25. Mmushindu kayi udi Yone umvuija bipeta biafuma ku dibundibua dia “tshitudilu tshia bansantu” kudi bantomboji, ne ebi bidi biumvuija tshinyi bua Satana?

²⁵ Satana neatshimune mu diteta dia ndekelu edi anyi? Nansha kakese​—neapangile mushindu udi dibunda dia Izalele wa mu nyuma kudi Gog wa ku Magog dipangila mu tshikondo etshi! (Yehezekele 38:18-23) Yone udi umvuija ne: “Kadi kapia kakapueka kafumina mu diulu ne kakabavingutula. Ne Diabolo uvua ubapambuisha wakedibua mu dijiba dia kapia ne dia sufre, mukavua nyama wa luonji ne muprofete wa dishima.” (Buakabuluibua 20:9b-10a) Pamutu pa kuedibua mu dijimba patupu, musangu eu, Satana, nyoka wa ku tshibangidilu, neazajibue, kuvingutudibua ne kuvuijibua tshianana kuenza bu mu kapia.

26. Bua tshinyi “dijiba dia kapia ne sufre” kadiena mua kuikala muaba wa makenga malelela?

²⁶ Tukadi bamanye se: “dijiba dia kapia ne sufre” ki mmuaba wa makenga malelela to. (Buakabuluibua 19:20) Bu Satana muikale wa kukengeshibuamu bikole tshiendelele, Yehowa uvua ne bua kumulama ne muoyo. Kuikala ne muoyo ndipa dia Nzambi, ki ndinyoka nansha. Lufu ndinyoka dia mpekatu, ne Bible udi uleja ne: bafue kabatu bumvua bisama. (Lomo 6:23; Muambi 9:5, 10) Tudi tubala kabidi pashishe ne: lufu mene pamue ne Hades, biakedibua mu dijiba dia kapia ne sufre. Bushuwa, lufu ne Hades kabiena mua kukengeshibua!​—Buakabuluibua 20:14.

27. Mmunyi mudi muanda wakenzekela Sodomo ne Gomore utuambuluisha bua kumvua miaku eyi: dijiba dia kapia ne sufre?

²⁷ Bionso ebi bidi bijadika ne: dijiba dia kapia ne sufre ntshimfuanyi. Kapia ne sufre bidi bituvuluija muvua Nzambi mubutule Sodomo ne Gomore bua mpekatu minene ya bimenga ebi. Pakakumbana tshikondo, “Yehowa wakalokesha sufre ne kapia bia kudi Yehowa, bifumine mu mawulu, pa Sodomo ne Gomore.” (Genese 19:24) Muanda wakenzekela bimenga ebi bibidi udi ubikidibua ne: “dinyokibua dia dilumbuluisha dia kapia ka kashidi.” (Yuda 7) Kadi, bimenga ebi bibidi kabiakakengeshibua tshiendelele to. Apo, biakumbushibua, kujimijibua kashidi pamue ne bantu babi bena mpekatu. Bimenga ebi kabienaku lelu’eu nansha, muntu nansha umue kêna mua kuamba muaba udibi bisanganyibua.

28. Dijiba dia kapia ne sufre ntshinyi, ne nku tshinyi kudidi dishilangane ne lufu, Hades ne dijimba?

²⁸ Mu diumvuangana ne muanda eu, Bible udi umvuija dijiba dia kapia ne sufre: “Etshi tshidi tshiumvuija lufu luibidi, dijiba dia kapia.” (Buakabuluibua 20:14) Mbimueneke patoke se: ntshintu tshimue ne Ngena uvua Yezu wamba, muaba udi bantu babi babutudibua kashidi, apo ki ngudibo bakengeshibua tshiendelele. (Matayi 10:28) Ndibutudibua dijima menemene kakuyi ditekemena dia dibiishibua ku lufu. Nunku, kudi nsapi anu bua lufu, Hades ne dijimba, kadi ki mbatele nsapi bua kunzulula dijiba dia kapia ne sufre. (Buakabuluibua 1:18; 20:1) Kadiakulekela bena lukanu badimu kashidi.​—Fuanyikija ne Mako 9:43-47.

Basubishibua munya ne butuku kashidi

29, 30. Yone udi wamba tshinyi bua Diabolo, nyama wa luonji ne muprofete wa dishima, ne mmunyi mutudi mua kumvua bualu ebu?

²⁹ Bua Diabolo ne nyama wa luonji ne muprofete wa dishima, Yone udi utuambila mpindieu ne: “Ne nebasubishibue munya ne butuku kashidi ne kashidi.” (Buakabuluibua 20:10b) Mbuena kuamba tshinyi? Anu bu mutukadi babimone, ki mbia meji to bua kuamba ne: bimfuanyi bu mudi nyama wa luonji, muprofete wa dishima, lufu ne Hades bidi bikengeshibua mu mushindu muena-dîna. Nenku, katuena ne kabingila nansha kamue bua kuitaba ne: Satana neakenge kashidi ne kashidi. Udi ne bua kubutudibua.

³⁰ Muaku wa tshiena-Greke mukudimuna apa ne: “kusubisha,” ba·sa·niʹzo, udi ne diumvuija dia kumpala dia “kuteta (biamu) ne mabue mafula,” anyi ne diumvuija dibidi dia “kukonkonona pa kukengesha.” (The New Thayer’s Greek-English Lexicon of the New Testament) Bilondeshile mianda mienzeke kumpala ne kunyima, ditumika ne muaku eu wa tshiena-Greke didi dileja ne: tshienzekela Satana netshikale, bua kashidi ne kashidi, bu tshijadiki tshia buakane ne buimpe bia bukokeshi bua Yehowa. Tshilumbu tshia bukokeshi bua Nzambi ku mutu kua bionso netshikoshibue musangu umue bua kashidi. Kashidi ne kashidi mpata kayakuedibua kabidi bua bumfumu bua Yehowa ku mutu kua bionso mu mushindu wa kukeba mutantshi mule bua kumanya né budi bubi.​—Fuanyikija ne Musambu wa 92:1, 15.

31. Mmunyi mudi miaku ibidi ya tshiena-Greke idi ne diumvuija difuane dia “kusubisha” ituambuluisha bua kujingulula dinyoka diapeta Satana Diabolo?

³¹ Kabidi, muaku ba·sa·ni·stesʹ, anyi “musubishanganyi” mmuangata mu Bible bua kumvuija “mulami wa lukanu.” (Matayi 18:34, Kingdom Interlinear) Mu diumvuangana ne muanda eu, Satana nealamibue kashidi mu dijiba dia kapia; kakulekedibua nansha kakese. Ndekelu wa bionso, mu nkudimuinu wa Septante mu tshiena-Greke, mumanyike bimpe kudi Yone, muaku baʹsa·nos mmuangata bua kufunkuna difuisha bundu dipuekeshi dia mulongo wa muntu didi difikisha ku lufu. (Yehezekele 32:24, 30) Ebi bidi bituambuluisha bua kujingulula se: dinyoka diapeta Satana ndia bundu ne dipuekeshi dia mulongo, bualu ndufu lua tshiendelele mu dijiba dia kapia ne sufre. Midimu yende neyibutudibue nende.​—1 Yone 3:8.

32. Ndinyoka kayi diapeta ba-demon, ne mmunyi mutudi bamanye nenku?

³² Tshiakabidi, ba-demon kabena batedibua mu mvese eu. Nebalekedibue pamue ne Satana ku ndekelu kua bidimu tshinunu bua kupeta dinyoka dia lufu lua kashidi pamue nende anyi? Eyowa, ke mudibi bimueneka. Mu lusumuinu lua mikoko ne mbuji, Yezu wakamba ne: mbuji neiye “mu kapia ka kashidi kalongoluela Diabolo ne banjelu bende.” (Matayi 25:41) Miaku “kapia ka kashidi” idi ne bua kufunkuna dijiba dia kapia ne sufre muakupibua Satana. Banjelu ba Diabolo bakipatshibua mu diulu pamue nende. Mbimueneke patoke ne: bakaya nende mu dijimba ku ntuadijilu wa Bukokeshi bua bidimu tshinunu. Nenku, mbiumvuike se: nebabutudibue nende pamue mu dijiba dia kapia ne sufre.​—Matayi 8:29.

33. Ntshitupa kayi tshia mulayi wa Genese 3:15 tshiakumbana pashishe, ne spiritu wa Yehowa udi ukoka ntema ya Yone ku tshinyi?

³³ Mushindu’eu, ke wakumbana tshitupa tshia ndekelu tshia mulayi wa mu Genese 3:15. Dîba diakupibua Satana mu dijiba dia kapia, neafue bu mufuafua nyoka udibo baboza mutu kudi tshikankanyi tshia tshiamu. Yeye ne ba-demon bende nebajimine kashidi. Apa kabena batedibua kabidi mu mukanda wa Buakabuluibua. Mpindieu, mumane kuleja dibutuka diabu mu miaku ya mulayi, spiritu wa Yehowa udi ukoka ntema ya Yone pa muanda udi ukengela ditabalela dia lukasa bua aba badi ne ditekemena dia kuikala ne muoyo pa buloba: Bukokeshi bua mu diulu bua “Mukalenge wa bakalenge” ne “aba badi nende, babikidibue, basungudibue ne bena lulamatu” nebutuadile bukua-bantu tshinyi? (Buakabuluibua 17:14) Bua kuandamuna, Yone udi utualukija ku ntuadijilu wa Bukalenge bua bidimu tshinunu.

1. (a) Bantu bakajimija tshinyi bua mpekatu wa Adama ne Eva? (b) Ndilongolola kayi dia Nzambi didi kadiyi dishintuluka, ne mmunyi mutudi bamanye nenku?

BU MUTUDI bantu, tuakafukibua bua kuikala ne muoyo wa kashidi. Bu Adama ne Eva batumikile mikenji ya Nzambi, kabavua mua kufua to. (Genese 1:28; 2:8, 16, 17; Muambi 3:10, 11) Mpekatu wabu wakabapangisha bupuangane ne muoyo buabo mene pamue ne ndelanganyi yabo, lufu luakatuadija kukokesha pa bukua-bantu bu muluishi wa kunyema kupanga. (Lomo 5:12, 14; 1 Kolinto 15:26) Nansha bikale nanku, dilongolola dia Nzambi dia se: bantu bapuangane bikale ne muoyo kashidi mu mparadizu pa buloba ki ndishintuluke to. Bua dinanga diende dia bantu, Nzambi wakatuma pa buloba Muanende umuepele, Yezu, wakafila muoyo wende bua kupikula “ba bungi” ba ku ndelanganyi ya Adama. (Matayi 20:28; Yone 3:16) Mpindieu, Yezu udi mua kutumika ne mushinga wa mulambu wende mumvuangane ne mikenji bua bena kuitabuja bapete muoyo wa kashidi pa buloba bukudimuna mparadizu. (1 Petelo 3:18; 1 Yone 2:2) Bushuwa, bukua-bantu budi ne kabingila ka ‘kuikala ne disanka ne kutshionkomoka’!​—Yeshayi 25:8, 9.

2. Yone udi wamba tshinyi mu Buakabuluibua 20:11, ne “nkuasa wa bumfumu mutoke munene” ntshinyi?

² Bu mukadi Satana muedibue mu dijimba, Bukalenge bua butumbi bua Bidimu Tshinunu bua Yezu buatuadiji mpindieu. “Ndituku” didi Nzambi mupangidije “bua kulumbuluisha buloba budi bantu bâse ne buakane ku butuangaji bua muntu wakatekaye.” (Bienzedi 17:31; 2 Petelo 3:8) Yone udi wamba ne: “Ne meme kumona nkuasa wa bumfumu munene ne mutoke ne eu uvua musombemu. Kumpala kuende buloba ne diulu biakanyema, ne muaba wabi kawakasanganyibua.” (Buakabuluibua 20:11) “Nkuasa wa bumfumu munene ne mutoke” eu ntshinyi? Nnkuasa wa tshilumbuluishidi wa “Nzambi, Nzuji wa buonso.” (Ebelu 12:23) Mpindieu nealumbuluishe bukua-bantu bua kusunguluja aba bapeta difutu didi difuma ku mulambu wa tshia-bupikudi wa Yezu.​—Mako 10:45.

3. (a) Bu mudi nkuasa wa bumfumu wa Nzambi “mutoke” ne “munene,” abi bidi biumvuija tshinyi? (b) Nnganyi walumbuluishangana mu Dituku dia Dilumbuluisha, neashindamene pa tshinyi?

³ Nkuasa wa bumfumu wa Nzambi udi “munene,” ke tshidi tshileja bunene bua Yehowa bu mudiye Mfumu ku mutu kua bionso, ne “mmutoke,” ke tshidi tshikoka ntema pa buakane buende kabuyi kalema. Yeye udi ku mutu kua buonso bu Nzuji wa bukua-bantu. (Musambu wa 19:7-11; Yeshayi 33:22; 51:5, 8) Kadi wakapesha Yezu Kristo mudimu wa kulumbuluisha: “Tatu kêna ulumbuluisha muntu nansha umue. Kadi mmupeshe Muana bulumbuluishi buonso.” (Yone 5:22) Ku luseke lua Yezu kudi bindondi biende 144 000, ‘bakapeshibua bukenji bua kulumbuluisha . . . mu bidimu tshinunu.’ (Buakabuluibua 20:4) Kadi, nansha nanku, mikenji ya Yehowa ke yakosa tshilumbu tshia muntu yonso mu Dituku dia Dilumbuluisha.

4. “Buloba ne diulu biakanyema” bidi biumvuija tshinyi?

⁴ Mmushindu kayi udi ‘Buloba ne diulu binyema’? Diulu edi ndiodi diakadivunga bu muvungu pakalamunabo tshikangilu tshisambombo​—ke makokeshi a bantu adi ‘makungija bua kapia ne malamibue bua dituku dia dilumbuluisha ne dia kabutu ka bantu bapetudi ba Nzambi.’ (Buakabuluibua 6:14; 2 Petelo 3:7) Buloba mbulongolodi bua malu ebu budi ku bukokeshi ebu. (Buakabuluibua 8:7) Dibutudibua dia nyama wa luonji ne bamfumu ba pa buloba ne biluilu biabo, pamue ne aba bakapeta tshimanyinu tshia nyama wa luonji ne aba badi batendelela tshimfuanyi tshiende, ke tshidi tshiumvuija dinyema dia diulu ne buloba. (Buakabuluibua 19:19-21) Dilumbuluisha dimane kuenzeka pa buloba ne diulu bia Satana, Nzuji Munene udi utuma dîyi bua kuikale dikuabo Dituku dia Dilumbuluisha.