CHIBAABA CHAKUDIZA 2
KAMINA 132 Ichi Tunekali Mujimba Wumu
Enu Amayala, Lemeshenuña aÑodi Jenu
“Enu amayala, . . . yilemeshenuña.”—1 PET. 3:7.
TUKUDIZA
Iyala chinateli kulemeshayi ñodindi mumazu nimuyilwilu.
1. Chumanyi chimu chaletesheli Yehova ashiku ntanjikilu yawulu?
YEHOVA ‘hiNzambi wamuzañalu’ nawa wakeñaña ninetu kwikala namuzañalu. (1 Tim. 1:11) Watwinka yawaana yayivulu yatukwashaña kudiluñisha chihandilu. (Yak. 1:17) Wulu wudi hakachi kaniyi yawaana. Neyi eyala namumbanda adisumbula, adikanaña kudikeña, kudilemesha nikudakamena wumu namukwawu. Neyi atwalekahu kudikeña akwikala namuzañalu chikupu.—Yish. 5:18.
2. Yumanyi yamwekanaña mumawulu amavulu makonu?
2 Chawushona, antu amavulu adisumbula mukaayi makonu avulamenaña yikaninu yadikaniniwu hefuku dadisumbwileñawu. Chafumañamu, hiyekalaña namuzañaluku. Lipoti yafumini katataka kumutayi waWorld Health Organization yamwekesheli nawu amayala amavulu etaña ambanda, ayihoshaña kasawuntu, hela kuyikabisha munjila jikwawu. Iyala welaña mwenimu nateli kumwekesha hamesu awantu neyi wamulemesha ñodindi henohu kwitala wamukabishaña. Mawulu amavulu cheñi adi mukukala neyi iyala watalaña nyevulu yanzekesi.
3. Muloñadi amayala amakwawu chakabishilañawu añodi jawu?
3 Yumanyi yaleteshaña amayala amakwawu kukabisha añodi jawu? Hadaha ayikulishili kudi atata jawu akamadombu, dichi atoñojokaña nawu kukabisha mumbanda chidi hohu chiwahi. Amakwawu aluwankanaña muloña wachisemwa mwakulilawu, mwataandishañawu yitoñojoka yatama yakwila nawu “hakwila wiikali iyala yomweni” chiña wumuyuulaña ñodeyi. Amayala amakwawu ayidizisha wanyi chakuyuula chinakutiyawu, kushilahu nikudiyuula neyi anahili. Amayala amakwawu atachikaña kwikala nayitoñojoka yatama kutalisha hadi ambanda nihakubulakana kweyala namumbanda muloña wakutala nyevulu yanzekesi mpinji yejima. Kubombelahu, malipoti anamwekeshi nawu chipupu chaCOVID-19 chinaleteshi iku kukala kutohelaku. Hela chochu, kwosi chuma nichimu haniyi yuma chikuletesha iyala amoni nindi chidi hohu chiwahi kukabisha ñodindi.
4. Yumanyi yatela kutondolwelawu amayala akaKristu, nawa muloñadi?
4 Amayala aKristu atela kutondolwela kwikala nayilwilu yakumona ambanda munjila yatama.a Muloñadi? Muloña yuma yatoñojokañayi muntu kakavulu diyenzaña nakwilayi. Kapostolu Pawulu wasoñamishili akaKristu awayishewa muRoma kuleka “kwiteja yuma yamunshakaminu yamakonu yiyibalumuni.” (Rom. 12:1, 2) Hampinji Pawulu yayisonekeleliyi aRoma, mwadiña mwahita dehi yaaka kufuma hatuñikili chipompelu. Ilaña, mazu aPawulu amwekeshaña nawu antu amakwawu muchipompelu achidiña kuyiluwañesha nayisemwa niyitoñojoka yamukaayi. Dihafumini ayikonkomweni nindi ahimpi yitoñojoka niyilwilu yawu. Chakadi nikujina, iku kufumba kwayikundama niamayala akaKristu makonu. Chawushona, amakwawu hakachi kawu aluwankana nayitoñojoka yamukaayi nawa akabishaña niañodi jawu. Yehova wakeñaña nindi iyala eleña ñahi nañodindi? Tukuwana ñakwilu munsona hanashindameni achinu chibaaba.
5. Kwesekeja na 1 Petulu 3:7, iyala watela kwilaña ñahi nañodindi?
5 Tañenu 1 Petulu 3:7. Yehova wayileja amayala kulemesha añodi jawu. Twenkaña kalemesha muntu itwalemesha. Iyala walemesha ñodindi wamumwekeshelaña luwi nikumukeña. Muchinu chibaaba, tukuhanjeka iyala chinateli kumumwekeshelayi ñodindi kalemesha. Ilaña, tusambilenu kuhanjeka hayilwilu yamwekeshaña nawu ambanda anakuyilemesha wanyi.
TONDOLWELENU YILWILU YAMWEKESHAÑA NAWU MWALEMESHA ÑODENU WANYI
6. Yehova wamonaña ñahi amayala etaña añodi jawu? (AKolosi 3:19)
6 Tondolwelenu kweta ñodenu. Yehova wahela muntu wakeña madombu. (Mas. 11:5) Sweje-e, wahela amayala elaña añodi jawu chatama. (Mal. 2:16; tañenu AKolosi 3:19.) Kwesekeja nansona yetu hanashindameni chibaaba, 1 Petulu 3:7, neyi iyala wamwilaña ñodindi chatama, wukuluwañesha wubwambu windi naNzambi. Yehova hanateli nikutiya kulomba kwindiku.
7. Kwesekeja naAEfwesesa 4:31, 32, nhoshelu yamuchidinyi yatela kutondolwelawu amayala? (Talenu cheñi “Mwatalisha Awa Mazu.”)
7 Tondolwelenu nhoshelu yakasawuntu. Amayala amakwawu ayilaña añodi jawu chatama namazu akuzuwa ninhoshelu yatama. Ilaña Yehova wahela “kuhila, kuzuwa, kuzazoka, ninhoshelu yakasawuntu.”b (Tañenu AEfwesesa 4:31, 32.) Watiyaña yuma yejima. Iyala chahoshañayi nañodindi, hela tuhu kwakankawawu mwitala, Yehova watiyaña. Iyala wahoshaña nakuzuwa nañodindi waluwañeshaña wulu windi niwubwambu windi naNzambi.—Yak. 1:26.
8. Yehova wamonaña ñahi kutala nyevulu yanzekesi, nawa muloñadi?
8 Tondolwelenu kutala nyevulu yanzekesi. Yehova wamonaña ñahi kutala nyevulu yanzekesi? Wakuhela. Dichi iyala watalaña nyevulu yatama waluwañeshaña wubwambu windi naYehova nawa hamulemeshaña ñodindiku.c Yehova hakeñaña nindi iyala ekali washinshika kudi ñodindi muyilwilu hohuku, ilaña nimuyitoñojoka. Yesu wahosheli nindi iyala wukutala mumbanda namesu akufwila kukaama nindi, neli dehi wujila “mumuchima windi.”d—Mat. 5:28, 29.
9. Muloñadi Yehova chahelelayi neyi iyala wakanjikijaña ñodindi kukaama nindi munjila yatama?
9 Tondolwelenu kukaama nañodenu munjila yatama. Amayala amakwawu akanjikijaña añodi jawu nawu akaami nawu munjila yatama yaleteshaña añodi jawu kuditiya kutama nikudimona nawu ayikeña wanyi. Yehova wahela yilwilu yamuchidiwu niyitoñojoka yatama. Wakeñaña iyala akeñi nikwakamena ñodindi nawa alemeshi chinakutiyayi. (Efwe. 5:28, 29) Indi neyi iyala mukaKristu welaña yilwilu yamuchidiwu hela wamwilaña ñodindi chatama, indi kwiji watalaña nyevulu yanzekesi? Nateli kuhimpa ñahi yitoñojoka niyilwilu yindi?
CHAKULEKA YILWILU YAKUBULA KULEMESHA ÑODENU
10. Amayala anateli kumwimbujola ñahi Yesu?
10 Yumanyi yinateli kumukwasha iyala kuleka yilwilu yatama? Watela kuzata nañovu kumwimbujola Yesu. Hela chakwila Yesu wasumbwili wanyi, ilaña chelileñayi nawatumbanji twindi hichuma chatela kwimbujola iyala chatela kwilayi nañodindi. (Efwe. 5:25) Chakutalilahu, talenu amayala chinateli kudizilawu kudi Yesu chelileñayi nawapostolu indi nichahosheleñayi nawena.
11. Yesu welileña ñahi nawatumbanji twindi?
11 Yesu wayitiyilileña apostolu indi luwi nikuyilemesha. Wayizuwilileña wanyi hela kwikala nawanta hadi wena. Hela chakwila wadiña Mwanta nawa Nkaaka yawu, Yesu hakeñeleña amwekeshi kudi wena nindi wukweti wuswa wabadika wena kuhitila muyuma yelileñayiku. Ilaña, wayikalakeleleña mukudizoza. (Yow. 13:12-17) Wayilejeli atumbanji twindi nindi: “Dizilenu kudi ami, muloña ami hinazuwaña swayiku, nadizoza mumuchima nawa mukunooka.” (Mat. 11:28-30) Talenu, Yesu hazuwileña swayiku. Muntu wabulaña kuzuwa swayi bayi neyi wazeyaku. Ilaña, wukweti wuswa wakudiyuula. Neyi anamuvuloki, wadiwunjikaña nikuyuula chinakutiyayi.
12. Yesu wahosheleña ñahi nawantu?
12 Yesu wazatishileña mazu indi kukundeja nikukolesha antu. Wayihosheleña chatama wanyi akakumulondela. (Luka 8:47, 48) Nihampinji akakudimbulula yamutukileñawu nikumuvuloka, “hafuntishili cheñi matukaku.” (1 Pet. 2:21-23) Mpinji jikwawu, Yesu wadimweneneneñahu kwindi chatela aakuli munjila yatama. (Mat. 27:12-14) Himuntu atela kwimbujolawu chikupu kudi amayala akaKristu!
13. Neyi chinashimuniwu haMatewu 19:4-6, iyala nateli ‘kukakela ñahi kudi ñodindi’? (Talenu cheñi mwevulu.)
13 Yesu wayilejeli amayala kwikala ashinshika kudi añodi jawu. Wahosheli mazu ahosheliyi Tata yindi, akwila nawu iyala watela “[kukakela] kudi ñodindi.” (Tañenu Matewu 19:4-6.) Izu dachiGiriki dazatishiliwu hakubalumuna izu dakwila nawu ‘kukakela’ datalisha “kukulamata.” Dichi kudikunda kwamuwulu kwekala hakachi keyala namumbanda kwatela kwikala kwakola neyi kwiji anayilamatishi. Neyi wumu hakachi kawu akoña chuma chatama, wejima wawu akukabakenamu. Neyi iyala adikunda nañodindi muniyi njila wukutalaña wanyi nyevulu yanzekesi yidi yejima. Wukushikena hohu kutala kwacheñi kulonda “abuli kutala yuma yamukunkulwayi.” (Isamu 119:37) Munjila yikwawu, wukukwata chitiyañenu namesu indi kulonda abuli kutala mumbanda wacheñi nakumufwila chiña ñodindi hohu.—Yoba 31:1.
Iyala washinshika nakaani kutala nyevulu yanzekesi(Talenu paragilafu 13)f
14. Yumanyi yinateli kwilayi iyala welaña yuma yatama hakwila ekali cheñi nawubwambu wawuwahi naYehova ninañodindi?
14 Iyala wetaña ñodindi hela wamuhoshaña kasawuntu, watela kwilahu yuma yimu kulonda awahishi wubwambu windi naYehova ninañodindi. Yumanyi yatela kwilayi? Chatachi, watela kwiluka nindi wudi nakukala kweneni. Kwosi chuma chaswama kumesu aYehovaku. (Mas. 44:21; Mukwa. 12:14; Heb. 4:13) Chamuchiyedi, watela kuleka kumwila ñodindi chatama nikuhimpa yilwilu yindi. (Yish. 28:13) Chamuchisatu, watela kulomba kwanakena kudi ñodindi nikudi Yehova kulonda amwanakeni. (Yilw. 3:19) Watela cheñi kulemba kudi Yehova kulonda amukwashi kwikala namuchima wakuhimpa nikuyuula yitoñojoka, nhoshelu niyilwilu yindi. (Mas. 51:10-12; 2 Kor. 10:5; Fwili. 2:13) Chamuchiwana, watela kwila kwesekeja nachinakulombayi kuhitila mukwiluka chakuhela madombu ejima ninhoshelu yakasawuntu. (Mas. 97:10) Chamuchitanu, watela kunyakala kulomba wukwashu kudi atubiña akweti kukeña muchipompelu. (Yak. 5:14-16) Chamu 6, watela kushaku ntanjikilu yikamukwasha kutondolwela yilwilu yejimiyi kumbidi. Iyala watalaña nyevulu yanzekesi niyena watela kwila iyi yuma yoyimu. Yehova wakamukwasha chinakuzatayi nañovu kuleka yilwilu yindi. (Mas. 37:5) Ilaña iyala hatela kukumina hohu hakuleka iyi yilwilu yatamaku. Watela cheñi kwiluka chinateli kumulemeshayi ñodindi. Nateli kwila ñahi mwenimu?
CHAKULEMESHA ÑODENU
15. Iyala nateli kumumwekeshela ñahi ñodindi kukeña?
15 Mumwekeshelenuña kukeña. Amanakwetu amakwawu ekala namuzañalu muwulu wawu elañaku yuma yimu hefuku-hefuku yaleteshaña añodi jawu amoni nawu ayikeña nankashi. (1 Yow. 3:18) Iyala nateli kumumwekeshela ñodindi kukeña mutuyuma twanyanya, chidi neyi kumukwata kuchikasa hela kumukumbata. Nateli kumutemeshela meseji nakumuleja nindi “Nakutoñi” hela kumwihula nindi “Yuma yinakwenda ñahi?” Mumpinji-mumpinji, nateli kumumwekeshela kukeña kuhitila mukumusonekela mazu amawahi hakaadi. Neyi iyala elaña yuma yejimiyi, wukumulemesha ñodindi nawa wukukolesha wulu wawu.
16. Muloñadi iyala chatela kumuhamekelayi ñodindi?
16 Musakililenuña. Iyala wamulemesha ñodindi wamutuñaña nawa wamukoleshaña. Njila yimu munateli kwililayi mwenimu hikumusakilila muyuma yejima yelañayi hakumukwasha. (Kol. 3:15) Neyi iyala amuhamekaña ñodindi chakufuma hamuchima, wazañaleshaña muchima windi. Wukutiyaña nindi wakiñewa, wamukeña nawa wamulemesha.—Yish. 31:28.
17. Iyala nateli kumwekesha ñahi kalemesha kudi ñodindi?
17 Mumwekeshelenuña luwi nikalemesha. Iyala wakeña ñodindi wamulemesha nikumwakamena. Wamumonaña nindi hichawaana chasweja wuseya kufuma kudi Yehova. (Yish. 18:22; 31:10) Chafumañamu, wamutiyilaña luwi nikumulemesha, kushilahu nihampinji yabulakanañawu muwulu. Wukumukanjikija wanyi kukaama nindi munjila yatama yikumuletesha abuleña kutiya kwikala wakasunuka, kuditiya kutama, hela chinleji chindi chamuchima chimukabisheña.e Iyala niyena wukwikala nachinleji chitooka kumesu aYehova.—Yilw. 24:16.
18. Amayala atela kufwilaña kwiladi? (Talenu cheñi chikasha chinakwila nawu “Njila Jiwana Jinateli Kumukwasha Iyala Kwikala Wakalemesha.”)
18 Enu amayala, ilukenu nenu Yehova wamonaña nawa wasakililaña chimwazataña nañovu hakwila mulemesheña ñodenu muyuma yejima. Zatenuña nañovu kulonda mumulemesheña kuhitila mukutondolwela kwila yuma yikumutiyisha kutama, ilaña mumumwekesheleña luwi, kalemesha nikukeña. Neyi mwilaña mwenimu, mukumwekesha nenu mwamukeña nawa mwamulemesha. Mulemeshenuña ñodenu, nawa chumichi chikuyikwasha kuhemba wubwambu wenu walema nankashi—wubwambu wenu naYehova.—Mas. 25:14.
KAMINA 131 ‘Anabombiwu Kudi Nzambi’
a Amayala chinateli kuyikwasha neyi ataña chibaaba chinakwila nawu “Komana Mwayimonaña Ambanda Neyi Chayimonañayi Yehova?” muKaposhi Kakutalila kaJanuary 2024.
b MWATALISHA AWA MAZU: “Nhoshelu yakasawuntu” mwabombela kumutena muntu ijina datama, kumuletesha aditiyi kwikala wamukunkulwayi nikumuhoshola. Dichi nhoshelu yidi yejima yikuhoshayi iyala kulonda amukatishi ñodindi hela kumutuka, hinhoshelu yakasawuntu.
c Talenu chibaaba chinakwila nawu “Chitunateli Kudikiña Kunyihetu yaSatana” muKaposhi Kakutalila kaJune 2019, ifu 27.
d Iyi nsañu yinateli kumukwasha mumbanda wukweti nfumwindi watalaña nyevulu yanzekesi yidi muchibaaba chinakwila nawu “Neyi Mwinikwenu Watalaña Nyevulu Yanzekesi” muKaposhi Kakutalila kaAugust 2023.
e Bayibolu yashimuna wanyi yuma yayiwahi yatela kwilawu eyala namumbanda neyi anakubulakana hela yatama yatela kutondolwelawu. Dichi eyala namumbanda akaKristu diwu atela kudifuukwila yuma yatela kwilawu yikumulemesha Yehova, yikumutiyisha mukwawu wamuwulu kuwaha, nawa yikuyiletesha ekali nachinleji chamuchima chitooka. Kuhosha hohu chalala, awa adisumbula atela wanyi kuhanjeka nawantu amakwawu iyi yuma yakujinda yamuwulu yinahanjekiwu.
f KULUMBULULA MWEVULU Ifu 11: Manakwetu anakumukanjikija kudi akwawu mwazatilañawu abula kwikala aYinsahu nawu atali hanyevulu yanzekesi yidi mumagazini awu.