Watchtower LAYIBULALI YAHAINTANETI
Watchtower
LAYIBULALI YAHAINTANETI
Lunda
  • BAYIBOLU
  • NYIKANDA
  • KUPOMPA
  • w07 7/1 mafu 15-19
  • ‘Atutuña Chakuhayama Hohu’

Vidiyo yimwatonda hosi.

Atwanakeniku mwani, vidiyo yakañanya kwenzunuka.

  • ‘Atutuña Chakuhayama Hohu’
  • 2007 Kaposhi Kakutalila Kanakubidika Wanta wa Yehova
  • Tunyitu Twanyanya
  • Nsañu Yinadifwani
  • Kukula kwaMujimba Wetu kwaKuhayamisha
  • Yitoñojoka Yetu Yabadika
  • Yuma Yendelaña Hamu naChikuhwelelu
  • Keñenu Wunlomboli waNleñi Yetu!
  • Londelenu Nleñi Yetu Wabadika Kuwaha!
  • Atutuña Chakuhayama
    Chihandilu niMudimu Wanetu AkwaKristu—Mukanda Wakupompa 2016
  • “Nleji Kwila Mwaya Muchima Weyi”
    2012 Kaposhi Kakutalila Kanakubidika Wanta wa Yehova
  • Yehova Wadiña “Mukwakupulwisha” kuMpinji yaKunyima
    2008 Kaposhi Kakutalila Kanakubidika Wanta wa Yehova
  • Twayenu Tutuumbakeshi Ijina daYehova Hamu
    2007 Kaposhi Kakutalila Kanakubidika Wanta wa Yehova
Talenu nsañu yikwawu
2007 Kaposhi Kakutalila Kanakubidika Wanta wa Yehova
w07 7/1 mafu 15-19

‘Atutuña Chakuhayama Hohu’

‘Antuña chakala chakuhayama hohu!’—MASAMU 139:14.

1. Muloñadi chamuhamekelañawu Nzambi kudi antu amavulu amaana hayuma yakuhayamisha yahamaseki?

KAAYI kenzala nayuma yayiwahi yakuhayamisha. Indi yumiyi yafuma kudihi? Antu amakwawu atoñojokaña nawu ñakwilu yatela kuwanewa chakadi kuhosha hadi Nleñi wamaana. Amakwawu akuhwelela nawu neyi tukaana kushinshika kudi Nleñi chikukañesha wuswa wetu wakwiluka yileñaleña. Akuhwelela nawu yileñaleña yahamaseki hiyadinjilili hohu yayenuku, muloña yasweja kukala, kushiyashana, nawa mukwila cheñi nenu yasweja kuwaha. Antu amavulu, kushilahu niasayantisiti, akuhwelela nawu yuma yejima yamwiwulu niyahamaseki ayileñeli kudi Nleñi wakukeña, wamaana, nawa wasweja ñovu.a

2. Chumanyi chamuletesheli Davidi kumushimeka Yehova?

2 Mwanta Davidi wamuIsarela yakushankulu niyena welukili chikupu nindi Nleñi atela kumushimeka muloña wayuma yayiwahi Yaleñayi. Hela chakwila Davidi washakamineña hampinji yelili sayansi kanda yiluki yuma yayivulu neyi makonu, welukili nindi yuma yayiwahi yamweneñayi Nzambi diyi wayileñeli. Hakwila nawu Davidi yasweji kuhayama ñovu yaNzambi yakuleña, wateleleli kushinshika hohu mujimba windi. Wasonekeli nindi: “Nakusakilili; chanantuñuwu chakala chakuhayama hohu! Nyidimu yeyi yakuhayama hohu; muchima wami wunachiluki nankashi.”—Masamu 139:14.

3, 4. Muloñadi chichalemena wejima wetu kutoñojoka chikupu hanyidimu yaYehova?

3 Davidi welukili chikupu yumiyi kuhitila mukutoñojoka nankashi. Makonu, yuma yadizishañawu mumashikola nihayikuzulemba yenzala nayitoñojoka yakuluwañesha chikuhwelelu kutalisha kwafumawu antu. Hakwila nawu twikali nachikuhwelelu neyi chaDavidi, ninetu twatela kutoñojoka chikupu. Chekala chafwana nankashi kwiteja antu acheñi kututoñojokelaku sweje-e hayuma yalema yidi neyi kwikalaku kwaNleñi nimudimu windi.

4 Kutoñojoka cheñi hanyidimu yaYehova kwaleteshaña tusweji kumukeña nikumusakilila Nleñi yetu nawa kwatwikwashaña kukuhwelela yuma yatwikanayi kumbidi. Kwila mwenimu, kukutuleñela kumwilukisha Yehova chikupu nikumukalakela. Tushinshikenu sayansi yamakonu chiyineteji mazu ahosheliyi Davidi akwila nawu “atutuña chakuhayama hohu.”

Kukula kwaMujimba Wetu kwaKuhayamisha

5, 6. (a) Indi wejima wetu twatachikili ñahi kukula? (b) Mudimwinyi wazataña nshiya jetu?

5 ‘Yeyi watuñili nshiya yami; wanswekeli chachiwahi mwivumu damama yami.’ (Masamu 139:13, NW) Wonsu wetu twatachikili kukula mumavumu awa mama jetu neyi isewuzi dimu danyanya nankashi kubadika kanookelu kadi kunsa yawunu mukuku wamazu. Idi isewuzi dakubula kumona namesu dadiña natuyuma twanyanya twakukañanya kwiluka chiwahi. Dakulili swayi-swayi. Hakumana kwatukweji tuyedi mwivumu, yiidi yamaneni yamujimba wenu yadiña yatuñika dehi. Nshiya yenu yadiña hakachi kaniyi yiidi. Chimwavwalikili, nshiya yenu yatachikili kuwahisha kwenda kwamashi kuhitila mukufumisha wulembi nimenji anakubula kukeñeka nakushiyamu yuma yatela kuzatika mumujimba. Nshiya jenu jiyedi, neyi jidi chiwahi, jawahishaña menji amumashi kwakwihi namalita 5 mumujimba wamukulumpi chimwahita jiminiti 45!

6 Nshiya yenu cheñi yesekejaña yuma yejima yekala mumashi cheñi niasidi nikutemuka kwamashi. Nshiya yazataña cheñi nyidimu yikwawu yamaneni, chidi neyi kuhimpa vitameni D nakutuña yuma yikwawu yakeñekaña nikukolesha mafwaha nikutuña homorn yatenañawu nawu erythropoietin, yavulishaña mumafwaha enu masewuzi atwalaña okisijini mumujimba wejima. Nshiya dichayitenenañawu nawu “chiidi chakiñaña mujimba”!b

7, 8. (a) Lumbululenu chatachikañayi kukula nkemba wudi mwivumu? (b) Munjilanyi nkemba wunakukula ‘mwamubazilawu mwishina damaseki mwamweni’?

7 ‘Mafwaha ami hiyayiswekeli kudeyuku chantuñiluwu mwakujinda hela chambaziluwu mwishina damaseki mwamweni.’ (Masamu 139:15) Isewuzi datachi dadambwili, nawa masewuzi amaha atwalekeluhu nakudambula. Nkumininaku awa masewuzi atachikili kwamboka, hela kuzata nyidimu yacheñi, nakwikala nyijila, nyisesa, makowa, niyuma yikwawu. Masewuzi amutapu wumu adiwuñili hamu nakwikala mbiji nikutuña yiidi. Chakutalilahu, mumulungu wamuchisatu kufuma hefuku dayibabiluwu, mafwaha enu amujimba atachikili kudituña. Chimwashikijili nyilungu yitanu nayiyedi mwivumu nikuleha masentimita 2.5, mafwaha ejima 206 amuwukulumpi wenu adiña adituña dehi, hela chakwila adiña kanda akoli.

8 Iku kukula kwakuhayamisha kwazatikilileña mwivumu dawamama yenu chakadi antu kwiluka, neyi kwiji anayisweki mwishina damaseki mwamweni. Eñañi, yuma yayivulu yinakundami kukukula kwamujimba wetu antu achidi kanda ayiluki. Chakutalilahu, chumanyi chakojejaña tuyuma twanyanya twatuñaña chifwanisha twekala mumasewuzi enu twambuleña masewuzi amakwawu akutuña yiidi yamujimba yashiyashana? Hekwawu sayansi yikalumbulula kumbidi, ilaña neyi chahosheliyi Davidi, Nleñi yetu, Yehova weluka chikupu.

9, 10. Munjilanyi ‘mwasonekelañawu mumukanda’ waNzambi ntuñilu yayiidi yankemba wudi mwivumu?

9 ‘Chinadiñi nichidi wamwisu, mesu eyi anmweni, asonekeli mumukanda weyi yiidi yami yejima yatuñilañawu hefuku hefuku, hela yachidiñi kwosi kwayu.’ (Masamu 139:16) Isewuzi denu datachi dadiña nawuloñeshelu wenu wejima wamujimba. Iwu wuloñeshelu wadiña nakuyikwasha chimwakulileña hampinji yimwadiñi mwivumu dawamama yenu hadi tukweji tutanu natuwana nikubadika cheñi hadi yaaka 20 yakukula nakushika kuwukulumpi. Mpinji yejimiyi, mujimba wenu wahimpikileña kakavulu muloña wansañu yafuukwililuwu chadimu yadiña mudina isewuzi datachi.

10 Davidi helukili masewuzi hela tuyuma twanyanya twatuñaña chifwanishaku, cheñi wadiña wudana ikina dakutala nachu. Hela chochu welukili chikupu nindi kukula kwamujimba windi kwahanineña wunsahu wakwila nawu kwadiña wunloñeshelu wawuwahi wafuukwililuwu chadimu. Hadaha Davidi wadiña weluka chakulañawu ankemba mwivumu, dichi watela watoñojokeleña nindi njila yejima yazatikileña kwesekeja nachuma chaleñawu dehi nawa chahampinji yatelela. Munhoshelu yakumbu, Davidi walumbulwili iyi ntuñilu yakuhayamisha neyi ‘ayisoneka mumukanda’ waNzambi.

11. Chumanyi chaleteshaña tumwekaneña neyi chitudi?

11 Makonu, chelukewa neyi mwaswana yuma yimu kufuma kudi avwali niankakulula jenu yidi neyi chiminu, mmwekenu yampolu, mesu, wulombu wansuki, niyaaku yikwawu yaleñesheluwu kudi tuyuma twanyanya twatuñaña chifwanisha. Masewuzi ejima ekala mumujimba wenu akweti tuyuma twatuvulu nankashi twatuñaña chifwanisha, nawa kachuma kejima katuñaña chifwanisha katuñewa natuyuma twanyanya twatuvulu twatenañawu nawu DNA (deoxyribonucleic acid). Nshimbi yakutuñilamu mujimba wenu ‘ayisoneka’ muyuma yekala muDNA yenu. Mpinji yejima yikwambuka masewuzi enu, nakutuña masewuzi amaha hela kusinsa hadi amakulu, DNA yenu yahanaña iji nshimbi, hakwila mwikali amomi nakutwalekahu kumwekana chiwahi. Mwamweni, iwu hiwunsahu wunakumwekesha nawu Nleñi yetu wamwiwulu wukweti ñovu jabadika nimaana!

Yitoñojoka Yetu Yabadika

12. Chumanyi chaletesha antu kwambukaku nawatunyama?

12 ‘Yitoñojoka yeyi o chinayimona kulema, eyi Nzambi! Kuyichinda o chiyavula! Neyi nukuyichinda yikuvula nankashi, wusekulula wukukeha.’ (Masamu 139:17, 18a) Atunyama niwena ayituña chakuhayama hohu, nawa amakwawu akweti yitoñojoka niñovu yabadika antu. Ilaña Nzambi wayinka antu maana kubadika atunyama. Mukanda wumu wahoshaña hajasayansi wahosha nawu: “chochitwadifwana etu antu munjila jajivulu nayileñaleña yikwawu, twambukaku chikupu nayileñaleña yikwawu yahamaseki munhoshelu nimuyitoñojoka. Twakeñaña cheñi kwiluka chatuleñawu: Indi mujimba wetu awutuña ñahi? Nawa atutuñili ñahi?” Awa diwu malwihu adiña nakutoñojokahu Davidi.

13. (a) Davidi watoñojokeleña ñahi hamaana aNzambi? (b) Tunateli kwimbujola ñahi chakutalilahu chaDavidi?

13 Chaambu cheneni nankashi chekala hakachi kawantu nawatunyama, twambukila mukwikala nawuswa wakushinshika hamaana aNzambi.c Ichi chawaana chadimena hinjila yimu mwatuleñelawu neyi “chekalayi Nzambi.” (Kutachika 1:27) Davidi wazatishileña ichi chawaana munjila yayiwahi. Watoñojokeleña hawunsahu wamwekesheleña nawu Nzambi wekala kwoku nihayililu yayiwahi yamwekeneneña muyuma yamweneñayi yahamaseki. Davidi wadiña cheñi nanyikanda yatachi yaNyikanda Yajila, mwadiñi kudilumbulula kwaNzambi yomwenidi ninyidimu yindi. Iyi nyikanda yoneneniwu yamukwashiluku Davidi kwiluka yitoñojoka, yililu, ninkeñelu yaNzambi. Kutoñojoka haNyikanda yahoshaña hakuleña, nihawubwambu windi naNzambi kwamusañumwini Davidi kumushimeka Nleñi yindi.

Yuma Yendelaña Hamu naChikuhwelelu

14. Muloñadi kukuhwelela Nzambi chikwabulaña kukeñeka nawu chiña twiluka yuma yejima?

14 Davidi chaswejeleñayi kutoñojoka hansañu yakuleña nihaNyikanda, welukili chikupu nindi hakutwesha kwiluka hakumina maana niñovu yaNzambuku. (Masamu 139:6) Anetu nawa chochimu. Hitwakatwesha kwiluka yuma yejima yanyidimu yaleñayi Nzambuku. (Mukwakutaŋisha 3:11; 8:17) Nzambi ‘namwekeshi’ kwiluka kuhitila muNsona nimuyuma yejima yaleñayi kulonda yikwashuku antu anakukeña chalala amwikiñu didi dejima ekali nachikuhwelelu chashindamena hayuma yakumona namesu.—Aroma 1:19, 20; Aheberu 11:1, 3.

15. Lumbululenu kunuñañana kudi hakachi kachikuhwelelu niwubwambu wetu naNzambi?

15 Kwikala nachikuhwelelu kwabombelamu yuma yayivulu yinabadiki hakwiluka hohu nawu wumi niyuma yejima yamwiwulu niheseki atela ayileñeli kudi Muntu wamaana. Chabombelamu kukuhwelela Yehova Nzambi hamu neyi muntu—wunakukeña etu tumwiluki yena nikwikala nawubwambu wawuwahi nayena. (Yakoba 4:8) Toñojokenu hachikuhwelelu chekalaña namwana mudi tata yindi wukweti kukeña. Neyi mukwakujinooka yahosha nindi neluki wanyi neyi atata yeyi atela kukukwasha chikupu neyi wumona kukala, hadaha hiwunateli kumushika hamuchima neyi atata yeyi wayikuhwelelaku. Ilaña neyi mukuhanda kweyi wukweti wunsahu wayililu yayiwahi yawatata yeyi, wunateli kukuhwelela neyi atata yeyi akukwasha. Munjila yoyimu, kumwiluka Yehova kuhitila mukudiza Nyikanda, kutoñojoka hayuma yaleñayi, nikumona wukwashu windi kuhitila mukwakula kulomba kwetu kwatuleñelaña kumukuhwelela. Kwatuleñelaña kusweja kukeña kumwiluka nikumushimeka haya nyaka nakukeña kwalala nikudihana. Iyi diyi nkeñelu yayeni yatela kufwila antu ejima.—Aefwesesa 5:1, 2.

Keñenu Wunlomboli waNleñi Yetu!

16. Chumanyi chitukudizilaku kuwubwambu waDavidi naYehova?

16 “Ntali chachiwahi, eyi Nzambi, wiluki muchima wami; ñeseki, wiluki yitoñojoka yami; Wumoni neyi mudami mwekala kwenda kwakuluwa, wunlomboli munjila yahaya nyaka.” (Masamu 139:23, 24) Davidi welukili nindi Yehova wamwilukili chikupu—yuma yejima yatoñojokeleñayi, yahosheleñayi hela yakoñeleñayi ayimweneña hela ayilukili kudi Nleñi yindi. (Masamu 139:1-12; Aheberu 4:13) Kwiluka Nzambi kwamuchidiwu kwamuletesheli Davidi kwikala wakiñewa neyi chochatiyaña mwana wunakatiwu kudi anvwali jindi akweti kukeña. Davidi watiyileña kuwaha nawubwambu windi naYehova nawa wafwilileña kuwuhemba kuhitila mukutoñojoka nankashi hanyidimu Yindi nikulomba kudi Yena. Kafwampi, masamu aDavidi amavulu kushilahu niIsamu 139, ahoshaña hakulomba kwalema kwabombelamu tumina. Anetu nawa neyi tutoñojokaña nikulomba chikutukwashaku kukundama kwakwihi naYehova.

17. (a) Muloñadi Davidi chakeñeleñayi Yehova kweseka muchima windi? (b) Indi njila yitwazatishilañamu wuswa wetu wakudifuukwila yakwashaña ñahi wumi wetu?

17 Hakutuleña muchifwikija chaNzambi, atwinka wuswa wakudifuukwila. Tunateli kudifuukwila kwila yuma yayiwahi hela yatama. Hakwikala nawuswa wamuchidiwu, twamba kalumbulula. Davidi hakeñeli kumuchindila hamu nawantu atamaku. (Masamu 139:19-22) Wakeñeleña kutondolwela kwila yiluwa yikumuletela kukala. Dichi, chatoñojokeliyi hamaana aYehova ejima asweja, mukudizoza Davidi wamwihwili Nzambi nindi yeseki wuntu windi wamukachi nikumulombola munjila yaya kuwumi. Nshimbi jaNzambi jajiwahi jazatikaña kudi antu ejima; ninetu nawa twatela kufuukula chachiwahi. Yehova nakutukonkomwena wejima wetu kumwovwahila. Neyi tukumwovwahilaña tukwikala nawuselewa windi ninkisu jajivulu. (Yowanu 12:50; 1 Timotewu 4:8) Kwenda naYehova mpinji yejima kwatukwashaña kwikala awundisha muchima, hela chakwila tudi mukukala kweneni nankashi.—Afwilipi 4:6, 7.

Londelenu Nleñi Yetu Wabadika Kuwaha!

18. Indi Davidi wakunkulwili nindidi hakutoñojoka hansañu yakuleña?

18 Hachidiñayi kansi, Davidi wavulileña kuya mwisaña nakubiña anyikoku. Anyikoku chayatachikawu kudya matahu, Davidi wafuumbwileña mesu indi nakutala kwiwulu. Hakabwidibwidi, Davidi watoñojokeleña hakutoha kwiwulu nichidalumbuluka. Davidi wasonekeli nindi: “Mawulu ashimunaña kulema kwaNzambi, luzwizu lwamwekeshaña wukalawenu windi. Ifuku dimu dahoshaña nakuleja dikwawu, wufuku wumu walejaña wukwawu maana.” (Masamu 19:1, 2) Davidi welukili nindi watela kumukeñakeña Waleñeli yuma yayiwahi chikupu yejima nikumulonda. Anetu nawa twatela kwila mwomumu.

19. Chumanyi chikudizilaku atwansi niakulumpi kumujimba ‘watuñawu chakuhayamisha’?

19 Davidi wemikili chakutalilahu chachiwahi chaletesheli mwanindi Solomoni kufumba atwansi mukuhita kwampinji nindi: “Anukaña nawa Nleñi yeyi mumafuku awukwenzi weyi . . . Mutiyi Nzambi woma, hembaku kuleja kwindi; chuma chatelela muntu chochenichi hohu.” (Mukwakutaŋisha 12:1, 13) Hachidiñayi kansi, Davidi wadiña weluka dehi nindi ‘amutuña chakuhayama hohu.’ Kulondeja iku kwiluka kwamuleteleli nkisu jajivulu mukuhanda kwindi. Neyi wejima wetu, atwansi niakulumpi, tumushimeka Nleñi yetu Muneni nikumukalakela, chihandilu chetu chakatataka nichakumbidi chikwikala chachiwahi nankashi. Bayibolu yinakani antu akundamaña kwakwihi naYehova nikwenda munjila jindi jaloña nawu: “Chakashikawu muwushinakaji saña asoñelawu nyikabu; akenzala namenji to-o, akatuuta ke-kee; Kulonda amwekeshi cholokayi Yehova.” (Masamu 92:14, 15) Nawa tukwikala nachikuhwelelu chakudiluñisha nyidimu yayiwahi yaNleñi yetu haya nyaka.

[Tumazu twaheshina]

a Talenu Awake! yaJune 22, 2004, yasonekawu kudi aYinsahu jaYehova.

b Talenu cheñi “Your Kidneys—A Filter for Life,” muAwake! yaAugust 8, 1997.

c Mazu aDavidi adi haMasamu 139:18b aya mukwila nawu neyi yahumisha itañwa dejima nakuchinda nyidimu yaYehova nichikuholokelayi mutulu nawufuku, chikutonayi mutulu nantetemena, wukutwalekahu hohu nakuchinda.

Mukulumbulula Nenudi?

• Indi njila yakulilañamu nkemba mwivumu yamwekeshaña ñahi nawu ‘atutuña chakuhayama hohu’?

• Muloñadi chitwatela kutoñojokela hamaana aYehova?

• Kunuñañanyi kudi hakachi kachikuhwelelu niwubwambu wetu naYehova?

[Nyevulu yidi hefu 17]

Nkemba chakulañayi mwivumu damama yindi walondelaña chuma chafukwiluwu chadimu

DNA

[Mazu aKusakilila]

Nkemba wuchidi kanda yavwaliki: Lennart Nilsson

    Lunda Publications (2006-2025)
    Fumenumu
    Iñulenu
    • Lunda
    • Inkenuhu akwenu
    • Hakusetiñila
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nshimbi Jakulondela
    • Nshimbi Jakujinda
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Iñulenu
    Inkenuhu akwenu