Watchtower LAYIBULALI YAHAINTANETI
Watchtower
LAYIBULALI YAHAINTANETI
Lunda
  • BAYIBOLU
  • NYIKANDA
  • KUPOMPA
  • fy kapetulu 14 mafu 163-172
  • Kushinakajila Hamu

Vidiyo yimwatonda hosi.

Atwanakeniku mwani, vidiyo yakañanya kwenzunuka.

  • Kushinakajila Hamu
  • Chakwikala naMuzañalu muChisaka
  • Tunyitu Twanyanya
  • Nsañu Yinadifwani
  • INJILILENU KUSHAKAMA NKAWENU NEYI ANYANA ATACHIKA KUDISHAKAMINA
  • TWALEKENUHU KUKOLESHA MPANDA YAMALUWI ENU
  • DILUÑISHENUÑA NAWEZUKULWENU
  • HIMPENU HAMPINJI YIMUNAKUSHINAKAJA
  • CHIMWATELA KUMIKA NEYI MUJIMBESHA MWINI KWENU
  • NZAMBI WAYILEMESHA ATUSHINAKAJI
  • Hembenu Chisaka Chenu Chikahandi Haya Nyaka
    Chakwikala naMuzañalu muChisaka
  • Yehova Wakamenaña Chikupu Ambuñindi Atushinakaji
    2008 Kaposhi Kakutalila Kanakubidika Wanta wa Yehova
  • Lemeshenuña Atushinakaji Adi Mukachi Kenu
    2014 Kaposhi Kakutalila Kanakubidika Wanta wa Yehova
Chakwikala naMuzañalu muChisaka
fy kapetulu 14 mafu 163-172

Kapetulu 14

Kushinakajila Hamu

1, 2. (a) Yumanyi yahimpikaña neyi muntu hakushinakaja? (b) Indi antu akunyaka amwakamineña Nzambi atwesheli ñahi kwikala amuzañalu muwushinakaji?

NEYI hitukushinakaja yuma yayivulu yahimpikaña. Kuzeya kumujimba kwamanishaña ñovu. Chiwaditala muchibanjilu, wukumona kumesu kwatachika dehi kukonyata, niinvu yinatachiki, nikuseyeka ibala. Tunateli nikutachika kuvulamena. Kwekalaña cheñi wuntaña watachikaña neyi anyana eñila mumaluwi, nawa neyi atachika kuyinka ezukulu. Amakwawu niwena chihandilu chahimpikaña neyi aleka nyidimu.

2 Eñañi, wushinakaji waletaña kukala hama. (Mukwakutaŋisha 12:1-8) Hela chochu, toñojokenu hadi ambuña Nzambi akunyaka. Aheteli maana nikwiluka, chumichi chayileñeleli kwikala amuzañalu chikupu muwushinakaji, hela chakwila nkumininaku afwili. (Kutachika 25:8; 35:29; Yoba 12:12; 42:17) Atwesheli ñahi kwikala amuzañalu muyaaka yawushinakaji? Chuma chayikwashili alondeleleña nshimbi jamuBayibolu jitwatañaña.—Masamu 119:105; 2 Timotewu 3:16, 17.

3. Pawulu wayifumbili nindidi amayala niambanda ashinakaja dehi?

3 Kapostolu Pawulu wahanini kufumba kwakuwahi kudi antu anakushinakaja mumukanda wamusonekeleliyi Titusa. Wasonekeli nindi: “Akulumpi amayala chiña ekali ababala, akweti kalemesha, awundisha mumesu, akola mukwitiya, nimukukeña, nimukutatakena. Akulumpi awambanda niwena chiña endi mwendelañawu akwakujila; bayi ekala akwakutuñula akwawuku; bayi asweja kunwa walwaku; ekali akwakuleja akwawu yuma yayiwahi.” (Titusa 2:2, 3) Dichi kulondela awa mazu anateli kutukwasha kwiluka chakumika kukala kwenzaña nawushinakaji.

INJILILENU KUSHAKAMA NKAWENU NEYI ANYANA ATACHIKA KUDISHAKAMINA

4, 5. Anvwali amavulu atiyaña ñahi neyi anyanawu afuma hetala, nawa amakwawu elaña ñahi hakwila enjilili kushakama nkawawu?

4 Hakwila nawu muhimpi chihandilu chakeñekaña kwinjilila. Chumichi chazatikaña sweje-e neyi anyana akula dehi afuma hetala nakwiñila mumaluwi. Ichi chayileñelaña anvwali amavulu kwiluka nawu hiyakushinakaja. Hela chakwila azañalalaña nawu anyanawu anakuli, kakavulu anvwali adakamenaña nikutoñojoka neyi chakwila akulishili anyanawu munjila yayiwahi yatela kushakama nkawawu. Nawa akuyanukaña anyanawu hamuloña wakubula kudimonaña.

5 Eñañi, anvwali atwalekañahu kwakamena chihandilu chawanyanawu, hela chakwila adishakaminaña. Mama yawantu wumu wahosheli nindi, “Neyi nivulaña kuhosha nawanyanami, nikwiluka chanakuhandawu, nazañalalaña chikupu.” Tata yawantu wahosheli nindi: “Chelili mwanetu wamumbanda yafumi hetala, chatukalilili chikupu. Muchisaka chetu mwashalili iluña deneni muloña yuma yejima twelilileña hamu.” Chumanyi chayikwashaña awa anvwali kumika nakukala kwakubula kudimonaña nawanyanawu? Kakavulu, chuma chayikwashaña hikwakamena antu amakwawu nikuyikwasha.

6. Chumanyi chakwashaña chisaka kukoña yuma mujila yayiwahi?

6 Neyi anyana eñila mumaluwi, mudimu wawanvwali wahimpaña. Kutachika 2:24 yahosha nawu: “Dichi chakushiyilayi iyala nitata yindi nimama yindi nakumukakela iñodindi; niwena akela mujimba wumu.” Kwiluka nshimbi jaNzambi jahosha hawumutu nikujilondela chiwahi chikukwasha anvwali kukoña yuma munjila yayiwahi.—1 Akorinda 11:3; 14:33, 40.

7. Yililwinyi yayiwahi yamwekesheli tata yawantu chelili anyanindi awambanda asumbuki?

7 Anvwali amu, chelili anyanawu awambanda ayedi asumbuki, atiyili neyi muchisaka chawu mwashalili iluña deneni. Hakusambila iyala wahililileña atuwuku twindi. Ilaña chatoñojokeliyi hanshimbi yawumutu, welukili nindi atuwuku twindi diwu adiña namudimu wakutala yisaka yawu. Dichi, neyi anyanindi awambanda ehula mwakwilila, wasambilileña kuyihula chatoñojokeleñawu anfumu jawu, kufumahu dinu hakuyikwasha. Nawa atuwuku twindi atachikili kumumona neyi hibwambu dawu nawa etejeleña kufumba kwindi.

8, 9. Indi anvwali amakwawu enjililaña ñahi nakuleka anyana akula dehi adishakamineña?

8 Indi neyi antu anadisumbuli, hiyanakufumpa nshimbi jamunsonaku, ilaña anakukañanya kwila yuma yinakukeña anvwali jawu? Anvwali akweti anyana adi dehi mumaluwi alumbulwili nawu, “Mpinji yejima twayikwashileña kulonda eluki nkeñelu yaYehova, ilaña neyi tukaana munafuukuluwu, twadiña nakutiyilila nikuyikwasha hamu tuhu nikuyikolesha.”

9 Mumatuña amuAsia, amama jawantu amakwawu chayikalilaña kwiteja anyanawu awamayala kudishakamina. Hela chochu, neyi alemesha nshimbi jawakwaKristu niwumutu, chayikwashaña kubula kubobola nawatuwuku twawu awambanda. Mumbanda wumu mukwaKristu wahosheli nindi, anyanindi awamayala chiyatachikili kudishakamina “chamuzañalesheli chikupu.” Wazañalalaña hakumona anakuhemba chachiwahi yisaka yawu yayiha. Ichi, chayamunaku eyala namumbanda mudimu wakuhemba anyana hampinji yinakushinakajawu.

TWALEKENUHU KUKOLESHA MPANDA YAMALUWI ENU

10, 11. Kufumbanyi kwamuBayibolu kunateli kukwasha antu kutondolwela kukala kwenzaña muyaaka yakunamina kuwushinakaji?

10 Neyi antu hiyakunamina kuwushinakaji elaña yuma yashiyashana. Amayala amakwawu ahimpaña nvwalilu yawu kulonda amwekaneña wukwenzi. Ambanda amavulu adakamenaña neyi aleka kuya kwitala dikwawu. Chawushona, antu amakwawu anakunamina kuwushinakaji aleñelaña eni kwawu kuhila nikutiya mukawu kuhitila mukukenkama nawatwansi abula kwikala eni kwawu. Dichi, akulumpi awamayala amwakamaña Nzambi ‘awundishaña mumesu,’ kuhitila mukutondolwela kufwila kwatama. (1 Petulu 4:7) Ambanda apama niwena afwilaña kukolesha maluwi awu kuhitila mukukeña anfumujawu nikukeña kumuzañalesha Yehova.

11 Mwanta Lemweli, amoneneni kusoneka mazu akuhameka “mumbanda washinshika” wamwililaña nfumwindi “mwamuwahi hohu mafuku indi ejima akahandayi.” Dichi iyala mukwaKristu hakukañanya kuhameka iñodindi wunakufwila kukañesha kuhilashana kwenzaña muyaaka yakunamina kuwushinakajuku. Kumukeña kukumuleñela ‘kumuhamekaña’ iñodindi.—Yishimu 31:10, 12, 28.

12. Indi adisumbula anateli kudikunda ñahi chikupu hampinji yinakushinakajawu?

12 Hampinji yimwakulishileña anyana, hadaha wejima wenu mwalekeli kwila yuma yimwakeña kulonda kusha kashinshi kudi anyanenu. Anyana chelili hiyakudishakamina, mwatachikili kusha kashinshi kumaluwi enu. Iyala wumu wahosheli nindi: “Chafumini anyanami awambanda hetala, natachikili kudikunda nañodami neyi antu anakukeña kudisumbula.” Iyala mukwawu wahosheli nindi: “Twadiña nakudakamena wumu namukwawu hakuhanda kwakumujimba nikudanukishaña hansañu yakudinyika kumujimba.” Hakwila nawu abuleña kutiya wudi, yena niñodindi amwekesheleña chisambu kudi antu amakwawu amuchipompelu. Eñañi, kukeña antu kwaletaña nkisu. Nawa, kwamuzañaleshaña Yehova.—Afwilipi 2:4; Aheberu 13:2, 16.

13. Indi kwikala akasunuka nikuhosha walala kwakwashaña ñahi adisumbula kushinakajila hamu?

13 Bayi muleka kutiyañana namwini kwenuku. Mwatela kuhanjekaña mukukasunuka. (Yishimu 17:27) Iyala wumu wahosheli nindi, “Twadilukili chikupu kuhitila mukudakamena nikuditoñojokelaku wumu namukwawu.” Iñodindi wetejeli nindi: “Chineli twashinakaja dehi, twatachikili kudiluñisha kunwina hamu tea, kuhanjeka, nikutiyañana.” Neyi mwikala akasunuka nikuhoshaña walala, chikuyikwasha kukolesha chikupu mpanda yamaluwi enu, kulonda kumukañesha Satana, mukwakuluwañesha maluwi.

DILUÑISHENUÑA NAWEZUKULWENU

14. Mudimwinyi wazatili nkaka yaTimotewu hakwila nawu amukulishi nakwikala mukwaKristu?

14 “Chibañula” chawatushinakaji hiyezukulu awu. (Yishimu 17:6) Kushakama hamu nawezukulu kwazañaleshaña, nawa kwatiyishaña kuwaha chikupu. Bayibolu yahameka Lowisi nkaka yaTimotewu, nimwanindi Yunisi, amudizishili Timotewu yuma yakuhwelelawu kufuma kuwansi. Iwu kansi weyala wakulili chiwahi nakwiluka nindi mama yindi ninkaka yindi alemesheli chikupu chalala chamuBayibolu.—2 Timotewu 1:5; 3:14, 15.

15. Mudimwinyi walema watela kuzatawu ankaka jawantu kudi ezukulwawu, ilaña chumanyi chatela kubula kwilawu?

15 Talenu mudimu walema chikupu, watela kuzatawu ankaka jawantu. Ankaka jawantu, mwadizisha dehi anyanenu yuma yimweluka kutalisha hayuma yakeñañayi Yehova. Dichi mwatela cheñi kudizisha niezukulwenu. Atwansi amavulu atiyaña kuwaha neyi ankaka jawu anakuyileja nsañu yamuBayibolu. Hela chochu, bayi mutambula mudimu watata yawantu wakudizisha anyanindi chalala chamuBayiboluku. (Kuhituluka 6:7) Ilaña, munakumukwashaku hohu tata yawantu. Kulomba kwenu kwikali neyi kwañimbi yamasamu walombeli nindi: “Eyi Nzambi, bayi wunshiyaku, hela ichi chinakula dehi chinela dehi ninvu kumutuku; kulonda niantu amakonu niyishimwinumu wudumi weyi, niwejima wawu akusemuka niyishimwinumu ñovu yeyi.”—Masamu 71: 18; 78:5, 6.

16. Indi ankaka jawantu anateli kutondolwela ñahi kuleta yikonkojola muchisaka?

16 Chawushona, ankaka jawantu amakwawu ahembaña ezukulwawu wutotu chaleñelaña kutoboka hakachi kawankaka jawantu nawanyanawu. Hela chochu, kukokweja kwenu hadaha kukuleñela ezukulwenu ayileji jidi munyichima yawu hela chakwila akuyisweka anvwali jawu. Mpinji yikwawu atwansi atoñojokaña nawu ankaka jawu ayilela wutotu akuyihakwilaku kudi anvwali jawu. Chumanyi chimwatela kwila? Zatishenu maana nawa yikoleshenu ezukulwenu ekali akasunuka kudi anvwali jawu. Mwatela kuyilumbulwila nenu kwila mwenimu chamuzañaleshaña Yehova. (Aefwesesa 6:1-3) Neyi chinatwesheki, ankaka jawantu mwatela kuyilejelañahu dehi anvwali jawu kukala kunashimuni ezukulwenu. Yilejenu ezukulwenu chakadi kusweka yuma yimunadizi hadi yaaka yayivulu. Neyi mubula kuyisweka ezukulwenu nakuyileja mwalala chikuyikwasha.

HIMPENU HAMPINJI YIMUNAKUSHINAKAJA

17. Kutatakenanyi kwamwekesheli ñimbi yamasamu kwatela kwimbujolawu akwaKristu anakushinakaja?

17 Chimukushinakajaña, himukutweshaña kuzata yuma yejima yimwazatileña hela yimunakukeña kuzataku. Indi muntu nateli kwinjilila ñahi nawushinakaji? Muyitoñojoka mukumonaña nenu mudi nayaaka 30, ilaña chimukuditala hachibanjilu mukumona nenu mwazeboka dehi. Bayi mutiya nenu jinayikumi dehuku. Ñimbi yamasamu wamulembeleli Yehova nindi: “Bayi wuñumba hawushinakaji wamuku; neyi ñovu jami jinahu bayi wunshiyaku.” Fwilenu kwimbujola kutatakena kwañimbi yamasamu. Wahosheli nindi: “Ami kwami nukuchiñeja hefuku hefuku, nukuvulishaña nankashi kukushimeka.”—Masamu 71:9, 14.

18. Indi mukwaKristu wapama nateli kuzatisha ñahi chiwahi mpinji neyi naleki mudimu?

18 Amavulu afuukulañahu chadimu kumukalakela Yehova chikupu hanyima yakuleka mudimu wakumujimba. Tata yawantu wumu waleka dehi mudimu wahosheli nindi: “Nafuukwiluhu chadimu chuma chinakela neyi mwanetu wamumbanda namanishi shikola. Nafuukwiluhu kutachika mudimu wakushimwina wampinji yejima, nawa nalandishili mudimu wami wakulanda nakulandulula kulonda kumukalakela Yehova chikupu. Nalombeli kudi Nzambi nami yanlomboli.” Neyi himukushika muyaaka yakuleka mudimu, kundejewenu namazu aNleñi yetu Wabadika akwila nawu: “Kushika nikuwushinakaji wenu, yami, kushika nihakumena invu, yami nukuyelekaña.”—Isaya 46:4.

19. Indi anakushinakaja anayifumbi nawudi?

19 Chakalaña kuhimpa chihandilu hanyima yakuleka kuzata mudimu. Kapostolu Pawulu wafumbili akulumpi awamayala ‘kwikala ababala.’ Ichi chakeñekaña kudihemba chikupu, bayi kwikala namuchima wakukeña kushakama chihandilu chachiwahiku. Hanyima yakuleka mudimu, chakeñekaña kwiluka nzatilu yenu nikwiluka chakudihemba kubadika chimwazatileña mpinji yejima. Dichi, “swejenu kukalakala mudimu waMwanta mafuku ejima, muloña mweluka dehi kukalakala kwenu kumwakabakanaña mudi Mwanta hikwamukunkulwayuku.” (1 Akorinda 15:58) Swejenu kukalakala kulonda kukwashaku amakwawu. (2 Akorinda 6:13) AkwaKristu amavulu akoñaña mwenimu kuhitila mukushimwina chikupu nsañu yayiwahi kwesekeja nahakumina ñovu jawu. Chimukushinakajaña, ikalenu “akola mukwitiya, nimukukeña, nimukutatakena.”—Titusa 2:2.

CHIMWATELA KUMIKA NEYI MUJIMBESHA MWINI KWENU

20, 21. (a) Chumanyi chinateli kwambula adisumbula mukanu kaayi? (b) Indi Ana wemika ñahi chakutalilahu chachiwahi chatela kwimbujolawu antu anafwishi?

20 Chawushona mukanu kaayi kamakonu, kufwa dikwambulaña antu adisumbula. AkwaKristu afwishaña enikwawu eluka nawu ayawu akeñewa anakami mutulu, nawa akuhwelelaña nawu akayimona cheñi. (Yowanu 11:11, 25) Hela chochu, aneñaña hamuloña wakufwisha. Indi wunafwishi nateli kumika ñahi nachineñi?a

21 Kwanukaña chomikili muntu asonekawu muBayibolu kunateli kuyikwasha. Ana wekalili nfwila hanyima yakushakama mumaluwi yaaka yitanu nayiyedi, nawa neyi chitwatañaña nsañu yindi, wadiña nayaaka 84. Tuneluki netu wadilili chikupu chafwishiliyi nfumwindi. Womikili ñahi? Wakalakeleña mudimu wajila waYehova Nzambi hatembeli mwana niwufuku. (Luka 2:36-38) Mudimu wajila wakoñeleñayi Ana muchihandilu chindi chakadi nikujina wamukwashili chikupu kubula kutiyaña chineñi niwuudi chekaliliyi nfwila.

22. Indi anfwila niantuluwa amakwawu atweshaña ñahi kumika nachineñi?

22 Mumbanda wayaaka 72, wadiña nfwila hadi yaaka ikumi wahosheli nindi: “Kukala kunadiña naku hikubula kwikala namuntu wakuhosha nindi. Nfumwami wadiña nakutiyilila chikupu. Twadiña nakuhosha hachipompelu chetu nichitwazatileña mudimu wetu wawakwaKristu wakushimwina.” Nfwila mukwawu wahosheli nindi: “Hela chakwila mukuhita kwampinji chineñi chamanaña, neluki chikupu nami yuma yakoñaña muntu haniyi mpinji diyi yamukoleshaña. Dichi munateli kukwashaku antu amakwawu.” Ntuluwa wayaaka 67 wetejeli nindi: “Njila yayiwahi yakumikilamu neyi wunafwishi yidi yakukundeja amakwawu.”

NZAMBI WAYILEMESHA ATUSHINAKAJI

23, 24. Indi Bayibolu yakundeja ñahi chikupu atushinakaji, sweje-e anfwila niantuluwa?

23 Hela chakwila antu itwakeña afwaña, Yehova watwalekañahu kwikala wakashinshi nawa walala. Mwanta Davidi wakushankulu wembili nindi: “Kudi chuma chimu chinamulombi Yehova, nafwili nami nichimoni; dichenichi nami, nishakami mwitala daYehova mafuku ejima inukwikala wamumi, nami nibanjili Yehova chawahayi, nimwihuli chachiwahi mutembeli yindi.”—Masamu 27:4.

24 Kapostolu Pawulu wakonkomweneni nindi: “Lemeshaku ambanda anekali anfwila chikupu.” (1 Timotewu 5:3) Iyi nshimbi yinakumwekesha nawu anfwila abula antaña akuyikwasha, atela kuyikwashaku yuma yakumujimba kudi antu amuchipompelu. Hela chochu, ‘kuyilemesha’ kwabombelamu kuyinka kavumbi chikupu. Anfwila niantuluwa amwakamaña Nzambi akundejewaña chikupu hakwiluka nawu Yehova wayilemesha nawa wayikwashaña.—Yakoba 1:27.

25. Chumanyi chiyatela kutwamijaku atushinakaji?

25 Izu daNzambi donenewa dahosha nawu: “Lubanji lwawatushinakaji jojinvu jawu.” Nawa “hichibañula chalumbanji neyi akuwuwana munjila yakuloña.” (Yishimu 16:31; 20:29) Dichi, chili mwasumbuka hela nehi, twalekenuhu kutwamijaku mudimu waYehova muchihandilu chenu. Nawa mukwikala nejina dadiwahi naNzambi hayinu mpinji nikuchiñeja wumi wahaya nyaka wakekala mwituña dadiha mwakabula wushinakaji nikufwa.—Masamu 37:3-5; Isaya 65:20.

[Tumazu twaheshina]

a Neyi munakukeña nsañu yayivulu, talenu buloshuwa yinakuhosha nawu When Someone You Love Dies yasonekewa nawa Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.

INDI IJI NSHIMBI JAMUBAYIBOLU JINATELI KUKWASHA . . . ÑAHI ADISUMBULA HAMPINJI YINAKUSHINAKAJAWU?

Ezukulu ‘dichibañula’ chawankaka jawantu.—Yishimu 17:6.

Wushinakaji wunateli kuyileñela kwikala nampinji yakumukalakela Yehova.—Masamu 71:9, 14.

Atushinakaji ayikonkomwena kwikala “awundisha mumesu.”—Titusa 2:2.

Hela chakwila anafwishi aneñaña chikupu, atela kukundejewa namazu amuBayibolu.—Yowanu 11:11, 25.

Yehova walemeshaña chikupu atushinakaji ashinshika.—Yishimu 16:31.

[Nyevulu yidi hefu 166]

Chimukushinakajaña, twalekenuhu kudikeña chikupu

    Lunda Publications (2006-2025)
    Fumenumu
    Iñulenu
    • Lunda
    • Inkenuhu akwenu
    • Hakusetiñila
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nshimbi Jakulondela
    • Nshimbi Jakujinda
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Iñulenu
    Inkenuhu akwenu