“Nuenze malu onso bua butumbi bua Nzambi”

TUETU batendeledi ba Yehowa Nzambi badi badilambule kudiye, tudi ne bua kumutumbisha mu malu onso atudi tuamba ne atudi tuenza. Mupostolo Paulo wakaleja dîyi dinene didi mua kutulombola pakafundaye ne: “Nansha nuenu nudia anyi nunua, anyi nuenza bualu bukuabu kayi buonso, nuenze malu onso bua butumbi bua Nzambi.” (1 Kol. 10:31) Bualu ebu budi bulomba kulonda mikenji miakane ya Yehowa idi ileja mudiye kayi kalema. (Kolos. 3:10) Tudi ne bua kulua bidikiji ba Nzambi, bantu ba tshijila.​—Ef. 5:1, 2.

² Mupostolo Petelo wakafundila bena Kristo bualu ebu wamba ne: “Bu bana batumikidi, lekelayi kufumbibua kudi majinga anuvua nawu kumpala mu dipanga dienu, kadi bu Wa Tshijila uvua munubikile, nuenu bine nulue ba tshijila mu bikadilu bienu bionso, bualu mbafunde ne: ‘Nudi ne bua kuikala ba tshijila, bualu meme ndi wa tshijila.’” (1 Pet. 1:14-16) Anu bu mu Isalele wa kale, badi balomba bena Kristo bonso bua kuikala bakezuke. Mbuena kuamba ne: badi ne bua kuikala kabayi katoba, kabayi banyanguke ne malu mabi ne lungenyi lua bena panu to. Nunku mbabateke ku luseke bua mudimu wa tshijila.​—Ekes. 20:5.

³ Tudi tushala ba tshijila patudi tulonda mikenji ya Yehowa ne mêyi ende manene bidi Mifundu minsantu ileja patoke. (2 Tim. 3:16) Ku diambuluisha dia dilonga dia Bible, tuakamanya Yehowa ne mikenji yende, kutusemejabi kudiye. Dilonga dietu dia Bible diakatuleja mudibi ne mushinga bua kukeba tshia kumpala Bukalenge bua Nzambi ne kuvuija dienza disua dia Yehowa tshintu tshia mushinga mukole mu nsombelu wetu. (Mat. 6:33; Lomo 12:2) Kuenza nunku kuvua kutulombe bua kuvuala bumuntu bupiabupia.​—Ef. 4:22-24.

BUKEZUKE BUA MU NYUMA NE BUA MU BIKADILU

⁴ Kutumikila mikenji miakane ya Yehowa kakutu anu kutekete to. Muluishi wetu Satana Diabolo udi ukeba kutumbusha mu njila wa bulelela. Buenzeji bubi bua bena panu, ne dipanga bupuangane dietu bitu imue misangu bitukoleshila malu. Kuenza malu bilondeshile didilambula dietu kudi kutulomba bua kuluangana mvita ya mu nyuma bikole. Bible udi utuambila bua kubenga kukema patudi tupeta ntatu anyi buluishi. Netuikale ne bua kukenga bua buakane. (2 Tim. 3:12) Tudi ne bua kusanka patudi tupeta ntatu bualu idi ijadika mutudi tuenza disua dia Nzambi.​—1 Pet. 3:14-16; 4:12, 14-16.

⁵ Nansha muvua Yezu mupuangane, wakalonga ditumikila mu makenga akapetaye. Musangu nansha umue kakapona mu mateta a Satana anyi kupeta majinga a pa buloba to. (Mat. 4:1-11; Yone 6:15) Yezu kavua muele meji musangu nansha umue bua kulekela Nzambi to. Nansha muvua lulamatu luende lumukebele lukinu lua ba pa buloba, wakalamata anu mikenji miakane ya Yehowa. Matuku makese kumpala kua kufuaye, wakadimuija bayidi bende ne: ba pa buloba nebabakine pabu. Katshia anu tshikondo atshi, bayidi ba Yezu mbapete ntatu ya bungi, kadi badi ne bukole bualu mbamanye ne: Muana wa Nzambi wakatshimuna ba pa buloba.​—Yone 15:19; 16:33; 17:16.

⁶ Bua tuetu kubenga kuikala ba pa buloba, tudi ne bua kulonda mikenji miakane ya Yehowa anu muvua Mfumuetu muenze. Pa kumbusha dibenga kubuelakana mu malu a tshididi ne a dijinga kushintulula malu, tudi ne bua kubenga kabidi bikadilu bibi bia pa buloba. Tudi tulonda mubelu udi mu Yakobo 1:21 eu ne muoyo mujima: “Umbushayi bukoya buonso ne bualu bubi buonso, ne itabayi ne bupole buonso dibueja dia dîyi munda muenu didi mua kunupandisha.” Tuetu tudilongela ne tubuela mu bisangilu, tudi mua ‘kubueja dîyi’ dia bulelela mu lungenyi ne mu muoyo wetu, ne katuakutuadija mene kujinga malu a pa buloba to. Muyidi Yakobo wakafunda ne: “Kanuena bamanye ne: bulunda ne malu a panu budi lukuna ne Nzambi anyi? Ke bualu kayi, muntu yonso udi musue kuikala mulunda wa malu a panu udi udivuija muena lukuna wa Nzambi.” (Yak. 4:4) Bua bualu ebu, Bible udi utubela bikole bua kulonda mikenji miakane ya Yehowa ne kubenga kubuelakana ne ba pa buloba.

⁷ Dîyi dia Nzambi didi ditubela bua katubuelakanyi mu bikadilu bibi bia bundu ne bia malu a masandi to. Didi dituambila ne: “Masandi ne malu a bukoya a mishindu yonso anyi lukuka kabitedibu nansha munkatshi muenu, anu bu mudibi bikumbanyine bansantu.” (Ef. 5:3) Nunku katuena mua kulekela meji etu ashala mimanyine pa malu a busenji, a bundu anyi pa mineku mibi; ne katuena ne bua kuikala tuyukila malu a nanku to. Tuetu tuenza nanku, tudi tuleja mutudi basue kulonda mikenji ya Yehowa ya bikadilu bilenga idi miakane ne mikezuke.

MANKENDA A MUBIDI

⁸ Pa kumbusha kuikala bakezuke mu nyuma ne mu bikadilu, bena Kristo mbamanye ne: bidi ne mushinga bua kuikala kabidi bakezuke ku mubidi. Mu Isalele wa kale, Nzambi wa tshijila uvua mulombe bua balame tshitudilu ne mankenda. Tudi petu ne bua kuikala ne mankenda bua Yehowa “kamonyi tshintu tshibi” munkatshi muetu.​—Dut. 23:14.

⁹ Mu Bible, bunsantu ne mankenda a mubidi bidi bitamba kuenda pamue. Tshilejilu, Paulo wakafunda ne: “Bana betu bananga, bu mutudi ne milayi eyi, tudilengeje ku dinyanguka dionso dia mubidi ne dia nyuma, tuvuija dikala dietu ba tshijila dipuangane mu ditshina dia Nzambi.” (2 Kol. 7:1) Nunku bena Kristo balume ne bakaji badi ne bua kudienzeja bua kuikala ne tshibidilu tshia kuowa mâyi ne kusukula bilamba biabu bua kulama mibidi yabu ne mankenda. Nansha mudi nsombelu mishilangane muaba ne muaba, tudi anu mua kukeba nsabanga ne mâyi bikumbane bua mibidi yetu ne ya bana betu yikale ne mankenda.

¹⁰ Mbatumanye bikole muaba utudi bualu tutu tuyisha. Padi nzubu wetu ne mankenda ne mulongolola bimpe munda ne pambelu, udi ufila bumanyishi buimpe kudi bena mutumba. Ebu mbualu budi butangila dîku dijima. Bana betu ba balume badi ne bua kutabalela mankenda a nzubu ne nyungulukilu wende bikole, bamanye ne: kulama nzubu ne lupangu bimpe ne mankenda kudi kufila bumanyishi kudi bantu bakuabu. Padi bamfumu ba mêku benza nunku ne balombola malu a mu nyuma, badi baleja mudibu balombola ba mu nzubu muabu bimpe. (1 Tim. 3:4, 12) Bana betu ba bakaji badi pabu ne bujitu bua kutabalela mbanza yabu, nangananga munda mua nzubu. (Tito 2:4, 5) Bana bakolesha bimpe badi pabu badilama bimpe ne balama muaba udibu balala ne mankenda. Nunku dîku dijima didi dienza mudimu pamue bua kuikala ne bibidilu bimpe bia mankenda bidi bipetangana ne nsombelu utuikala nende mu Bukalenge bua Nzambi.

¹¹ Batendeledi ba Yehowa ba bungi lelu batu baya mu bisangilu ne mashinyi ne mioto anyi ne makalu. Miaba mikuabu bidi bikengela mashinyi anyi makalu bua kuya mu buambi. Mashinyi ne makalu aa adi ne bua kuikala ne mankenda ne malongolola bimpe. Nzubu yetu, mashinyi etu ne makalu etu bidi ne bua kuleja ne: tudi bantu ba Yehowa badi bakezuke ne ba tshijila. Bualu ebu budi butangila kabidi tshibuta tshietu tshia buambi ne Bible wetu.

¹² Mvuadilu wetu ne ndengejilu wetu wa mubidi bidi ne bua kuikala biumvuangana ne mêyi manene a Nzambi. Tshilejilu, katuena mua kuya kumonangana ne muntu munene bavuale bilamba kabiyi biakaja bimpe to. Bikalabi nanku bua bantu, netuambe tshinyi bua Yehowa patudi tuleja mpala wende mu buambi anyi patudi kumpala kua bantu mu bisangilu! Ndengejilu wetu wa mubidi ne mvuadilu wetu bidi mua kusaka bakuabu bua kuanyisha ntendelelu wa Yehowa anyi kumubenga. Mbimpe kuikala ne budipuekeshi ne kanemu kumpala kua bakuabu. (Mika 6:8; 1 Kol. 10:31-33; 1 Tim. 2:9, 10) Nanku patudi tudilongolola bua kuya mu mudimu wa buambi anyi mu bisangilu, mu mpuilu ne mu mpungilu, katupu muoyo tshidi Bible wamba bua mankenda a mubidi ne tshimuenekelu tshimpe to. Tudi basue kutumbisha Yehowa misangu yonso ne kuleja mutudi tumunemeka.

¹³ Ke mudibi kabidi patudi tuya kumona biro bidi bilombola mudimu wetu wa buloba bujima anyi Betele wa Bantemu ba Yehowa. Kupu muoyo ne: dîna Betele didi diumvuija “Nzubu wa Nzambi.” Nanku tudi ne bua kuvuala ne kuenza malu anu bu patutu tuya mu bisangilu ku Nzubu wa Bukalenge.

¹⁴ Nansha patudi tujinga kuya kupitshisha kapepe, tudi ne bua kutabalela mvuadilu wetu ne ndengejilu wetu wa mubidi. Tudi mua kudiebeja ne: ‘Ndiku mua kumvua bundu bua kuyisha padi mpunga umueneka bua mvuadilu wanyi anyi?’

DIJIKIJA LUTETUKU DIMPE

¹⁵ Dikisha ne dijikija lutetuku bidi ne mushinga bua kuikala ne nkatshinkatshi ne makanda a mubidi mimpe. Umue musangu Yezu wakalomba bayidi bende bua kuyabu nende pa nkayabu bua ‘kuikisha ndambu.’ (Mâko 6:31) Kuikisha ne kujikija lutetuku mu mushindu muimpe kudi mua kutupetesha disulakana. Kudi mua kutupeshilula bukole bua tumone mua kuenza midimu yetu ya pa tshibidilu bimpe.

¹⁶ Bu mudiku mishindu ya bungi ya dijikija lutetuku lelu, bena Kristo badi ne bua kuikala ne meji a Nzambi padibu basungula malu adibu benza. Nansha nanku, dipitshisha kapepe kadiena ne mushinga wa bungi menemene to. Bible ukavua mutudimuije ne: mu “matuku a ku nshikidilu,” bantu bavua ne bua kuikala “banangi ba masanka pamutu pa kuikala banangi ba Nzambi.” (2 Tim. 3:1, 4) Mishindu ya bungi idibu bamba mudiyi ya dijikija nayi lutetuku mmibi menemene bua bantu badi basue kutumikila mikenji miakane ya Yehowa.

¹⁷ Bena Kristo ba kumpala bavua ne bua kuepuka nsombelu mubi wa dikeba masanka uvuaku. Mu bipalu bia manaya bia bena Lomo, bantu bavua bajikija lutetuku pavuabu baya kumona muvua bakuabu bakenga. Tshikisu, dishipangana ne tshiendenda tshia masandi bivua bitule bipuwe mu dijikija lutetuku dia bantu, kadi bena Kristo ba kumpala bobu bavua babenga malu a nanku. Mishindu ya bungi ya dijikija lutetuku idiku lelu eu idi payi ne malu a muomumue, ne idi kabidi ijula majinga mabi. Tudi ne bua ‘kuikala badimuke bikole’ mutudi tuenda. Tudi tuenza nanku patudi tubenga kujikija lutetuku mu mushindu mubi. (Ef. 5:15, 16; Mis. 11:5) Nansha mushindu wa kupitshisha kapepe wowu kawuyi mubi, bantu badi muaba au badi mua kuenza malu adi kaayi manyishibue.​—1 Pet. 4:1-4.

¹⁸ Kudi mishindu mimpe ya didiolola ne dijikija lutetuku idi mua kusankisha bena Kristo. Ba bungi mbapete masanka bua mudibu balonde mibelu ya mu Bible ne ngenyi idi mu mikanda yetu.

¹⁹ Misangu mikuabu, badi mua kubikila mêku a bungi kua muanetu kampanda bua kukolesha bulunda. Anyi badi mua kubikila bana betu ba balume ne ba bakaji mu tshibilu tshia dibaka anyi mu tshibilu tshikuabu. (Yone 2:2) Tshidibi, bantu badi balongolola bibilu ebi badi ne bujitu bua malu onso enzekamu. Nanku bidi bikengela kuikala ne budimu padi bantu ba bungi badisangisha kaba kamue. Disanka ditu miaba eyi ndifikishe bamue ku dinekesha bafika too ne ku dienza malu adi kaayi makanyine bena Kristo bu mudi kudia ne kunua kupitshisha, anyi mene kuenza mpekatu kampanda munene. Ke bualu kayi bena Kristo badimuke mbamone mudibi ne mushinga bua kukepesha bungi bua bantu ne mêba adi bibilu ebi bienza. Bikalamu maluvu makole, badi ne bua kuanua pa nnuinu. (Filip. 4:5) Nuenu benze muenu muonso bua disomba dienu pamue dikale dimpe ne dinukolesha mu nyuma, kanuakuangata maluvu ne biakudia ne mushinga wa bungi to.

²⁰ Mbimpe kuikala bakididi ba benyi. (1 Pet. 4:9) Patudi tubikila bena Kristo netu bua kudia, kunua, kudiolola anyi bua kukolesha bulunda, katuena mua kupua bana betu badi kabayi ne mushindu muoyo to. (Luka 14:12-14) Bobu batubikile, tudi ne bua kuenza malu adi apetangana ne mubelu udi mu Mâko 12:31. Mbimpe kuleja dianyisha misangu yonso bua muoyo muimpe wa bakuabu.

²¹ Bena Kristo badi basanka bua bintu bia bungi bidi Nzambi mubapeshe ne bua mudibu bamanye ne: badi mua ‘kudia, kunua ne kupetela disanka mu mudimu wabu wonso mukole.’ (Muam. 3:12, 13) Padi aba badi babikilangana ne aba badibu babikile ‘benza malu onso bua butumbi bua Nzambi,’ nebavuluke bikondo ebi, basanka bua muvuabu bakoleshibue mu nyuma.

MALU A MU TULASA

²² Bana ba Bantemu ba Yehowa batu balonga malu mimpe a nshindamenu patubu baya mu tulasa. Batu bayamu bua kumanya kubala ne kufunda bimpe. Malu makuabu atubu balongesha mu tulasa atu ambuluisha bansonga bua kukumbaja bipatshila bia mu nyuma. Padibu benda balonga tulasa etu, badi badienzeja bikole bua ‘kuvuluka Mufuki wabu Munene’ padibu bateka malu a mu nyuma pa muaba wa kumpala.​—Muam. 12:1.

²³ Biwikala nsonga muena Kristo udi uya mu kalasa, udi ne bua kudimuka bua kubenga kulamakanangana ne bansonga ba mu bulongolodi ebu tshianana tshianana. (2 Tim. 3:1, 2) Bu mudi Yehowa utupesha mibelu idi mua kutukuba, kudi malu a bungi audi mua kuenza bua kuepuka buenzeji bua bena mu bulongolodi ebu. (Mis. 23:4; 91:1, 2) Nunku londa mibelu ya Yehowa bua kuepuka njiwu.​—Mis. 23:5.

²⁴ Bua kubenga kubuelakana mu malu a panu, bansonga bena Kristo ba bungi batshidi balonga batu babenga kubuelakana mu malu onso atu enzeka panyima pa mêba a kalasa. Kabiakuikala bipepele bua balongi benu ne balongeshi kumvuabu tshinudi nuabengela to. Kadi kusankisha Nzambi ke kudi ne mushinga. Bidi bikengela kuenza mudimu ne kondo kebe ka muoyo kalongesha kudi Bible ne kushala anu mupangadije bua kubenga kubuelakana mu manaya a ditembangana a bena mu bulongolodi ebu anyi malu a buena ditunga. (Gal. 5:19, 26) Nuenu bansonga, nudi mua kulamata ku mikenji miakane ya Yehowa nuenu nuteleja mibelu ya mu Bible ya kudi baledi benu bena Kristo, ne nusomba ne balunda bimpe ba mu tshisumbu.

MUDIMU WA BIANZA NE BALUNDA

²⁵ Bible udi ulomba bamfumu ba mêku bua kukumbaja majinga a ba mu nzubu muabu. (1 Tim. 5:8) Nansha nanku, bu mudibu batendeledi ba Nzambi, mbamanye ne: midimu ya bianza idi ilua panyima pa dikeba tshia kumpala malu a Bukalenge. (Mat. 6:33; Lomo 11:13) Padibu balamata anu Nzambi nkayende ne basanka ne biakudia ne bilamba bidibu nabi, badi bepuka tunyinganyinga ne buteyi bidi bifumina ku dikeba dia bintu bia ku mubidi.​—1 Tim. 6:6-10.

²⁶ Bena Kristo bonso badi badilambule kudi Nzambi badi benza midimu ya bianza kabena ne bua kupua mêyi manene a mu Bible muoyo to. Kupeta bitudi nabi dijinga mu njila milulame kudi kumvuija kubenga midimu idi ibengangana ne Dîyi dia Nzambi anyi ne mikenji ya mbulamatadi. (Lomo 13:1, 2; 1 Kol. 6:9, 10) Tudi kabidi ne bua kumanya njiwu idi malunda mabi mua kutukebela. Bu mutudi basalayi ba Kristo, katuena ne bua kudibuejakaja mu malu a bungenda adi ashipa mikenji ya Nzambi, anyanga buena Kristo buetu anyi adi mua kutukulula mu nyuma to. (Yesh. 2:4; 2 Tim. 2:4) Tudi kabidi ne bua kukosa malanda onso ne “Babilona Munene,” muluishi wa ntendelelu wa Nzambi.​—Buak. 18:2, 4; 2 Kol. 6:14-17.

²⁷ Kutumikila mikenji miakane ya Nzambi nekutuepule ku dibenga kuendela mushinga anyi kukoka ntema ya bantu ku malu kampanda adi atutangila tuetu nkayetu miaba yetu ya ntendelelu. Tshipatshila tshinene tshitudi tudisangishila ne bena Kristo netu mu bisangilu, mu mpuilu ne mu mpungilu ntshia kutendelela anu Yehowa. Tudi tudia ku mêsa ende a tshijila ne ‘tukankamijangana.’ (Lomo 1:11, 12; Eb. 10:24, 25) Didisangisha dietu edi didi ne bua kushindamena anu pa malu a mu nyuma.

TUIKALAYI MU BUOBUMUE NE BENA KRISTO NETU

²⁸ Mikenji miakane ya Yehowa idi kabidi ilomba batendeledi bende bua “kulama buobumue bua nyuma mu tshisuikidi tshia buobumue tshia ditalala.” (Ef. 4:1-3) Pamutu pa kukeba anu bua kudisankisha, muena Kristo yonso udi uditatshisha bua kuenzela bakuabu malu mimpe. (1 Tes. 5:15) Kakuyi mpata, ke tshiudi mudimuene mu tshisumbu tshienu. Nansha tuetu bikale ba dikoba kayi, ba ditunga kayi, babanji anyi bapele, balonge anyi katuyi balonge, tuetu bonso tudi tulonda mikenji miakane ya muomumue. Nansha bantu badi kabayi Bantemu mbamone pabu ngikadilu wa pa buende udi nende batendeledi ba Yehowa eu.​—1 Pet. 2:12.

²⁹ Mupostolo Paulo wakakula kabidi bua tshisuikidi tshia buobumue etshi pakafundaye ne: “Kudi mubidi umue ne nyuma umue, anu bu munuvua babikidibue mu ditekemena dimue dia dibikidibua dienu; Mukalenge umue, ditabuja dimue, dibatiza dimue; Nzambi umue ne Tatu wa bonso udi ku mutu kua bonso, wenzeja malu ku butuangaji bua bonso ne mu bonso.” (Ef. 4:4-6) Mêyi aa adi atusaka bua kuikala mu buobumue. Nanku bidi bilomba bua kumvua malongesha a nshindamenu a mu Bible ne makuabu adi makole, ne kuitaba bumfumu butambe bunene bua Yehowa. Bushuwa, Yehowa mmupeshe batendeledi bende muakulu mukezuke wa bulelela, ubambuluisha bua kumuenzela mudimu dikaya dituangane ne dikaya dikuabu.​—Sef. 3:9.

³⁰ Buobumue ne ditalala bidi mu tshisumbu tshia bena Kristo bidi bikolesha batendeledi ba Yehowa bonso. Tudi bamone mudi mêyi a Yehowa aa makumbane: “Nembateke mu buobumue, bu mikoko mu tshikumbi.” (Mika 2:12) Tuikalayi tulonda mikenji miakane ya Yehowa bua kulama buobumue ne ditalala.

³¹ Bantu badibu bitabe mu tshisumbu tshia Yehowa tshikezuke mba diakalenga. Kubikidibua ku dîna dia Yehowa nkupite bualu kayi buonso butudi mua kudipangisha. Bua kulama malanda etu a mushinga mukole ne Yehowa, tudi ne bua kuenza muetu muonso bua kulonda mikenji yende miakane ne kuyimanyisha bakuabu.​—2 Kol. 3:18.