Watchtower LAYIBULALI YAHAINTANETI
Watchtower
LAYIBULALI YAHAINTANETI
Lunda
  • BAYIBOLU
  • NYIKANDA
  • KUPOMPA
  • lv kapetulu 12 mafu 133-143
  • Hoshenuña “Mazu Amawahi Anatweshi Kukolesha Antu”

Vidiyo yimwatonda hosi.

Atwanakeniku mwani, vidiyo yakañanya kwenzunuka.

  • Hoshenuña “Mazu Amawahi Anatweshi Kukolesha Antu”
  • ‘Shakamenu Mukukeña kwaNzambi’
  • Tunyitu Twanyanya
  • Nsañu Yinadifwani
  • CHITWATELA KUYULILA NHOSHELU YETU
  • NHOSHELU YAKATISHAÑA KUMUCHIMA
  • MAZU “AMAWAHI ANATWESHI KUKOLESHA ANTU”
  • Hoshenuña Mazu “Amawahi, Anateli Kutuña Akwenu”
    Chakushakama Mukukeña KwaNzambi
  • Komana Mwekala “Akutalilahu. . . muKuhosha”?
    Kaposhi Kakutalila Kanakubidika Wanta WaNzambi (Kakudiza)—2022
  • Munateli Kumutiyisha Ñahi Yehova Kuwaha naNhoshelu Yenu?
    Munateli Kwikala naMuzañalu Haya Nyaaka!—Kudiza Bayibolu Chakuhanjeka
‘Shakamenu Mukukeña kwaNzambi’
lv kapetulu 12 mafu 133-143

Kapetulu 12

Hoshenuña “Mazu Amawahi Anatweshi Kukolesha Antu”

“Kuhosha mazu atama chinjila, chiña mazu amawahi anatweshi kukolesha antu.”—AEFWESESA 4:29.

1-3. (a) Chawaananyi chimu chatwinkayi Yehova, nawa chinateli kuzatishewa ñahi chatama? (b) Hakwila tushakami mukukeña kwaNzambi, twatela kuzatisha ñahi chawaana chanhoshelu?

NEYI mumwinka ibwambu denu chawaana, mukutiya ñahi neyi mumushikila nakuchizatisha chatama? Twili netu mwamwinkeli motoka, mukuhita kwampinji mutiya nawu nakwendesha chatama, nakuhuma antu. Komana himukuneñaku?

2 Wuswa wakuhosha nakuhanuka hichawaana chakufuma kudi Yehova, Wahanaña “yuma yayiwahi yahanañawu yejima, niyamukunkulu yalala yejima.” (Yakoba 1:17) Anyama adana ichi chawaana, chatukwashaña kuhosha yitoñojoka yetu nichitwayikeña akwetu. Hela chochu, kufwana motoka, chawaana chetu chakuhosha mazu tunateli kuchizatisha chatama. Yehova nateli kuneña nankashi neyi tuhoshaña mazu akuneñesha nikukatisha antu kunyichima.

3 Hakwila nawu tushakami mukukeña kwaNzambi, twatela kuzatisha chawaana chakuhosha kwesekeja nankeñelu yaMukwakuhana. Yehova washimuna hatooka to-o nhoshelu yamuzañaleshaña. Izu dindi dahosha nawu: “Kuhosha mazu atama chinjila, chiña mazu amawahi anatweshi kukolesha antu hakumonawu kukala, kulonda akwashi naluwi awa akuyitiya.” (Aefwesesa 4:29) Ichi dinu tuhanjekenu chitwatela kuyulila nhoshelu yetu, nhoshelu yitwatela kutondolwela, nichitwatela kuhosha “mazu amawahi anatweshi kukolesha antu.”

CHITWATELA KUYULILA NHOSHELU YETU

4, 5. Indi yishimu yikwawu yamuBayibolu yahosha nawudi hañovu yamazu?

4 Muloña watachi wutwatela kuyulila nhoshelu yetu wudi wakwila nawu mazu akweti ñovu. Yishimu 15:4 yahosha nawu: “Idimi dakoleshaña akwawu himutondu wawumi; ilaña daluwalala dabalulaña muchima wamuntu.” Neyi chaleteshaña menji kusapwisha mutondu wunahuluki, nhoshelu yayiwahi niyena yakoleshaña antu anakuyitiya. Ilaña, nhoshelu yatama yamukwakutuboka yinateli kubalula nyichima yawantu. Eñañi, mazu yitwahoshaña akweti ñovu yakuneñesha hela kukolesha antu.—Yishimu 18:21.

5 Chishimu chikwawu cheñi chahosha chikupu hañovu yamazu nawu: “Kwekala muntu wahoshaña mazu akutuboka neyi wudi nakukutapola mpoku yakabali.” (Yishimu 12:18) Nhoshelu yakutuboka yinateli kuneñesha muntu nawa yamanishaña wubwambu. Komana ayitapolahu dehi kumuchima namazu adi neyi mpoku yakabali? Chishimu chochimu chahosha hayuma yayiwahi nawu: “Madimi awakwamaana akoleshaña antu.” Mazu amawahi ahoshaña muntu wamwekeshaña maana aNzambi anateli kuwundisha muchima nakutachika kutiyañana cheñi. Munateli kwanuka mpinji yimwatiyili mazu amawahi añovu awundishili muchima wenu? (Yishimu 16:24) Kwiluka netu mazu yitwahoshaña akweti ñovu, twatela kuhoshaña mazu anateli kukolesha amakwawu, bayi kuyikatisha kumuchimaku.

6. Muloñadi chichakalila chikupu kuyula idimi detu?

6 Hela tukweseka chamuchidinyi, hitunateli kuyula idimi detu chikupuku. Talenu muloña wamuchiyedi wutwatelela kuyula nhoshelu yetu: Nshidi nikubula kuwanina yatukojejaña kuhosha chatama. Nhoshelu yetu yamwekeshaña yuma yalumbama mumuchima, nawa “kufuukula kwamumuchima wamuntu kwatama.” (Kutachika 8:21; Luka 6:45) Dichi kuyula idimi detu kwakala chikupu. (Yakoba 3:2-4) Hela chakwila hitunateli kuyula chikupu idimi detuku, tunateli kuzata nañovu kulonda twololeña idimi detu. Neyi chochalwishañayi mukwakusala nampupa hakuya kwafuma kaloña, anetu twatela kutwalekahu kudikaña nanshidi yakusemuka nayu yakuzatisha idimi chatama.

7, 8. Munjilanyi mutwakalumbulwila kudi Yehova hamazu yitwahoshaña?

7 Muloña wamuchisatu wutunateli kuyulila idimi detu wudi wakwila nawu tukalumbulula kudi Yehova hanhoshelu yetu. Nzatishilu yedimi detu yakwashaña hela kuluwañesha wulunda wetu nawakwetu antu niñimenu yetu naYehova. Yakoba 1:26 yahosha nawu: “Muntu wadimonaña nindi nahembaña yijila, iku kufumba idimi dindi nehi, wudi nakudidimba mumuchima, yijila yayeniwu muntu yamukunkulwayi.” Neyi chitwamona mukapetulu kanafumuhu, nhoshelu yetu yakundama nankashi kukudifukula kwetu. Neyi idimi detu datubokaña, dedishaña yuma yatama, mazu awulembi, yuma yejima yitwelaña hakumukalakela Nzambi yikwikala yamukunkulwayi kumesu indi. Komana twatela kutoñojokahu chikupu hanhoshelu yetu.—Yakoba 3:8-10.

8 Chakadi kujina, tukweti nyiloña yatelela yatuleñelaña nawu tuyuleña chawaana chanhoshelu yetu. Henohu kanda tuhanjeki hanhoshelu yayiwahi yakoleshaña antu, tusambilenu kuhanjeka hanhoshelu yatela kutondolwelayi mukwaKristu walala.

NHOSHELU YAKATISHAÑA KUMUCHIMA

9, 10. (a) Nhoshelwinyi yinakuzatishawu antu makonu? (b) Muloñadi chitwatela kudikañila nanhoshelu yakuseñula? (Talenu cheñi tumazu twaheshina.)

9 Nhoshelu yakuseñula. Kushiñana, kasawuntu, ninhoshelu yikwawu yakuseñula diyi yuma yinakuhoshawu antu makonu. Amakwawu ahoshaña mazu ankalu hakukonkomwena nsañu yinakuhoshawu indi kwiji adana mazu amawahi akuhosha. Antu elaña maleñu kakavulu azatishaña nhoshelu yamatuka nawa yawuvumbi kulonda asehesheña antu. Hela chochu, hitwatela kuzañalala nanhoshelu yakuseñulaku. Yaaka 2,000 yinahituhu, kapostolu Pawulu amoneneni kufumba chipompelu chakuKolose kuleka “kuhosha yuma yikweti nsonyi.” (Akolose 3:8) Pawulu walejeli chipompelu chamuEfwesesa nindi, “kuseñula” kwekala hakachi kayuma yatela ‘kubula kutenawu’ akwaKristu alala.—Aefwesesa 5:3, 4.

10 Nhoshelu yakuseñula yamutiyishaña Yehova kutama. Cheñi yatiyishaña kutama antu amukeña Yehova. Mwalala, kukeña kutwamukeña Yehova kwatusañumunaña kudikaña nanhoshelu yakuseñula. Hakushimuna “nyidimu yachisemwa chaheseki” Pawulu wateneni “wuzondu wamumuchima,” wunateli kubombelamu nhoshelu yatama. (Aŋalija 5:19-21) Ichi hichuma chitwatela kushaku kashinshi chikupu. Hela chakwila anamufumbi kakavulu, muntu anateli kumuhaña muchipompelu neyi yatwalekahu kuzatisha nhoshelu yatama hela yatwalekahu kuhosha mazu akasawuntu, ansonyi, nawa awuzondu.a

11, 12. (a) Indi nhoshelu yetu yinateli kutama ñahi neyi tunakuhosha hadi antu? (b) Muloñadi akwakudifukula aYehova chatela kutondolwelawu nhoshelu yakutwamba?

11 Matuñu, kutwamba. Antu ekala nachaaku chakuhosha hadi akwawu nihachihandilu chawu. Komana kuhosha hadi antu kwatama? Kwatama wanyi sweje-e neyi tunakuhanjeka mpanji yayiwahi yinateli kukwashana, chidi neyi kuhosha hadi muntu wapapatishawu katataka hela muntu wutwatela kukundeja. AkwaKristu amuyaaka nkulakaji yatachi ashili muchima hachihandilu chawakwawu, nawa ahanjekeleña nsañu yayiwahi hadi akwawu akwakwitiya. (Aefwesesa 6:21, 22; Akolose 4:8, 9) Hela chochu, kuhosha hadi antu kunateli kwikala kwafwana neyi mutachika kuhimpa nsañu yalala hela kuvumbula nsañu yakujiinda. Sweje-e dinu, yaleteshaña muntu kutachika kutwamba, kwaletaña jomisha mbaña. Kutwamba “hikuhosha nsañu yamakudi . . . yakusawula hela yakutamisha ijina damuntu.” Chakutalilahu, Afwarisi atwambileña chikupu hakufwila kumusawula Yesu. (Matewu 9:32-34; 12:22-24) Kutwamba kwavula kuleta yikonkojola.—Yishimu 26:20.

12 Yehova hazañalalaña nawantu azatishaña chawaana chakuhosha munjila yakusawula antu hela kuleta chaambuku. Wahela antu aletaña “yikonkojola kudi antu evumu dimu.” (Yishimu 6:16-19) Izu dachiGriki dabalumunawu nawu “mukwakutwamba” hidi·aʹbo·los, diyazatishawu cheñi hakutena nkumbu yaSatana. Diyi “Diyabolu,” wamutwambilaña Nzambi chatama. (Chimwekeshu 12:9, 10) Chalala, bayi tuhoshaña mazu akutuleñela twikali neyi Diyaboluku. Muchipompelu himwatela kwikala nhoshelu yatama yasañumunaña nyidimu yachisemwa yidi neyi “kukokwela kwenu,” ‘nikudambolaku.’ (Aŋalija 5:19-21) Dichi, henohu kanda muhituluki munsañu yahosha muntu, dihulenu nenu: ‘Komana iyi nsañu yalala? Komana hichikuwahaku neyi nihosha mwahoshayi? Komana chachiwahi kulejaku antu amakwawu iyi nsañu?’—1 Atesalonika 4:11.

13, 14. (a) Indi nhoshelu yakasawuntu yatiyishaña ñahi anakuyitiya? (b) Indi matuka hichumanyi, nawa mukwakutukana wadishaña ñahi hakatoña?

13 Nhoshelu yakasawuntu. Neyi chitwadiza dehi, mazu akweti ñovu yakuneñesha muntu. Eña, mpinji jikwawu hamuloña wakubula kuwanina, wonsu wetu twahoshaña yuma yatuleñela kuditoñesha. Hela chochu, Bayibolu yatufumbaña kutalisha hanhoshelu yatela kutondolwelawu chikupu mwitala dawakwaKristu hela muchipompelu. Pawulu wakonkomweneni akwaKristu nindi: “Lekenu ndulu yejima, nindombu, nikuzuwa, nimapumba, nikutukana.” (Aefwesesa 4:31) MaBayibolu amakwawu abalumuna izu ‘dakutukana’ nawu “mazu atama,” “kasawuntu,” “nikubeña.” Nhoshelu yakasawuntu, yinabombelumu kuzatisha majina amatuka nikuzuwa, kubayisha akwenu mpinji yejima, yasawulaña antu nikuyileñela kudimona neyi amukunkulwayi. Hamuloña wakwikala nanyichima yayovu nhoshelu yakasawuntu yakatishaña swayi anyana kumuchima.—Akolose 3:21.

14 Bayibolu yazatisha mazu añovu chikupu hakuhisha kutukana, kusawula antu kuhitila mukuyibeña hela kusupisha. Muntu wahoshaña chamuchidiwu wadishaña hakatoña, muloña mukwakutukana anateli kumuhaña muchipompelu neyi yakañanya kutiyilila kufumba kunamufumbuwu kakavulu nawu yohimpi. Dichi neyi kuhimpa yililu yindi nehi, hakekala cheñi nankisu yakushakama mwituña dadihaku. (1 Akorinda 5:11-13; 6:9, 10) Mwamweni, neyi tukuhoshaña mazu atama, akasawuntu hela akutwamba, hitwakashakama mukukeña kwaNzambuku. Nhoshelu yamuchidiwu yaneñeshaña.

MAZU “AMAWAHI ANATWESHI KUKOLESHA ANTU”

15. Nhoshelu yamuchidinyi ‘yayiwahi yinatweshi kukolesha antu’?

15 Tunateli kuzatisha ñahi chawaana chakuhosha kwesekeja nankeñelu yaMukwakuhana? Anukenu nenu Izu daNzambi datukonkomwenaña nawu tuhosheña “mazu amawahi anatweshi kukolesha antu.” (Aefwesesa 4:29) Yehova wazañalalaña neyi tuhoshaña mazu amawahi anatweshi kukolesha antu, kuyikwasha nikuyikundeja. Dichi twatela kutoñojoka chiwahi hakwila nawu tuhosheña mazu amawahi. Bayibolu hiyashimuna chikupu nshimbi jitwatela kulondelaku; nawa hiyatanjika nyitapu ‘yamazu alala’ yitwatela kuhoshaku. (Titusa 2:8) Hakwila nawu tuhosheña “mazu amawahi anatweshi kukolesha antu” chikuwaha neyi tukwanukaña yikuma yisatu yapela ilaña yalema nankashi yamwekeshaña nhoshelu yakukolesha: Nhoshelu yayiwahi, yalala, nawa yakwakamena. Hakwiluka yumiyi, twayenu tutali hayakutalilahu yantesha yanhoshelu yakoleshaña antu.—Talenu chikasha chinakwila nawu “Komana Nahoshaña Mazu Akukolesha Antu?” hefu 140.

16, 17. (a) Muloñadi chitwatela kuhamekela antu? (b) Kukoolekanyi kutukweti kwakuhameka antu muchipompelu? muchisaka?

16 Kuhameka kwakufuma hamuchima. Yehova niYesu niwena ahamekaña nikutiya kuwaha. (Matewu 3:17; 25:19-23; Yowanu 1:47) Hakwikala akwaKristu, anetu nawa twatela kuhamekaña antu chakufuma hamuchima. Muloñadi? Yishimu 15:23 yahosha nawu: “Izu dakuhoshela hadu hidinateleli o chidawaha.” Dihulenu nenu: ‘Natiyaña ñahi neyi ananhameki chakufuma hamuchima? Komana hinazañalalañaku?’ Chalala, kuhameka chakufuma hamuchima kwayileñelaña mwiluki nenu kudi wamonaña chimwazataña, kudi wayakamenaña, nawa mudimu wumwazata wadiñi wawuwahi nankashi. Mazu amuchidiwu akoleshaña chikuhwelelu chenu nawa ayisañumunaña kulonda nikumbidi mwakazati nañovu chikupu. Chineli mwatiyaña kuwaha neyi ayihameka, komana anenu kwila muzata nañovu kulonda muhameki antu amakwawu nehi?—Matewu 7:12.

17 Ikalenu nachaaku chakumona yuma yayiwahi mudi antu, nawa yihamekenu. Muchipompelu, kudi wunateli kuhosha chachiwahi mpanji hakupompa, mukumona kansi wunakupama kuspiritu, indi kwiji mukumona kashinakaji wapompaña mpinji yejima hichikweti muloña nakukala kwenzaña nawushinakajuku. Antu amuchidiwu neyi muyihameka chakufuma hamuchima anateli kuzañalala nikukoleshewa kuspiritu. Muchisaka, iyala nimumbanda atela kudihameka chakufuma hamuchima. (Yishimu 31:10, 28) Sweje-e anyana azañalalaña neyi atoñojoka nawu mwayimona nawa mwayikeña. Kumuhameka mwana kwaleñelaña kukula chachiwahi neyi chatoñekaña itañwa nimenji hakukwasha mutondu kukula chiwahi. Anvwali, keñenu himwatela kuhamekela anyanenu hayililu ninzatilu yawu yayiwahi. Kuhameka kwamuchidiwu kukuletesha anyanenu kwikala nawulobu nichikuhwelelu chakola nawa kukuyileñela kufwila kuzata yuma yayiwahi.

18, 19. Muloñadi chitukufwila kuzata nañovu kulonda tukundeji nikukolesha akwetu akwakwitiya, nawa tunateli kwila ñahi mwenimu?

18 Kukundeja. Yehova wakamenaña chikupu antu ‘adizoza’ niakweti “nyichima yachikeka.” (Isaya 57:15) Izu dindi datukonkomwenaña nawu: “Dikundejenu wejima wenu” ‘nikukundeja adineña.’ (1 Atesalonika 5:11, 14) Tunateli kukuhwelela netu Nzambi wamonaña nawa wazañalalaña neyi tuzata nañovu hakukundeja nikukolesha akwetu akakwitiya ananeñi.

19 Mukuhosha mazwinyi atela kukolesha mukwenu mukwaKristu wudi nakukala hela wunaneñi? Bayi mutoñojoka nenu munateli kumanisha kukala kwawuku. Kakavulu, mazu antesha akwashaña nankashi. Mulejenu muntu wunaneñi nenu mwamukeña. Lombelenu hamu namuntu wunaneñi nezu datiyakana; munateli kumulembelela Yehova yamukwashi muntu wunaneñi kwiluka nindi amukeña kudi antu nikudi Nzambi. (Yakoba 5:14, 15) Mulejenu nenu amukeña nawa amulemesha neyi muntu wamuchipompelu. (1 Akorinda 12:12-26) Tañenu vasi yamuBayibolu yinateli kumukolesha kulonda yeluki nindi Yehova wamwakamenaña halwindi. (Masamu 34:18; Matewu 10:29-31) Kwikala nampinji yakuhosha “izu dadiwahi” chakufuma hamuchima namuntu wunaneñi chikumukwashaku kutoñojoka nindi amukeña nawa amulemesha.—Yishimu 12:25.

20, 21. Yumanyi yaleteshaña kufumba kwikali kwakuwahi?

20 Kufumba kwakuwahi. Hakwikala antu abula kuwanina, wejima wetu twatambwilaña kufumba mpinji yejima. Bayibolu yatukonkomwenaña nawu: “Tiyaku mwakukulejawu, itijaku kukufumba, kulonda wakekali namaana kukukuminina kweyi.” (Yishimu 19:20) Bayi neyi aeluda diwu atela kufumba hohu antuku. Anvwali afumbaña anyanawu. (Aefwesesa 6:4) Ahela apama anateli kufumba ansanda. (Titusa 2:3-5) Kukeña antu kwatuleñelaña kukeña kufumba muntu chakadi kumuneñesha. Chumanyi chinateli kutukwashaku kufumba antu muniyi njila? Talenu yuma yisatu yaleteshaña kufumba kwikali kwakuwahi chikupu: yililu ninkeñelu yamukwakufumba, hakushindamena kufumba, ninjila munakufumbilawu.

21 Kufumba kwakuwahi kwatachikilaña kudi mukwakufumba. Dihulenu nenu, ‘Yumanyi yanleteshaña niteji munanfumbuwu?’ Neyi mwiluka nenu muntu wunakuyifumba wayikeña chikupu, hanakuhosha yuma mukuhilaku, nawa hakweti nkeñelu yatamaku, chikwikala chaswayi kwiteja kufumba kweniku. Dichi neyi himukufumba antu, mwatela kwikala nankeñelu niyililu yamuchidiwu. Kufumba kwasoñaña nyikabu yayiwahi cheñi kwashindamenaña Hezu daNzambi. (2 Timotewu 3:16) Hela chakwila tunakuhosha mazu anakufuma muBayibolu hela nehi, kufumba kwejima kutukuhana kwatela kushindamena haNsona. Dimuloña waweni wabulilañawu aeluda kukanjikija antu kwiteja yitoñojoka yawu; chili kubalumuna mwatalisha Nsona, kulonda amwekeshi nawu Bayibolu yahakwilañaku yitoñojoka yawu. Kufumba cheñi kwekala kwakuwahi neyi anakuhani munjila yayiwahi. Kufumba kwenzala wushona kwaswayi kwiteja nawa kwaleñelaña muntu wunakufumbawu kwiluka nindi walemeshewa.—Akolose 4:6.

22. Chumanyi chimunafuukuluhu kutalisha hakuzatisha chawaana chakuhosha?

22 Chalala, kuhosha hichawaana chalema chatwinkayi Nzambi. Kukeña kutwamukeña Nzambi kukutuletesha kuzatisha chachiwahi ichi chawaana, bayi kuchizatisha chatamaku. Twanukeña netu nhoshelu yetu nawantu yikweti ñovu yakukolesha hela kuneñesha muntu. Dichi tufwilenu kuzatisha ichi chawaana kwesekeja nankeñelu yaMukwakuhana, nkeñelu ‘yakukolesha antu.’ Nhoshelu yetu yikukoleshaña akwetu nawa yikutukwashaku kushakama mukukeña kwaNzambi.

[Tumazu twaheshina]

a Neyi chadizatishawu muNyikanda, izu dakwila nawu “wuzondu wamumuchima” dahoshaña hanshidi jajivulu chikupu. Hela chakwila wuzondu wamumuchima wejima hiwakeñekaña wunsompeshuku, muntu anateli kumuhaña muchipompelu neyi yatwalekahu kukoña yililu yasweja kutama.—2 Akorinda12:21; Aefwesesa 4:19; talenu “Malwihu Kufuma Kudi Antañi” muKaposhi Kakutalila kaJuly 15, 2006.

[Chikasha/Mwevulu wudi hefu 140]

KOMANA NAHOSHAÑA MAZU AKUKOLESHA ANTU?

Lushimbi: “Kuhosha kwenu kwikali naluwi.”—Akolose 4:6.

Malwihu yimwatela kudihula

▪ Mpinjinyi yinahamekeluhu muntu hamudimu wakoñeliyi?—1 Akorinda 11:2; Chimwekeshu 2:1-3.

▪ Komana nalemeshaña akwetu kuhitila mukuzatisha mazu adi neyi mwani hela kusakililaku?—Kutachika 13:14; Yowanu 11:41.

▪ Neyi tunakuhanjeka, navula kuhosha jami ami aweni, tahindi nakeñaña kutiya mwahoshañawu akwetu?—Afwilipi 2:3, 4; Yakoba 1:19.

▪ Komana nsañu yineluka hadi akwetu, nayizatishaña kukolesha nachu amakwawu tahindi yakuneñesha nachu akwetu?—Yishimu 15:1, 2.

▪ Natiyaña ñahi kutalisha hamazu akasawuntu, nawa yitoñojoka yami yamwekeshañadi hayuma yidi mumuchima wami?—Luka 6:45; Yakoba 3:10, 11.

[Mwevulu wudi hefu 134]

Kuhosha mumesu awunda kwakoleshaña antu

[Mwevulu wudi hefu 142]

Yehova wazañalalaña neyi tunakuhosha mazu akukolesha akwetu

    Lunda Publications (2006-2025)
    Fumenumu
    Iñulenu
    • Lunda
    • Inkenuhu akwenu
    • Hakusetiñila
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nshimbi Jakulondela
    • Nshimbi Jakujinda
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Iñulenu
    Inkenuhu akwenu