Udi mua kutantamena diteketa mu maboku!

MUENA meji mukuabu wakafunda ne: “Wewe mutekeshe mu maboko dituku diudi mu dikenga, kuakuikala kabidi ne bukole.” (Nsumuinu 24:10, MMM) Udi mua kuitaba tshidi mêyi aa amba biwikala ukadiku mutekete mu maboko dikuabu dituku.

Muntu yonso utu uteketa ku muoyo imue misangu. Muntu udi mua kuteketa mu maboko munda mua dituku dimue anyi abidi ne panyima bijika. Kadi padi muntu ne tunyinganyinga tukole anyi njiya, udi mua kushala nabi mutanshi mule. Bamue bena Kristo bavua ne lulamatu bidimu bia bungi mbalue kuteketa mu mikolo bibi menemene, bafika too ne ku dilekela kubuela mu bisangilu ne kuyisha.

Biwikala udiumvua mutekete mu mikolo, kolesha muoyo. Basadidi ba Nzambi ba kale bavua ne lulamatu bakatantamena diteketa ku muoyo. Yehowa udi mua kukuambuluisha bua wewe pebe kukola ku muoyo.

Padi bakuabu bakubungamija

Kuedi meji ne: kabadia kukuamba dîyi dibi anyi kukuenzela bualu bua bukunyingalaja nansha. Kadi, udi mua kubenga kulekela mapanga a bakuabu akupangisha bua kuenzela Yehowa mudimu. Bikala muntu mukubungamije, udi mua kukonkonona mushindu uvua Hana (mamuende wa Samuele) mujikije lutatu luvua lumutekeshe ku muoyo, bidi mua kukuambuluisha pebe.

Hana uvua ujinga kulela ne muoyo mujima, kadi pende uvua muikale nkumba. Mukenenda Penina, ukavua yeye mulele bana. Pamutu pa kumvuila Hana luse bua muvuaye nkumba, Penina uvua umumona bu muluishi ne umuambamba mêyi mabi, ke pavua Hana ‘anu udila, kayi udia.’​—1 Samuele 1:2, 4-7.

Dimue dituku Hana kuya ku tabernakle (ntenta wa kusambakena) bua kusambila. Muakuidi munene wa Isalele Eli kumonaye mishiku ya Hana inyunga. Bu muvuaye kayi mumanye ne: Hana uvua usambila, Eli wakela meji ne: mmukuatshike maluvu. Ke kumuebejaye ne: “Wewe neukuatshike maluvu musangu bule munyi? Umushe maluvu ebe.” (1 Samuele 1:12-14) Mmunyi muvua Hana ne bua kuikala mudiumvue? Pende uvua mulue ku tabernakle bua kukola ku mutshima. Kavua mua kutekemena se: bavua mua kumubanda nunku kudi umue wa ku bantu banene ba mu Isalele to!

Bualu ebu buvua mua kutekesha kabidi Hana bikole ku muoyo. Uvua mua kumbuka ku tabernakle aku diakamue uya wenda uditshipa ne: tshiena mua kudiataku kabidi too ne pikala muakuidi munene Eli katshiyiku. Kadi, Hana yeye uvua wangata malanda ende ne Yehowa ne mushinga wa bungi. Uvua mumanye ne: bu yeye mudidinga muenze nanku, Yehowa kavua mua kusanka to. Ntenta wa kusambakena uvua muaba wa ntendelelu mulelela. Yehowa uvua mutekaku dîna diende. Yehowa wakateka Eli muleji-mpala wende nansha muvuaye mupange bupuangane.

Diandamuna dia kanemu diakafila Hana bua bualu buvua Eli umubanda nabu ntshilejilu tshilenga kutudi tuetu lelu. Hana kakitaba bua bamubande ne bualu bua dishima to, kadi wakandamuna ne kanemu ka bungi, wamba ne: ‘Nansha mukalenge wanyi, ndi mukaji udi ne mutshima munyingalale; tshiakanua mvinyo anyi maluvu makole; kadi ngakuambila Yehowa malu onso adi mu mutshima wanyi. Kubadi muntu webe mukaji bu muntu mubi; ngakuamba meyi aa bualu bua kunyingalala kuanyi ne kutatshishibua kuanyi kuakutamba.’​—1 Samuele 1:15, 16.

Hana wakumvuija bualu buvuaye nabu anyi? Eyowa! Kadi, uvua ne budimu pakakulaye ne Eli, kakateta bua kumuamba bua bualu buvuaye mumubande nabu nansha. Eli pende wakamuandamuna ne dîyi dimpe ne: ‘Ya biebe talalaa, Nzambi wa Isalele umvue biende kulomba kuwakumulomba.’ Pakajika tshilumbu atshi, Hana ‘wakaya mu njila wende, wakadia bidia; mutshima wende kawakadi unyingalala kabidi.’​—1 Samuele 1:17, 18.

Ntshinyi tshidi muyuki eu mua kutulongesha? Hana kakajingakana bua kumvuija bimpe tshivua bualu buvua Eli mumvue bibi nansha, ne wakamumvuijabu ne kanemu kakole. Nenku wakashala ne malanda mimpe ne Yehowa ne Eli kabidi. Misangu mivule, kuyikidilangana kuimpe, kabidi ne ndambu wa bukalanga, bidi mua kupangisha tulumbulumbu tukese bua kulua bilumbu binene.

Tudi ne bua kumanya ne: bua tuetu kujikija dikokangana ne bakuabu bidi bitulomba tuetu bonso badi mu tshilumbu etshi kudipuekesha ne kuikala ne lungenyi lua kulekela amue malu. Biabenga muena Kristo nebe kuitaba bua nuenu kujikija dikokangana, udi mua kushiya bualu abu mu bianza bia Yehowa, mushindike ne: neakose tshilumbu atshi pa diende dîba ne mu wende mushindu.

Udi mujimije mudimu kampanda anyi?

Bamue mbabungame bua padibu balekele mudimu uvuabu banyisha bikole mu bulongolodi bua Nzambi. Bavua basue kuenzela bana babu mudimu, kadi pakumbukabu mu mudimu eu, bakumvua ne: kabavua kabidi ne mushinga kudi Yehowa anyi mu bulongolodi buende to. Bikalabi ne: ke muudi udiumvua, udi mua kupeta bujinguludi ku tshilejilu tshia mufundi mukuabu wa Bible: Mâko uvuabu babikila kabidi ne: Yone Mâko.​—Bienzedi 12:12.

Mâko wakaya ne Paulo ne Bânaba mu luendu luabu lua kumpala lua bu-misionere, kadi pakafikabu munkatshi mua njila, wakabashiya, kualukilaye ku Yelushalema. (Bienzedi 13:13) Panyima, Bânaba wakajinga bua kuya ne Mâko mu luendu lukuabu kabidi. Bible udi ulonda ne: kadi ‘Paulo wakelangana meji ne: ki mbimpe bia kuya ne muntu wakumuka watushiya mu Pampulia kayi muye netu ku mudimu.’ Bânaba kakamuteleja to. Bible udi utungunuka wamba ne: ‘Pakadibu ne mpata mikole, nunku [Paulo ne Bânaba] bakapanduluka, Bânaba wakangata Mâko, wakasabuka nende ku Kupulio. Kadi Paulo wakasungula Sila, wakaya.’​—Bienzedi 15:36-40.

Mâko uvua ne bua kuikala mumvue bibi menemene pakamanyaye ne: Paulo, mupostolo uvuabu banemeka, kavua musue kabidi bua kuenza nende mudimu, ne se: dikokangana bua tshilumbu tshiende ndifikishe Paulo ne Bânaba ku dipandulukangana. Tshilumbu atshi katshiakajikila anu apu to.

Paulo ne Sila bavua anu dijinga ne muntu wa kuikala kuenza nende ngendu. Pakafikabu mu Luseta, bakapeta muntu uvua mua kupingana Mâko, nsongalume diende Timote. Dîba adi Timote uvua mua kuikala mutambule kukavua anu bidimu bibidi anyi bisatu patupu. Kadi Mâko yeye ukavua mu tshisumbu tshia bena Kristo katshia anu ku ntuadijilu kuatshi, mutantshi mule menemene kumpala kua Paulo muine kubuelamu. Nansha nanku, Timote ke wakapeshabu mudimu mulenga au.​—Bienzedi 16:1-3.

Mâko wakumvua munyi pakamanyaye ne: bavua bamupingane kudi muana mutekete uvua ne dimanya dishadile kudi diende? Bible kêna muleje bualu ebu to. Kadi udi uleja ne: Mâko wakatungunuka ne kusadila Yehowa ne tshisumi. Wakasanka bua kuenza midimu ivuaye nayi. Nansha muvuaye kayi mua kuenza mudimu pamue ne Paulo ne Sila, wakaya ne Bânaba ku Kupulio, uvua musoko wa ba Bânaba. Mâko wakenza kabidi mudimu ne Petelo ku Babulona. Ku ndekelu, wakapeta mushindu wa kuenza mudimu ne Paulo, ne Timote kabidi, ku Lomo. (Kolosai 1:1; 4:10; 1 Petelo 5:13) Kunyima, Nzambi wakasaka Mâko bua kufunda umue wa ku Evanjeliyo inayi!

Kudi dilongesha dia mushinga mu bionso ebi. Mâko kakashala mubungame bikole bua mudimu uvuaye mujimije, kupangaye ne mua kuanyisha midimu ivuaye mushale nayi nansha. Mâko wakatungunuka ne kuenza bia bungi mu mudimu wa Yehowa, Yehowa pende wakamubenesha.

Nunku, biwikala mujimije mudimu kampanda mu tshisumbu, kuteketshi ku muoyo to. Wewe mutungunuke anu ne disanka diebe ne mutungunuke anu ne kuenza mudimu wa bungi, badi mua kukupesha midimu mikuabu. Kudi bia bungi bia kuenza mu mudimu wa Mukalenge.​—1 Kolinto 15:58.

Musadidi kampanda wa lulamatu udi uteketa ku muoyo

Ki mbipepele bua kuluangana mvita mikole ya ditabuja nansha. Imue misangu udi mua kuteketa ku muoyo. Pashishe udi mene mua kudiumvua mupile bua muudi mutekete ku muoyo, wamba ne: musadidi wa lulamatu wa Nzambi kêna ne bua kuteketa mu maboko to. Kadi tuanji kuakula bua Eliya, umue wa ku baprofete banene ba mu Isalele.

Pakumvua Izebele Mukalenge-mukaji wa Isalele (ntunga-mulongo munene wa ntendelelu wa Bâla) ne: muprofete Eliya uvua mushipe baprofete ba Bâla, wakapangadija bua kumushipa. Nansha mukavua Eliya mutuilangane ne baluishi banene bapite ne Izebele, kadi eu musangu wakateketa ku muoyo bikole, kujinga mene bua kufua. (1 Bakelenge 19:1-4) Mmunyi muvua bualu bua nanku mua kuenzeka? Uvua mupue tshintu tshimue muoyo.

Eliya uvua mupue muoyo bua kunyemena kudi Yehowa, Mpokolo wa bukole buende. Nnganyi uvua mupeshe Eliya bukole bua kubisha ku lufu muana uvua mufue ne bua kushipa baprofete ba Bâla? Yehowa ke wakamupeshabu. Kakuyi mpata, Yehowa uvua mua kumupesha kabidi bukole bua kubenga kutshina Mukalenge-mukaji Izebele bua muvuaye mumufikile munda.​—1 Bakelenge 17:17-24; 18:21-40; 2 Kolinto 4:7.

Muntu yonso eu utu anu ne dîba dituye wanji kudiumvua kayi mutambe kueyemena Yehowa bikole menemene to. Imue misangu, pamutu pa kukeba ‘meji adi afuma mu diulu’ bua kujikija bualu kampanda budi bukufikile, udi mua kubuangata ne lungenyi lua buntu anu bu muakenza Eliya. (Yakobo 3:17) Nansha nanku, Yehowa kakalekela Eliya bua dipanga kumueyemena edi dia katupa kîpi nansha.

Eliya wakanyemena ku Bê-sheba ne pashishe kuyaye mu tshipela muvuaye wela meji ne: muntu nansha umue kavua mua kumupeta. Kadi Yehowa wakamupeta. Wakamutumina muanjelo bua kumukolesha ku muoyo. Muanjelo wakapesha Eliya diampa ditshiumbukilaku mu mfulu bua kudiaye, ne mâyi matalale a yeye kunua. Pakikisha Eliya, muanjelo wakamulombola bua yeye kuenza luendu lua kilometre bu 300 mutangile ku Mukuna wa Holeba, kuvua Yehowa ne bua kumukoleshila kabidi.​—1 Bakelenge 19:5-8.

Ku Mukuna wa Holeba, Eliya wakamona tshilejilu tshia bukole bua Yehowa tshiakakolesha ditabuja diende. Pashishe, Yehowa wakamujadikila ne dîyi dikese ditekete ne: kavua nkayende to. Yehowa uvua nende, ne bana babu bakuabu 7 000 bavua kabidi nende nansha muvuaye kayi mubamanye. Ndekelu wa bionso, Yehowa wakamupesha mudimu wa kuenza. Yehowa kakabenga Eliya bua kikadi kabidi muprofete wende nansha!​—1 Bakelenge 19:11-18.

Diambuluisha didiku

Biwikala utu uteketa ku muoyo ku misangu, udi mua kumvua bimpe bu wewe mua kuikisha bimpe ndambu ne kudiaku biakudia bidi bidisha mubidi. Nathan H. Knorr (uvua mu Kasumbu Kaludiki ka Bantemu ba Yehowa too ne ku lufu luende mu 1977) wakamba umue musangu ne: ntatu minene itu misangu mivule ilua kumueneka bu mikese menemene padibu butshia padi muntu yeye mulale tulu tulenga butuku. Kadi padi lutatu lutungunuka anu kutungunuka, kulala tulu kakuena mua kutuambuluisha to, dîba adi udi dijinga ne diambuluisha bua kuluisha diteketa ku muoyo.

Yehowa wakatuma muanjelo bua kukolesha Eliya. Lelu, Nzambi udi utukankamijila kudi bakulu ne bena Kristo bakuabu bakole mu nyuma. Bakulu badi mua kulua bushuwa ‘tshisokomenu ku tshipepele.’ (Yeshaya 32:1, 2) Kadi bua buobu kukukankamija, semena kudibu. Nansha muvua Eliya mutekete ku muoyo bikole, wakaya ku Mukuna wa Holeba bua kumvua mibelu ya kudi Yehowa. Tutu tupeta mibelu idi itukankamija mu bisangilu bietu bia bena Kristo.

Patudi tuitaba diambuluisha ne tutantamena ntatu ne dikima, bu mudi dibungama anyi dijimija dia mudimu, tudi tuleja mutudi basungule bua kulamata luseke lua Yehowa mu tshilumbu tshikole tshidiku lelu. Ntshilumbu kayi atshi? Satana wakamba ne: bantu badi basadila Yehowa anu bua kupeta masanka. Satana kêna uvila bua se: netusadile Nzambi padi malu etu onso enda bimpe. Kadi udi wamba ne: netulekele kusadila Nzambi padi ntatu itukuata. (Yobo, nshapita 1 ne 2) Tuetu batungunuke ne kuenzela Yehowa mudimu katuyi tutenkakana nansha patudi batekete ku muoyo, tudi mua kuambuluisha Nzambi bua kupeshaye Diabolo diandamuna bua dimubanda diende dia dishima adi.​—Nsumuinu 27:11.

Hana, Mâko ne Eliya buonso buabu bavua ne ntatu ivua mianji kubapangisha disanka. Kadi bakayitantamena ne kusombabu bimpe. Yehowa udi mua kukuambuluisha wewe pebe bua kutshimuna anyi kutantamena diteketa ku muoyo!