TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • mwbr20 ngondo 6 dib. 1-8
  • Malu adibu baledile mu Mabeji a tshisangilu tshia Nsombelu ne mudimu wetu (06/2020)

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Malu adibu baledile mu Mabeji a tshisangilu tshia Nsombelu ne mudimu wetu (06/2020)
  • Malu adibu baledile mu Mabeji a tshisangilu tshia Nsombelu ne mudimu wetu—2020
  • Tumitu tua bualu
  • LUMINGU LUA DIA 1-7/6
  • LUMINGU LUA DIA 8-14/6
  • LUMINGU LUA DIA 15-21/6
  • LUMINGU LUA DIA 22-28/6
  • LUMINGU LUA DIA 29/6–5/7
Malu adibu baledile mu Mabeji a tshisangilu tshia Nsombelu ne mudimu wetu—2020
mwbr20 ngondo 6 dib. 1-8

Malu adibu baledile mu Mabeji a tshisangilu tshia Nsombelu ne mudimu wetu

LUMINGU LUA DIA 1-7/6

BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | GENESE 44-45

“Jozefe udi ufuila bana babu luse”

w15 1/5 14-15

‘Meme ndi pa muaba wa Nzambi anyi?’

Pashishe Jozefe udi upetela pa kubuelela. Kutumaye bantu bua kulondakajabu bana babu ne kubakuatabu bamba ne: mbibe dikopo. Bu muvuabu badipetele mu tshibombi tshia Benyamina, bakabapingaja bonso kudi Jozefe. Mpindieu, Jozefe uvua ne mpunga wa kumanya tshivua bana babu menemene. Yuda ke uvua wakula pa muaba wabu. Wakalomba luse, kulombaye kabidi bua bobu bonso 11 bashale bapika mu Ejipitu. Jozefe wakabenga, kuambaye ne: Benyamine nkayende ke uvua ne bua kushala mu Ejipitu bu mupika, kadi bakuabu bonso bavua ne bua kupingana.​—Genese 44:2-17.

Yuda wakakula ne mêyi a luse wamba ne: “Yeye ke muana umuepele wa munda mua mamuende udi mushale, ne tatuende mmumunange.” Mêyi aa avua ne bua kuikala malenge Jozefe, bualu yeye ke uvua muanabute wa Lakele, mukaji uvua Yakoba munange bikole wakafua pavuaye ulela Benyamina. Jozefe uvua uvuluka Lakele bikole anu bu tatuende. Pamuapa, ke tshivua tshienze bua Jozefe anange Benyamina bikole.​—Genese 35:18-20; 44:20.

Yuda wakatungunuka ne kusengelela Jozefe bua kalami Benyamina bu mupika to. Wakalomba bua alue yeye mupika pa muaba wa Benyamina. Pashishe wakajikija ne mêyi adi enza luse aa: “Mmunyi mundi mua kupingana kudi tatu wanyi tshiyi ne muana eu? Tshiakukokesha bua kutangila padi dikenga dikole edi dikuata tatu wanyi to!” (Genese 44:18-34) Mpindieu, etshi ke tshijadiki tshinene tshidi tshileja mudi muntu mushintuluke. Kavua anu munyingale patupu to, kadi uvua kabidi muleje muvuaye uditeka bikole pa muaba wa bakuabu, kayi ne budinangi.

Jozefe kavua ukumbana kabidi to. Uvua muenzejibue bua kupatula muadi uvuaye mutshinta munda muende. Wakambila bena mudimu bende bua bumbuke, yeye kudila muadi mukole, kumvuikawu too ne kua Palô. Ke yeye kudimanyisha pashishe ne: “Meme ndi Jozefe.” Wakupukila bana babu bavua bimane bibapitshile ne kubafuilaye luse ne muoyo mujima bua malu onso avuabu bamuenzele. (Genese 45:1-15) Nunku, wakaleja lungenyi lua buena lua Yehowa utu musue kubuikidilangana. (Musambu 86:5) Tutu tuenzaku petu nanku anyi?

Dikeba bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi

it-1-F 606

Didipanda bilamba

Mmushindu munene uvua bena Yuda ne bena mu bisamba bikuabu bia mu Orient baleja kanyinganyinga, nangananga pavua mulela wabu wa pabuipi ufua. Kabavua bapanda tshilamba tshijima bipangisha muntu bua kutshivuala to, pa tshibidilu bavua batshipanda ndambu kumpala, tshiadi tshimueneka.

Musangu wa kumpala udi Bible wakula bua tshilele etshi mpavua Lubena muanabute wa Yakoba mupingane kuvuaye muye, musangane Jozefe katshiyi mu tshina tshia mâyi; wakadipanda bilamba wamba ne: “Muana mmujimine! Mpindieu meme nengenze tshinyi?” Bu muvua Lubena muanabute, yeye ke uvua ne bua kutabalela Jozefe utshivua muana au. Pakashimabu tatuabu ne: Jozefe uvua mufue, yeye pende wakadipanda bilamba, kuvualaye tshilamba tshikayabale, kutuadijaye kudila Jozefe (Gen 37:29, 30, 34), kabidi mu Ejipitu, pakakuatabu Benyamina bamba ne: uvua muibe, bana babu bakadipanda pabu bilamba.​—Gen 44:13.

w04 15/8 15 §15

Mbabakine kakuyi bualu

Ntshinyi tshidi mua kutuambuluisha bua kubenga kukuatshila aba badi batukine kakuyi bualu tshiji? Tuvuluke ne: Satana ne bademon bende ke baluishi betu banene. (Efeso 6:12) Nansha mudi bamue bantu batukengesha ku bukole, ba bungi ba kudi badi baluisha basadidi ba Nzambi badi babaluisha mu dipanga anyi badi babasaka kudi bantu bakuabu. (Danyele 6:4-16; 1 Timote 1:12, 13) Yehowa mmusue bua “bantu ba mishindu yonso” bapete mushindu wa ‘kupandishibua, ne bafike ku dimanya dijalame dia bulelela.’ (1 Timote 2:4) Bushuwa, bamue bantu bavua batuluisha kumpala badi mpindieu bana betu bena Kristo bualu mbadimuene mudi ngikadilu wetu kayi ne kadiwu. (1 Petelo 2:12) Tudi kabidi mua kupeta dilongesha mu tshilejilu tshia Jozefe muana wa Yakoba. Nansha muakamukengeshabu bikole kudi bana babu, kakashala mubalamine munda to. Bua tshinyi? Bualu wakajingulula ne: tshianza tshia Yehowa ke tshivua tshilombola mianda ayi bua kukumbaja disua Diende. (Genese 45:4-8) Bia muomumue, Yehowa udi mua kuenzeja bua dikenga dionso didi ditukuata katuyi ne bualu bubi butudi benze ditumbishishe dîna diende.​—1 Petelo 4:16.

LUMINGU LUA DIA 8-14/6

BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | GENESE 46-47

“Biakudia mu tshikondo tshia tshiyole tshia nzala”

w87-F 1/5 15 §2

Wakasungila mioyo ya bantu mu tshiyole tshia nzala

2 Bidimu muanda mutekete bia biakudia bia bungi menemene biakajika, tshiyole tshia nzala kutuadijatshi anu mukavua Yehowa mumanyishe; katshivua anu mu Ejipitu to, tshivua “mu maloba onso.” Pakavua bantu bavua bavuambuke ne nzala abu badidila Palô, Palô wakabambila ne: “Ndayi kudi Jozefe, nuenze tshionso tshidiye unuambila.” Jozefe kusumbishaye bena Ejipitu ntete too ne pakajika makuta abu. Bantu kutuadija kufila bimuna biabu bua kupeta biakudia. Ndekelu wa bionso, bantu bakaya kudi Jozefe, kumuambilabu ne: “Tusumba tuetu ne maloba etu ku biakudia, ne tuetu ne maloba etu netulue bapika ba Palô.” Ke Jozefe kusumbila Palô maloba a bena Ejipitu onso.”​—Genese 41:53-57; 47:13-20.

kr 234-235 §11, 12

Bukalenge budi bukumbaja disua dia Nzambi pa buloba

11 Divulangana dia bintu. Bena panu badi bakenga ne nzala ya mu nyuma. Bible wakadimuija ne: “‘Monayi! Matuku adi alua,’ ke mudi Mukalenge Mutambe Bunene Yehowa wamba, ‘angatuma tshiyole tshia nzala mu buloba, katshiyi tshiyole tshia nzala ya biakudia anyi nyota kayiyi nyota ya mâyi, kadi ya kumvua mêyi a Yehowa.’” (Amo. 8:11) Bena dia Bukalenge bua Nzambi badiku pabu bakenga ne nzala anyi? Yehowa wakalaya dishilangana pankatshi pa bantu bende ne pa baluishi bende ne: “Monayi! Bena mudimu banyi nebadie, kadi nuenu nenuikale ne nzala. Monayi! Bena mudimu banyi nebanue, kadi nuenu nenuikale ne nyota. Monayi! Bena mudimu banyi nebasanke, kadi nuenu nenufue bundu.” (Yesh. 65:13) Kuenaku muanji kumona dikumbana dia mêyi aa anyi?

12 Biakudia bia mu nyuma bidi bitupuekela anu bu mâyi a musulu udi wenda udiundadiunda ne wondoka. Mikanda yetu ya malu a mu Bible, bande, filme, bisangilu bietu ne mpuilu, bintu bidibu bela mu site wetu wa Enternete; bionso ebi bidi munkatshi mua biakudia bia mu nyuma bidi bienda bipongoloka mu buloba ebu budi benamu bakenga ne nzala ya mu nyuma. (Yeh. 47:1-12; Yoe. 3:18) Kuenaku ne disanka bua kumona dikumbana dia milayi ya Yehowa idi itangila divulangana dia bintu mu nsombelu webe wa dituku dionso anyi? Utuku mutuishibue ne: utu ne tshibidilu tshia kudia ku mêsa a Yehowa anyi?

Dikeba bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi

it-1-F 227 §16

Ngenzelu ya malu, ne jeste

Dibuikila tshianza pa mêsu a mufue. Pavua Yehowa muambile Yakoba ne: “Jozefe neateke tshianza tshiende pa mêsu ebe” (Ge 46:4), uvua usua kumuleja ne: pavuaye ufua, Jozefe ke uvua ne bua kumubuikila mêsu; bikondo abi, anu muanabute ke uvua ne bukenji bua kubuikila tatuende mêsu pavuaye ufua. Nanku bidi bimueneka ne: mêyi a Yehowa aa avua aleja Yakoba ne: bukenji bua buanabute buvua ne bua kuya kudi Jozefe.​—1Ku 5:2.

Dimanyisha dia mu nwtsty bua Bz 7:14

Bantu bonso 75: Bidi bimueneka ne: pavua Stefano muambe bungi busanga bua bena mu dîku dia Yakoba bavua babuele mu Ejipitu, kavua utela mêyi a mvese kampanda wa mu Mifundu ya tshiena Ebelu to. Mifundu ya tshiena Ebelu ya kale menemene idibu babikila ne: massorétique ki mmitele payi bungi ebu to. Gen 46:26 udi wamba ne: “Bantu bonso bavua bafumine kudi Yakoba bavua baye nende mu Ejipitu bavua 66, pa kumbusha bakaji ba bana ba Yakoba.” Mvese wa 27 udi wamba pende ne: “Bantu bonso ba mu nzubu wa Yakoba bavua baye mu Ejipitu bavua 70.” Mu mvese eyi mbabale bantu mishindu ibidi mishilangane; bidi bimueneka ne: mu bungi bua kumpala mbabale anu ndelanganyi ya Yakoba ya mu mashi, ne mu buibidi mbabale bonso bavua baye nende mu Ejipitu. Bible udi wamba kabidi mu Eks 1:5 ne mu Dut 10:22 ne: bantu abu bavua “70.” Bidi bimueneka ne: bungi buisatu buvua Stefano mutele ebu mbukongoloje too ne bena mu dîku dia Yakoba bonso. Kudi bantu badi bamba ne: mu bungi abu muvua Manashe ne Efelayima bana ba Jozefe, pamue ne bana babu pabu badi Bible wa Septante mutele mu Gen 46:20. Bakuabu pabu badi bamba ne: mu bantu abu muvua ne bakaji ba bana ba Yakoba badibu kabayi babale mu bungi budi mu Gen 46:26. Nanku bungi bua “75” abu buvua mua kuikala bungi buonso busanga. Nansha nanku, bungi abu buvua mua kuikala buangatshila mu Mifundu ya tshiena Ebelu ivuaku mu bidimu lukama bia kumpala abi. Kukadi bidimu bia bungi bidi bamanyi ba malu a Bible bambe ne: bungi bua bantu budibu batele mu Bible wa tshiena Greke wa Septante mu Gen 46:27 ne mu Eks 1:5 buvua “75.” Bualu bukuabu, mu bipesa bibidi bia Muvungu wa ku mbuu mufue wa mu tshiena Ebelu uvuabu bapete mu bidimu bia 1900, mbambamu mu Eks 1:5 ne: bantu abu bavua “75.” Stefano uvua mua kuikala muangatshile bungi abu mu mifundu ya kale ayi. Nansha ku malu onso adibu bambe aa kuikale budi bulelela, bungi budi Stefano mutele ebu budi bujadika ne: bavua babale ndelanganyi ya Yakoba ayi mu mishindu mishilangane.

LUMINGU LUA DIA 15-21/6

BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | GENESE 48-50

“Bakulaje badi mua kutulongesha malu a bungi”

it-1-F 1228 §8

Yakoba

Kumpala menemene kua Yakoba kufua, wakabenesha bikulu bende, bana ba muanende Jozefe, uteka Efelayima muakunyi kumpala kua mukuluende Manashe. Pashishe kuambilaye Jozefe uvua ne bua kuangata bitupa bibidi bia bumpianyi bu muanabute ne: “Ndi nkupesha tshitupa tshikuabu tshia buloba kupita bana benu tshimvua munyenge ku tshianza tshia bena Amole ne muele wanyi wa mvita ne buta buanyi bua mikete.” (Gen 48:1-22; 1Ku 5:1) Bu muvua Yakoba musumbe tshitupa tshia buloba tshivua pabuipi ne Shekeme kudi bana ba Hamô mu ditalala (Gen 33:19, 20), bidi bimueneka ne: tshidiye ulaya Jozefe etshi tshidi tshileja ditabuja divuaye nadi dia kuakula mêyi a buprofete aa bua muvuabu ne bua kulua kukuata buloba bua Kanâna, bienze anu bu ne: yeye muine ukavua mubukuate ne muele wende wa mvita ne buta buende bua mikete. (Tangila BENA AMOLE.) Bitupa bibidi bia buloba abu bivua Jozefe mupete bu bumpianyi bakabipesha Efelayima ne Manashe.

it-1-F 623 §1

Matuku a ku nshikidilu

Mêyi a buprofete a Yakoba pakavuaye ufua. Pakambila Yakoba bana bende ne: “Disangishayi pamue bua nnuambile tshianufikila ku ndekelu kua matuku” anyi “matuku adi kumpala aa” (MMV), uvua wakula bua matuku atshilualua pavua mêyi au mua kutuadija kukumbana. (Gen 49:1) Bidimu bipite pa 200 kumpala, Yehowa ukavua muambile Abalama (Abalahama) kakuende wa Yakoba ne: bana bende bavua ne bua kukengeshibua bidimu 400. (Gen 15:13) Kadi tshikondo tshivua Yakoba ubikila ne: “ku ndekelu kua matuku” atshi tshivua ne bua kutuadija anu panyima pa bidimu 400 abi bimane kujika. (Bua kumanya malu makuabu a Genese 49, bala biena-bualu bidi ne dîna dia muana ne muana yonso wa Yakoba.) Mêyi a buprofete aa avua ne bua kulua kukumbanyina kabidi bena “Isalele wa Nzambi.”​—Gal 6:16; Lom 9:6.

w07 1/6 27 §10

Bakulakaje badi bambuluisha bansonga bikole

10 Bakulakaje badi mua kusaka kabidi bena Kristo bakuabu ku dienza malu mimpe. Pakavua Jozefe muana wa Yakoba mukulakaje, wakenza bualu bukese bua ditabuja buakambuluisha bikole miliyo mivule ya batendeledi ba Nzambi mulelela bakalua ne muoyo panyima pende. Uvua ne bidimu 110 ‘pakalejaye tshivuabu ne bua kuenza ne mifuba yende,’ mmumue ne: pavua bena Isalele bapatuka ndekelu wa bionso mu Ejipitu, bavua ne bua kuya nayi. (Ebelu 11:22; Genese 50:25) Mukenji au wakapesha bena Isalele tshijadiki tshikuabu tshia ne: bavua ne bua kuikala ne ditekemena mu bidimu bivule bia bupika bukole bia kunyima kua lufu lua Yosefe. Uvua ubajadikila ne: dipikudibua diabu divua ne bua kulua.

Dikeba bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi

w04 1/6 15 §4, 5

Badi batumbisha Nzambi badi bapeta mabenesha

4 Kumpala kua bena Isalele ba mu tshisa tshia Gada kubuela mu Buloba Bulaya, bakalomba bua kusombela ku Est kua Musulu wa Yadene, muaba uvua muakanyine bua kudisha bimuna biabu. (Nomba 32:1-5) Disombelamu divua ne bua kubapetesha ntatu mikole. Bisa bivua ku Ouest kua musulu eu bivua ne bua kukubibua ku njiwu kudi Tshibanda tshia Yadene, tshivua tshipumbisha biluilu bia baluishi bua kubuelamu. (Yoshua 3:13-17) Kadi pa bidi bitangila maloba avua ku Est kua Yadene, mukanda kampanda mufunda kudi George Adam Smith udi wamba ne: “Maloba aa mmalandakane ne mmalabale mu mpata munene wa bena Alaba, kaayi ne tshintu nansha tshimue tshidi tshipumbisha baluishi bua kubuelamu. Nunku adi misangu ya bungi kumpala kua njiwu ya kukuatshibua ku bukole kudi bendakanyi bena lukuka, ne bamue ba kudibu batu babuela mu mpata eu tshidimu tshionso mu dikeba maloba a kudishila bimuna.”​—The Historical Geography of the Holy Land.

5 Mmunyi muvua bena tshisa tshia Gada mua kupita ne lutatu elu lua ku musangu ne ku musangu? Bidimu bia bungi kumpala, pakavua nkambua wabu Yakoba pa kufua wakamba ne: “Kadi bua Gada yeye, tshisumbu tshia benzavi netshimubunde, kadi yeye neabalondakaje mu nyima.” (Genese 49:19) Muntu kayi mutangile bimpe udi mua kumona mêyi aa bu adi mabi. Kadi mu bulelela, avua ambila bena Gada bua kuluisha bavua babela mvita. Yakoba wakabajadikila ne: bu buobu ne bua kuenza nanku, baluishi babu bavua ne bua kunyema mvita ne bundu tente mu mêsu, bena Gada benda babalondakaja.

it-1-F 299 §7

Benyamina

Yakoba ukavua mumanyishe pakavuaye pa kufua ne: bana ba Benyamina bavua ne bua kuikala baluanganyi ba mvita; wakamba bua muanende uvuaye munange au ne: “Benyamina neikale usunsulula bintu bu mbua wa ditu. Mu dinda neadie bidiye ukuata, ne dilolo neabanye bidiye unyenga mu mvita.” (Gen 49:27) Baluanganyi ba mvita bena Benyamina bavua bamanyike bua dikupa dia mabue ne ndundu ndundu wa dikupa nende mabue, bavua baakupa nansha ne diboko dia balume anyi dia bakaji; baakupa ne ndudi ya dibue diodi disue kusesuka, disesuka anu “ntanta wa bunene bua lusuki.” (Bal 20:16; 1Ku 12:2) Mulumbuluishi Ehuda muena luboko wakashipa Egelona mukalenge wa tshikisu uvua pende muena Benyamina. (Bal 3:15-21) Tumanye kabidi ne: nansha muvua tshisa tshia Benyamina “tshitambe bukese tshia mu bisa” bionso, tshiotshi ke tshiakapatula mukalenge wa kumpala wa Isalele “mu dinda” mua bukalenge bua bena Isalele; mukalenge au ke Shaula muana wa Kisha wakaluisha bena Peleshete ne tshiji tshikole. (1Sm 9:15-17, 21) Bia muomumue, ku dîba dia “dilolo” pakavua tshisamba tshia Isalele mu dipampakana, tshisa tshia Benyamina tshiakapatula kabidi mukalenge mukaji Esetê ne Môdekai ministre kavulambedi bua kupangisha bua kabashipi muena Isalele nansha umue pavua bena Pelasa bakokesha nansha.​—Mbi 2:5-7.

LUMINGU LUA DIA 22-28/6

BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | EKESODE 1-3

“Nendue tshindi nsungula bua kulua”

w13 15/3 25 §4

Nemeka dîna dinene dia Yehowa

4 Bala Ekesode 3:10-15. Pavua Mose ne bidimu 80, Nzambi wakamupesha mudimu munene umuambila ne: “Neupatule bantu banyi bena Isalele mu.” Mose wakamuandamuna ne kanemu konso, kumuelaye lukonko ludi ne mushinga wa bungi. Wakamuebeja ne: ‘Dîna diebe nnganyi?’ Bu mukavua bantu bamanye dîna dia Nzambi, Mose uvua ukeba kumanya tshinyi? Bidi bimueneka ne: uvua musue kumanya malu a bungi adi atangila muena dîna adi, malu avua mua kujadikila bantu ba Nzambi ne: uvua bushuwa ne bua kubapatula mu bupika. Lukonko lua Mose luvua ne mushinga bualu bena Isalele bakavua benze bidimu bia bungi mu bupika. Bavua mua kuelakana, badiebeja bikala Nzambi wa bankambua babu ni uvua mua kubapatula mu bupika. Mu bulelela, bamue bena Isalele bakavua mene batendelela nzambi ya bena Ejipitu.​—Yeh. 20:7, 8.

kr 43, kazubu

DIUMVUIJA DIA DÎNA DIA NZAMBI

DÎNA Yehowa didi difumina ku muaku wa pa muanda wa mu tshiena Ebelu udi umvuija “kulua.” Bamue bamanyi ba malu a mu Bible badi bela meji ne: muaba eu, mbenze mudimu ne muaku wa pa muanda eu bua kuleja mudiwu wenzeja bualu kampanda. Nunku, bantu ba bungi badi bela meji ne: dîna dia Nzambi didi diumvuija “Udi uvuija.” Diumvuija edi didi dipetangana ne mudimu udi nawu Yehowa bu Mufuki. Wakenza bua diulu ne buloba ne bifukibua bia meji bikalaku ne udi utungunuka ne kuenza bua disua diende ne malu adiye mulongolole bikumbane.

Kadi mmunyi mutudi mua kumvua diandamuna dia Yehowa ku lukonko lua Mose ludi mu Ekesode 3:13, 14? “Fuanyikija ne: ndi nya kudi bena Isalele ne mbambila ne: ‘Nzambi wa bankambua benu mmuntume kunudi,’ bobu bangebeje ne: ‘Dîna diende nnganyi?’ Nembambile tshinyi?” Yehowa wakamuandamuna ne: “Nendue tshindi nsungula bua kulua.”

Mona ne: Mose kavua webeja Yehowa bua amuambile dîna diende to, bualu yeye ne bena Isalele bakavua bamanye bimpe dîna dia Nzambi. Mose uvua ujinga bua Yehowa amuleje bualu kampanda buvua mua kukolesha ditabuja buvua mua kuleja ne: uvua Nzambi wa mushindu kayi. Bualu buvua mua kumuenekela kabidi mu diumvuija dia dîna diende. Nunku, pavua Yehowa mumuandamune ne: ‘Nendue tshindi nsungula bua kulua,’ uvua uleja tshitupa tshia mushinga mukole tshia bumuntu buende, mmumue ne: mu nsombelu yonso, udi ulua tshionso tshidi tshikengela bua kukumbaja tshipatshila tshiende. Tshilejilu, bua Mose ne bena Isalele, Yehowa wakalua Musungidi, Muedi wa mikenji, Mubapeshi wa bintu ne Muenji wa malu makuabu kabidi. Nunku, Yehowa nkayende udi usungula bua kulua tshionso tshidi tshikengela bua kukumbaja malu adiye mulaye bantu bende. Kadi, bu mudi dîna Yehowa mua kuikala ne lungenyi elu, kadiena anu dileja tshidiye usungula bua kulua to. Didi kabidi dileja tshidiye wenzeja bifukibua biende bua kulua bua kukumbaja malu adiye mulongolole.

Dikeba bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi

g04-F 8/4 6 §4

Mose uvuaku bulelela anyi?

Nanku kuamba ne: muana wa bakaji wa mukalenge wa Ejipitu uvua mukoleshe muana wa nanku mu nzubu muende ki nkujimija lungenyi to, bualu ntendelelu wa bena Ejipitu uvua ulongesha ne: bua muntu kuya mu diulu, bivua bikengela ikala wenzela bantu malu mimpe. Joyce Tyldesley mukebuludi wa bintu bia kale udi wamba bua diangata bana bua kubakolesha ne: “Bantu bakaji ba mu Ejipitu bavua benza malu a muomumue ne bantu balume. Bavua ne manême a muomumue mu mikenji ne mu malu a mpetu, ne . . . bantu bakaji bavua pabu bangata bana bavua kabayi babu bua kubakolesha ku mabu.” Mu dibeji kampanda dia Papirise dia kale, mbakulamu bua mukaji muena Ejipitu uvua muangate bapika bende bu bana bende. Diksionere kampanda dia malu a mu Bible didi diamba bua disungula mamuende wa Mose bua ikale mumudishi ne: “Difuta mamu muledi wa Mose bua ikala umuamuisha . . . divua dipetangana ne mikenji ya bena Mezopotamia ivua itangila diangata muntu bu muana.”​—The Anchor Bible Dictionary.

w04 15/3 24 §4

Malu manene a mu mukanda wa Ekesode:

3:1​—Yetelo uvua muakuidi wa mushindu kayi? Mu bikondo bia kale mfumu wa dîku uvua muakuidi wa dîku diende. Bidi bimueneka ne: Yetelo uvua mfumu wa tshisamba kampanda tshia bena Midiyana. Bu muvua bena Midiyana bikale ndelanganyi ya Abalahama ya kudi mukajende Ketula, bavua pamuapa bamanye ntendelelu wa Yehowa.​—Genese 25:1, 2.

LUMINGU LUA DIA 29/6–5/7

BIUMA BIA MU DÎYI DIA NZAMBI | EKESODE 4-5

“Nengikale nebe paudi wakula”

w10 15/10 13 §5

Mmunyi mutu Yehowa umona didibingisha?

“Tshiena mukumbane to.” Udi mua kudimona kuyi mukumbane bua kuyisha lumu luimpe. Bamue batendeledi ba Yehowa ba kale bavua badimona ne: kabavua bakumbane bua kuenza midimu ivua Yehowa mubapeshe. Tuangate tshilejilu tshia Mose. Pavua Yehowa mumupeshe mudimu kampanda, Mose wakamuambila ne: “Mfuila koku luse, Yehowa, bualu tshitu ngakula bimpe to, ni nkonso eku, ni nkatshia wabanga kuakula ne muena mudimu webe, bualu muakulu wanyi mmuneme ne ludimi luanyi nduneme.” Nansha muvua Yehowa mumujadikile ne: neamuambuluishe, Mose wakamuambila ne: “Mfuila koku luse, Yehowa, tuma koku muntu yonso uudi musue kutuma.” (Ekes. 4:10-13) Yehowa wakenza tshinyi?

w14 15/4 9 §5, 6

Utuku umona “Yeye udi kayi umueneka anyi”?

5 Kumpala kua Mose kupingana mu Ejipitu, Nzambi wakamupesha mubelu wa meji wakalua Mose kufunda mu mukanda wa Yobo eu: “Ditshina dia Yehowa, diodi ke meji.” (Yobo 28:28) Bua kuambuluisha Mose bua kupetaye ditshina edi ne kuenza malu ne meji, Yehowa wakamuleja dishilangana didi pankatshi pa bantu ne Nzambi wa bukole buonso. Wakamuebeja ne: “Nnganyi udi muenze mukana mua muntu, peshi nnganyi udi uvuija muntu kamama, mpudi matshi, umona bimpe anyi mpofu? Ki mmeme Yehowa anyi?”​—Ekes. 4:11.

6 Mose uvua mupete dilongesha kayi? Kavua ne bua kutshina to. Yehowa ke uvua mumutume ne uvua ne bua kumupesha tshionso tshivuaye natshi dijinga bua kumanyisha Palô mukenji wa Nzambi. Bualu bukuabu, kumpala kua Yehowa, Palô uvua anu bu lupuishi. Ndekelu wa bionso, eu kawuvua musangu wa kumpala uvua bukokeshi bua bena Ejipitu buteke batendeledi ba Nzambi mu njiwu to. Pamuapa Mose wakela meji muvua Yehowa mukube Abalahama, Josefe ne yeye Mose muine mu bukokeshi bua ba-Palô bakuabu. (Gen. 12:17-19; 41:14, 39-41; Ekes. 1:22–2:10) Bu muvua Mose ne ditabuja kudi Yehowa, “Yeye udi kayi umueneka,” wakaya kudi Palô ne dikima ne kumuambila mêyi onso avua Yehowa mumuambile

w10 15/10 14 §1

Mmunyi mutu Yehowa umona didibingisha?

Yehowa kakapesha muntu mukuabu mudimu au to. Kadi wakasungula Alona bua kuambuluisha Mose bua kuukumbaja. (Ekes. 4:14-17) Pashishe, bidimu biakalonda, Yehowa wakatungunuka ne kukolesha Mose ne kumupesha bionso bivuaye nabi dijinga bua kuenza mudimu uvuaye mumupeshe bimpe. Lelu, udi mua kuikala mushindike ne: Yehowa neasake bena Kristo nebe badi bamanye mudimu eu bimpe bua bakuambuluishe pebe bua kuwenza. Kupita malu onso, Dîyi dia Nzambi didi ditushindikila ne: Yehowa neatuvuije bakumbane bua kuenza mudimu udiye mutupeshe.​—2 Kol. 3:5; tangila kazubu ka ne: “Bidimu bia disanka dia bungi mu nsombelu wanyi.”

Dikeba bubanji bua mu Dîyi dia Nzambi

w04 15/3 28 §4

Nkonko ya babadi

Mêyi a Sipola a ne: “udi mulume wa mashi kundi” mmêyi adi akemesha. Adi aleja tshinyi pa bidi bimutangila? Bu muvuaye mukumbaje bualu buvua tshipungidi tshia ditengula tshilomba, Sipola wakaleja ne: uvua muitabe ne: uvua pende mu malanda a tshipungidi ne Yehowa. Tshipungidi tshia mikenji tshivua Yehowa mudie ne bena Isalele tshivua tshileja ne: mu malanda avuabu nawu mu tshipungidi atshi bavua mua kuangata Yehowa bu mulume ne muntu mukuabu bu mukaji. (Yelemiya 31:32) Nunku pakabikilaye Yehowa (ku butuangaji bua muanjelu uvua muleji-mpala wende) ne: “mulume wa mashi,” bidi bimueneka ne: Sipola wakasua kuleja ne: yeye pende uvua ne bua kutumikila mêyi a mu tshipungidi atshi. Bivua anu bu uvua muitabe bua kuikala mukaji mu tshipungidi tshia ditengula, ne Yehowa muikale bu mulume anyi bayende. Mu mishindu yonso, bu muvuaye kayi muelakane bua kutumikila bualu buvua Nzambi mulombe abu, muoyo wa muanende kautshivua kabidi mu njiwu nansha.

it-1-F 1257 §3

Yehowa

Kadi “kumanya” muntu anyi tshintu kakuena kumvuija anu kumanya malu kampanga adi atangila muntu au anyi tshintu atshi patupu to. Nabala muntu mubule lungenyi uvua mumanye dîna dia Davidi, kadi wakebeja ne: “Davidi nnganyi?” muenze bu uvua webeja ne: “Davidi pende ke nganyi?” (1Sm 25:9-11; tangila kabidi 2Sm 8:13.) Ke muvua Palô muebeje pende Mose ne: “Yehowa nnganyi pende bua meme kutumikila dîyi diende ne kulekela bena Isalele? Tshiena mumanye Yehowa nansha, ne kabidi tshiakulekela bena Isalele to.” (Eks 5:1, 2) Pavuaye muambe nanku, uvua usua kuleja ne: kavua witaba ne: Yehowa ke Nzambi mulelela anyi ne: uvua ne dîyi dia kuamba kudi mukalenge wa Ejipitu nansha; kavua nansha witaba ne: Yehowa uvua ne bukokeshi bua kuenza malu avua Mose ne Alona bamuambile au to. Kadi bua mpindieu, Palô, bena Ejipitu, ne bena Isalele bonso bavua ne bua kufika ku dimanya diumvuija dilelela dia dîna adi, ne bumuntu bua muenadi. Anu mukavua Yehowa muleje Mose, diumvuija adi divua ne bua kumueneka pavuaye ukumbaja tshivuaye mulaye bua bena Isalele, bua kubapatula mu bupika, kubapesha Buloba Bulaya, ne kukumbaja tshipungidi tshivuaye mudie ne bankambua babu. Ke bualu kayi Nzambi wakamba ne: “Nenumanye bulelela ne: meme ndi Yehowa Nzambi wenu.”​—Eks 6:4-8; tangila kabidi WA BUKOLE BUONSO.

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu