TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • g23 No. 1 dib. 3-5
  • Mâyi mimpe

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Mâyi mimpe
  • Tabulukayi!—2023
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • Tshidi tshitupangisha mâyi mimpe a bungi
  • Mbafuke buloba bua bushalaku kashidi
  • Tshidi bantu benda benza
  • Malu adi ajadika ne: buloba nebushalaku kashidi—Tshidi Bible wamba
  • Ntshinyi tshidi Bible wamba bua dipangila dia mâyi pa buloba?
    Biena-bualu bikuabu
Tabulukayi!—2023
g23 No. 1 dib. 3-5
Mamu muntunte mâyi a kazeze a mu musulu mu bianza.

BULOBA BUETU EBU NEBUSHALAKU KASHIDI ANYI?

MÂYI MIMPE

KATUENA mua kuikala ne muoyo pa buloba koku kakuyi mâyi, nangananga mâyi mimpe to. Mâyi ke adi mangate tshitupa tshinene bua bintu bionso bidi ne muoyo pa buloba apa. Majiba manene, misulu, tukulakaja ne bisensa, bidi bipetesha bantu ne nyama mâyi a kunua ne adi akolesha bikunyibua.

Tshidi tshitupangisha mâyi mimpe a bungi

Mâyi mmangate tshitupa tshinene tshia buloba. Nansha nanku, bilondeshile Organisation météorologique mondiale, “mâyi mimpe a kunua mmashale makese tshianana (0.5%).” Nansha mudi mâyi mimpe adi ambuluisha bantu mashale makese, tshitupa tshiawu tshinene ntshinyanguke ne mbikole bua bantu kuapeta bualu kudi dinyanguka dia mivu ne bungi bua badi baakeba mbupite bungi buawu. Bamanyi bapiluke ba malu a mâyi badi bamba ne: mu bidimu 30 kumpala eku bantu miliyare itanu nebakenge mâyi.

Mbafuke buloba bua bushalaku kashidi

Mbafuke buloba mu mushindu wa ne: mâyi ikale anuku. Bualu bukuabu, buloba, bifukibua bia mu mâyi, nansha nsese ya dîba, bidi bikezula mâyi. Mona amue malu adi atujadikila ne: mbafuke buloba buetu ebu bua bushalaku kashidi.

  • Mbafuke buloba bua buikale bumina bintu bidi mua kunyanga mâyi. Bimue bikunyibua bia mu bisensa bitu biumbusha azote, phosphore ne bintu bitu bishipa bisonsa ne tuishi.

  • Bamanyi ba malu a bia panu mbalonge mudi bintu bidi bienzeka mu bufuki bilama mâyi makezuke. Tuntu tukese tua mu mâyi tutu tutaata milungu ya mu mâyi adi apueka, tuyijimija.

  • Nyonga ya mu mâyi idi mua kushipa bintu bibi bidi mu mâyi, idi mua kuenza nanku bikole kupita too ne mutu bikunyibua bikuabu bienza.

  • Dibulunge dietu dia buloba edi ditu dilama mâyi patuwu anyunguluka pa buloba bujima. Dinyunguluka diawu edi ne bintu bikuabu bitu bienzeka mu bufuki bitu bipangisha mâyi bua kaajiki pa buloba to.

    UDI MUMANYE ANYI?

    Buloba—Bia mu bufuki bidi bitaata mâyi

    Mbafuke buloba bua buikale bumbusha bintu bidi bipueka mu mâyi bu mudi biamu, milungu, bintu bia butshiafu, ne bintu bikuabu bidi mua kuanyanga. Mu kupita kua matuku mâyi adi muinshi mua buloba adi mua kulua mimpe bua kunua.

    Tshitupa tshikuabu tshileja mudi buloba butata mâyi. Buloba, mabue ne diima bitata mâyi a mvula too ne padiwu alua mimpe bu a buloba bua mabue.

    Tshintu tshia kumpala tshitu tshitaata mâyi

    Lusenga ne mabue bitu bitaata mâyi anu bu kasengulu, biumbusha bintu bidi mua kuanyanga.

    Tshintu tshibidi tshitu tshitaata mâyi

    Tuntu tukese tudi ne muoyo tutu mu buloba tutu tutuyisha bimue bintu bidi mua kuenzela bantu bibi. Tukuabu tudi mene mua kukudimuna mafuta adi mua kuenzela bantu bibi alua kapepe ne mâyi.

    Tshintu tshisatu tshitu tshitaata mâyi

    Buloba butu ne bukole bua nzembu bukese budi mua kumbusha bintu bionso bibi bidi ne bukole bua bungi bidi mu mâyi. Tshilejilu, tumue tutupa tua mu diima tudi mua kumbusha lukelakela lubi ludi mua kushipa bintu bidi mu mâyi.

Tshidi bantu benda benza

Bimfuanyi: 1. Tatu ulongolola muaba udi umatshisha mafuta muinshi mua mashinyi ende. Mmuteke tshintu tshia munda mutupu bua mafuta adi amata ikale abuelamu. 2. Tatu uteka milangi ya manga pa mêsa bua kuenza nawu mudimu.

Tuetu tulongolola mashinyi bua kaikadi amatshisha mafuta ne tulama bintu bia mulungu katuyi tubiela mu mâyi, kaakunyanguka to, neshale anu mimpe

Bamanyi bapiluke badi baleja ne: bidi bikengela kulama mâyi. Bua kukepesha bintu bidi mua kuanyanga, badi babela bantu bua kulongolola mashinyi bua kaikadi amatshisha mafuta anyi kubenga kuimansha manga mabi mu nkumba peshi kuela bintu bia mulungu mu mikidi ya mâyi.

Bamanyi bapiluke ba malu a mâyi mbaleje mayele mapiamapia a mua kumbusha mukele mu mâyi manene. Mbenze nanku bua bantu bapete mâyi mimpe.

Bidi bikengela kuenza malu a bungi bua kulama mâyi. Kumbusha mukele mu mâyi kakutu kupepele to, bualu kutu kulomba makuta ne makanda a mubidi a bungi. Mu 2021, organisme des Nations unies uvua muleje bua mâyi a kunua ne: “Bidi bikengela kudienzeja bikole kupita kumpala bua kulama mâyi pa buloba bujima.”

Malu adi ajadika ne: buloba nebushalaku kashidi—Tshidi Bible wamba

“Nzambi . . . udi ukoka mamata a mâyi muulu; adi afumina ku dibungi akuatakana alua mvula; pashishe matutu adi amuitshikija; adi alokela bantu.”—Yobo 36:26-28.

Nzambi wakafuka mâyi bua ikale anyunguluka bua kaajiki pa buloba to.—Muambi 1:7.

Tangila: Bikala Mufuki muenze bua bintu bidi bienzeka mu bufuki bikale bikezula mâyi, kenaku mua kumbusha bionso bidi bantu benze bitu binyangakaja mâyi anyi? Tangila tshiena-bualu tshia “Nzambi udi ulaya ne: buloba buetu ebu nebushalaku kashidi,” mu dibeji dia 15.

MALU MAKUABU

Tutupa tukese tudi tuenza mâyi tutangalaka.

Bua kumanya mudi mâyi ne bintu bidimu biambuluisha bua kuikala ne muoyo, tangila filme wa Bintu bia dikema bidi Nzambi mufuke bidi biamba butumbi buende mu jw.org.

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu