Baledi ne bana: Tekayi Nzambi pa muaba wa kumpala!
‘Utshine Nzambi [mulelela], utumikile mikenji yende.’—MUAMBI 12:13.
1. Nditshina kayi didi baledi ne bana ne bua kudima, ne ntshinyi tshiabatuadiladi?
MULAYI udi utangila Yezu Kristo wakamba ne: nekuikale “disanka ku butuangaji buende mu kutshina kua Yehowa.” (Yeshaya 11:3, NW) Ditshina diende divua nangananga dinemekela diondoke ne dikakala dia Nzambi, ditshina kupanga kumusankisha bualu uvua mumunange. Baledi ne bana badi ne bua kudima ditshina Nzambi difuane dia Kristo dia mushindu’eu, diabapetesha disanka anu bu muakapeteshadi Yezu. Badi ne bua kuteka Nzambi pa muaba wa kumpala mu nsombelu yabu pa kutumikila mêyi-matuma ende. Bilondeshile mufundi kampanda wa Bible, “Ebu mbualu buonso budi muntu ne bua kuenza.”—Muambi 12:13.
2. Dîyi-dituma dia mu Mikenji ditambe wonso mushinga divua tshinyi, ne bakaditumina bangabanga banganyi?
2 Dîyi-dituma ditambe wonso mushinga dia mu Mikenji, mbuena kuamba se: tudi ne bua ‘kunanga Yehowa ne mutshima wetu wonso, ne anyima wetu wonso, ne bukole bua muoyo buetu buonso,’ divua bangabanga ditumina baledi. Ebi mbilejibue kudi miaku ya pa mutu ya mu Mikenji: “Nuambuluile bana benu meyi aa [aa adi atangila dinanga Yehowa], nubambilewo nansha nuenu ku nzubu yenu, nansha mu luendo, nansha balale, nansha babike.” (Mâko 12:28-30; Diyi Dielulula 6:4-7, MMM) Nunku bakatumina baledi dîyi bua kuteka Nzambi pa muaba wa kumpala pa kumunanga buobu bine ne pa kulongesha bana babu bua kuenzabu bia muomumue.
Bujitu bua bena nkristo
3. Mmunyi muakaleja Yezu mushinga wa kutabalela bana?
3 Yezu wakaleja mushinga wa kutabalela nansha bana batekete. Dimue edi pabuipi ne ndekelu wa mudimu wa Yezu wa pa buloba, bantu bakatuadija kumutuadila bana babu. Kakuyi mpata bu muvuabu bela meji se: Yezu uvua ne bivule bia kuenza, bua kuepula dimutatshisha bayidi bakateta bua kukandika bantu. Kadi Yezu wakakanyina bayidi bende ne: “Lekelayi bana batekete balue kundi, kanubakandiki to.” Yezu mene “kupukilaye bana,” pa nanku wakaleja mu mushindu udi ulenga mutshima mushinga wa kutabalela bana batekete.—Lukase 18:15-17; Markuse 10:13-16, MMM.
4. Mbanganyi bakatuminabu dîyi dia ‘kuvuija bantu ba mu matunga wonso bayidi,’ ne ebi bivua bilomba bua benze tshinyi?
4 Yezu wakaleja kabidi patoke se: pa kumbusha bana babu balela, bamulondi bende bavua ne bujitu bua kulongesha bakuabu. Kunyima kua lufu ne dibiishibua diende, Yezu “wakamueneka kudi bantu batambe nkama itanu tshikondo tshimue”—pa kusangisha ne bamue baledi. (1 Kolinto 15:6) Mbimueneke se: biakenzeka ku mukuna kampanda mu Ngalileya kuvua bapostolo bende 11 badisangishe. Ku muaba au Yezu wakabatumina buonso dîyi ne: “Ndayi ne nuvuije bantu ba mu matunga wonso bayidi, . . . nubalongeshe mua kutumikila mêyi wonso andi munutumine.” (Matayo 28:16-20, NW) Muena nkristo nansha umue kêna mua kubinga bialengululaye dîyi-dituma edi! Bua ba-tatu ne ba-mamu kudikumbaja bidi bilomba se: batabalele bana babu ne badifile mu buambi bua patoke ne mudimu wa dilongesha.
5. (a) Ntshinyi tshidi tshileja se: bapostolo bavule, peshi pabuipi ne buonso, bavua ne bakaji ne pamu’apa ne bana? (b) Mmubelu kayi udi bamfumu ba mêku ne bua kuangata ne mushinga?
5 Mbiumvuike se: nansha bapostolo bavua ne bua kukumbaja ne ditshintshikila majitu abu a mu dîku ne bujitu bua kuyisha ne kudiisha tshisumbu tshia mikoko tshia Nzambi. (Yone 21:1-3, 15-17; Bienzedi 1:8) Bivua nanku bualu bavule, anyi pabuipi ne buonso bavua basele. Ke bua tshinyi mupostolo Paulo wakumvuija ne: “Katuena petu mua kuya ku luendu ne mukaji muena Yezu bu mudibo benza kudi batumibue ba Mfumu bakuabo, kudi bana babo ne Mfumu ne kudi Kefase anyi?” (1 Bena Korente 9:5, MMM; Matayo 8:14) Bapostolo bakuabu bavua pamu’apa kabidi ne bana. Bashikuluji ba malu a kale ba kumpala, bu mudi Eusebius, badi bamba ne: Petelo uvua ne bana. Baledi buonso bena nkristo ba kumpala bavua ne bua kutumikila mubelu udi mu Mifundu eu: “Eu udi kayi utabalela ba mu nzubu wende mmuvile ditabuja ne mmubi kupita udi kayi ne ditabuja.”—1 Timote 5:8, NW.
Bujitu bua kumpala
6. (a) Mmuanda kayi udi mulombibue bakulu bena nkristo badi ne mêku? (b) Mbujitu kayi bua kumpala budi nabu mukulu?
6 Bakulu bena nkristo badi ne mêku lelu’eu badi mu nsombelu wa muomumue ne wa bapostolo. Badi ne bua kukumbaja ne ditshintshikila bujitu buabu bua pa bidi mêku abu akengela mu nyuma ne ku mubidi ne bujitu buabu bua kuyisha patoke ne kudiisha tshisumbu tshia mikoko tshia Nzambi. Mmudimu kayi udi ne bua kutekibua pa muaba wa kumpala? Tshibumba tshia Nsentedi tshia mu dia 15 Luabanya 1964 (angl.) tshiakaleja ne: “Bujitu bua kumpala [bua tatu] ndîku diende, ne bushuwa, kêna mua kusadila mu mushindu muimpe bikalaye kayi ukumbaja bujitu ebu.”
7. Mmunyi mudi ba-tatu bena nkristo bateka Nzambi pa muaba wa kumpala?
7 Nunku ba-tatu badi ne bua kuteka Nzambi pa muaba wa kumpala pa kulonda dîyi-dituma dia ‘kutungunuka ne kukolesha bana babu mu mibelu ne manyoka pamue ne buludiki bua lungenyi bia Yehowa.’ (Efeso 6:4, NW) Bujitu abu kabuena mua kuambikibua muntu mukuabu, nansha bikala tatu kampanda ne bujitu bua ditangila midimu mu tshisumbu tshia bena nkristo. Mmunyi mudi ba-tatu ba mushindu’eu mua kukumbaja majitu abu—pa kukumbaja bidi bena dîku diabu bakengela ku mubidi, mu nyuma, ne mu dilejibua dinanga—ne eku, balombola ne bapetesha butangidi mu tshisumbu?
Dipetesha dikuatshisha didi dikengedibua
8. Mmunyi mudi mukaji wa mukulu mua kumukuatshisha?
8 Mbimueneke patoke se: bakulu bàdì ne majitu a dîku badi mua kubabidila dikuatshishibua. Tshibumba tshia Nsentedi tshitela kuulu eku tshiakaleja ne: mukaji muena nkristo udi mua kukuatshisha bayende. Tshiakamba ne: “Udi mua kumupepejila dilongolola diende dia midimu kabukabu, ne kumuambuluisha bua kupeta dîba didi ne mushinga bua bayende ne buende yeye muine pa kuikala ne programe muimpe mu lubanza, pa kulamba biakudia pa dîba, pa kuikala mudiakaje bua kuya mu bisangilu ne lukasa. . . . Muinshi mua bulombodi bua bayende, mukaji muena nkristo udi mua kuenza bivule bua kuyisha bana mu njila udibu ne bua kuendela bua kusankisha Yehowa.” (Nsumuinu 22:6) Eyowa, mukaji wakafukibua bua kuikala “mukuatshishi,” ne bayende neanyishe ne meji wonso diambuluisha diende. (Genese 2:18) Dikuatshisha diende didi mua kumupetesha mushindu wa kukumbaja biakane majitu ende a mu dîku ne a mu tshisumbu.
9. Mbanganyi bavua bakankamijibue mu tshisumbu tshia ku Tesalonike bua kuambuluisha bena tshisumbu bakuabu?
9 Kadi, ki ng’anu bakaji ba bakulu bena nkristo badi mua kudifila mu mudimu udi ukuatshisha mutangidi udi ne bua ‘kulama tshisumbu tshia mikoko ya Nzambi’ ne kutabalela nzubu wende nkayende. (1 Petelo 5:2) Nnganyi mukuabu udi mua kubienza? Mupostolo Paulo wakabela bana betu bena ku Tesalonike bua kuikala ne kanemu bua aba bavua “ku mutu” kuabu. Kadi, pa kutungunuka ne kuambila bana betu bamue bamue aba—nangananga aba bavua kabayi baludiki—Paulo wakafunda ne: “Nudimushe batshimbakanyi, nukoleshe badi ne mitshima yamba ku[p]anga, nukuatshishe badi batekete, nuikale ne lutulu kudi bantu bonso.”—1 Tesalonike 5:12-14.
10. Mbuenzeji kayi bulenga budi nabu diambuluisha dia dinanga edi dia bana betu buonso pa tshisumbu?
10 Mmushindu kayipu udibi bilenga padi bana betu mu tshisumbu baleja dinanga dìdì dibasaka ku dikolesha mitshima idi yamba kupanga, ku dikuatshisha bena butekete, ku didimuija batshimbakanyi, ne ku dikala ne lutulu kudi buonso! Bana betu mu Tesalonike, batshivua bafuma ku ditabuja bulelela bua mu Bible nansha muvuabu bakama dikenga dinene, bakatumikila mubelu wa Paulo wa kuenza nunku. (Bienzedi 17:1-9; 1 Tesalonike 1:6; 2:14; 5:11) Anjibi kuela meji ku buenzeji bulenga buvua nabu dieleshangana diabu dia diboko dia dinanga pa dikoleshibua ne dituangajibua bia tshisumbu tshijima! Bia muomumue, padi bana betu lelu’eu basambangana, bakuatshishangana, ne babelangana umue ne mukuabu, bidi bivuija majitu a bulami a bakulu, batu pa tshibidilu ne mêku a kutabalela, tshintu tshitambe bupepele bua kukumbaja.
11. (a) Bua tshinyi bidi bia meji bua kukomesha ne: bakaji bavua bakongibue mu mbikidilu “bana betu”? (b) Ndiambuluisha kayi didi mukaji mupie mu nyuma mua kupetesha bansongakaji lelu’eu?
11 Bakaji bavua pabu babadibua munkatshi mua “bana betu” bavua mupostolo Paulo wambila malu anyi? Eyowa, bavua pabu babadibua, bualu bakaji bavule bakalua bena kuitabuja. (Bienzedi 17:1, 4; 1 Petelo 2:17; 5:9) Ndiambuluisha dia mushindu kayi divua bakaji ba mushindu’eu mua kufila? Ee, kuvua bansongakaji mu bisumbu bavua ne lutatu bua kukanda “kusamina muoyo kudi balume” anyi bakalua “anyima minyongopale.” (1 Timote 5:11-13) Lelu’eu bakaji bakuabu badi ne ntatu ya muomumue. Tshidibu mua kutamba kujinga mmuntu udi mua kuteleja ntatu yabu ne kuditeka pa muaba wabu. Pa tshibidilu mukaji muena nkristo mupie mu nyuma ke udi mukumbane tshishiki bua kupetesha diambuluisha dia mushindu’eu. Tshilejilu, udi mua kuyukidilangana ne mukaji mukuabu pa malu a muntu pa nkayende adi muntu mulume muena nkristo nkayende kayi mua kumona mua kupita nau biakane. Pa kuzangika mushinga wa dipeteshangana diambuluisha dia mushindu’eu, Paulo wakafunda ne: “Bakaji bakole . . . bikale bafidi ba mibelu mimpe, bua balongeshe bakaji batshidi bana mua kunangabo babayabo ne babo bana, mua kuikala ne muoyo wa didikanda, bakezuke, bamamu ba nzubu, ba malu mempe, batumikila babayabo, bua bantu kabayi kusendeka [dîyi dia Nzambi, NW].”—Tite 2:3-5, MMM.
12. Mbuludiki bua nganyi budi buonso mu tshisumbu ne bua kulonda?
12 Ndibenesha kayipu didi bana betu ba bakaji badipuekeshi bikale bua tshisumbu padibu ne mmuenenu wa dieleshangana diboko bakuatshisha ba-bayabu ne bakulu! (1 Timote 2:11, 12; Ebelu 13:17) Bakulu bàdì ne majitu a dîku badi batamba kulubuluka padi buonso beleshangana diboko bua kuambuluishangana umue ne mukuabu pa kulejangana dinanga ne padi buonso bakokela bulombodi bua balami bateka.—1 Petelo 5:1, 2.
Baledi, ntshinyi tshinudi nuteka pa muaba wa kumpala?
13. Bua tshinyi ba-tatu bavule kabena balubuluka mu mêku abu?
13 Bidimu bishale, kangimba kampanda muende lumu wakaleja ne: “Ndi mmona bantu badi balubuluka mu dilombola kumpanyi idi ne nkama ya bantu; mbamanye mua kupita ne nsombelu kayi yonso, mushindu wa kunyoka ne kufuta mu malu a bungenda. Kadi mudimu wa mushinga mutambe bunene udibu balombola ndîku diabu ne kabena bamulubuluka.” Mbua tshinyi? Ki mbualu badi bateka bungenda ne bipatshila bikuabu pa muaba wa kumpala ne balengulula mibelu ya Nzambi anyi? Dîyi Diende didi diamba ne: “Mêyi aa andi nkutumina dîyi . . . , udi ne bua kúalongesha muanebe.” Ne ebi bivua ne bua kuenjibua dituku dionso. Baledi badi ne bua kufila dîba diabu kabiyi ku tshifula muoyo—ne nangananga dinanga diabu ne diditatshisha diabu diondoke.—Dutelonome 6:6-9, NW.
14. (a) Mmunyi mudi baledi ne bua kutabalela bana babu? (b) Ntshinyi tshidi diyisha diakane dia bana dikonga?
14 Bible udi utuvuluija ne: bana badi bumpianyi bua kudi Yehowa. (Musambu wa 127:3) Utu utabalela bana bebe bu bintu bia Nzambi, dipa didiye mukupeshe anyi? Muanebe neandamune pamu’apa bilenga biwamuangata mu maboko ebe, nunku uleja ditabalela diebe dia dinanga ne ntema. (Mâko 10:16) Kadi bua ‘kuyisha muana mu njila udiye ne bua kuendela’ bidi bikengela kupita ne kule kumuela mu bitupà ne kumutua mishiku. Bua kuikalaye mukumbajibue tshishiki ne meji bua kuepuka mateyi a mu nsombelu, muana udi ne bua kupeshibua kabidi dinyoka didi ne dinanga. Muledi udi uleja dinanga dilelela pa ‘kukeba muanende ne kukela.’—Nsumuinu 13:1, 24, NW; 22:6.
15. Ntshinyi tshidi tshileja dikengedibua dia kukela kua baledi?
15 Dikengedibua dia kukela kua baledi didi mua kumueneka ku diumvuija dia mufidi-ngenyi wa kalasa kampanda pa bana bakalua ku biro biende: “Mbakuate luse, mbanyongopale, ne mbapange ditekemena. Badi badila padibu bakula pa mushindu udi nsombelu muikale menemene. Bavule—bavule kupita mudi muntu mua kuela meji—mbatete bua kudishipa, kabiyi bua disanka dinekesha; mbualu badi badiumvua babule disanka, babule ditabalela, ne batshimuna kudi tshinyongopelu bualu nansha mutshidibu bana batekete badi ‘badikuatshisha’ ne ki mbipepele to.” Wakasakidila ne: “Mbualu budi butapa ku mutshima bua muana kumvua se: udi udikuatshisha.” Bushuwa, bana badi mua kuteta bua kubenga dikedibua, kadi bua kuamba bulelela batu banyisha mêyi-maludiki ne mikandu bibelela kudi baledi. Badi ne disanka se: baledi babu badi babatabalela biakane pa kubatekela mikalu. “Mbingumbushe dibuki dikuate buôwa mu lungenyi luanyi,” ke muakamba nsonga kampanda muena baledi bakamutekela mikalu.
16. (a) Ntshinyi tshidi tshienzekela bamue bana bakolesha mu mêku a bena nkristo? (b) Bua tshinyi dipambuka dia muana kaditu misangu yonso diumvuija se: diyisha difila kudi baledi bende kadivua dimpe?
16 Pabi, nansha mudibu ne baledi badi babanange ne badi babapetesha diyisha dilenga, bamue bansonga, anu bu muana wa bitulatula wa mu muanu wa Yezu, badi bimansha buludiki bua baledi ne bapambuka. (Luka 15:11-16) Kadi, pa nkayabi, kabiena biumvuija ne: baledi kabavua bakumbaje bujitu buabu bua kuyisha bana babu biakane, bu mudi Nsumuinu 22:6 utuma dîyi. Tshiambilu tshia se: ‘yisha muana mu njila udiye ne bua kuendela; nunku pakolaye, kena umukamu’ tshivua tshifila bu mukenji wa mu ka-bujima. Bia dibungama, anu bu muana wa bitulatula, bamue bana ‘nebapetule ditumikila dia muledi.’—Nsumuinu 30:17.
17. Nku tshinyi kudi baledi bena bana bapambuke mua kupetela disambibua?
17 Tatu kampanda muena muana mupambuke wakadiabakena se: “Ndi muenze madikolela a munanunanu bua kulenga mutshima wende. Tshiena mumanye tshindi mua kuenza bualu ndi mutete malu mavule. Tshintu nansha tshimue ki ntshipatule tshipeta tshiakane.” Mbitekemenyibue se: kunyima, bana bapambuke ba mushindu’eu nebavuluke diyisha dia dinanga diakapetabu ne kupingana anu bu muakenza muana wa bitulatula. Pabi, bulelela budiku mbua se: bamue bana badi batomboka ne benza malu akena a tshitembu bìdì bisamisha baledi babu ku muoyo. Baledi badi mua kupetela disambibua ku dimanya se: nansha mulongeshi mutambe buonso ba pa buloba bunene wakamona mulongi wende wa mutantshi mule Yudase Iskariote umupangila. Ne Yehowa yeye nkayende uvua kakuyi mpata mubungamijibue pakimansha bana bende nkayende ba balume ba mu nyuma mibelu yende pa kuvua bantomboji kabiyi ku tshilema Tshiende.—Luka 22:47, 48; Buakabuluibua 12:9.
Bana—Nnganyi unuasankisha?
18. Mmunyi mudi bana mua kuleja se: badi bateka Nzambi pa muaba wa kumpala?
18 Yehowa udi unubela nuenu bansonga ne: “Nutumikile baledi benu mu buobumue ne Mukalenge.” (Efeso 6:1, NW) Bansonga badi bateka Nzambi pa muaba wa kumpala pa kuenza nunku. Kanuikadi bapote! “Muntu yonso mupote katu unemeka kukela kua tatuende,” ke mudi Dîyi dia Nzambi diamba. Kabidi kanuikadi ne lutambishi nuamba ne: nudi mua kulubuluka kakuyi dikedibua. Bualu budiku mbua se: “kudi tshipungu tshidi tshikezuke ku mêsu kuatshi nkayatshi, kadi badi kabayi banji kudikezula bukoya buabu.” (Nsumuinu 15:5; 30:12, American Standard Version) Nunku londayi bulombodi bua Nzambi—‘telejayi,’ ‘lamayi,’ ‘kanupu muoyo,’ ‘tabalelayi,’ ‘tumikilayi,’ ne ‘kanulekedi’ mêyi-matuma ne kukela kua baledi.—Nsumuinu 1:8; 2:1; 3:1; 4:1; 6:20, NW.
19. (a) Ntubingila kayi tukole tudi bana natu bua kutumikila Yehowa? (b) Mmunyi mudi bansonga mua kuleja se: badi ne dianyisha kudi Nzambi?
19 Nudi ne tubingila tukole bua kutumikila Yehowa. Mmununange, mmufile mikenji yende, pa kusangisha ne mukenji udi ulomba bana bua kutumikilabu baledi babu, bua kunukuba ne kunuambuluisha bua kulabula nsombelu wa disanka. (Yeshaya 48:17) Mmufile kabidi Muanende wakanufuila bua se: numone mua kupandishibua ku mpekatu ne lufu ne kupeta muoyo wa kashidi. (Yone 3:16) Nudiku nuleja dianyisha anyi? Nzambi udi ubandila kumbukila mu diulu, ukonkonona mutshima webe bua kumona biwikala mumunange bushuwa ne wanyisha ndongoluelu yende. (Musambu wa 14:2) Satana udi pende ubandila, ne udi uyobola Nzambi, udituta pa tshiadi ne: kuakumutumikila to. Udi ukuatshisha Satana disanka ne ‘unyingalaja mutshima’ wa Yehowa paudi ubenga kutumikila Nzambi. (Musambu wa 78:40, 41) Yehowa udi ukusengelela ne: “Muan’anyi, ikala ne meji, usankishe mutshima wanyi [pa kuntumikila], bua mmone mua kuandamuna mumbundi wanyi.” (Nsumuinu 27:11, NW) Eyowa, lukonko ludi se: Nnganyi uwasankisha, n’Satana peshi n’Yehowa?
20. Mmunyi muvua nsongakaji kampanda mulame dikima bua kusadila Yehowa nansha pavuaye utshingishibua?
20 Ki mbipepele bua kuenza disua dia Nzambi kumpala kua bifimpakaji bidi Satana ne bulongolodi buende banutekela. Bidi mua kuikala bikuatshisha buôwa. Nsonga kampanda wakamba ne: “Kuikala mutshingishibue nkufuane kumvua mashika. Udi mua kuenza tshintu kampanda pa bidi bitangila bualu ebu.” Wakumvuija ne: “Paudi umvua mashika, udi uvuala mupila. Biwatungunuka ne kumvua mashika, udi usakidila mukuabu. Ne udi utungunuka ne kusakidila tshintu kampanda too ne pajika mashika ne kuyi kabidi umvua mashika. Nunku kusambila Yehowa paudi mutshingishibue nkufuane kuvuala mupila paudi umvua mashika. Bingatungunuka ne kutshingishibua nansha kunyima kua disambila dimue, ndi nsambila tshiakabidi, nsambila, nsambila, too ne pangikala tshiyi kabidi ndiumvua mutshingishibue. Ne bitu bipatula bipeta bilenga. Mbingepule ku dipampakana!”
21. Mmunyi muatutua Yehowa nyama ku mikolo bituamuteka pa muaba wa kumpala mu nsombelu yetu?
21 Bituenza madikolela menemene bua kuteka Nzambi pa muaba wa kumpala mu nsombelu yetu, Yehowa neatutue nyama ku mikolo. Neatukoleshe, pa kutupetesha diambuluisha dia banjelu padibi bikengedibua, anu bu muakenzaye bua Muanende. (Matayo 18:10; Luka 22:43) Nuenu buonso baledi ne bana ikalayi ne dikima. Ikalayi ne ditshina difuane dia Kristo, ne nedinutuadile disanka. (Yeshaya 11:3) Eyowa, ‘Utshine Nzambi [mulelela], utumikile mikenji yende; ebu mbualu buonso budi muntu ne bua kuenza.’—Muambi 12:13.
Udiku mua kuandamuna anyi?
◻ Mmajitu kayi avua balondi ba Yezu ba kumpala bakengela bua kukumbaja ne ditshintshikila?
◻ Mbujitu kayi budi baledi bena nkristo ne bua kukumbaja?
◻ Ndiambuluisha kayi didiku bua bakulu bena nkristo badi ne mêku?
◻ Mmudimu kayi wa mushinga udi bana betu ba bakaji mua kuenza mu tshisumbu?
◻ Mmibelu kayi ya mushinga ne buludiki bidi bana ne bua kulonda?
[Tshimfuanyi mu dibeji 15]
Pa tshibidilu mukaji muena nkristo mupie mu nyuma udi mua kupetesha bansongakaji diambuluisha didi dikengedibua
[Tshimfuanyi mu dibeji 17]
Ndisambibua kayi didi baledi bena bana bapambuke mua kupetela ku Mifundu?