TSHIENA-BUALU TSHIA KULONGA 37
MUSAMBU WA 114 “Ikalayi ne lutulu”
Tshia kuenza padibu batuenzela tuetu anyi bantu bakuabu malu mabi
“Uvua mutekemene kulumbuluisha kuakane, kadi monayi! Kuvua anu dikosa dibi dia bilumbu.”—YESH. 5:7.
LUNGENYI LUNENE
Netumone mudi tshilejilu tshia Yezu tshituambuluisha bua kumanya tshia kuenza padibu batuenzela tuetu anyi bantu bakuabu malu mabi.
1-2. Ntshinyi tshitu bantu ba bungi benza patubu babenzela malu mabi? Ntshinyi tshitudi mua kudiebeja?
TUDI mu buloba bua malu mabi. Kudi malu a bungi atu asaka bantu bua kukengesha bakuabu. Tshilejilu, badi mua kukengesha bakuabu bua mudibu bapele, bua mudibu ba mu tshisa kampanda, bua tshimuenekelu tshiabu, bua dikoba diabu anyi bua malu makuabu. Bantu ba bungi badi bakenga bualu bamue bantu badi babanji anyi bamfumu ba mbulamatadi mbasue kuwuja anu yabu mpaya. Malu mabi adi bantu benza adi mua kututatshisha tuetu bonso.
2 Bantu ba bungi batu bumvua tshiji padibu babenzela bobu anyi bakuabu malu mabi. Tuetu bonso tutu basue kuikala muaba udi bukubi ne udibu batuenzela malu mimpe. Bamue batu bakeba bua kujikija ntatu idibu bamona pa buloba apa anyi mu ditunga diabu. Batu batombokela bukalenge budi mu nkuasa anyi badisunguila mbamfumu badi babalaya bua kubajikijila ntatu. Kadi mbatulongeshe tuetu bena Kristo bua ‘katuikadi ba pa buloba’ to, kadi tuindile Bukalenge bua Nzambi bualua kujikija malu mabi onso. (Yone 17:16) Tshidibi tudi anu mua kumvua bibi anyi mene kumvua tshiji patudi tumona bantu bakengesha bakuabu. Dîba adi yonso wa kutudi udi mua kudiebeja ne: ‘Ntshinyi tshindi mua kuenza? Kudi tshindi mua kuenza bua kujikija malu mabi aa anu mpindieu anyi?’ Bua kuandamuna nkonko eyi, tuanjayi kumona mutu Yehowa ne Yezu bamona malu mabi.
YEHOWA NE YEZU MBAKINE MALU MABI
3. Bua tshinyi tudi anu mua kumvua tshiji patudi tumona bantu benzela bakuabu malu mabi? (Yeshaya 5:7)
3 Bible udi uleja tshitu tshitusaka bua kumvua tshiji patudi tumona bantu benzela bakuabu malu mabi. Udi umvuija ne: Yehowa mmutufuke mu tshimfuanyi tshiende ne “mmunange buakane ne kulumbuluisha kuakane.” (Mis. 33:5; Gen. 1:26) Katu wenzelangana malu mabi to, ne ki mmusue bua muntu enzelangane malu mabi to. (Dut. 32:3, 4; Mika 6:8; Zek. 7:9) Tshilejilu, mu matuku a muprofete Yeshaya, Yehowa wakumvua “muadi wa dikenga” uvua bena Isalele ba bungi badila bua muvuabu babakengesha kudi bena Isalele bakuabu. (Bala Yeshaya 5:7.) Yehowa wakanyoka bantu bavua babenga kutumikila mikenji yende ne bakengesha bakuabu.—Yesh. 5:5, 13.
4. Mmunyi mutu Yezu umvua padiye umona benzela muntu malu mabi? (Tangila kabidi tshimfuanyi.)
4 Yezu mmufuane Yehowa bualu mmunange malu makane ne mmukine malu mabi. Umue musangu pavuaye pa buloba, pakamonaye muntu ne tshianza tshiuminyine, wakamumvuila luse, yeye kumuondapa. Kadi bamfumu ba bitendelelu bakumvua bobu tshiji pamutu pa kusankabu bua muvua lutatu lua muntu au lujike. Bavua bela meji ne: Yezu uvua mushipe mukenji wa Nsabatu. Mmunyi muvua Yezu mumvue bua tshivuabu benze atshi? Bible udi wamba ne: ‘Wakanyingalala bikole bua muvuabu ne mioyo mipape.’—Mâko 3:1-6.
Yezu uvua uditeka pa muaba wa bantu bavua bakenga, kadi bamfumu ba bitendelelu bena Yuda kabavua bobu baditeka pa muaba wabu to (Tangila tshikoso 4)
5. Tshiji tshiotshi tshitukuate bua malu mabi adi enzeka, ntshinyi tshitudi ne bua kuvuluka?
5 Ki mbibi bua tuetu kumvua tshiji padi malu mabi enzeka to, bualu Yehowa ne Yezu batu pabu batshiumvua padiwu enzeka. (Eph. 4:26) Tshiji tshiotshi tshitukuate bua malu mabi adi enzeka, tudi ne bua kuvuluka ne: katuena mua kuajikija to. Mu bulelela, kushala anu bakuate tshiji kudi mua kutukebela masama. (Mis. 37:1, 8; Yak. 1:20) Mpindieu tshia kuenza ntshinyi padibu batuenzela malu mabi anyi baenzela bakuabu? Tshilejilu tshia Yezu tshidi mua kutuambuluisha bikole mu bualu ebu.
TSHIVUA YEZU WENZA PAVUA BANTU BENZELA BAKUABU MALU MABI
6. Mmalu kayi mabi avua atamba kuenzeka tshikondo tshivua Yezu pa buloba? (Tangila kabidi tshimfuanyi.)
6 Pavua Yezu pa buloba, uvua umona muvuabu bakengesha bantu bikole. Uvua umona kabidi muvua bamfumu ba bitendelelu bakengeshisha bantu ne mikenji mipite bungi ivuabu babelela. (Mat. 23:2-4) Uvua mumanye muvua bakokeshi bena Lomo batatshisha bantu. Bena Yuda ba bungi bavua ne dijinga dikole dia kumbuka ku bukokeshi bua bena Lomo, bua bashale badikadile. Bamue ba kudibu, bu mudi bavuabu babikila ne: Bazelote, bavua pabuipi bua kuela bena Lomo mvita bua bualu abu. Kadi Yezu kavua mu kasumbu nansha kamue kavua kakeba mashintuluka mu malu a mbulamatadi to. Pakamanyaye ne: bamue bantu bavua bakeba kumuteka mukalenge, wakumbuka muaba uvuabu.—Yone 6:15.
Pavua bamue bantu bakeba kuteka Yezu mukalenge, wakumbuka muaba uvuabu (Tangila tshikoso 6)
7-8. Bua tshinyi Yezu kakakeba bua kujikija malu mabi onso pavuaye pa buloba? (Yone 18:36)
7 Pavua Yezu pa buloba, kakabuela mu malu a tshididi bua kujikija malu mabi onso to. Bua tshinyi? Bualu uvua mumanye ne: bantu kabena ne bukenji anyi ne bukole bua kudilombola to. (Mis. 146:3; Yel. 10:23) Kabena mua kukumbana bua kujikija tshitu tshikebesha malu mabi to. Satana Diabolo ke udi ukokesha buloba ebu. Utu ne tshikisu, ne utu usaka bantu ba bungi bua kumuidikija. (Yone 8:44; Ef. 2:2) Dipanga bupuangane ditu padi dipangisha too ne bantu bimpe bua kuenza malu makane imue misangu.—Muam. 7:20.
8 Yezu uvua mumanye ne: anu Bukalenge bua Nzambi ke buajikija malu mabi onso ne tshidi tshiakebesha. Ke bualu kayi, wakafila dîba diende ne makanda ende bua ‘kuyisha ne kuamba lumu luimpe lua Bukalenge bua Nzambi.’ (Luka 8:1) Wakajadikila ‘bavua ne nzala ne nyota ya buakane’ ne: makenga ne malu mabi onso nebijike. (Mat. 5:6; Luka 18:7, 8) Kakuena mbulamatadi wajikija malu aa to, anu Bukalenge bua Nzambi; bobu “ki mbua pa buloba ebu to.”—Bala Yone 18:36.
IDIKIJA YEZU
9. Ntshinyi tshidi tshikujadikila ne: anu Bukalenge bua Nzambi ke buajikija malu mabi onso?
9 Lelu, tudi tumona malu mabi a bungi kupita avua Yezu umona pavuaye pa buloba. Kadi Satana ne bantu bapange bupuangane ke badi anu baakebesha mu “matuku a ku nshikidilu” aa. (2 Tim. 3:1-5, 13; Buak. 12:12) Tudi bamanye anu bu Yezu ne: anu Bukalenge bua Nzambi ke buajikija malu mabi onso ne tshidi tshiakebesha. Bu mutudi tuyisha malu a Bukalenge bua Nzambi, katuena tuenda mu njila bua kutombokela bukalenge budi mu nkuasa anyi tuamba ne: mbulamatadi neyijikije malu mabi to. Tuakulayi bua tshivua tshifikile muanetu wa bakaji Stacy.a Kumpala kua kulongaye bulelela, uvua ne tshibidilu tshia kuenda mu njila pamue ne bantu bakuabu bua kutombokela bukalenge buvua mu nkuasa. Kadi panyima pa matuku, wakatuadija kupeta dielakana bua tshivuaye wenza atshi. Udi wamba ne: “Imue misangu mvua ndiebeja bua kumanya ni tshimvua ngenza atshi ke tshivua tshikengela kuenza bua kujikija malu mabi. Kadi lelu unkadi ntua Bukalenge bua Nzambi mpanda, ndi mutuishibue ne: bobu ke buajikija ntatu yonso. Ndi mumanye ne: Yehowa neajikije makenga onso mu mushindu muimpe undi meme tshiyi mua kuajikija to.”—Mis. 72:1, 4.
10. Bilondeshile Matayi 5:43-48, bua tshinyi katutu tukeba bua kumbusha bukalenge budi mu nkuasa ne mikenji yabu? (Tangila kabidi tshimfuanyi.)
10 Lelu bantu ba bungi badi babuela mu tusumbu tudi tudienzeja bua kumbusha bukalenge budi mu nkuasa. Kadi ba bungi ba kudibu batu bumvua tshiji, babenga kutumikila mikenji miela ne bakengesha bantu bakuabu. Yezu ki mmutulongeshe bua kuenza nanku to. (Ef. 4:31) Muanetu wa balume Jeffrey udi wamba ne: “Ndi mumanye ne: patu bantu benda mu njila bua kuleja mudibu batombokela bukalenge budi mu nkuasa, tshiji tshitu tshibabanda lukasa, batuadija kunyangakaja bintu, biba bikuabu, ne benzelangana bibi.” Kadi Yezu mmutulongeshe bua kuenzela bantu bonso malu mimpe, too ne badi kabayi netu bimpe anyi badi batukengesha. (Bala Matayi 5:43-48.) Tuetu bena Kristo tudi tuenza muetu muonso bua kumuidikija.
Bidi bikengela kuikala ne dikima bua kubenga kubuelakana mu malu a tshididi (Tangila tshikoso 10)
11. Bua tshinyi bidi mua kutukolela imue misangu bua kuidikija Yezu?
11 Nansha mutudi bamanye ne: Bukalenge bua Nzambi ke buajikija malu mabi onso bua kashidi, bidi mua kutukolela bua kuidikija Yezu padibu batuenzela malu mabi. Tumonayi tshivua tshienzekele muanetu wa bakaji, Janiya, uvuabu bakengesha bua muvuaye wa dikoba dikuabu. Udi wamba ne: “Mvua mfiika munda, mbungama bikole ne nkeba bua banyoke bantu bavua bankengesha abu. Bu muvuaku kasumbu ka bantu bavua kabayi banyisha dikengesha dia bantu ba makoba makuabu, ngakapangadija bua kubatua mpanda, ngela meji ne: kuenza nanku kuvua kuenza bua tshitungunuki ne kumvua bibi to.” Pakapita matuku, wakamona ne: bivua bikengela atshintulule ngelelu wende wa meji. Udi wamba ne: “Ngakajingulula ne: mvua ngitaba bivua bantu bamba ne mbeyemena pamutu pa kueyemena Yehowa. Nunku ngakalekela kutua kasumbu aku mpanda.” Nansha mutudi anu mua kumvua tshiji padibu batuenzela tuetu anyi bantu bakuabu malu mabi, tudi ne bua kukanda tshiji tshietu atshi ne kudimuka bua katubuelakanyi mu malu a pa buloba to.—Yone 15:19.
12. Bua tshinyi tudi ne bua kusungula ngumu itudi mua kubala, kutangila ne kuteleja?
12 Ntshinyi tshidi mua kutuambuluisha bua kukanda tshiji tshitudi natshi bua malu mabi adibu benzela bakuabu? Bumue bualu butudi mua kuenza nkusungula ngumu itudi mua kubala, kutangila ne kuteleja. Bamue batu bafunda malu ku Enternete bua kunyingalaja bakuabu ne bua kubipisha mbulamatadi. Misangu ya bungi bakamona kamba kabatu bamba mudi malu menzeke to, batu bamba bidi mu mitu yabu. Nansha bobu mua kufila ngumu idi milelela ya malu mabi adibu benzele bantu, kutungunuka ne kuyibala kakuakutuambuluisha menemene to. Tuetu tupitshisha dîba dia bungi ku dilonda ngumu ya nunku, tudi mua kumvua bibi menemene ne bidi mua kututekesha mu mikolo. (Nsu. 24:10) Bidi mene mua kutufikisha ku dilekela kuteka Bukalenge bua Nzambi pa muaba wa kumpala ne kudipua muoyo ne: anu Bukalenge bua Nzambi ke buajikija ntatu yonso.
13. Mmunyi mudi kubala Bible dituku dionso kutuambuluisha patudi tumona bantu bakengesha bakuabu?
13 Kubala Bible dituku dionso ne kuelangana meji a malu atudi tubala kudi mua kutuambuluisha bua kumanya tshia kuenza padibu batuenzela tuetu anyi bantu bakuabu malu mabi. Muanetu wa bakaji kampanda, diende Alia, wakumvua bibi menemene pavuaye umona muvuabu bakengesha bantu ba muaba uvuaye. Bivua bimupesha tshiji bualu kabavua banyoka bantu bavua bakengeshangana abu to. Udi wamba ne: “Ngakadiambila ne: bingikala mutuishibue ne: Yehowa neajikije ntatu eyi, mbimpe nshintulule ngelelu wanyi wa meji. Musangu au ke umvua mubale Yobo 34:22-29. Mvese eyi yakamvuluija ne: Yehowa udi umona malu onso. Yeye ke udi mumanye tshidi tshiakane menemene, ne anu yeye ke wajikijila bantu bonso ntatu idibu nayi.” Kadi pakuamba Bukalenge bua Nzambi bulue bua kutujikijila ntatu, ntshinyi tshitudi mua kuenza mpindieu?
TSHITUDI MUA KUENZA MPINDIEU
14. Leja bumue bualu butudi mua kuenza mpindieu. (Kolosayi 3:10, 11)
14 Katuena mua kushintulula mushindu udi bantu benzela bakuabu malu to, kadi tudi mua kudienzeja tuetu bua kuenzela bakuabu malu mimpe. Anu mutukadi bamone, tudi banange bantu anu bu Yezu. Ke bualu kayi tudi tuenzela bakuabu malu mimpe, nansha bobu batukengesha. (Mat. 7:12; Lomo 12:17) Yehowa udi usanka bikole patudi tuenzela bakuabu malu mimpe.—Bala Kolosayi 3:10, 11.
15. Bua tshinyi kuambila bantu malu adi Bible ulongesha kudi kubambuluisha?
15 Kulongesha bantu malu a Yehowa ke mushindu mutambe buimpe utudi tubambuluisha. Bua tshinyi tudi tuamba nanku? Bualu “dimanya dia Yehowa” didi mua kushintulula muntu uvua ne luonji ne tshikisu, ulua muntu muimpe wa ditalala udi munange bantu. (Yesh. 11:6, 7, 9) Kumpala kua muntu kampanda diende Jemal kulonga Bible, uvua mubuele mu kasumbu ka bantomboji bua kuluisha bukalenge buvua mu nkuasa bualu uvua umona ne: buvua bukengesha bantu. Udi wamba ne: “Kuena mua kushintulula bantu ku makanda to. Kakuena muntu munshintulule ku makanda to, kadi malongesha a mu Bible amvua mulonge ke avua manshintulule.” Malu avua Jemal mulonge akamusaka bua kulekela diluishangana. Nunku patudi tulongesha bantu bulelela bua mu Bible, mbimpe tubambuluishe bua balekele kuenza malu adi akebela bakuabu ntatu.
16. Bua tshinyi udi musue kuyisha bantu malu a Bukalenge bua Nzambi?
16 Anu bu Yezu, tudi ne dijinga dikole dia kuambila bantu ne: Bukalenge bua Nzambi ke buajikija malu mabi bua kashidi. Mulayi au udi ukankamija bantu bonso badibu bakengesha. (Yel. 29:11) Stacy utukadi batele udi wamba ne: “Kulonga bulelela nkungambuluishe bua kubenga kushala ne tshiji padibu bangenzela bualu bubi anyi padibu babuenzela muntu mukuabu. Yehowa udi utusamba ku diambuluisha dia mêyi adi mu Bible.” Mbimpe tuikale pabuipe bua kuambila bakuabu milayi idi mu Bible bua kubasamba. Wewe mumanye bimpe tshidi Bible wamba bua makenga, newitabe malu atudi balonge mu tshiena-bualu etshi. Pashishe newikale mukumbane bua kulongesha bakuabu mu kalasa anyi ku mudimu, ubaleja tshidi tshikebesha makenga ne tshienza Yehowa bua kuajikija.b
17. Mmushindu kayi udi Yehowa utuambuluisha padibu batukengesha?
17 Tudi bamanye ne: bu mutshidi Satana muikale “mukokeshi wa buloba ebu,” netutuilangane anu ne malu mabi. Kadi Yehowa udi utuambuluisha ne mmulaye bua kubutula Satana ne kujikija malu mabi onso. (Yone 12:31) Tshilejilu, udi utuambila mu Bible tshidi tshikebesha makenga ne mudiye utabalela bantu badibu bakengesha. (Mis. 34:17-19) Yehowa mmutulongeshe ku diambuluisha dia Muanende tshitudi ne bua kuenza padibu batuenzela tuetu anyi bantu bakuabu malu mabi, ne mukadi Bukalenge buende pa kujikija malu mabi musangu umue bua kashidi. (2 Pet. 3:13) Tutungunukayi ne kuyisha lumu luimpe lua Bukalenge ne tshisumi, bindile ne muoyo kuulu kuulu tshikondo tshiuwula buloba bujima ebu ne “kulumbuluisha kuakane ne buakane.”—Yesh. 9:7.
MUSAMBU WA 158 ‘Kadiakujanguluka nansha!’
a Tudi bashintulule amue mêna.
b Tangila kabidi tshisakidila tshia A, kamutu ka bualu 24-27 mu broshire wa Nanga bantu ubavuije bayidi.