TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • w04 1/2 dib. 28-31
  • Udi mua kutshimuna dielakana

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Udi mua kutshimuna dielakana
  • Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2004
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Bua tshinyi kudi dielakana?
  • ‘Tuleje disuminyina bua ditekemena’
  • Masanka a lelu adi afumina ku malanda mimpe ne Nzambi
  • Eyemena Yehowa bualu nshikidilu mmusemene pabuipi
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2011
  • Dikubibua dilelela—Mpindieu ne bua kashidi
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—1996
  • Muudi mua kupeta ditekemena pa buloba bua makenga ebu
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2007
  • Yehowa ‘ntshinyemenu tshietu mu tshikondo tshia ntatu’
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2004
Tangila bikuabu
Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2004
w04 1/2 dib. 28-31

Udi mua kutshimuna dielakana

“BULELELA!” “Ntshia bushuwa!” “Mmuomu menemene!” Pamuapa ukadi mumvue mêyi aa misangu ne misangu. Kadi mu nsombelu wetu wa matuku onso, kakuena malu a bungi atudi mua kujadika menemene ne: neenzeke bulelela to. Nsombelu udi ushintuluka bikole bitufikisha too ne ku didikonka misangu ne misangu bua kumanya ni kudiku tshintu tshitudi mua kuamba ne dishindika dionso ne: netshienzeke. Bidi bimueneka ne: mpata ne dielakana mbintu bitukadi bibidilangane nabi.

Bidi bimpe padi bantu ba bungi bakeba nsombelu muimpe ne wa disanka buabu buobu ne bua mêku abu. Badi benza mudimu mukole bua kupeta bintu bidibu bela meji ne: nebibapeteshe disanka ne nsombelu muimpe, nangananga mfranga ne bintu bikuabu bia ku mubidi. Pabi, tshikumina, tshipepele tshikole, njiwu kampanda anyi bualu kansanga bua tshikisu bidi mua kubutula bintu bionso ebi mu mupodi wa dîsu. Disama dikole, dishipa dia dibaka anyi dipangila mudimu bidi mua kushintulula nsombelu wa muntu mu tshimpitshimpi. Bushuwa, malu a nunku kaena pamu’apa mua kukukuata wewe to. Kadi kumanya patupu ne: njiwu mikole idi mua kukukuata dîba kayi dionso kudi mua kufikisha muntu ku tunyinganyinga tukole. Kadi ki nkujike to.

Kuikala ne dielakana mmuomumue ne: kuikala ne mpata, ne batu badiumvuija bu dipanga kushindika bualu ditu dimueneka nangananga mu diangata dia mapangadika. Mukanda kampanda udi wamba kabidi ne: “Dielakana pa bualu kampanda bua mushinga ntshikebeshi tshinene tshia tunyinganyinga ne buôwa.” (Managing Your Mind) Dielakana didi kadiyi dijika didi mua kufikisha ku tunyinganyinga, ku diteketa ku muoyo ne ku tshiji. Bulelela, kutshina malu adi mua kuenzeka anyi kubenga kuenzeka kudi mua kunyanga meji ne makanda etu a mubidi.

Ke bualu kayi bamue bantu batu basambuka mikalu. Badi anu bu nsongalume mukuabu wa mu ditunga dia Brésil wakamba ne: “Bua tshinyi kuditatshisha bua tshidi ne bua kulua kuenzeka? Lelu ndelu ne malaba mmalaba.” Lungenyi elu lua se: bionso bidi bienzeka bikavua bidianjila kufunda, lua “tudie bietu, tunue bietu” ludi mua kufikisha muntu ku ditekeshibua ku muoyo, ku tunyinganyinga ne ndekelu wa bionso ku lufu. (1 Kolinto 15:32) Bidi bitambe nangananga buimpe bua tuetu kunyemena kudi Mufuki wetu Yehowa Nzambi, udi Bible wamba bua kudiye ne: “[Kakuena] dikudimuka anyi mundidimbi wa tshintu tshidi tshinyunguluka.” (Yakobo 1:17) Tuetu bikale tubala Bible, Dîyi dia Nzambi, netupete mibelu milenga ne mushindu utudi mua kutshimuna dielakana mu nsombelu wetu. Bible udi kabidi mua kutuambuluisha bua kumvua bua tshinyi bantu ba bungi badi belakana nunku.

Bua tshinyi kudi dielakana?

Mukanda wa Nzambi udi ufila muenenu muimpe pa bidi bitangila muoyo ne udi utuambuluisha bua kupeta lungenyi luimpe pa bidi bitangila dielakana ne dishintuluka dia nsombelu. Nansha mudi malanda mimpe mu dîku, muanzu, lungenyi, bukole bua mubidi ne malu makuabu mua kupetesha bantu nsombelu muimpe, Bible udi uleja ne: katuena mua kuangata bintu ebi bu bia kashidi ne tshiendelele anyi kutekemena bua kuikala ne nsombelu wa disanka kayi ushintuluka to. Mukalenge Solomo wakamba ne: ‘Bena lubilu lukole kabena bapita bakuabu mu kulumbila lubilu misangu yonso, nansha bena bukitu kabena bapitapita bakuabu bukole mu mvita; bena meji kabatu bapeta biakudia bionso; bena lungenyi kabatu bapeta bubanji buonso; badi ne ngenzelu muimpe kabatu bapeta diakalengele dionso.’ Bua tshinyi? Bualu “buonso buabo badi ne bikondo bidi malu abatulukila.” Ke bualu kayi Solomo wakamba ne: ‘Bu mudi minyinyi ya mu mâyi ikuatshibua mu kapamba kabi, ne bu mudi nyunyu ipia masoka, nunku bana ba bantu badi bakuatshibua mu tshikondo tshibi paluatshi kudibu lukasa.’​—Muambi 9:11, 12.

Yezu Kristo wakakula kabidi bua tshikondo tshikala tshipungu tshionso tshia bantu ne bua kuikala ne tunyinganyinga ne dielakana. Wakamba ne dishindika dionso ne: ‘Bimanyinu nebikale mu dîba ne mu ngondo ne mu mitoto; pa buloba nepikale dikenga dikole dia bantu, nebatshine tshiona tshinene tshia mâyi manene ne tshia mavuala; bantu nebafue tshipuka bua buôwa ne bua ditekemena dia malu alua pa buloba; bualu bua nebanyukule makole a mu diulu.’ Kadi Yezu wakakula bua tshintu kampanda tshimpe tshivua ne bua kukolesha mioyo ya bantu bakane lelu; wakamba ne: ‘Panuatangila malu aa alua, numanye bienu ne: Bukalenge bua Nzambi budi pabuipi.’ (Luka 21:25, 26, 31) Muomumue kabidi, pamutu pa kutshina malu adi mua kuenzeka mu matuku atshilualua, ditabuja ditudi nadi kudi Nzambi didi dituambuluisha bua kumona dia muamua dia dielakana, mbuena kuamba ne: matuku atshilualua malenga ne a nsombelu wa ku matshi talalaa.

‘Tuleje disuminyina bua ditekemena’

Nansha mutudi katuyi mua kuitaba malu onso atudi tumvua, tubala anyi tumona, tudi ne bua kueyemena Mufuki wetu. Kêna anu Mutambe Bunene to, kadi udi kabidi Tatu wa dinanga udi utabalela bana bende badi pa buloba. Nzambi wakamba bua dîyi diende nkayende ne: ‘Kadiena dipingana kundi patupu, kadiyi dianji kuenza muanda undi musue dienze, kadiyi dianji kujikija muanda ungakaditumina.’​—Yeshaya 55:11.

Yezu Kristo wakalongesha bulelela buvua bufumina kudi Nzambi ne bantu ba bungi bavua bamuteleja bakabuitaba ne dishindika dionso. Tshilejilu, tshisumbu kampanda tshia bena Samalea bavua basue malu mimpe tshiakambila mukaji wakadianjila kuteleja Yezu ne: ‘Tuakuitabuja katataka, ki mbualu bua dîyi diebe, tuakudiumvuila, tudi bamanye ne: bulelela, eu udi Musungidi wa ba pa buloba.’ (Yone 4:42) Bia muomumue lelu, nansha mutudi mu tshikondo tshia njiwu, katuena ne bua kuelakana bua malu atudi tuitabuja to.

Pa bidi bitangila malu a Nzambi, bantu ba bungi badi bela meji ne: pamutu pa kukeba mua kumvua, tudi ne bua kuitabuja tshianana. Kadi Luka mufundi wa Bible kavua ne lungenyi lua nanku to. Wakenza makebulula ne kuambaye malu majalame bua bantu bakuabu ‘bamanye bulelela bua malu’ avuaye mufunde. (Luka 1:4) Bu mudi bena dîku ne balunda badi kabayi Bantemu ba Yehowa mua kutshina bua katulu kutabuluka dîba dimana kupita, mbimpe tuikale tubingisha ditabuja dietu. (1 Petelo 3:15) Anu tuetu bamanye bimpe bua tshinyi tudi tuitabuja Nzambi ke tuetu kuambuluisha bakuabu bua kueyemenabu pabu Nzambi. Bible udi umvuija mudi Nzambi mu mêyi aa: ‘Yeye udi Dibue; mudimu wende wonso udi muakane, bualu bua njila yende yonso idi milulame: Nzambi wa [lulamatu] udi kayi ne bubi, udi ne malu makane a bushuwa.’​—Dutelonome 32:4.

Tangila tshiambilu tshia ndekelu etshi: ‘Udi ne malu makane a bushuwa.’ Ntshinyi tshidi tshitujadikila bualu ebu? Mupostolo Petelo uvua mujadike bualu ebu bimpe menemene. Wakambila munene kampanda wa basalayi muena Lomo ne dîku diende ne: ‘Bulelela, ndi njingulula ne: Nzambi kêna ne kansungansunga, kadi yeye udi witabuja wa mu tshisamba tshionso udi umutshina, udi wenza malu makane.’ (Bienzedi 10:34, 35) Petelo wakamba mêyi aa bualu uvua ufumina ku dimona muvua Nzambi muludike malu bua kuitabaye dîku dia muntu wa bisamba bia bende, uvuabu bamona kumpala bu mupange bukezuke ne babenga kuitaba. Anu bu Petelo, tuetu petu tudi ne bua kuikala bajadike ne: Nzambi kêna ne kansungansunga ne udi muakane patudi tumona ne etu abidi “musumba munene” wa bantu (miliyo isambombo ne bia pa mutu) ba mu matunga mapite pa 230 pa buloba bujima badi balekele nsombelu wabu wa kale ne bendela mu njila wa buakane.​—Buakabuluibua 7:9, MMM; Yeshaya 2:2-4.

Tuetu bena Kristo balelela katuena basue kuikala bena malu makole, kadi tudi basue kuikala badipuekeshi ne bantu badi bumvuila bakuabu. Kadi katuena tuelakana bua malu atudi tuitaba ne atudi batekemene bua kuenzekawu mu matuku atshilualua to. Mupostolo Paulo wakafundila bena Kristo ba kumpala ne: ‘Tudi basue muntu ne muntu wa munkatshi muenu aleje disuminyina diodimue bua kupeta tshiuwidi tshia ditekemena too ne ku nshikidilu.’ (Ebelu 6:11) Muomumue, lumu luimpe ludi mu Bible ndutupeteshe “tshiuwidi tshia ditekemena.” Paulo wakumvuija kabidi ne: ditekemena didi dishindamene pa Dîyi dia Nzambi “kadiena difuisha bundu.”​—Lomo 5:5.

Tudi kabidi bashindike bashindikilemu ne: kulongesha bakuabu lumu luimpe lua mu Bible kudi mua kubapetesha nsombelu muimpe, kukolesha malanda abu ne Nzambi ne nansha kubapetesha ditalala dia mu lungenyi ne dia ku mubidi. Tudi mua kuamba anu muakamba Paulo ne: ‘Lumu luimpe lutudi tuamba kaluakalua kunudi anu mu dîyi nkayadi, kadi luakalua mu bukole ne mu nyuma muimpe ne mu [dituishibua dikole].’​—1 Tesalonike 1:5.

Masanka a lelu adi afumina ku malanda mimpe ne Nzambi

Nansha mutudi katuyi mua kutekemena nsombelu muimpe mu malu onso lelu, kudi malu adi mua kutuambuluisha bua kuikala ne nsombelu udi udiku muimpe wa ditalala. Tshilejilu, kuikala kubuela mu bisangilu bia tshisumbu kudi kufila bukole bualu badi batulongeshamu mêyi ne mikenji biakane. Paulo wakafunda ne: ‘Udimuije bantu badi babanji mu tshikondo tshia mpindieu, bua bobu kabadisu, kabateki ditekemena diabu kudi bubanji budi mua kujimina tshitupa tshipi; kadi batekemene Nzambi, udi utupa bintu bionso bivule bua tuetu kusanka nabi.’ (1 Timote 6:17) Bu mudi bantu ba bungi balonge mua kutekemena Yehowa ne kubenga kutekemena bintu anyi masanka bidi mua kujimina lelu, mbafike ku diepuka tunyinganyinga ne diteketa ku muoyo bivuabu nabi kumpala.​—Matayo 6:19-21.

Tudi kabidi tudia malanda mimpe mu tshisumbu adi atukuatshisha anyi atuambuluisha mu mishindu mishilashilangane. Mu tshikondo kampanda tshia mudimu wende, mupostolo Paulo ne binende bavuaye nabu mu luendu bakapeta ‘bujitu bupite bukole buabu’ ne buobu ‘kumanya ne: bakavua bafua.’ Nkuepi kuvua Paulo mupetele dikuatshisha ne disulakana? Bulelela, ditekemena divuaye nadi kudi Nzambi kadiakatenkakana to. Nansha nanku, bena Kristo nende bakalua kumuambuluisha, bobu kumukolesha ne kumusamba. (2 Kolinto 1:8, 9; 7:5-7) Lelu’eu padi bipupu bidituta anyi makenga makuabu amueneka, misangu ne misangu bana betu bena Kristo batu ba kumpala bua kufila diambuluisha dia ku mubidi ne dia mu nyuma didi dikengedibua kudi bena Kristo nabu pamue ne bakuabu badi mu dikenga.

Mushindu mukuabu utudi mua kutshimuna dielakana mu malu a mu nsombelu nkusambila. Misangu yonso idi malu atutulukila, tudi mua kunyemena anu kudi Tatu wetu wa dinanga udi mu diulu. “Yehowa neikale tshibumba tshile kudi bantu badi bakengeshibua. Neikale tshibumba tshile kudi bantu mu tshikondo tshia ntatu.” (Musambu 9:9) Baledi badi mua kupangila mua kukuba bana babu. Kadi Nzambi mmudilongolole bua kutuambuluisha bua tutshimune ditshina dietu ne dielakana. Tuikale bashindike ne: tuetu bateke tunyinganyinga tuetu pambidi pa Yehowa mu disambila, udi mua ‘kuenza malu matambe atudi katuyi bamanye mua kumulomba ne mua kuelangana meji.’​—Efeso 3:20.

Utu ne tshibidilu tshia kusambila Nzambi anyi? Udiku mushindike ne: Nzambi udi uteleja masambila ebe anyi? Nsongakaji kampanda wa mu tshimenga tshia São Paulo (mu ditunga dia Brésil) wakamba ne: “Mamu wakangambila ne: mvua ne bua kusambila Nzambi. Kadi ngakadiebeja ne: ‘Bua tshinyi kuambila muntu undi tshiyi nansha mumanye malu?’ Kadi Nsumuinu 18:10 wakangambuluisha bua kumvua ne: tudi dijinga ne diambuluisha dia Nzambi ne tudi ne bua kuakula nende mu disambila.” Mvese eu udi wamba ne: ‘Dîna dia Yehowa didi tshibumba tshikole; muntu muakane udi unyemenaku, udi upanduka.’ Mpindieu, mmunyi mutudi mua kutekemena ne kueyemena Yehowa bituikala katuyi ne tshibidilu tshia kuyukila nende? Bua tuetu kupeta masanka a malanda mimpe ne Yehowa, tudi ne bua kuikala ne tshibidilu tshia kusambila ne muoyo umue dituku dionso. Yezu wakamba ne: ‘Tabalayi misangu yonso, nutendelele Nzambi mua kuikala ne bukole bua kupanduka mu malu aa onso alua, ne bua kuimana ku mêsu kua Muana wa muntu.’​—Luka 21:36.

Tshintu tshikuabu tshitudi katuyi mua kuelakana bua bualu buatshi nditekemena dietu dia Bukalenge bua Nzambi. Tangila mêyi adi mu Danyele 2:44: ‘Mu matuku a bakalenge aba Nzambi wa mu diulu neajadike bukalenge bukuabu budi kabuyi bubutudibua tshiendelele. Bukokeshi buabu kabuena bupianyibua kudi bantu bakuabu, kadi nebutshibule makalenge aa onso bitupa bitupa, nebuabutule, ne buobu nebujalame tshiendelele.’ Ditekemena edi ndikole bobobo ne ntshintu tshitudi katuyi mua kuelesha mpata nansha. Malaya a bantu kaatu akumbana misangu ya bungi to, ke bualu kayi tudi ne bua kutekemena dîyi dia Yehowa. Nzambi kêna bu muntu utudi katuyi mua kueyemena to, yeye udi bu dibue ditudi mua kueyemena. Tudi mua kuangata Nzambi anu bu Davidi, wakamba ne: ‘Nzambi, dibue dianyi, nengeyemene kudiye, ngabu wanyi, ne lusengu lua lupandu luanyi, tshibumba tshianyi tshile ne tshinyemenu tshianyi, musungidi wanyi, udi unsungila ku malu makole onso.’​—2 Samuele 22:3.

Mukanda utuvua batele kunyima eku udi wamba ne: “Padi muntu utamba kuela meji ku malu mabi adi mua kuenzeka, malu aa adi alua kutamba kumueneka malelela mu mutu muende ne atamba kumueneka makole bua kuatshimuna.” (Managing Your Mind) Nunku, bua tshinyi kuditekela bijitujitu bia tunyinganyinga ne dielakana bidi mu buloba ebu? Kadi mbimpe kutekemena malaya malelela a Nzambi pamutu pa kutekemena malu a panu adi ne ngelakanyi munda muawu. Tuetu bikale ne ditabuja dikole mu malaya a Yehowa adi kaayi mua kupanga kukumbana, netuikale ne dishindika dia se: ‘Wamuitabuja kêna ufuishibua bundu.’​—Lomo 10:11.

[Lungenyi lunene lua mu dibeji 29]

Dîyi dia Nzambi didi dilaya bantu masanka mu matuku atshilualua

[Lungenyi lunene lua mu dibeji 30]

‘Wamuitabuja kêna ufuishibua bundu’

[Tshimfuanyi mu dibeji 31]

Lumu luimpe lua Bukalenge ludi lupetesha bantu nsombelu muimpe

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu