TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • bt nshap. 14 dib. 122-131
  • “Tudi bangate dipangadika mu buobumue”

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • “Tudi bangate dipangadika mu buobumue”
  • ‘Fila bumanyishi buonso menemene’ bua Bukalenge bua Nzambi
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • “Mêyi a baprofete adi apetangana” (Bienzedi 15:13-21)
  • “Bakatuma bantu bavuabu basungule” (Bienzedi 15:22-29)
  • “Bakasanka bua dikankamija” (Bienzedi 15:30-35)
  • Kasumbu kaludiki katu kenza malu mushindu kayi lelu?
    Badi benza disua dia Yehowa lelu mbanganyi?
  • Nnganyi udi ulombola bantu ba Nzambi lelu?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa (Tshia kulonga)—2017
  • ‘Pakajuka ditapuluka dikole’
    ‘Fila bumanyishi buonso menemene’ bua Bukalenge bua Nzambi
  • Mudimu wa “mupika wa lulamatu udi mudimuke”
    Shala ne muoyo kashidi!—Dilonga dia Bible dia nuenda nuyukila
Tangila bikuabu
‘Fila bumanyishi buonso menemene’ bua Bukalenge bua Nzambi
bt nshap. 14 dib. 122-131

NSHAPITA WA 14

“Tudi bangate dipangadika mu buobumue”

Muvua kasumbu kaludiki kangate dipangadika ne muvuadi dienze bua tshisumbu kuikalatshi mu buobumue

Bienzedi 15:13-35

1, 2. a) Nnkonko kayi minene ivua kasumbu kaludiki ka tshisumbu tshia bena Kristo tshia mu bidimu lukama bia kumpala ne bua kuandamuna? b) Ndiambuluisha kayi divua bana betu abu bapete bua kufikabu ku dipangadika dimpe dia ndekelu?

MUNTU yonso udi ne muoyo kuulu kuulu. Bapostolo ne bakulu badi mu nzubu mu Yelushalema batangilangane, bamona ne: mbafike mu tshikondo tshia mushinga mukole. Tshilumbu tshia ditengudibua ntshijule nkonko ya bungi. Bena Kristo badi muinshi mua Mikenji ya Mose anyi? Kudi ne bua kuikala dishilangana pankatshi pa bena Kristo bena Yuda ne bena Kristo ba bisamba bikuabu anyi?

2 Balume bavua balombola abu bavua bakonkonone bijadiki bia bungi. Bavua bavuluke Dîyi dia buprofete ne bujadiki bunene buvuabu nabu buvua buleja ne: Yehowa uvua mubabeneshe. Bavua bakule bionso bivua bikengedibua bua tshilumbu atshi. Bijadiki bionso bivua bitangila tshilumbu atshi bivua bikumbane. Nyuma wa Yehowa wakaleja bimpe tshia kuenza. Bapostolo ne bakulu abu bakatshilonda anyi?

3. Dikonkonona Bienzedi nshapita wa 15 nedituambuluishe mushindu kayi?

3 Biakabalomba ditabuja ne dikima bua kulonda buludiki bua nyuma mu tshilumbu atshi. Bavua mu njiwu ya kudikinyishisha bibi kudi bamfumu ba bitentelelu bena Yuda. Mu tshisumbu muvua kabidi bantu bavua babenga tshivuabu bamba, badisuike bua kupingaja bantu bakuabu muinshi mua tshikokedi tshia Mikenji ya Mose. Tshiakenza kasumbu kaludiki ntshinyi? Tutshiakuilayi. Patudi tuenda tutshikonkonona, netumone muvua bapostolo ne bakulu abu bashile Kasumbu kaludiki ka Bantemu ba Yehowa dikasa dia kulonda lelu. Tuetu petu tudi ne bua kulonda dikasa adi patudi kumpala kua mapangadika a kuangata ne patudi tutuilangana ne ntatu.

“Mêyi a baprofete adi apetangana” (Bienzedi 15:13-21)

4, 5. Mbutoke kayi bua mu Dîyi dia buprofete buvua Yakobo mufile mu diyukidilangana diabu?

4 Muyidi Yakobo, muanabu ne Yezu, wakangata dîyi.a Bidi bimueneka ne: musangu au yeye ke uvua ulombola tshisangilu. Uvua pamuapa mutele mu tshikoso malu avua bena mu kasumbu kaludiki basuikile dîyi. Wakambila bantu bavua badisangishe ne: “Simeona mmulonde bimpe menemene muvua Nzambi mutume ntema yende kudi bisamba bikuabu bua musangu wa kumpala bua kupatulamu tshisamba bua dîna diende. Kabidi mêyi a Baprofete adi apetangana ne bualu ebu.”​—Bien. 15:14, 15.

5 Muyuki wa Simeona anyi Simona Petelo ne bijadiki bivua Bânaba ne Paulo baleje bivua pamuapa bivuluije Yakobo mvese ya mushinga ivua mifile butoke bua tshiena-bualu tshivuabu bayukidila atshi. (Yone 14:26) Yakobo mumane kuamba ne: “Mêyi a baprofete adi apetangana,” wakatela mêyi adi mu Amose 9:11, 12. Mukanda wa Amose uvua mu mikanda ya Mifundu ya tshiena Ebelu itubu batamba kubikila ne: “Baprofete.” (Mat. 22:40; Bien. 15:16-18) Neumone ne: mêyi avua Yakobo muambe mmashilangane kakese ne adi mu mukanda wa Amose lelu. Bidi anu bu ne: Yakobo uvua mutele mêyi a mu Bible wa Septante, nkudimuinu wa tshiena Greke wa Mifundu ivua mu tshiena Ebelu.

6. Mmushindu kayi uvua mvese mifile butoke mu bualu buvua bapostolo bayukila?

6 Yehowa wakalaya ku diambuluisha dia muprofete Amose ne: uvua ne bua kujula “tshitanda tshia Davidi,” mmumue ne: mulongolongo wa bakalenge uvua ufikisha ku Bukalenge bua Masiya. (Yeh. 21:26, 27) Anu bena Yuda ba ku mubidi ke bavua Yehowa mua kutungunuka ne kuangata bu tshisamba tshiende anyi? Tòo. Dîyi dia buprofete diakamba kabidi ne: bavua ne bua kusangisha “bantu ba bisamba bionso pamue, balua “bantu badi babikidibua ku dîna [dia Nzambi].” Vuluka, Petelo uvua ufuma ku dijadika ne: Nzambi “kavua muleje dishilangana nansha dikese pankatshi petu [bena Kristo bena Yuda] nabu [bantu ba bisamba bikuabu bavua balue Kristo] to, kadi wakalengeja mioyo yabu ku diambuluisha dia ditabuja.” (Bien. 15:9) Mu mêyi makuabu, disua dia Nzambi divua dia ne: bitabile bena Yuda ne bantu ba bisamba bikuabu bua kupiana Bukalenge. (Lomo 8:17; Ef. 2:17-19) Mêyi a buprofete aa kaena aleja muaba nansha umue ne: bantu ba bisamba bikuabu bavua balue bena Kristo bavua ne bua kuanji kutengudibua mu mubidi anyi kuitaba bua kulua bena Yuda to.

7, 8. a) Ndungenyi kayi luvua Yakobo mufile? b) Mmushindu kayi utudi mua kumvua mêyi a Yakobo au?

7 Bijadiki bia mu Bible ebi ne bujadiki bunene buvua Yakobo ufuma ku dipeta biakamulenga ku muoyo, ke yeye kueleshisha bantu meji mushindu eu: “Ke bualu kayi dipangadika dianyi ndia kubenga kutatshisha bantu ba mu bisamba bikuabu badi balua kudi Nzambi, kadi kubafundila bua badikande ku bintu bidi binyanga kudi mpingu, badikande ku masandi, ku bintu bifiekela mu nshingu, ne ku mashi. Bualu katshia ku kale, Mose udi ne bantu badi bayisha malu ende mu tshimenga ne mu tshimenga, bualu badi babala malu ende mu nsunagoga ne dîyi dikole dituku dionso dia nsabatu.”​—Bien. 15:19-21.

8 Pavua Yakobo muambe ne: “Ke bualu kayi dipangadika dianyi ndia,” uvua usua kuleja muvuaye ne bukokeshi (pamuapa bua muvuaye mulombodi wa tshisangilu), ukokesha bena Kristo muvuaye musue ne udiangatshila mapangadika a tshia kuenza anyi? Tòo! Tshiambilu tshia mu tshiena Greke tshidibu bakudimune ne: “dipangadika dianyi ndia” tshidi mua kumvuija kabidi ne: “Ndi mmona ne,” anyi “Ndi mfila lungenyi.” Yakobo kavua usua kuleja ne: uvua ukokesha kasumbu kajima to, uvua ufila lungenyi lua tshia kuenza tshimanyine pa bijadiki bivuabu bumvue ne pa bijadiki bia mu Bible bivua bitangila bualu abu. Nunku uvua ukeba ne: belangane meji bua tshiotshi atshi.

9. Mmalu kayi mimpe akamueneka bua lungenyi luvua Yakobo mufile?

9 Lungenyi luende luvua luimpe anyi? Bidi bimueneka ne: luvua luimpe, bualu bapostolo ne bakulu bakaluitaba. Mbipeta kayi biakamueneka? Ku lumue luseke, lungenyi luende alu kaluvua luenzeja bantu ba bisamba bikuabu bavua balue bena Kristo bua kutumikila Mikenji ya Mose, bifuane “kubatatshisha” anyi “kubakoleshila malu” to. (Bien. 15:19) Ku lukuabu luseke, lungenyi alu luvua lusaka bantu bua kunemeka kondo ka muoyo ka bena Kristo bena Yuda. Kukavua bidimu bia bungi bivua bobu aba bumvue muvuabu ‘babala malu a Mose mu nsunagoga ne dîyi dikole dituku dionso dia nsabatu.’b (Bien. 15:21) Lungenyi alu luvua bushuwa lukoleshe malanda avua pankatshi pa bena Kristo bena Yuda ne bantu ba mu bisamba bikuabu bavua balue bena Kristo. Kadi luvua nangananga ne bua kusankisha Yehowa Nzambi bualu luvua lupetangana ne malu avuaye mulongolole bua kuenza. Bushuwa, au uvua mushindu muimpe menemene wa kukosa tshilumbu tshivua tshisua kunyanga buobumue bua tshisumbu ne ditalala dia tshisumbu tshijima tshia bantu ba Nzambi! Ntshilejilu tshimpe tshia dikema bua tshisumbu tshia bena Kristo lelu!

Albert Schroeder wakula mu mpungilu wa bantu bafume mu matunga a bungi wa mu 1998

10. Mmushindu kayi utu Kasumbu kaludiki ka lelu kalonda dikasa dia kasumbu kaludiki ka mu bidimu lukama bia kumpala?

10 Anu mutuvua bamone mu nshapita mushale, Kasumbu kaludiki ka lelu kadi kalonda dikasa dia kasumbu kaludiki ka mu bidimu lukama bia kumpala, mmumue ne: kadi kanyemena kudi Yehowa, Mfumu mutambe bunene wa diulu ne buloba, ne kudi Yezu Kristo udi Mfumu wa tshisumbu bua kukeba buludiki mu malu onso.c (1 Kol. 11:3) Batu benza bishi? Albert Schroeder uvua muena mu Kasumbu kaludiki kutuadijila mu 1974 too ne muakajikijaye lubilu luende lua pa buloba mu ngondo 3/2006, wakamba ne: “Bena mu Kasumbu kaludiki batu benza tshisangilu mu Disatu dionso, batu batshituadija ne disambila, balomba buludiki bua nyuma wa Yehowa. Batu benza muabu muonso bua ne: bualu buonso budibu bakula ne dipangadika dionso didibu banganta biumvuangane ne Bible, Dîyi dia Nzambi.” Nansha Milton Henschel, muena mu Kasumbu kaludiki uvua mulale bidimu bia bungi ne mujikije lubilu luende lua pa buloba mu ngondo 3/2003, wakajula lukonko lunene, kuluelaye bena mu kalasa ka Gilada ka 101. Wakebeja ne: “Pa buloba apa kudiku bulongolodi bukuabu budi ne Kasumbu kaludi kadi kankonkonona Bible, Dîyi dia Nzambi, kumpala kua kuangata dipangadika dia mushinga anyi?” Diandamuna ndipepele, kabuenaku to.

“Bakatuma bantu bavuabu basungule” (Bienzedi 15:22-29)

11. Mmushindu kayi uvuabu bamanyishe bisumbu dipangadika dia kasumbu kaludiki?

11 Bena mu kasumbu kaludiki ka mu Yelushalema bakangata dipangadika mu buobumue bua tshilumbu tshia ditengudibua. Kadi bua bena mu bisumbu kushalabu mu buobumue, bivua bikengela babamanyishe dipangadika adi mu mushindu uvua umvuika bimpe ne uvua ubakankamija. Mmushindu kayi muimpe menemene uvuabu mua kubamanyishadi? Bible udi wamba ne: “Bapostolo ne bakulu, pamue ne tshisumbu tshijima, bakangata dipangadika dia kutuma bantu bavuabu basungule munkatshi muabu ku Antiokia, pamue ne Paulo ne Bânaba; bakatuma Yudasa uvuabu babikila ne: Bâsaba, ne Sila, bantu bavua balombola malu munkatshi mua bana betu.” Bakafunda kabidi mukanda, kuwupesha bana betu aba bua bawubadile bisumbu bionso bia mu Antiokia, mu Sulia, ne bia mu Kilikia.​—Bien. 15:22-26.

12, 13. Mmalu kayi mimpe akamueneka bua muvuabu batume a) Yudasa ne Sila? b) mukanda wa kudi kasumbu kaludiki?

12 Bu muvua Yudasa ne Sila “balombola malu munkatshi mua bana betu,” bavua bakumbane bimpe menemene bua kuikala baleji mpala ba kasumbu kaludiki. Bana betu banayi abu bavua ne bua kuenza bua ne: malu umvuike bimpe, bua bena mu bisumbu bumvue ne: nansha muvua dipangadika adi dikale diandamuna divua ditangila tshilumbu tshia ditengudibua, divua kabidi ne buludiki bupiabupia bua kudi kasumbu kaludiki. Dikalaku dia “bantu bavuabu basungule” abu diakakolesha malanda pankatshi pa bena Kristo bena Yuda ba mu Yelushalema ne bantu ba bisamba bikuabu bavua balue bena Kristo bavua mu bisumbu. Bushuwa, mushindu uvuabu balongolole bua kumanyisha dipangadika eu uvua uleja meji ne dinanga! Biakenza bua ditalala ne buobumue bikale munkatshi mua bantu ba Nzambi.

MUDIBU BALONGOLOLE KASUMBU KALUDIKI LELU

Anu bu bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala, Bantemu ba Yehowa lelu mbalombola kudi Kasumbu kaludiki ka balume bela manyi a nyuma badi baditshipe kudi Nzambi. Bena mu Kasumbu kaludiki aka batu badisangisha pamue lumingu luonso. Mbalongolole malu mu mushindu wa ne: benamu bikale mu komite isambombo. Komite yonso muikale ne yende midimu.

  • Komite wa balombodi utu utangila malu a ku tubadi ne wenza mudimu ne tudiomba padibi bikengela bua kufila bujalame bua malu atudi tuitabuja. Utu kabidi wambuluisha padiku bikumina, buluishi ne nsombelu kampanda mikole idi mitulukile bana betu muaba kayi wonso pa buloba bujima.

  • Komite wa bena malu a ku Betele utu ulongolola malu adi akengela bua kuambuluisha bena mu mêku a Betele ya pa buloba bujima bua bikale ne makanda a mubidi ne bakole mu ditabuja. Komite eu ke udi utangila malu a dibikila bantu ku Betele.

  • Komite wa dipatula bintu bietu utu utangila mudimu wa kupatula mikanda ne kuyituma miaba mishilashilangane. Utu utangila bintu bia dipatula nabi mikanda, nzubu ne bintu bidi malongolodi mashilashilangane adi Bantemu ba Yehowa benza nawu mudimu, kusangisha ne midimu ya dibaka Betele, Nzubu ya Bukalenge, ne ya mpuilu. Utu kabidi utangila mushindu udibu benza mudimu ne makuta atubu bafila bua mudimu wa Bukalenge pa buloba bujima.

  • Komite wa mudimu utu utangila mudimu wa kuyisha ne malu a bakulu ba bisumbu, a batangidi ba bijengu, ne a bamanyishi ba lumu luimpe ba ku dîba ne ku dîba. Utu kabidi ubikila bana betu bua kubuela mu Kalasa ka Gilada ne ubapesha teritware ne kipatshila ka kuenza bua mudimu wetu wa pa buloba bujima ushindame, uye kumpala.

  • Komite wa dilongesha utu utangila malu atutu tulonga mu mpuilu, mu mpungilu ne mu bisangilu bia tshisumbu, ne atutu tulonga mu ndongamu ya malu makuata mu mêyi ne mu filme yetu. Utu ulongolola malu a kulonga mu Kalasa ka Gilada, Kalasa ka bampanda-njila, ne tulasa tuetu tukuabu. Utu kabidi ulongolola ndongamu ya malu a mu nyuma bua badisuile badi ku Betele.

  • Komite wa difunda utu utangila mudimu wa dilongolola biakudia bia mu nyuma bia kutumina bisumbu bietu ne bantu bakuabu bonso. Utu wandamuna nkonko ya malu a mu Bible, utangila mudimu wa dikudimuna udi wenzeka pa buloba bujima, ne yeye ke utu wamba dîyi bua malu bu mudi adibu bafunde bua drama ne miyuki apatuke.

Kasumbu kaludiki katu kalomba buludiki bua nyuma muimpe wa Nzambi. Bena mu kasumbu aka kabatu badiangata bu bamfumu ba bantu ba Yehowa nansha. Kadi anu bu bela manyi bonso badi pa buloba, badi “batungunuka ne kulonda Muana wa mukoko kuonso kudiye uya.”​—Buak. 14:4.

13 Ku diambuluisha dia mukanda au, bakapesha bantu ba bisamba bikuabu bavua balue bena Kristo buludiki buvua butangila ditengudibua, kubambilabu kabidi tshivuabu ne bua kuenza bua Yehowa kubanyisha ne kubabenesha. Tshishimbi dîyi tshivua mu mukanda au tshivua tshiamba ne: “Nyuma muimpe ne tuetu kabidi tudi bamone ne: ki mbimpe kunukumbajila bujitu bukuabu pa kumbusha anu malu adi ne mushinga aa: nuikale nudikanda ku bintu bilambula mpingu, ku mashi, ku bintu bifiekela mu nshingu, ne ku masandi. Nuenu badilame bimpe ku malu aa, nenuye kumpala. Ikalayi ne bukole bua mubidi!”​—Bien. 15:28, 29.

14. Ntshinyi tshidi tshienza ne: bantu ba Yehowa benze mudimu mu buobumue lelu pabu bikale mu buloba budi bantu batapuluke?

14 Lelu, malu adi Bantemu ba Yehowa bonso bitabuja ne malu adibu benza bidi muomumue. Bobu bine mbapite pa 8 000 000 mu bisumbu bipite pa 100 000 pa buloba bujima. Kadi ntshinyi tshidi tshienza ne: bikale mu buobumue bua mushindu eu pabu lelu bikale mu buloba bua kayumbayumba mudi bantu basue kutapuluka bikole? Buobumue ebu budi bufumina ku mêyi maludiki a tshishiki adi Yezu Kristo, Mfumu wa tshisumbu utupesha ku diambuluisha dia “mupika wa lulamatu udi mudimuke.” Mupika eu ke Kasumbu kaludiki. (Mat. 24:45-47) Buobumue ebu budi kabidi bufumina ku mushindu udi bana betu ba pa buloba bujima badiakaje bua kutumikila malu adi Kasumbu kaludiki katuambila.

“Bakasanka bua dikankamija” (Bienzedi 15:30-35)

15, 16. Ntshinyi tshiakenzeka pakakosabu tshilumbu tshia ditengudibua? Ntshinyi tshivua tshienze bua kutshikosa bimpe?

15 Mukanda wa Bienzedi udi utuambila kabidi ne: pakafika bana betu abu mu Antiokia, bafumina mu Yelushalema, ‘bakasangisha bantu bonso pamue ne kubapeshabu mukanda au.’ Pakumvua bana betu buludiki buvua kasumbu kaludiki kafile, tshiakenzabu ntshinyi? ‘Pakawubalabu, bakasanka bua dikankamija adi.’ (Bien. 15:30, 31) Bualu bukuabu, Yudasa ne Sila “bakakankamija bana betu ne miyuki ya bungi, kubakoleshabu.” Ke mushindu uvuabu “baprofete” au. Bavua babikila Bânaba ne Paulo ne bakuabu pabu ne: baprofete. Ke muvuabu babikila bantu bavua bamanyisha bakuabu disua dia Nzambi.​—Bien. 13:1; 15:32; Ekes. 7:1, 2.

16 Mbimvuike bimpe ne: Yehowa uvua mubeneshe malu onso avuabu benze bualu tshilumbu tshiakakoshibua mu mushindu uvua musankishe bantu. Tshivua tshiambuluishe menemene ntshinyi? Kakuyi mpata, mmêyi a kulonda a kudi kasumbu kaludiki avua mafike pa dîba diawu avuaku kafunde bilondeshile Dîyi dia Nzambi ne bulombodi bua nyuma muimpe. Tshivua tshiambuluishe kabidi mmushindu muimpe uvuabu bamanyishe bisumbu mapangadika au.

17. Ntshilejilu kayi tshidi kasumbu kaludiki kashiye bua amue malu a kuenza mu dikumbula dia batangidi ba bijengu lelu?

17 Kasumbu kaludiki ka Bantemu ba Yehowa katu kalonda dikasa adi lelu. Katu kafila buludiki pa dîba diabu. Patu benamu bangata mapangadika, batu baamanyisha bisumbu mu mushindu udi umvuika bimpe, kabayi badia tshibanga to. Umue mushindu utubu bafila buludiki abu nku diambuluisha dia makumbula a batangidi ba bijengu. Bana betu aba batu badifila bikole. Batu baya mu tshisumbu ne tshisumbu benda bambila benamu mêyi a kulonda mu mushindu udi umvuika bimpe ne babakankamija bimpe. Anu bu Paulo ne Bânaba, batu benza mêba a bungi mu buambi, “balongesha ne bamba lumu luimpe lua dîyi dia Yehowa.” (Bien. 15:35) Anu bu Yudasa ne Sila, batu bakakankamija “bana betu ne miyuki ya bungi,” babakolesha.

18. Ntshinyi tshidi bantu ba Nzambi ne bua kuenza bua Yehowa kutungunuka ne kubabenesha?

18 Kadi netuambe tshinyi bua bisumbu? Ntshinyi tshiambuluisha bisumbu bia pa buloba bujima bua kutungunuka ne kuikala mu ditalala ne mu buobumue mu buloba budi bantu batapuluke ebu? Vuluka ne: muyidi Yakobo ke wakalua kufunda ne: “Meji adi afumina muulu adi tshia kumpala makezuke, pashishe nga ditalala, kaena ne malu makole, mmadiakaje bua kutumikila . . . Bualu bukuabu, dimuma dia buakane didi dikunyibua mu ditalala bua bantu badi bakeba ditalala.” (Yak. 3:17, 18) Pavuaye wamba mêyi aa, katuena bamanye ni uvua ne bena mu tshisumbu tshia mu Yelushalema mu mutu to. Kadi dikonkonona dietu dia malu adi mu Bienzedi nshapita wa 15 nditujadikile ne: Yehowa udi mua kubenesha bena mu tshisumbu anu bobu mu buobumue ne batumikila.

19, 20. a) Mmushindu kayi wakamuenekabi bimpe ne: ditalala ne buobumue bivua mu tshisumbu tshia mu Antiokia? b) Paulo ne Bânaba bakenza tshinyi pashishe?

19 Tshisumbu tshia mu Antiokia tshiakapetulula ditalala ne buobumue bivua bimueneke patoke. Bana betu ba mu Antiokia kabakakokangana ne Yudasa ne Sila bavua bafume mu Yelushalema to, bakasanka bua dibakumbula diabu adi, Bible udi wamba ne: “Bobu bamane kuenza kuntu aku ndambu wa matuku, bana betu bakabapingaja mu ditalala kudi bavua babatume,” tuambe ne: ku Yelushalema.d (Bien. 15:33) Tudi batuishibue ne: bana betu ba mu Yelushalema bakasanka pabu pakumvuabu malu avua Yudasa ne Sila balonde bua luendu luabu. Ku diambuluisha dia ngasa wa Yehowa, bakenza mudimu wabu bimpe bitambe.

20 Paulo ne Bânaba bavua bashale mu Antiokia bakadina ne kasuki mu dilombola mudimu wa diyisha lumu luimpe, anu mutu batangidi ba bijengu benza lelu patubu bakumbula bisumbu bia mu bijengu biabu. (Bien. 13:2, 3) Edi ndibenesha dinene bua bantu ba Yehowa! Kadi ntshinyi tshivua Yehowa mulue kuenza kabidi ne bamanyishi ba lumu luimpe ba tshisumi abu? Mmushindu kayi uvuaye mubabeneshe kabidi? Netuandamune nkonko eyi mu nshapita udi ulonda.

Mamu ne muanende wa bakaji mu mpungilu, batangile mu mukanda wa “Les jeunes s’interrogent​—Réponses pratiques,” volime 2.

Lelu bena Kristo badi bapeta bulombodi bua mu nyuma kudi Kasumbu kaludiki ne baleji mpala baku

YAKOBO ‘MMUANABU NE MUKALENGE’

Yakobo mmuana wa Jozefe ne Mariya. Ku bana babu ne Yezu badibu batele, yeye ke udibu babange kutela kumpala. (Mat. 13:54, 55) Nunku bidi bimueneka ne: yeye ke uvua muana muibidi. Bavua bakole pamue ne Yezu, nunku uvua mumanye muvuaye uyisha, ne “midimu [yende] ya bukole” ivuaye wenza; nansha biobi ne: uvua mudimuenenayi ne ende abidi anyi kayi muyimone. Kadi pavua tutuabu Yezu uyisha, Yakobo ne bana babu bakuabu “kabavua baleja ditabuja kudiye to.” (Yone 7:5) Pamuapa too ne Yakobo wakamba pende anu bu balela bakuabu ba Yezu bavua bamuambe ne: “Mmujimije lungenyi.”​—Mâko 3:21.

Yakobo ubala muvungu.

Lufu lua Yezu ne dibishibua diende ku lufu diakashintulula malu onso. Mifundu ya tshiena Greke idi itela bantu bakuabu basatu bavua ne dîna dia Yakobo, kadi Yezu wakamuenekela anu Yakobo uvua muanabu mu matuku 40 yeye mumane kubishibua ku lufu. (1 Kol. 15:7) Dimumuenekela adi diakamufikisha ku dimanya tshivua tutuende au bimpe menemene. Nansha biobi bikale nanku anyi kabiyi nanku, tshibi matuku dikumi Yezu mumane kubanda mu diulu, Yakobo ne mamuende ne bana babu bakuabu bavua ne bapostolo mu nzubu wa kuulu bua kusambila.​—Bien. 1:13, 14.

Ndekelu wa bionso, Yakobo wakalua muena mu tshisumbu tshia mu Yelushalema uvuabu banemeka bikole. Bavua pamuapa bamuangata bu mupostolo anyi ‘mutumibue’ wa tshisumbu atshi. (Gal. 1:18, 19) Biakamueneka muvuaye muntu wa kunemeka pakapatulabu mupostolo Petelo mu buloko mu tshishima, bualu Petelo wakambila bayidi ne: “Ambilayi Yakobo ne bana betu malu aa.” (Bien. 12:12, 17) Pakaluabu ne tshilumbu tshia ditengudibua kudi “bapostolo ne bakulu” mu Yelushalema, bidi bimueneka ne: Yakobo ke uvua mulombole diyukidilangana bua tshilumbu atshi. (Bien. 15:6-21) Mupostolo Paulo wakamba ne: Yakobo ne Kefa (Petelo) ne mupostolo Yone “bavua bamueneka bu makunji” a tshisumbu tshia mu Yelushalema atshi. (Gal. 2:9) Nansha bidimu bia bungi pashishe pavua Paulo mupingane mu Yelushalema, ufuma mu luendu luende luisatu lua bumisionere, wakapesha “Yakobo ne bakulu bonso bavua muaba au” luapolu lua malu avua menzeke.​—Bien. 21:17-19.

Pamuapa Yakobo eu udi Paulo ubikila ne: “muanabu ne Mukalenge,” ke uvua mufunde mukanda wa mu Bible udi ne dîna diende. (Gal. 1:19) Mu muine mukanda au, Yakobo ki mmudileje muvuaye mupostolo anyi muanabu ne Yezu to, kadi mmuambe muvuaye “mupika wa Nzambi ne wa Mukalenge Yezu Kristo;” bileja muvuaye ne didipuekesha. (Yak. 1:1) Mukanda wa Yakobo eu udi uleja ne: anu bu Yezu, uvua mumanye bimpe bufuki ne tshidi muntu. Pavua Yakobo mukebe kumvuija malu malelela a mu Bible, uvua mukoke ntema ya bantu ku bintu bitu bienzeka pa buloba, bu mudi tshipepele tshitu tshituta pa mâyi, butoke bua ngondo ne mitoto, ne munya mukole menemene. Uvua muakule kabidi bua mutu bilongo biteketangane, bua mudi tshisuku mua kukuata mudilu, ne bua mudi bantu bakokesha nyama. (Yak. 1:6, 11, 17; 3:5, 7) Nzambi wakamuambuluisha ku bukole bua nyuma wende bua kujingulula meji a bantu ne bienzedi biabu bua kubapesha mibelu mimpe ya mua kusomba bimpe ne bakuabu.​—Yak. 1:19, 20; 3:2, 8-18.

Mêyi a Paulo adi mu 1 Kolinto 9:5 adi aleja ne: Yakobo ukavua musele. Bible ki mmuakule bua dîba divua Yakobo mufue anyi muvuaye mufike ku difua to. Josèphe, mumanyi wa malu a kale, wakafunda ne: bu mu 62 P.Y., katupa kakese panyima pa lufu lua nguvena muena Lomo, diende Pokio Festo, kumpala kua Albinus uvua umupingana mu nkuasa wa bukalenge kubuelaye mu biro bia mudimu, muakuidi munene Anania “wakabikidisha balumbuluishi ba ku Tshilumbuluidi tshinene, yeye kuya ne Yakobo (muanabu ne Yezu Kristo) pamue ne bantu kampanda.” Bilondeshile Josèphe, Anania au uvua mubafunde ne: mbashipe mukenji, ne wakabashisha mabue.

a Tangila kazubu ka “Yakobo ‘mmuanabu ne Mukalenge.’” mu dibeji dia 126

b Meji avua nawu Yakobo ke avua mamusake bua kunyemena ku Mifundu ya Mose. Mu Mifundu ayi kamuvua anu Mikenji to, bavua balejamu muvua Nzambi wenzela bantu malu. Muvua kabidi bijadiki bivuaku kumpala mene kua Mikenji kuikalaku ne bivua bileja tshivua disua diende. Tshilejilu, mu mukanda wa Genese badi baleja mutu Nzambi umona mashi, masandi, ne ditendelela dia mpingu. (Gen. 9:3, 4; 20:2-9; 35:2, 4) Nunku Yehowa wakaleja mêyi manene avua bantu bonso (bena Yuda ne ba bisamba bikuabu) ne bua kutumikila.

c Tangila kazubu ka “Mudibu balongolole Kasumbu kaludiki lelu.” mu dibeji dia 124.

d Mu mvese wa 34 mu imue nkudimuinu ya Bible mbabueje tshiambilu tshidi tshileja ne: Sila wakashala mu Antiokia. (Mukanda wa Mvidi Mukulu) Kadi bidi bimueneka ne: ntshiambilu tshivuabu balue kukumbaja mu maniskri kampanda ya kale.

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu