Udi mumanye anyi?

Mmunyi muvua muntu upeta mazuwa a kuenza nawu luendu kale?

MU MATUKU a mupostolo Paulo, kakuvua nangananga mazuwa avua ambula bantu to. Bua kupeta mazuwa, bivua bikengela kuebeja ni kuvua mazuwa a bangenda (a mabuki) avua aya muaba uvua muntu ukeba kuya, ne bikala benawu bavua bitaba bua kuambula bantu. (Bien. 21:2, 3) Muntu uvua mua kuangata nansha mazuwa avua kaayi aya kuvuaye uya menemene to. Nunku miaba mishilashilangane ivua mazuwa avuaye muangate au atudila, uvua mua kukeba makuabu avua mua kumufikisha pabuipi ne kuvuaye uya.​—Bien. 27:1-6.

Kuvua bikondo kampanda mu tshidimu bivuabu benza ngendu ya pa mâyi, ne mazuwa kaavua atuka dîba kampanda dimanyike to. Bendeshi bavua mua kuladikija luendu luabu pavua kuulu kubi anyi bua buôwa bua bitabataba kampanda. Tshilejilu, kabavua batuka pavuabu bamona bimanyinu bibi, bu mudi pavua tshikololo tshididila kuulu pa nshinga ya ku mazuwa, anyi pavuabu bamona mazuwa matshibuke, mikale ku muelelu wa mâyi. Bendeshi bavua bababidila mpepele mimpe, nunku pavuaku lupepele luimpe, bavua batuka. Pavua muntu upeta mazuwa avua mua kumuambula, uvua uya ne mabuki ende bua kusombela pabuipi ne dilobo, ushala muindile lubila lua dituka diawu.

Mumanyi kampanda wa malu a kale diende Lionel Casson udi wamba ne: “Bavua bapepeje malu mu tshimenga tshia Lomo bua bantu kabikadi batua eku batua eku benda bakeba mazuwa a kuenza nawu ngendu to. Dilobo diabu divua muaba utu mâyi a musulu wa Tibre adiela mu mbuu. Mu tshimenga tshia Ostie tshivua pabuipi apu, muvua tshipapu tshinene tshinyunguluka kudi biro bia bungi. Biro bia bungi bivua muaba au bivua bia bantu bavua bafikisha bintu mu malobo mashilashilangane. Ba mu tshimenga tshia Narbonne [mu France lelu] bavua ne biro bimue, ba mu tshimenga tshia Carthage [mu Tunisie lelu] bavua pabu ne bimue, . . . ne bakuabu kabidi bavua ne biabu. Nunku muntu yonso uvua ujinga kuenza luendu pa mâyi uvua anu uya kuebeja ku biro bia tshimenga kayi tshionso tshivua tshisanganyibua mu njila uvuaye ne bua kuyila.”

Ngendu ya pa mâyi ivua ifikisha bantu lukasa kuvuabu baya, kadi ivua ne yayi njiwu. Mu ngendu ya Paulo ya bumisionere, mazuwa avua mabatshibukile misangu ya bungi.​—2 Kol. 11:25.