntu mua kushala nabu mu mutu kayi ubupua muoyo.