Udiku mua kuya muaba udibu dijinga dikole ne bamanyishi ba Bukalenge anyi?
“Tuvua basombe bimpe mu ditunga dia États-Unis, kadi tuvua ne buôwa bua ne: nsombelu wa bantu badi bapite kunanga biuma uvua nende bena mu ditunga dietu kalu kunyanga lungenyi luetu ne lua bana betu babidi ba balume. Meme ne mukajanyi tuvua bamisionere kumpala ne tuvua basue kupeta kabidi nsombelu wa disanka utuvua nende musangu au.”
MU 1991, dijinga adi diakasaka Ralph ne mukajende Pam bua kufundila Betele ya bungi bua kuleja mudibu basue kuenza mudimu muaba udibu dijinga dikole ne bamanyishi ba Bukalenge. Betele wa mu ditunga dia Mexique wakabandamuna ne: bavua dijinga ne bamanyishi ba Bukalenge bua kuyisha bantu bavua bakula Anglais mu ditunga diabu. Betele au wakafunda ne: bantu abu bavuamu ba bungi bienza anu bu ne: budimi ‘mbutoke bua kunowa.’ (Yone 4:35) Diakamue, Ralph ne Pam ne bana babu bavua eu ne bidimu 8, mukuabu ne 12 bakitaba bua kuya ne kutuadijabu kudilongolola.
Teritware mualabale
Ralph udi wamba ne: “Kumpala kua tuetu kumbuka mu États-Unis, bana betu bakuabu bavua bela meji ne: badi batupesha mibelu mimpe bakatuambila ne: ‘Kuya mu ditunga dikuabu kutu ne njiwu ya bungi.’ ‘Nenuenze tshinyi nuenu basame?’ ‘Bua tshinyi kuya mu ditunga dikuabu anu bua kuyisha bantu badi bakula Anglais? Bantu abu kabakunuteleja to.’ Kadi meji etu akavua anu mu Mexique, bualu tukavua bele meji bikole pa bualu abu. Tuvua badilongolole munkatshi mua bidimu bia bungi. Katuvua babuele mabanza, tuvua bateke makuta ku luseke ne tukavua bayukile bikole mu dîku dietu bua ntatu ituvua mua kuya kupeta.”
Pakafika Ralph ne dîku diende mu Mexique, bakanji kuya kumona Betele wa mu ditunga adi. Bana betu ba ku Betele au kubalejabu karte ka ditunga dijima ne kubambila ne: “Ke teritware wenu eu.” Bakaya kusombela mu tshimenga tshia San Miguel de Allende tshivua ne benyi ba bungi ne tshivua mutantshi wa kilometre 240 ku Nord-Ouest ku tshimenga tshia Mexico. Bidimu bisatu pashishe, bakenza tshisumbu tshia muakulu wa Anglais tshivua ne bamanyishi 19 mu tshimenga atshi. Tshisumbu atshi ke tshivua tshia kumpala mu muakulu wa Anglais bua ditunga adi dijima, kadi kutshivua mudimu wa bungi wa kuenza.
Badi batshinka ne: kudi mua kuikala bena mu États-Unis muliyo mujima badi basombele mu Mexique. Kudi kabidi bena mu ditunga adi badi balonge tulasa tua bungi ne balongi batu bakula Anglais bu muakulu wabu muibidi. Ralph udi wamba ne: “Tuvua tulomba Nzambi bua atume bena mudimu ba bungi. Tuvua ne nzubu wa bulalu utuvua balamine bana betu bavua balua bua ‘kutentekela buloba.’”—Nom. 13:2.
Bakakaja nsombelu wabu bua kuvudija mudimu wabu
Bidimu bikese pashishe, bana betu bavua basue kuvudija mudimu wabu bakatuadija kufika. Munkatshi muabu muvua muanetu Bill ne mukajende Kathy ba mu États-Unis. Bakavua benze bidimu 25 miaba mishilangane ivuabu dijinga dikole ne bamanyishi ba Bukalenge. Bavua basue kulonga tshiena Espagne, kadi bakashintulula lungenyi luabu pakafikabu mu tshimenga tshia Ajijic tshidi ku muelelu wa dijiba dia Chapala. Tshivua tshimenga tshimpe tshivua bantu bakulakaje bakavua balekele kuenza mudimu ba mu États-Unis baya kusombela. Bill udi wamba ne: “Patuakafika mu Ajijic, tuakatuadija kukeba ne muoyo mujima bantu bavua bakula Anglais bavua basue kulonga bulelela.” Bidimu bibidi bimane kupita, Bill ne Kathy bakapeta disanka dia kumona tshisumbu tshibidi tshia muakulu wa Anglais tshiledibua mu Mexique.
Muanetu Ken ne mukajende Joanne ba mu Canada bakakaja pabu nsombelu wabu bua kuvudija mudimu wabu wa kuyisha. Bobu pabu bakaya mu Mexique. Ken udi wamba ne: “Bivua bikole bua kuibidilangana ne muaba uvua kauyi ne mâyi a mudilu, nzembu anyi telefone matuku onso.” Kadi tuvua ne disanka dia kuyisha. Matuku makese pashishe, Ken wakalua musadidi wa mudimu ne bidimu bibidi pashishe, kuluaye mukulu. Ku ntuadijilu, muanabu wa bakaji Britanny uvua ne lutatu lua kupeta balunda mu tshisumbu tshikese tshia muakulu wa Anglais tshivua ne bansonga anu babala ku minu. Kadi pakatuadijaye kuenza mudimu wa dibaka dia Nzubu ya Bukalenge, wakapeta balunda bimpe ba bungi mu ditunga dijima.
Muanetu Patrick ne mukajende Roxanne ba mu Texas mu États-Unis bakasanka bikole pakumvuabu ne: bavua mua kuenza mudimu wa bumisionere pabuipi ne kuabu, muaba uvua bantu bakula Anglais. Patrick udi wamba ne: “Patuakaya kutangila tshimenga tshia Monterrey tshidi ku Nord-Est kua Mexique, tuakamona ne: Yehowa uvua ututuma bua kulua kuambuluisha muaba au.” Munda mua matuku atanu tshianana, bakapanyisha nzubu wabu mu Texas bua kuyabu bienza anu bu ne: bavua baya mu “Makedonia.” (Bien. 16:9) Kabivua bitekete bua kupeta mudimu muimpe mu Mexique to, kadi munda mua bidimu bibidi, bakapeta disanka dia kumona kasumbu kakese ka Bantemu 17 kalua tshisumbu tshia bamanyishi 40.
Muanetu Jeff ne mukajende Deb bakakaja pabu nsombelu wabu bua kuyishabu bikole. Bakapanyisha nzubu wabu munene mu États-Unis ne kuyabu kusombela mu kazubu kakese mu tshimenga tshia Cancún tshidi ku muelelu wa mbuu udi ku Est kua Mexique. Kumpala, bavua bibidile kuenzela mpuilu mu nzubu mulengeja bimpe pabuipi ne kuabu. Kadi mpindieu bavua ne bua kuenza luendu lua mêba muanda mukulu bua kuya mu mpuilu wa mu Anglais uvuabu benzela pambelu. Tshidibi, bavua ne disanka dia kumona tshisumbu tshia bamanyishi 50 tshienzeka mu Cancún.
Bamue bana betu ba mu Mexique bakatuadija pabu kuyisha bantu bavua bakula Anglais. Tshilejilu, pakumvua muanetu Rubén ne dîku diende ne: mbenze tshisumbu tshia kumpala tshia mu Anglais mu San Miguel de Allende, ne teritware wa tshisumbu atshi uvua ditunga dijima dia Mexique, bakangata dipangadika dia kutshiambuluisha. Bavua ne bua kulonga Anglais, kumanya bibidilu bia bena muakulu au ne kuenza ngendu mile ya mutantshi wa kilometre 800 lumingu luonso bua kubuela mu bisangilu. Rubén udi wamba ne: “Tuvua ne disanka dia bungi bua kuyisha benyi bakavua benze bidimu bia bungi mu Mexique, kadi bavua bumvua lumu luimpe mu muakulu wabu bua musangu wa kumpala. Bamue ba kudibu bavua bapuekesha binsonji bua bungi bua disanka.” Panyima pa Rubén ne dîku diende bamane kuambuluisha tshisumbu tshia mu San Miguel de Allende, bakaya kuenza bumpanda-njila mu tshimenga tshia Guanajuato tshidi munkatshi mua ditunga muvuabu bambuluishe bua kuenza tshisumbu tshia Anglais tshia bamanyishi bapite pa 30. Lelu badi mu kasumbu ka Anglais mu tshimenga tshia Irapuato, tshidi pabuipi ne tshia Guanajuato.
Kuyisha bantu badi bualu bukole bua kumona
Pa kumbusha benyi, bena mu ditunga dia Mexique ba bungi batu bakula Anglais. Misangu ya bungi bitu bikole bua kubayisha lumu luimpe lua Bukalenge bualu mbasombele miaba ya bantu bena kantu ku bianza, itu anu bena mudimu balua kuandamuna bantu badi bakokola ku biibi. Peshi padi bena ku nzubu badiluila ku tshiibi, bavua mua kubenga kututeleja bualu bavua bela meji ne: Bantemu ba Yehowa nkasumbu kakese katu anu mu ditunga diabu. Kadi padi Bantemu ba mu matunga makuabu bayukila nabu, bantu abu batu babateleja bimpe.
Tuangate tshilejilu tshia Gloria udi musombele mu tshimenga tshia Querétaro tshidi munkatshi mua ditunga. Udi wamba ne: “Bantemu batu bakula tshiena Espagne bakalua kuntangila bua kuyukila nanyi kadi ngakabenga kubateleja. Kadi pakapeta dîku dianyi bilumbu ne balunda betu bakuabu, ngakatuadija kusamisha mutu bikole, ke meme kulomba Nzambi bua angambuluishe. Matuku makese pashishe, mamu mukuabu uvua wakula Anglais wakalua kuanyi. Wakatuebeja ni kuvua muntu uvua wakula Anglais mu dîku dietu. Bu muvuaye muenyi, biakankemesha bua kumumona, ke meme kumuambila ne: ntu ngakula panyi Anglais. Pavuaye wenda wakula, mvua ndiebeja ne: ‘Ntshinyi tshidi mamu wa mu Amerike eu wenza muetu munemu?’ Kadi bu mumvua mulombe Nzambi diambuluisha, ngakadiambila ne: pamuapa muenyi eu ke udi Nzambi mutume bua kungambuluisha.” Gloria wakitaba bua kulonga Bible ne kutambulaye panyima pa matuku makese nansha muvua bena mu dîku diabu bamuluisha. Lelu eu, Gloria udi mpanda-njila wa pa tshibidilu, bayende ne muanende wa balume badi pabu benzela Yehowa mudimu.
Masanka adi bantu badi bavudija mudimu wabu bapeta
Kuyisha miaba idibu dijinga dikole ne bamanyishi ba Bukalenge kakutu bualu butekete to, kadi kudi kupetesha masanka a bungi. Ralph utuvua batele ku ntuadijilu udi wamba ne: “Tuvua tulongesha bantu ba miaba ya bungi Bible bu mudi, ba mu Grande-Bretagne, Chine, Jamaïque, Suède too ne bantu banene ba mu ditunga dia Ghana. Bamue bantu batuvua balongeshe Bible aba bakalua pabu bampanda-njila. Katshia tualua mu Mexique, tudi bamone mudi bisumbu bia muakulu wa Anglais muanda mutekete bienzeke. Bana betu bonso babidi bakalua pabu bampanda-njila ne mpindieu badi ku Betele wa États-Unis.”
Lelu, kudi bisumbu bia muakulu wa Anglais 88 ne tusumbu tukese tua bungi mu Mexique. Ntshinyi tshidi tshifikishe bualu ebu ku dienzeka? Bantu ba bungi badi bakula Anglais mu Mexique kabavua banji kuyukila ne Bantemu ba Yehowa kumpala to. Bivua bitekete bua bakuabu kuitaba bua kulonga Bible bualu kakuvua bena mu dîku diabu bavua mua kubapangisha bua kulonga to. Bakuabu pabu bakitaba bua kulonga Bible bualu kabatshivua benza mudimu to, ne bavua ne dîba dia kulonga malu a Nzambi. Pashishe, mumanyishi umue anyi babidi pa bamanyishi basatu badi mu bisumbu bia muakulu wa Anglais ebi mbampanda-njila, ne bualu ebu mbuambuluishe bua mu bisumbu ebi muikale tshisumi ne bitungunuke ne kudiunda.
Udi mua kupeta pebe masanka
Kakuyi mpata, bantu ba bungi batu bitaba lumu luimpe padibu balumvua mu muakulu wabu. Nunku bidi bikolesha ku muoyo patudi tumona ne: bana betu ba balume ne ba bakaji, bakulumpe ne bansonga, bajike ne basele badi bitaba bua kuya miaba idibu dijinga dikole ne bamanyishi ba Bukalenge. Badi mua kupeta ntatu, kadi patudi tuyifuanyikija ne masanka adibu bapeta padibu bayukila ne bantu badi bitaba bulelela, ntatu eyi kayena ne mushinga to. Udiku pebe mua kuakaja nsombelu webe bua kuya muaba udibu dijinga dikole ne bamanyishi ba Bukalenge mu ditunga dienu peshi mu ditunga dikuabu anyi?a (Luka 14:28-30; 1 Kol. 16:9) Wewe muenze nunku, ikala mushindike ne: neupete masanka a bungi.
[Mêyi adi kuinshi]
a Bua kumanya malu makuabu audi ne bua kuenza bua kuya muaba udibu dijinga ne bamanyishi ba Bukalenge, bala mukanda wa Bulongolodi budi buenza disua dia Yehowa, dibeji dia 111-112.
[Kazubu mu dibeji 21]
Disanka dia bakulakaje didi dikoka ntema
Beryl wakumbuka mu Grande-Bretagne bua kuya kusombela mu Canada. Wakenzamu mudimu wa ditangila biapu binene. Uvua kabidi mumanye kuendesha tubalu bikole ne bakamusungula bua kuleja mpala wa ditunga dia Canada mu manaya a Olympique a mu 1980. Pakalekelaye mudimu, yeye ne bayende bakaya kusombela mu Chapala, mu Mexique ne bavua ne tshibidilu tshia kuya kudia mu restoran ya muaba au. Misangu yonso ivuaye umone bakulakaje bu yeye bavua bakula Anglais bamueneka bikale ne disanka, uvua uya kudibu, ubela muoyo ne ubebeja tshivuabu benza mu Mexique. Misangu ya bungi bantu abu bavua anu Bantemu ba Yehowa. Beryl ne bayende bakela meji ne: bu mudi bantu bapeta disanka ne nsombelu muimpe padibu bamanya Nzambi, bobu pabu bavua ne bua kumumanya. Bakatuadija kubuela mu bisangilu ne panyima pa ngondo ya bungi Beryl wakitaba bua kulonga Bible ne kuluaye Ntemu wa Yehowa. Wakenza bumpanda-njila munkatshi mua bidimu bia bungi.
[Kazubu mu dibeji 22]
“Ndibenesha dia kuikala nabu munkatshi muetu”
Bana betu ba miaba itubu dijinga dikole ne bamanyishi ba Bukalenge batu banyisha badi balua kubambuluisha bikole. Betele mukuabu wa mu bidila bia Caraïbes wakafunda ne: “Bu benyi nkama ne nkama badi batuambuluisha mu bisumbu bietu mua kupingana kuabu, bisumbu bietu bidi mua kupeta lutatu lua bungi. Ndibenesha dia kuikala nabu munkatshi muetu.”
Dîyi dia Nzambi didi diamba ne: ‘Bakaji badi bambila bantu lumu elu badi tshisumbu tshinene.’ (Mus. 68:11) Ke bualu kayi kabiena bitukemesha padi bana betu ba bakaji ba bungi batshidi bajike baya pabu kuyisha ku ba bende to. Bana betu badi badipangisha malu a bungi aba badi bambuluisha bikole. Betele mukuabu wa mu ditunga dia ku Mputu wa ku Est wakamba ne: “Mu bisumbu bia bungi bia kuetu kuneku, mudi bana betu ba bakaji bapite bungi, misangu mikuabu bapite pa tshia bibidi tshia bamanyishi badi mu tshisumbu. Ba bungi ba kudibu mbapiabapia mu bulelela, kadi bana betu ba bakaji bampanda-njila batshidi bajike badi bafume mu matunga makuabu badi babambuluisha bikole. Bana betu ba bakaji ba mu matunga makuabu aba badi ne mushinga wa bungi kutudi.”
Ntshinyi tshidi bana betu ba bakaji aba bumvua bua mudimu udibu benza mu matunga makuabu? Angelica udi ne bidimu bitue ku 35 ukadi muenze bidimu bia bungi mu bumpanda-njila udi wamba ne: “Ntatu idiku ya bungi. Tshilejilu, muaba mukuabu, mvua ndienzeja dituku dionso bua kuendela mu njila ya bitotshi mumvua mona bantu ba bungi bakenga. Bualu ebu buvua buntonda bikole, kadi mvua ne disanka dia kuambuluisha bantu mu mudimu wa kuyisha. Mvua nsanka kabidi bikole bua mêyi mimpe avua bana betu ba bakaji ba muaba au bangambila bua kungela tuasakidila bua mumvua mulue kubambuluisha. Muanetu wa bakaji mukuabu wakangambila ne: tshilejilu tshianyi tshia mumvua mufume kuetu bulaku ne mulue mu ditunga diabu bua kuenza mudimu wa bumpanda-njila, tshivua tshimusake bua kuikala pende mpanda-njila.”
Muanetu Sue mpanda-njila udi ne bidimu bipite pa 50. Udi wamba ne: “Ntatu itu anu koku, kadi katuena mua kuyifuanyikija ne masanka atudi tupeta to. Mudimu wa kuyisha mmuimpe be! Bu muntu ntamba kuyisha ne bana betu ba bakaji batshidi bansonga, ntu mbalondela malu andi mulonge mu Bible ne mu mikanda yetu bua mushindu wa kutantamena ntatu. Misangu ya bungi batu bangambila ne: tshilejilu tshianyi tshia mundi ntantamena ntatu munkatshi mua bidimu bia bungi meme muikale mujike kadi ngenza bumpanda-njila, ntshibambuluishe bua kumona ne: bobu pabu badi mua kutantamena ntatu mu nsombelu wabu. Ndi ne disanka dia bungi pandi ngambuluisha bana betu ba bakaji aba.”
[Karte mu dibeji 20]
(Bua kumona malu bimpe, tangila mu mukanda)
MEXIQUE
Monterrey
Guanajuato
Irapuato
Ajijic
Chapala
Dijiba dia Chapala
San Miguel de Allende
Querétaro
MEXICO
Cancún
[Tshimfuanyi mu dibeji 23]
Bana betu bakuabu badi ne disanka dia kuyisha benyi badi bumvua lumu luimpe bua musangu wa kumpala