Bakuidi ba bukalenge bikala ne bua kuambuluisha bantu bonso
‘Nuenu nudi tshisamba tshisungudibue ne bakuidi ba bukalenge, ne tshisamba tshia tshijila.’—1 PET. 2:9.
1. Bua tshinyi badi babikila kabidi ‘bidia bia Mukalenge’ ne: tshivulukilu? Batu batshienza bua tshinyi?
MU DILOLO dia 14 ngondo wa Nisana mu tshidimu tshia 33, Yezu Kristo ne bapostolo bende 12 bakenza tshibilu tshia Pasaka wa bena Yuda bua musangu wa ndekelu. Panyima pa Yezu mumane kuambila Yudasa uvua mumutungile bua kupatuka, Yezu wakajadika tshibilu tshikuabu tshiakabikilaye ne: ‘Bidia bia Mukalenge.’ (1 Kol. 11:20) Yezu wakamba misangu ibidi ne: ‘Nuikale nuenza nunku bua kumvuluka.’ Tshibilu etshi tshidi tshibikidibua kabidi ne: tshivulukilu tshia lufu lua Yezu bualu tshidi tshituvuluija malu avuaye muenze, nangananga lufu luende. (1 Kol. 11:24, 25, MMM) Bua kutumikila mukenji eu, Bantemu ba Yehowa ba pa buloba bujima batu bavuluka lufu lua Yezu ku tshidimu tshionso. Mu tshidimu tshia 2012 etshi, bilondeshile kalendrié ka mu Bible dituku dia 14 Nisana nedifikile mu dinayi dia matuku 5 mu ngondo muinayi.
2. Ntshinyi tshivua Yezu muambe bua diampa ne mvinyo?
2 Luka udi utela mu mvese ibidi malu avua Yezu muenze ne muakule musangu au wamba ne: ‘Wakamema mutanda wa bidia; pakasakidilaye Nzambi, wakautshibula, wakapa bayidi bende, wakamba ne: eu udi mubidi wanyi udi unupebua; enzayi nunku bua kumvuluka. Pakajikijabu kudia, yeye wakamema lupanza muomumue kabidi wakamba ne: lupanza elu ludi dipungila dipiadipia dia mu mashi anyi akunumatshishilabu panshi.’ (Luka 22:19, 20) Mmunyi muvua bapostolo mua kuikala bumvue mêyi aa?
3. Mmunyi muvua bapostolo mua kuikala bumvue tshivua Yezu muambe bua diampa ne mvinyo?
3 Bapostolo bavua bibidilangane ne milambu ya nyama ivua bakuidi balambula Nzambi ku ntempelo mu Yelushalema. Bavua bafila milambu eyi bua Yehowa kubanyishaye, ne ya bungi ya kudiyi bavua bayifila bua kubabuikidilabu mibi. (Lew. 1:4; 22:17-29) Nunku bapostolo bavua mua kuikala bumvue ne: pavua Yezu muambe ne: mubidi wende ne mashi ende bivua ne bua ‘kufidibua ne kumatshishibua panshi,’ uvua musue kuamba ne: uvua ne bua kulambula muoyo wende mupuangane. Mulambu wa Yezu eu uvua ne mushinga wa bungi kupita milambu ya nyama.
4. Ntshinyi tshivua Yezu musue kuleja pakambaye ne: ‘Lupanza elu ludi dipungila dipiadipia dia mu mashi anyi’?
4 Kadi tudi mua kuamba tshinyi bua mêyi a Yezu a ne: ‘Lupanza elu ludi dipungila dipiadipia dia mu mashi anyi’? Bapostolo bavua bamanye mulayi uvua wakula bua tshipungidi tshipiatshipia udi mu Yelemiya 31:31-33. (Bala.) Mêyi a Yezu avua aleja ne: uvua ujadika tshipungidi tshipiatshipia tshivua ne bua kupingana pa muaba wa tshipungidi tshia mikenji tshivua Yehowa mupeshe bena Isalele ku butuangaji bua Mose. Bipungidi bibidi ebi bivuaku bipetangana anyi?
5. Tshipungidi tshia mikenji tshivua tshipeshe bena Isalele mpunga kayi?
5 Bushuwa bipungidi bibidi ebi bivua bipetangana bikole. Pavua Yehowa mujadike tshipungidi tshia mikenji wakambila bena Isalele ne: ‘Binuatumikila dîyi dianyi ne binuanemeka tshipungidi tshianyi, nuenu nenuikale bantu banyi ba munkatshi mua bantu bonso; bualu bua buloba buonso mbuanyi. Nuenu nenuikale kundi bu bukalenge bua bakuidi, bu tshisamba tshia tshijila.’ (Ekes. 19:5, 6) Mmunyi muvua bena Isalele bumvue mêyi aa?
BADI BALAYA TSHISAMBA TSHIA BAKUIDI BA BUKALENGE
6. Mmulayi kayi uvua tshipungidi tshia mikenji ne bua kukumbaja?
6 Bena Isalele bavua bamanye tshivua ‘tshipungidi’ tshiumvuija bualu Yehowa ukavua mudie tshipungidi ne Noa ne Abalahama. (Gen. 6:18; 9:8-17; 15:18; 17:1-9) Mu tshipungidi tshivua Yehowa mudie ne Abalahama, wakamulaya ne: ‘Bisamba bionso bia pa buloba nebisanke bualu bua tunkanunuina tuebe.’ (Gen. 22:18) Yehowa uvua muenze tshipungidi tshia mikenji bua kukumbaja mulayi eu. Ku diambuluisha dia tshipungidi etshi, tshisamba tshia Isalele tshivua mua kulua ‘bantu ba Yehowa ba munkatshi mua bantu bonso.’ Bua tshinyi tshisamba tshia Isalele tshivua ne bua kulua bantu ba Yehowa? ‘Bua kuluabu bukalenge bua bakuidi’ ku mêsu kua Yehowa.
7. Tshiambilu tshia ne: ‘bukalenge bua bakuidi’ tshivua tshiumvuija tshinyi?
7 Bena Isalele bavua bibidilangane ne bakalenge ne bakuidi, kadi Melekisedeke ke muntu umue wa mu bikondo bia kale uvua yeye muakuidi ne mukalenge ne muanyishibue kabidi kudi Yehowa. (Gen. 14:18) Ku diambuluisha dia tshipungidi tshia mikenji, Yehowa wakapesha bena Isalele mpunga wa kupatula ‘bukalenge bua bakuidi.’ Mukanda wa Nzambi wakalua kuleja pashishe ne: buobu aba bavua ne bua kulua bakalenge ne bakuidi.—1 Pet. 2:9.
8. Mmudimu kayi uvua nawu bakuidi bavua Nzambi musungule?
8 Bushuwa, mukalenge utu ukokesha. Kadi muakuidi yeye utu wenza tshinyi? Ebelu 5:1 udi wamba ne: ‘Muakuidi munene yonso mmuangatshibue munkatshi mua bantu, udi ubuejibua mu mudimu bua kukuatshisha bantu mu malu a kudi Nzambi bua yeye afile bintu bipebua ne milambu mishipa bua mibi.’ Nunku muakuidi uvua Yehowa musungule uvua muleji mpala wa bantu bena mibi kumpala kua Nzambi ku diambuluisha dia milambu ivuaye ufila bua kubalombela luse. Muakuidi uvua kabidi muleji mpala wa Yehowa kumpala kua bantu, ubalongesha mikenji ya Nzambi. (Lew. 10:8-11; Mal. 2:7) Mu mushindu eu ke muvua muakuidi wambuluisha bena mibi bua kulengejanganabu ne Nzambi.
9. a) Ntshinyi tshivua bena Isalele mua kuenza bua kupeta diakalenga dia kuikala ‘bukalenge bua bakuidi’? b) Bua tshinyi Yehowa uvua musungule bamue bu bakuidi mu Isalele? c) Ntshinyi tshivua tshipangishe bena Isalele bua kuikala ‘bukalenge bua bakuidi’ bilondeshile tshipungidi tshia mikenji?
9 Tshipungidi tshia mikenji tshivua tshipeshe bena Isalele mpunga wa kulua bakuidi ba bukalenge bua kuambuluisha ‘bantu bonso.’ Kadi kudi bualu buvua bena Isalele ne bua kuenza bua kupeta diakalenga edi. Nzambi uvua muambe ne: ‘Anu binuatumikila dîyi dianyi, ne binuanemeka tshipungidi tshianyi.’ Bena Isalele bavuaku mua ‘kutumikila dîyi dia Yehowa’ anyi? Eyowa, kadi ki nganu menemene to. (Lomo 3:19, 20) Ke bualu kayi, Yehowa wakasungula bamue bu bakuidi mu Isalele bua kufila milambu ya nyama bua mibi ya bantu, kabayi benza midimu ya bakalenge to. (Lew. 4:1–6:7) Mu mibi amu muvua kabidi ne ya bakuidi. (Eb. 5:1-3; 8:3) Nansha muvua Yehowa witaba milambu eyi, kayivua anu mua kumbusha mibi yonso ya bena Isalele to. Bakuidi ba bukalenge bavua muinshi mua tshipungidi tshia mikenji kabavua nansha mua kutuangaja bena Isalele bavua banyingalala bua mibi yabu ne Nzambi muvuabi bikengela to. Paulo wakamba ne: ‘Mashi a ngombe ne a mbuji kaena mua kumusha mibi.’ (Eb. 10:1-4) Bu muvua bena Isalele kabayi batumikila malu onso a mu mikenji, mulawu wakabakuata. (Gal. 3:10) Nunku, kabavua mua kuenza mudimu wabu wa bakuidi ba bukalenge bua kuambuluisha bantu bakuabu bonso to.
10. Tshipungidi tshia mikenji tshivua ne mudimu kayi?
10 Bualu ebu kabuena busua kumvuija ne: bena Isalele kabavua ne bua kulua bena mu ‘bukalenge bua bakuidi’ buvua Yehowa mulaye to. Bu buobu batumikile Yehowa ne muoyo mujima, bavua mua kupeta diakalenga edi, kadi ki nku diambuluisha dia tshipungidi tshia mikenji to. Bua tshinyi? (Bala Galatia 3:19-25.) Bua bantu bavua badienzeja ne muoyo mujima bua kutumikila, mikenji ivua ibalama bua kababuelakanyi mu ntendelelu wa dishima. Ivua kabidi ibambuluisha bua kumanya ne: bavua bena mibi ne bavua dijinga ne mulambu wa mushinga uvua mupite ivua muakuidi ufila. Mikenji eyi ivua kabidi ndeji uvua ubafikisha kudi Kristo anyi Masiya, mêna adi umvuija “muela manyi.” Kadi pakalua Masiya, wakajadika tshipungidi tshipiatshipia tshivua Yelemiya muambe. Bantu bonso bavua bitabe Kristo bakabikidibua bua kubuela mu tshipungidi tshipiatshipia ne kuluabu ‘bukalenge bua bakuidi.’ Tumonayi muvuabi ne bua kuenzeka.
TSHIPUNGIDI TSHIPIATSHIPIA TSHIDI TSHILELA BAKUIDI BA BUKALENGE
11. Mmunyi muvua Yezu mulue tshishimikidi tshia bakuidi ba bukalenge?
11 Mu tshidimu tshia 29, Yezu wa mu Nazaleta wakalua Masiya. Uvua ne bidimu bipatshila ku 30 pakadilambulaye kudi Yehowa bua kuenza disua diende ne kubatijibuaye. Yehowa wakamba muvua Yezu ‘muanende munanga,’ kumuelaye manyi a nyuma. (Mat. 3:13-17; Bien. 10:38) Yehowa wakela Yezu manyi bua ikale Muakuidi Munene ne Mukalenge bua diakalenga dia bantu bonso badi bamuitabuja. (Eb. 1:8, 9; 5:5, 6) Uvua ne bua kulua tshishimikidi tshia bakuidi ba bukalenge.
12. Mulambu wa Yezu wakambuluisha ku tshinyi?
12 Mmulambu kayi uvua Yezu Muakuidi Munene mua kufila uvua mua kumbushila bantu badi bitabuja mibi yabu yonso? Anu muvuaye mubileje pakajadikaye Tshivulukilu tshia lufu luende, muoyo wende mupuangane ke uvua mulambu. (Bala Ebelu 9:11, 12.) Kutuadijila mu 29 pakatambulaye, Yezu Muakuidi Munene wakitaba bua bamutete ne kulongelaye ku ntatu too ne pakafuaye. (Eb. 4:15; 5:7-10) Pakabikaye ku lufu, wakabanda mu diulu ne kulejaye Yehowa mushinga wa mulambu wende. (Eb. 9:24) Pashishe, Yezu uvua mua kuakuila bantu badi bitabuje mulambu wende kudi Yehowa ne kubambuluisha bua kuenzela Nzambi mudimu ne kuikala ne ditekemena dia muoyo wa tshiendelele. (Eb. 7:25) Mulambu wende wakaleja kabidi muvua tshipungidi tshipiatshipia tshikale ne mushinga.—Eb. 8:6; 9:15.
13. Ntshinyi tshivua mua kufikila bena mu tshipungidi tshipiatshipia?
13 Bantu bonso badi babikidibue bua kubuela mu tshipungidi tshipiatshipia badi pabu ne bua kuedibua manyi a nyuma muimpe. (2 Kol. 1:21) Munkatshi muabu muvua bena Yuda ba lulamatu ne bantu ba bisamba bia bende. (Ef. 3:5, 6) Ntshinyi tshivua mua kufikila bena mu tshipungidi tshipiatshipia? Bavua mua kubabuikidila mibi yabu. Yehowa ukavua mulaye ne: ‘Nembabuikidile mibi yabu ne tshiena mvuluka malu mabi abu kabidi.’ (Yel. 31:34) Bu muvuabu bababuikidile mibi yabu, bavua bakumbane bua kulua ‘bukalenge bua bakuidi.’ Petelo wakafundila bena Kristo bela manyi ne: ‘Nuenu nudi tshisamba tshisungudibue ne bakuidi ba bukalenge ne tshisamba tshia tshijila, bantu badi bikale ba Nzambi muine, bua nuenu nuambe bua buimpe bua Nzambi wakanubikila bua kunupatula mu mîdima bua kunubueja mu munya wende wa dikema.’ (1 Pet. 2:9) Muaba eu Petelo udi utela mêyi avua Yehowa muambile bena Isalele pavuaye ubapesha mikenji ne uleja mudiwu akumbanyina bena Kristo badi mu tshipungidi tshipiatshipia.—Ekes. 19:5, 6.
BAKUIDI BA BUKALENGE BADI BATUADILA BANTU MASANKA
14. Bakuidi ba bukalenge nebenzele mudimu penyi?
14 Nkuepi kuvua bena mu tshipungidi tshipiatshipia ne bua kuenza mudimu? Bavua ne bua kuenza mudimu pa buloba bu bakuidi ba bukalenge, bu baleji-mpala ba Yehowa kudi bantu padibu ‘bamba bua buimpe buende’ ne balongesha bantu bende. (Mat. 24:45; 1 Pet. 2:4, 5) Panyima pa lufu ne dibika diabu nebikale mua kuenza mudimu ne Kristo mu diulu bu bakalenge ne bakuidi. (Luka 22:29; 1 Pet. 1:3-5; Buak. 1:6) Mupostolo Yone wakamona mu tshikena kumona bifukibua bia mu nyuma bia bungi bikale pabuipi ne nkuasa wa butumbi wa Yehowa mu diulu. Badi bimba ‘musambu mupiamupia’ bamba bua “Muana wa mukoko” ne: ‘Bualu bua wewe wakashipibua ne wakasumbila Nzambi ba mu tshisamba tshionso ne ba mu muaku wonso, ne ba munkatshi mua bantu bonso, ne ba munkatshi mua ditunga dionso ku mashi ebe, ne wakabavuija bukalenge ne bakuidi kudi Nzambi wetu ne bobu badi bakokesha pa buloba.’ (Buak. 5:8-10) Mu tshikena kumona tshikuabu, Yone wakamba bua bakalenge abu ne: ‘Nebikale bakuidi ba Nzambi ne ba Kristo, nebakokeshe nende bidimu tshinunu.’ (Buak. 20:6) Bakalenge aba pamue ne Kristo badi benza bukalenge bua bakuidi buikala mua kuambuluisha bantu bonso.
15, 16. Bakuidi ba bukalenge nebambuluishe bantu mushindu kayi?
15 Bantu 144 000 nebambuluishe bantu badi pa buloba mushindu kayi? Buakabuluibua nshapita wa 21 udi uleja bakuidi aba bu tshisamba tshia mu diulu anyi Yelushalema mupiamupia udibu babikila ne: ‘mukaji wa Muana wa mukoko.’ (Buak. 21:9) Mvese 2 too ne 4 udi wamba ne: ‘Ngakatangila musoko wa tshijila, Yelushalema mupiamupia, upueka mulupuke mu diulu kudi Nzambi, muikale mulongolola bimpe bu mukaji mulengejela mulume wende. Ngakumvua dîyi dikole difuma mu nkuasa wa butumbi diamba ne: tangilayi, nzubu wa tshilulu wa Nzambi udi munkatshi mua bantu, ne yeye neikale nabu, ne bobu nebikale bantu bende; ne Nzambi muine neikale nabu, neikale Nzambi wabu. Yeye neakupule tshinsonji tshionso ku mêsu kuabu; ne lufu kaluena luikalaku kabidi; madilu kaena ikalaku kabidi, nansha muadi nansha kanyinganyinga kabidi; malu a kumudilu akumuka.’ Aa mmabenesha mimpe matambe. Pumushabu lufu kakuakuikala bisonji, madilu, miadi ne tunyinganyinga to. Dîba adi bantu bonso nebikale bapuangane ne bamane kulengejangana ne Nzambi.
16 Buakabuluibua 22:1, 2 udi utuleja malu mimpe a bungi ikala bakuidi ba bukalenge ne bua kuenza wamba ne: ‘Wakandeja musulu wa mâyi a muoyo, matoke tòò bu ntalatala, ulupuka mu nkuasa wa butumbi wa Nzambi ne wa Muana wa Mukoko munkatshi mua musesu wa musoko [Yelushalema mupiamupia]. Ku muelelu eu wa musulu ne ku muelelu wawa kuakadi mutshi wa muoyo, ukuama mamuma nsanzu dikumi ne abidi, ukuama mamuma au ku ngondo ku ngondo; mabeji a mutshi akadi bua kuondapa nawu bisamba.’ Tshikena kumona etshi tshidi tshituleja ne: “bisamba” anyi bantu nebondopibue bua kashidi ku bubi buvuabu bapiane kudi Adama. Bushuwa, ‘malu a kumudilu neumuke.’
BAKUIDI BA BUKALENGE BADI BAJIKIJA MUDIMU WABU
17. Bakuidi ba bukalenge nebenze tshinyi ku ndekelu kua bidimu tshinunu?
17 Ku ndekelu kua bidimu tshinunu bia mudimu wabu, bakuidi ba bukalenge nebikale bamane kuvuija bantu bapuangane. Panyima pa malu onso, bu mudiye Muakuidi Munene ne Mukalenge, Kristo nealeje Yehowa malu onso ikalaye mukumbajile bantu. (Bala 1 Kolinto 15:22-26.) Bakuidi ba bukalenge nebikale bamane kujikija mudimu wabu.
18. Panyima pa bakuidi ba bukalenge bamane kujikija mudimu wabu, mmunyi muakuata nabu Yehowa mudimu?
18 Panyima pa bidimu tshinunu, mmunyi muakuata Yehowa mudimu ne bana babu ne Kristo? Bilondeshile Buakabuluibua 22:5, ‘nebakokeshe tshiendelele.’ Nebakokeshe banganyi? Bible kena wandamuna to. Kadi nebikale anu ne mushinga wa bungi ku mêsu kua Yehowa, nebapete mubidi udi kawuyi ufua ne ubola ne nebikale ne dimanya dia muvuabu bambuluishe bantu bapange bupuangane. Nunku nebatungunuke anu ne kuikala bakalenge ne Yehowa neakuate nabu mudimu bua kukumbaja malu adiye mulaye bua kashidi.
19. Nebavuluije bantu babuela mu tshivulukilu malu kayi?
19 Patudi tudisangisha bua kuvuluka lufu lua Yezu mu dinayi dia matuku 5 ngondo muinayi mu 2012, nebatuvuluije malongesha a mu Bible aa. Bena Kristo bela manyi batshidi ne muoyo pa buloba nebadie diampa didi kadiyi diela luevene ne kunua mvinyo mukunze bua kuleja mudibu bena mu tshipungidi tshipiatshipia. Bimanyinu bia mulambu wa Kristo ebi nebibavuluije diakalenga ne midimu idibu benza bua kukumbaja malu adi Nzambi mulongolole. Nunku, tuetu bonso badi babuela mu tshivulukilu etshi tudi ne bua kuleja dianyisha kudi Yehowa bua mudiye musungule bakuidi ba bukalenge bua kupesha bantu bonso masanka.
[Tshimfuanyi mu dibeji 29]
Bakuidi ba bukalenge nebatuadile bantu masanka a tshiendelele