TSHIENA-BUALU TSHIA KULONGA 38
MUSAMBU WA 120 Idikija bupole bua Kristo
Nemeka bakuabu
‘Kuikala munemekibue nkuimpe kupite tshiamu tshia arjan ne tshia or.’ —NSU. 22:1.
LUNGENYI LUNENE
Netumone mudibi ne mushinga bua kunemeka bakuabu, ne mutudi mua kuenza nanku nansha padiku malu adi atupangisha bua kubanemeka.
1. Bua tshinyi bantu batu basanka bikole padibu babanemeka? (Nsumuinu 22:1)
KAKUYI mpata, utu usanka padi bantu bakunemeka. Bantu bonso batu basanka bikole padibu babanemeka. Ke bualu kayi Bible utu wamba ne: ‘Kuikala munemekibue nkuimpe kupite tshiamu tshia arjan ne tshia or.’—Bala Nsumuinu 22:1.
2-3. Bua tshinyi kabitu anu bipepele misangu yonso bua kunemeka bakuabu? Ntshinyi tshituamona mu tshiena-bualu etshi?
2 Kabitu anu bipepele misangu yonso bua kunemeka bakuabu to. Bumue bualu budi buenza bua kabikadi anu bipepele budi ne: tutu tumona bilema biabu. Bukuabu budi ne: tudi mu tshikondo tshidi bantu ba bungi kabayi banemekangana to. Kadi katuena ne bua kubafuana to, bualu Yehowa mmusue bua tunemeke “bantu ba mishindu yonso.”—1 Pet. 2:17.
3 Mu tshiena-bualu etshi, netumone tshidi kunemeka bakuabu kumvuija ne mutudi mua kunemeka 1) bena mu dîku dietu, 2) bena Kristo netu, ne 3) bantu badi kabayi Bantemu ba Yehowa. Netutambe kumona mutudi mua kubanemeka nansha padibi bikole.
TSHIDI KUNEMEKA BAKUABU KUMVUIJA
4. Kunemeka muntu kudi kumvuija ntshinyi?
4 Buebe wewe, kunemeka muntu kudi kumvuija tshinyi? Kanemu katu kamuenekela nangananga ku mushindu utudi tumona muntu ne utudi tumuenzela malu. Nunku kunemeka muntu kudi kumvuija kuenza malu adi aleja ne: tudi tumutua mushinga bua ngikadilu mimpe idiye nayi, bua bualu buimpe budiye muenze anyi bua mianzu idiye nayi. Kadi mbimpe kikale kanemu kalelela kadi kafumina mu muoyo.—Mat. 15:8.
5. Ntshinyi tshidi mua kutusaka bua kunemeka bakuabu?
5 Yehowa mmusue bua tunemeke bakuabu. Tshilejilu, udi utulomba bua tunemeke “bakokeshi badi ku mutu.” (Lomo 13:1, 7) Kadi pamuapa muntu udi mua kuamba ne: “Ndi nnemeka muntu anu padiye mukumbane bua meme kumunemeka.” Kuamba nanku nkuimpe anyi? Tuetu batendeledi ba Yehowa tudi bamanye ne: katuena tunemeka bantu anu bua malu adibu benza to, kadi mbualu tudi banange Yehowa ne basue kumusankisha.—Yosh. 4:14; 1 Pet. 3:15.
6. Tudi mua kunemeka muntu udi kayi utunemeka anyi? Umvuija. (Tangila kabidi tshimfuanyi.)
6 Bamue bantu badi mua kudiebeja ne: ‘Tudi mua kunemeka muntu udi kayi utunemeka anyi?’ Diandamuna didi ne: eyowa. Tumonayi bimue bilejilu. Mukalenge Shaula wakapuekesha muanende Yonatana milongo kumpala kua bantu. (1 Sam. 20:30-34) Kadi Yonatana yeye wakatungunuka anu ne kunemeka tatuende ne wakamuambuluisha mu mvita too ne dituku diakafuaye. (Ekes. 20:12; 2 Sam. 1:23) Muakuidi munene Eli wakabanda Ana ne: uvua mukuatshike maluvu. (1 Sam. 1:12-14) Kadi Ana yeye wakamuandamuna ne kanemu, nansha muvua bena Isalele bonso bamanye ne: Eli kavua unyoka bana bende bua malu abu mabi to; pabi bu muvuaye tatuabu ne muikale muakuidi munene bivua bikengela ne: abanyoke. (1 Sam. 1:15-18; 2:22-24) Bantu balume ba mu Atena bakapenda mupostolo Paulo, bamuamba muvuaye “muena biakulakula.” (Bien. 17:18) Nansha nanku, uvua anu ne kanemu pavuaye uyukila nabu. (Bien. 17:22) Bilejilu ebi bidi bileja ne: dinanga ditudi banange Yehowa ne dijinga ditudi nadi dia kumusankisha ke bidi mua kutusaka bua kunemeka bakuabu nansha padibi bikole. Mbanganyi batudi ne bua kunemeka? Bua tshinyi?
Yonatana wakatungunuka anu ne kunemeka tatuende, umuambuluisha mu mvita ne umuangata anu bu mukalenge nansha muvuaye mumupuekeshe milongo (Tangila tshikoso 6)
NEMEKA BENA MU DÎKU DIENU
7. Bua tshinyi bidi mua kutukolela bua kunemeka bena mu dîku dietu?
7 Malu adi mua kutupangisha bua kubanemeka. Bu mutudi tusomba bikole ne bena mu mêku etu, tutu tufika ku dimanya ngikadilu yabu mimpe ne bilema biabu. Bamue ba kudibu badi mua kuikala ne masama anyi ne malu a bungi adi abatonda, bibafikisha ku dituenzela malu adi mua kutupangisha bua kubanemeka. Bakuabu badi mua kuenza tshintu anyi kuamba bualu budi mua kutunyingalaja. Padi bamue bena mu dîku kabayi banemeka bakuabu, bitu bikebesha matandu, bibapangisha bua kuenza malu mu buobumue, pabi bikengela ne: mu dîku diabu muikale muaba udi bantu mu ditalala. Tudi mua kufuanyikija dîku ne mubidi wa muntu. Mubidi wowu usama, bitupa biawu bidi mua kupanga kuenza mudimu bimpe. Bia muomumue, bena mu dîku bobu kabayi banemekangana, kabakuikala mu buobumue to. Bu mudiku mushindu wa kuondopa masama a bungi, kudi kabidi mushindu wa bena mu dîku kulonga mua kunemekangana.
8. Bua tshinyi mbimpe tuikale tunemeka bena mu dîku dietu? (1 Timote 5:4, 8)
8 Bua tshinyi tudi ne bua kubanemeka? (Bala 1 Timote 5:4, 8.) Paulo wakaleja mu mukanda wa kumpala uvuaye mufundile Timote mudi bena mu mêku ne bua kutabalelangana. Uvua mumvuije ne: tudi ne bua kupesha bena mu mêku etu bunême. Katuena tubapeshabu bienza anu bu dibanza tubafuta to, kadi mbualu tudi “balamate Nzambi,” mmumue ne: mbualu tudi bamunange ne ngumue mushindu wa kumutendelela. Yehowa ke udi muenze dîku. (Ef. 3:14, 15) Nunku patudi tunemeka bena mu mêku etu, tudi tunemeka Yehowa. (1 Tim. 5:4) Ebu ke bualu bunene budi butusaka bua kunemeka bena mu mêku etu.
9. Ntshinyi tshidi mulume ne mukaji mua kuenza bua kuleja ne: badi banemekangana? (Tangila kabidi bimfuanyi.)
9 Mua kubanemeka. Mulume udi unemeka mukajende, udi umunemeka padibu pa nkayabu ne padibu pa bantu. (Nsu. 31:28; 1 Pet. 3:7) Kena ne bua kumukuma, kumupuekesha milongo anyi kumufikisha ku didimona kayi ne mushinga to. Muanetu Ariela wa mu Argentine udi wamba ne: “Disama ditu mukajanyi nadi ditu imue misangu dimufikisha ku diamba mêyi atu anyingalaja bikole. Dîba dia buena adi, ntu mvuluka ne: bidiye muambe abi ki mbidi mu meji ende menemene to. Mêyi adi mu 1 Kolinto 13:5 atu angambuluisha bua kuyukila nende ne kanemu pamutu pa kufiika munda.” (Nsu. 19:11) Mukaji udi unemeka bayende, udi wakula bimpe bua bualu buende kumpala kua bakuabu. (Ef. 5:33) Kena umusendeka, umuseka, ne umutua mêna to; bualu mmumanye ne: tshikadilu tshia mushindu eu tshidi mua kunyanga dibaka diabu. (Nsu. 14:1) Muanetu wa bakaji mukuabu wa mu Italie udi wamba bua bayende utu ne malu amutonda bikole ne: “Kudi misangu intu mmona ne: bayanyi utu wela kalele bua mushindu utuye usamisha mutu bua malu kampanda. Kumpala, mushindu umvua nyukila nende ne mmutangila uvua uleja mumvua tshiyi mmunemeka. Kadi bu mungakabanga kusomba ne bantu bavua banemekangana, biakansaka bua kutuadija kumunemeka.”
Patudi tunemeka bena mu mêku etu, bidi bileja ne: tudi tunemeka Yehowa udi muenze dîku (Tangila tshikoso 9)
10. Ntshinyi tshidi bana mua kuenza bua kuleja ne: badi banemeka baledi babu?
10 Bana, tumikilayi mikenji idi baledi benu banuelela. (Ef. 6:1-3) Ikalayi ne kanemu panudi nuyukila nabu. (Ekes. 21:17) Pakulakajabu, mbimpe nudienzeje bua kubambuluisha ne kubatabalela bua kuleja munudi nubanemeka. Tuangatayi tshilejilu tshia María. Tatuende ki nNtemu wa Yehowa to. Pakatuadija tatuende kusama, biakamukolela bua kutabalela tatuende au bualu uvua umuenzela malu mabi. Udi wamba ne: “Ngakalomba Yehowa bua angambuluishe bua ndeje ne: mvua nnemeka tatuanyi. Ngakadiambila ne: bu mudi Yehowa undomba bua kunemeka baledi banyi, neangambuluishe anu bua kubanemeka. Mu kupita kua matuku, ngakalua kumona ne: mbimpe nnemeke tatu nansha yeye kayi mushintuluke to.” Patudi tunemeka bena mu mêku etu nansha bobu benza bilema, bidi bileja mutudi tunemeka Yehowa.
NEMEKA BENA KRISTO NEBE
11. Bua tshinyi bidi mua kutukolela bua kunemeka bena Kristo netu?
11 Tshidi mua kutupangisha bua kubanemeka. Bena Kristo netu batu badienzeja bua kutumikila tshidi Bible wamba. Kudi misangu idibu mua kutuenzela malu mabi, kutuelela meji mabi anyi kutunyingalaja. Tuetu ‘tshilumbu ne muntu,’ bidi mua kutukolela bua kumunemeka. (Kolos. 3:13) Ntshinyi tshidi mua kutuambuluisha bua kutungunuka ne kumunemeka?
12. Bua tshinyi mbimpe kunemeka bena Kristo netu? (2 Petelo 2:9-12)
12 Bua tshinyi tudi ne bua kubanemeka? (Bala 2 Petelo 2:9-12.) Mupostolo Petelo uvua muambe mu mukanda wende muibidi ne: bamue bena Kristo ba mu tshisumbu tshia mu bidimu lukama bia kumpala kabavua ne kanemu pavuabu bakula bua ‘bantu bavua ne butumbi,’ tuambe ne: bua bakulu to. Pavua banjelu ba lulamatu bamone bualu abu, tshiakenzabu ntshinyi? Bible udi wamba ne: ‘Bua kanemu kavuabu naku bua Yehowa,’ kabakabamba mêyi mabi musangu nansha umue to. Bualu ebu budi bukoka ntema yetu bikole! Banjelu bapuangane bavua badienzeje bua kubenga kuakula bibi bua bantu bena diditambisha abu. Kadi bakalekeela Yehowa malu mu bianza bua abalumbuluishe ne abatandishe. (Lomo 14:10-12; fuanyikija ne Yuda 9.) Banjelu bavua banemeke baluishi. Nunku bidi bitusaka bua kunemeka bena Kristo netu badi banange Yehowa. Tudi ne bua kuenza muetu muonso bua kubanemeka. (Lomo 12:10) Patudi tubanemeka, bidi bileja ne: tudi tunemeka Yehowa.
13-14. Ntshinyi tshitudi mua kuenza bua kuleja ne: tudi tunemeka bena mu tshisumbu? Fila tshilejilu. (Tangila kabidi bimfuanyi.)
13 Mua kubanemeka. Bakulu, dienzejayi bua kulongesha bakuabu ne dinanga. (Filem. 8, 9) Nuenu nukeba kubela muntu, mubelayi ne dîyi dimpe, kanumubedi panudi ne tshiji to. Bana betu ba bakaji, nuenu kanuyi bena mianda, kanuyi nujanangana ne kanuyi nushiminyinangana malu, nebiambuluishe bena mu tshisumbu bua kunemekangana. (Tito 2:3-5) Tuetu tutumikila malu adi bakulu batuambila ne tubaleja dianyisha bua mudimu mukole udibu benza bua kulombola bisangilu, kulongolola malu bua mudimu wa kuyisha, ne bua kuambuluisha bantu badi ‘benda basesuka mu njila,’ nebileje ne: tudi tubanemeka.—Gal. 6:1; 1 Tim. 5:17.
14 Umue musangu, biakakolela muanetu wa bakaji Rocío bua kunemeka mukulu uvua mumupeshe mubelu. Wakamba ne: “Ngakumvua tshiji bualu mvua mumone ne: kavua mumbele ne dîyi dimpe to. Nkavua ngakula bibi bua mukulu au pamvua kumbelu. Kadi mvua ngenza bua muntu kamonyi ne: mvua mumufiikile munda to. Bu mumvua meme mmona ne: kavua anu musue kungambuluisha, ngakabenga kumuteleja.” Tshiakambuluisha Rocío ntshinyi? Udi wamba ne: “Pangakabala 1 Tesalonike 5:12, 13 ngakamona ne: tshivua nnemeka mukulu au to. Ke kondo kanyi kubanga kumpisha. Ngakasambila Yehowa, kuenza ne makebulula mu mikanda yetu bua mpete malu avua mua kungambuluisha bua kulekela mmuenenu wa malu umvua nende. Ngakajingulula ne: tshilumbu katshivua kudi mukulu au to, meme ke uvua ne lutambishi. Ndi mufike mpindieu ku dimona ne: meme tshiyi ne didipuekesha, nebinkolele bua kunemeka bakuabu. Nansha muntshidi anu nduangana bua kunemeka bakuabu, ndi ndiumvua mu ditalala ne Yehowa.”
Tuetu tutumikila malu adi bakulu batuambila ne tubaleja dianyisha bua mudimu mukole udibu benza, nebileje ne: tudi tubanemeka (Tangila tshikoso 13-14)
NEMEKA BANTU BADI KABAYI BANTEMU BA YEHOWA
15. Bua tshinyi bidi mua kutukolela bua kunemeka bantu badi kabayi Bantemu ba Yehowa?
15 Tshidi mua kutupangisha bua kubanemeka. Patutu tuyisha, kudi misangu itutu tutuilangana ne bantu badi kabayi banange malu a Nzambi anyi a mu Bible. (Ef. 4:18) Bamue batu babenga bua kuteleja mukenji ututu tubatuadila bua bivuabu babalongeshe katshia ku buana buabu. Pamuapa bamue bena mudimu netu anyi balongi betu badi mua kuikala kabayi netu bimpe to, peshi tudi mua kuikala ne mfumuetu wa mudimu anyi mulongeshi wetu udi kayi wanyisha bitudi tuenza. Mu kupita kua matuku, tudi mua kulua kupanga kanemu kudi bantu ba nunku, katuyi tubenzela kabidi malu mimpe to.
16. Bua tshinyi mbimpe kunemeka bantu badi kabayi banji kuikala Bantemu ba Yehowa? (1 Petelo 2:12; 3:15)
16 Bua tshinyi mbimpe kubanemeka? Manya ne: Yehowa udi umona mushindu utudi tuenzela bantu badi kabayi Bantemu malu. Mupostolo Petelo wakavuluija bena Kristo ne: bienzedi biabu bimpe bivua mua kufikisha bamue bantu ku “ditumbisha Nzambi.” Ke bualu kayi wakabadimuija bua bikale ne “bupole ne kanemu kakole” pavuabu bumvuija bantu malu avuabu bitabuja. (Bala 1 Petelo 2:12; 3:15.) Nansha tuetu ne bua kumvuija malu atudi tuitabuja kumpala kua banzuji anyi kua muntu mukuabu kayi yonso, mbimpe tuikale anu ne kanemu. Mu bulelela, Yehowa udi umona bionso bitudi tuamba ne mushindu utudi tubiamba. Ebu mbualu bunene budi butusaka bua kuenzela bantu badi kabayi Bantemu ba Yehowa malu adi adi aleja ne: tudi tubanemeka.
17. Ntshinyi tshitudi mua kuenza bua kuleja ne: tudi tunemeka bantu badi kabayi Bantemu ba Yehowa?
17 Mua kubanemeka. Patudi tuyisha, katufikishi bantu ku didimona bashadile kutudi, kabayi ne mushinga anu bualu badi ne dimanya dikese dia malu a mu Bible to. Kadi mbimpe tubamone batupite tuetu, ne tuvuluke ne: mbantu ba mushinga mukole ku mêsu kua Yehowa. (Hag. 2:7; Filip. 2:3) Nunku, muntu yeye mutupende bua malu atudi tuitabuja, katumupendi petu anyi katumuambi mêyi mabi adi mua kumufiikisha munda to. (1 Pet. 2:23) Tuetu bamone ne: tudi bamuambe dîyi dibi, mbimpe tumulombe luse diakamue. Ntshinyi tshiudi mua kuenza bua kuleja ne: udi unemeka bena mudimu benu? Ikala muenji wa mudimu ne ikala wimanyina pa ngikadilu yabu mimpe ne ya banudi nuenzela mudimu. (Tito 2:9, 10) Wewe muikale ne bululame ne muikale muenji wa mudimu, bantu badi mua kukuanyisha anyi kubenga kukuanyisha, kadi manya ne: udi usankisha Nzambi.—Kolos. 3:22, 23.
18. Bua tshinyi mbimpe kunemeka bakuabu?
18 Bushuwa, tudi ne malu mimpe adi atusaka bua kunemeka bakuabu! Tudi bamone ne: patudi tunemeka bena mu mêku etu, bidi bileja ne: tudi tunemeka Yehowa udi muenze dîku. Patudi tunemeka bena Kristo netu, bidi bileja ne: tudi tunemeka Tatu wetu wa mu diulu. Patudi tunemeka bantu badi kabayi Bantemu ba Yehowa, tudi tubapetesha mushindu wa kutumbisha Nzambi wetu munene dimue dituku. Nansha bamue bantu bobu kabayi batunemeka tuetu, mbimpe tutungunuka anu ne kubanemeka. Bua tshinyi? Bualu Yehowa neatubeneshe. Mmulaye, wamba ne: “Nennemeke bantu badi bannemeka.”—1 Sam. 2:30.
MUSAMBU WA 129 Netushale anu bananukile
a Tudi bashintulule amue mêna.