Tukiko​—Mupika mueyemena

MISANGU mivule, Tukiko uvua wenza ngendu ne mupostolo Paulo ne uvua bu mutuadi wende wa mukenji. Uvua mutumibue uvuabu bapesha mfranga ne majitu a butangidi. Bu mudi Mifundu ileja ne: uvua wa kueyemena, ne eku ngikadilu eu muikale wa mushinga mukole bua bena nkristo bonso, pamu’apa udi musue kumanya bivule pa bidi bimutangila.

Paulo wakumvuija Tukiko bu ‘muanabu munanga wa mu Kristo, muena mudimu wa lulamatu ne mupika nende mu Mukalenge.’ (Kolosai 4:7) Bua tshinyi mupostolo uvua umuangata mushindu’eu?

Mudimu wa difila diambuluisha mu Yeruzaleme

Dikenga dia bintu bia ku mubidi diakavula munkatshi mua bena nkristo mu Yudeya bu mu 55 B.B. Ne diambuluisha dia bisumbu bia ku Mputu ne mu Aziya Mukese, Paulo wakalongolola disangisha dia bintu bua kubakuatshisha. Tukiko, uvua mufumine mu distrike dia Aziya, wakambuluisha mu mudimu eu wa difila diambuluisha.

Panyima pa difila ngenyi-miludiki pa mushindu wa kulongolola bintu ebi, Paulo wakaleja ne: batume balume ba kueyemena ku Yeruzaleme anyi baye nende kuine aku, bambule bintu abi. (1 Kolinto 16:1-4) Pakamataye mu njila bua kuenza luendu lule kumbukila ku Grèce mutangile ku Yeruzaleme, balume ba bungi bakaya nende, bimueneka ne: umue wa kudibu uvua Tukiko. (Bienzedi 20:4) Bivua bikengela bantu ba bungi nunku mu luendu alu bualu bavua bambula mfranga mibapesha kudi bisumbu bivule. Bukubi buvua mua kuikala muanda munene uvua ukengedibua, bualu bivi ba mu njila bavua batatshishangana.​—2 Kolinto 11:26.

Bu muvua Alistâko ne Tofimo baye ne Paulo ku Yeruzaleme, bamue badi bela meji ne: pamu’apa Tukiko ne bakuabu bavua pabu mu luendu alu. (Bienzedi 21:29; 24:17; 27:1, 2) Bu muvua Tukiko muikale mu ndongamu eu wa difila diambuluisha, udi umue wa ku bantu bavule udibu baleja bu “muan’etu” wakenza mudimu ne Tito mu Grèce bua kulongolola disangisha dia bintu ne uvua ‘musungudibue kabidi kudi bena ekleziya bua kuendakana [ne Paulo] mu muanda wa [“dipa edi dilenga,” NW].’ (2 Kolinto 8:18, 19; 12:18) Bikala mudimu wa kumpala mukumbaja kudi Tukiko uvua bujitu bunene, bivua muomumue bua mudimu wende muibidi.

Umbuka ku Roma mutangile ku Kolosai

Bidimu bitanu anyi bisambombo panyima (60-61 B.B.), Paulo uvua mutekemene se: bavua mua kumupatula mu buloko buende bua kumpala mu Roma. Tukiko uvua nende, nkama ya kilometre ne kuabu. Mpindieu Tukiko uvua upingana ku Aziya. Ebi biakapesha Paulo mushindu wa kutumina bisumbu bia bena nkristo mu tshitupa atshi mikanda ne bua kupingaja Onesimo, mupika wa Filemona uvua munyeme, ku Kolosai. Tukiko ne Onesimo bavua bambule mikanda mitue ku isatu idi mpindieu miela mu mikanda mianyisha ya mu Bible​—umue mutumina bena Efeso, mukuabu bena Kolosai, ne munga mutumina Filemona. Bavua mua kuikala kabidi bafile mukanda umue kudi tshisumbu tshia Laodikiya, tshimenga tshidi mutantshi bu wa kilometre 18 kumbukila ku Kolosai.​—Efeso 6:21; Kolosai 4:7-9, 16; Filemona 10-12.

Tukiko kavua anu muabanyi wa mikanda patupu to. Uvua mutuadi wa mukenji mueyemena, bualu Paulo wakafunda ne: ‘Tukiko, muanetu munanga wa mu Kristo, muena mudimu wa lulamatu ne mupika nanyi mu Mukalenge, neanumanyishe malu anyi onso; ungakatuma kunudi bua bualu ebu mene, bua nuenu kumanya malu etu ne bua yeye asambe mitshima yenu.’​—Kolosai 4:7, 8.

Mushikuluji E. Randolph Richards udi uleja ne: muabanyi wa mikanda “uvua misangu mivule mutuangaji pankatshi pa mufundi ne aba bavua bayipeta kusakidila ku mikanda mifunda. . . . [Kabingila kamue] bua dituma muabanyi wa mikanda wa kueyemena kavua [ka se:] misangu mivule uvua uya ne mamanyisha a pa mutu. Mukanda udi mua kumvuija nsombelu kampanda mu tshikoso, misangu mivule ne mmuenenu wa mufundi, kadi bavua batekemene bua mufidi wa mikanda kusulakajilaye muyipetshi tunungu tuonso.” Nansha muvua mukanda mua kuikala wakula bua malongesha ne makuabu malu a lukasa, mutuadi wa mukenji mueyemena uvua mua kuleja manga malu mu mêyi a mukana.

Mikanda mitumina bena Efeso, bena Kolosai ne Filemona kayena itamba kuakula muvua nsombelu wa Paulo. Nenku Tukiko uvua ne bua kufila mamanyisha a nsungasunga, kumvuija nsombelu wa Paulo mu Roma, ne kujingulula bimpe menemene nsombelu ivua mu bisumbu bua kumona mua kubikankamija. Mikenji ne majitu bia mushindu’eu bavua babipesha anu bantu bavuabu mua kueyemena bua kuleja ne lulamatu luonso mpala wa eu uvua mutume mukanda. Tukiko uvua muntu wa mushindu’eu.

Butangidi mu miaba ya kule

Panyima pa bamane kumupatula mu nzubu wa lukanu mu Roma, Paulo wakalongolola bua kutuma Tukiko anyi Âtema kudi Tito mu tshidiila tshia Kulete. (Tito 1:5; 3:12) Pavua Paulo mu buloko bua musangu muibidi mu Roma (pamu’apa bu mu 65 B.B.), mupostolo wakatuma kabidi Tukiko ku Efeso, imue misangu bua kupingana pa muaba wa Timote, uvua mua kuenza luendu dîba adi bua kuikala pabuipi ne Paulo.​—2 Timote 4:9, 12.

Ki mbimanyike bimpe bikala Tukiko uvua muye mu Kulete ne ku Efeso mu tshikondo atshi to. Nansha nanku, mvese bu eyi idi ileja ne: wakashala umue wa ku bantu bavua batambe kulamata Paulo too ne mu bidimu bia ndekelu bia mudimu wende. Bikala Paulo uvua wela meji bua kumutuma bu mutangidi ne pamu’apa mu midimu mikole pamutu pa Timote ne Tito, bidi bimueneka ne: Tukiko uvua mulue mutangidi muena nkristo mupie. (Fuanyikija ne 1 Timote 1:3; Tito 1:10-13.) Budisuile buende bua kuenza ngendu ne bua kuitaba midimu ya kule biakamuvuija muntu uvua ne dikuatshisha kudi Paulo ne kudi tshisumbu tshijima tshia bena nkristo.

Lelu’eu, bena nkristo badi ne didifila badi basadila Nzambi ne budisuile buonso mu bisumbu bia Bantemu ba Yehowa bia miaba idibu anyi badi badiakaja bua kutungunuja bipatshila bia Bukalenge mu miaba mikuabu. Binunu bivule mbitabe ne disanka dionso midimu bu ba-misionere, batangidi bena ngendu, basadidi ba mu bukua-matunga mu midimu ya luibaku, ku tshilombuelu tshia Société Watch Tower, anyi mu umue wa ku filiale yende. Bu Tukiko, ki mbantu ba pa buabu nansha, kadi mbenji ba mudimu mukole, ‘bena mudimu ba lulamatu’ badi ne mushinga mukole ku mêsu kua Nzambi ne banangibue kudi bena nkristo bakuabu bu ‘bapika nabu mu Mukalenge’ ba kueyemena.