Munafumi Nsañu Yakuzatisha muChihandilu niMudimu Wanetu AkwaKristu Mukanda waKupompa
JULY 4-10
YUMA YALEMA YAMWIZU DANZAMBI | 2 SAMWELI 18-19
“Bazilayi Wadiña Muntu Wadikehesha Nawa Twatela Kumwimbujola”
w07 7/15 14 ¶5
Bazilayi Welukili Wuswa Wukwetiyi
Chakadi nikujina, Davidi wasakilili chikupu chamukwashiliwu kudi Bazilayi. Chinamwekani hatooka nawu mwanta Davidi hakeñeleña hohu kumwinka Bazilayi yuma yakumujimba kulonda yamwekeshi muchima wakusakililaku. Chineli wadiña samaheta Bazilayi hakeñeleñahu wukwashu wudi wejima kufuma kudi Davidiku. Chinamwekani neyi Davidi wakeñeleña kushakama nindi muchipañu muloña wayilwilu yayiwahi yadiña naniwu kashinakaji. Kushakama kuchipañu namwanta kwadiña hikukooleka, nawa wadi kudaña twatuvulu muloña wakwikala nawubwambu namwanta.
w07 7/15 14 ¶7
Bazilayi Welukili Wuswa Wukwetiyi
Chuma chaletesheli Bazilayi yakaani kuya nakushakama namwanta hiwushinakaji, nawa welukili wuswa wukwetiyi muloña wadiña washinakaja dehi. Hadaha Bazilayi welukili nindi nashali hohu nayaaka yantesha yakuhanda. (Isamu 90:10) Wazatili hakumina ñovu yindi kumukwasha Davidi ilaña welukili wuswa wukwetiyi. Chifulu nikuya mpuhu hijamukojejeli Bazilayi kwiteja kuya nakushakama namwantaku. Kwabukaku naAbisalomi wadiña wadinvwimba nawa wafwilileña chifula Bazilayi wadiña wadikehesha.—Yishimu 11:2.
w07 7/15 15 ¶1-2
Bazilayi Welukili Wuswa Wukwetiyi
Nsañu yaBazilayi yatudizishaña nawu twatela kwila yuma nakwesekeja. Chatachi, hitwatela kukaanaña nyidimu yinakutwinkawu hela kubula kuzata nañovu kulonda tushikihu muloña hohu wakwila tunakukeña twikaleña nampinji yeneni yakwililamu yuma yakumujimba hela hamuloña wakwila tunakutoñojoka netu hitunashikilimuku. Nzambi wukutukwasha kulonda tushikihu kuzata nyidimu yinatwinkiwu chakala hohu tukuhwelela netu wukutwinka maana niñovu yakuzata oyu nyidimu.—AFwilipi 4:13; Yakoba 4:17; 1 Petulu 4:11.
Hela chochu, twatela kwiluka wuswa wutukweti. Chakutalilahu, hadaha mukakristu wudi dehi nanyidimu yayivulu mukuloñesha. Nawa neluki nindi neyi yeteja kumushilahu cheñi nyidimu yikwawu, wukukañanya kuzata nyidimu yikwawu yalema yashimunawu muNsona chidi neyi kwakeñela chisaka chindi yuma yakeñekaña. Hampiji yamuchidiwu, komana wukumwekesha wanyi nindi wadizoza nawa neluki wuswa wukwetiyi neyi yakaana kumushilahu nyidimu yikwawu?—AFwilipi 4:5; 1 Timotewu 5:8.
Yuma Yalema yakuSpiritu
“Temukenu Lufuchi Ndo-o niKumufunda”
Neyi mudi nakukala kumujimba nawa mutoñojoka nenu antu anakuyitoñojokela mwaluwa, mukukoleshewa nachakutalihu chaMefwibosheti. (2 Sam. 4:4) Wadiña chifwayi, nawa Mwanta Davidi wamutoñojokeleli mwaluwa. Mefwibosheti hadileteleli yomweni iku kukala kwawufwayiku. Ilaña waneñeli wanyi; wadiña nakusakilila hayuma yayiwahi yamumwekeneni muchihandilu chindi. Wasakilili haluwi lwamumwekesheleliwu kudi Davidi kunyima. (2 Sam. 9:6-10) Dichi chamutoñojokeleliwu mwaluwa kudi Davidi, Mefwibosheti washinshikili hayuma yaletesheli. Hetejeli chiluwa chaDavidi kumuneñeshaku. Nawa hamwinkeli Yehova muloña, hamuloña wachuma cheliliyi Davidiku. Mefwibosheti watwalekelihu kumwovwahila mwanta atondeliwu kudi Yehova. (2 Sam. 16:1-4; 19:24-30) Yehova wasonekeli ichi chakutalilahu chachiwahi chaMefwibosheti Mwizu Dindi Bayibolu kulonda ninetu tudiziliku.—Rom. 15:4.
JULY 11-17
YUMA YALEMA YAMWIZU DANZAMBI | 2 SAMWELI 20-21
“Yehova hiNzambi waWuñanji”
it-1 932 ¶1
Gibeyoni
Muza wawaGibeyoni washakamini yaaka yayivulu hela chakwila Mwanta Sawulu wesekeli kuwujiyisha. AGibeyoni amuchiñilili Yehova kulonda yayisompeli mwawuñanji. Yehova welilili mwenimu helili mwituña mwiikali nzala hadi yaaka yisatu muchiyuulu chaDavidi. Amwihwili Yehova nawa wayilejeli nindi ituña dejima didi namuloña wamashi, dichi Davidi wayihwili aGibeyoni kulonda amuleji chateleleliyi kwila hakwila nawu iwu muloña wamashi awujimi. AGibeyoni amwakwili Davidi nawu “etu hitunakukeña siliva hela wuruku,” muloña kwesekeja nanshimbi, wumi wambanji hiyatela kuwukulaku. (Kuc 35:30, 31) AGibeyoni elukili cheñi nawu hiyatela kujaha muntu chakadi kuyitejaku. Davidi chatwalekelihu kuyihujola amulombeli nawu ayinki anyana kaSawulu “awamayala” 7. Chineli iwu muloña wamashi wenjili hadi Sawulu niamwitala dindi, chinakumwekesha nawu hela chakwila Sawulu diyi wajahañeni, hadaha anyanindi “awamayala” niwena amukwashiliku. (2Sa 21:1-9) Muniyi nsañu tukuhosha netu anyana hiyafwilili hanshidi jawatata jawuku (Kuh 24:16) ilaña chumichi chamwekesheleña wuñanji waloña wesekeni nalunshimbi lwahosheleña nawu “wumi nawumi.”—Kuh 19:21.
Yuma Yalema yakuSpiritu
Aeluda Akwakristu ‘Hiyakwakukalakala Hamu Nanetu Kulonda Tuzañalaleña’
Etu antu jaYehova tunakuzata mudimu wakushimwina mwahita kaayi kejima hela chakwila Satana niantu jindi anakutuletela yinzeñeli yayivulu nankashi. Amakwawu ahita mukukala kweneni nankashi, ilaña hamuloña wakushindamena hadi Yehova, anetu nawa twashindaña kukala kudi neyi “Goliyata.” Ilaña mpinji jikwawu, kukala kwasweja kwadinu ituña kwatuzeyeshaña nikutuneñesha. Dichi neyi tuzeya, twadanyikana hatooka nawa twekalaña muwubanji ‘wakutujaha’ nayuma yitunateli kuumika chikupu. Hampinji yamuchidiwu, wukwashu wawaeluda wunateli kutukwasha kwikala cheñi namuzañalu nikukola neyi chakolañawu antu amakwawu. Muhela payiniya wudi nayaaka yamuma 60 wahosheli nindi: “Mpinji yakunyima natiyileña chiwahi wanyi nawa mudimu wakushimwina wazeyesheleña nankashi. Eluda wammweni nindi nazeyeli nawa wenjili nakuwana. Twahanjekeli nsañu yakukolesha yamuBayibolu. Nazatishili nsañu yanlejeliyi nawa yankwashili nankashi.” Wabombeleluhu nindi: “Iwu eluda welili chuma chachiwahi hakumona nindi nazeyeli nawa wankwashili nankashi.” Eñañi, twazañalalaña nankashi hakwiluka netu tukweti aeluda atwisha maana nawa kufwana Abishayi wakushankulu ‘atukwashaña’ mpinji yejima.’
JULY 18-24
YUMA YALEMA YAMWIZU DANZAMBI | 2 SAMWELI 22
“Mushindamenenu Yehova”
cl 19 ¶11
Komana Munateli “Kuswina Kwakwihi naNzambi”?
Nsona jatulejaña nawu Nzambi “hiNzambi wasweja ñovu.” (Isa 40:26) Ilaña nsona jatulejaña cheñi chayikwashiliyi Nzambi aIsarela hakaluñalwiji kachinana nichawakameneneniyi iwu muza muchinkalampata hadi yaaka 40. Fwikijenu menji anadambuli hakachi. Nawa fwikijenu muza, hadaha antu akushika ku 3,000,000 anakuhita hawusekulula wamukaluñalwiji wooma, nawa menji anemani iku niniku neyi mbañu jamaneni. (Kwidika 14:21; 15:8) Fwikijenu munakudimwena Nzambi chinakuyikiñayi nikuyakamena aIsarela muchinkalampata. Chinakuyidishilayi menji mwilola. Kuyinka yakunda, Nikuyinka yakunda yitooka yidi neyi nteteli, yinakunonawu heseki. (Kwidika 16:31; Kuchinda 20:11) Muniyi nsañu Yehova hanamwekeshi hohu nindi wukweti ñovuku, ilaña namwekeshi nindi wazatishaña iyi ñovu kukwasha antu jindi. Komana chumichi hichinakutukoleshaku, hakwiluka netu twalombaña kudi Nzambi wañovu “chiswamu chetu nawa ñovu yetu, watukwashaña mumpinji yayihuñu”?—Isamu 46:1.
w10 6/1 26 ¶4-6
“Eyi Wukwikala Washinshika”
Tushinshikenu chachiwahi hanawa mazu ahosheliyi Davidi. Izu dachiHeberu dabalumunawu nawu “wekalaña washinshika” anateli cheñi kudibalumuna nawu kumwekesha “kukeña niwushona.” Kukeña dikwamuleteshaña muntu kwikala washinshika. Kukeña kwamuleteshaña Yehova kukwasha ambuñindi ashinshika.
Twatela kwiluka netu kashinshi kamwekenaña muyuma yitwelaña bayi neyi chitwatiyaña nikutoñojoka hohuku. Yahova wamwekeshaña nindi washinshika muyuma yelañayi nawa Davidi wadimweneni chumichi. Davidi hamweneñayi yihuñu muchihandilu chindi Yehova wamukwashileña, wamukiñileña nikumuleja yuma yatela kwilayi iwu mwanta washinshika. Davidi wamusakilili chikupu Yehova nawa wahosheli nindi wamupulwishili “mumakasa awayilumbu jindi ejima.”—2 Samweli 22:1.
Awa mazu ahosheliyi Davidi atudizishañadi? Yehova habalumokañaku. (Yakoba 1:17) Mpinji yejima welaña yuma kwesekeja nachahosha nshimbi jindi nawa cheñi washikijaña yikaninu yindi. Mwisamu dikwawu dembiliyi Davidi wahoseli nindi: “Yehova . . . hamba kashiya indi ashinshikaku.”—Isamu 37:28.
Yuma Yalema yakuSpiritu
Ikalenu Adizoza
Chilwilu chaNzambi chakudizoza chamukwashili nankashi ñimbi yamasamu Davidi. Wamwimbilili Yehova nindi: “Wunanyinki nkebu yawamwinu wami; kuwunda kweyi kunanyinki kulema.” (2 Sam. 22:36) Davidi wahosheli nindi wakoñeli yuma yamaneni muIsarela muloña wakudizoza kwaYehova nawa Nzambi wadiña nakumutiyilila nikumukwasha. (Mas. 113:5-7) Indi etu makonu? Yuma yejima yitukweti, yilwilu yayiwahi, wuswa, nikukooleka, ‘yafuma’ kudi Yehova. (1 Kor. 4:7) Muntu wadikehesha diyi ‘muneni’ muloña wekalaña muntu walema kumesu aYehova. (Luka 9:48) Tutalenu chitunahosheli mwenimu.
JULY 25-31
YUMA YALEMA YAMWIZU DANZAMBI | 2 SAMWELI 23-24
“Komana Mwahanaña Chakufuma haMuchima?”
it-1 146
Arawuna
Arawuna wamwitejeli Davidi kuzatisha iluña, wamwikeli añombi ninchawa kulonda alambuli mulambu, chakadi kumufwetesha, ilaña Davidi wakaanini kutambula iyi yuma chawaana. Nsona ya 2 Samweli 24:24 yamwekeshaña nawu Davidi walandili wuhulilu niañombi nisiliva yalemeni mashekeli 50 ($110). Hela chochu, nsona ya 1 Kushindulula 21:25 yahosha nawu Davidi walandili idi iluña namashekeli 600 ($77,000) awuru. Nsoneki wamukanda waSamweli Wamuchiyedi wahosheli hohu heluña dalandiliwu hatuñililiwu kameña niyuma yazatishiliwu hakulambula mulambu, nawa chinamwekani neyi washimwini hohu wuseya waniyi yuma. Nawa cheñi, nsoneki wamukanda waKushindulula Wamuchimu wahosha cheñi nsañu yamwekeshaña nawu nitembeli yenjili nakutuñawu hanyima ayituñilili hadodenidi iluña dalandiliwu. (1Ku 22:1-6; 2Ku 3:1) Chineli idi iluña hatuñililiwu tembeli dadiña deneni nankashi, chinakumwekesha nawu mashekeli 600 awuru ayizatishili kulanda idi iluña dejima, bayi neyi kadiluña kanyanya hatuñililiyi Davidi kameñaku.
Dizilenu ‘Kuchikuku chaNsañu Yalala’
Neyi kaIsarela yahana mulambu namuchima wumu hamuloña wakusweja kumusakilila Yehova, neyi chichadiña hakuhana mulambu wakushita, indi kwiji nakukeña nindi Yehova yamukiswili, chikwikala chaswayi kunona kanyama wamuwahi nakuhana. Mukwakudifukula wukuzañalala hakumwinka Yehova mulambu wawuwahi nankashi. AkwaKristu makonu hiyahanaña nyilambu yashimunawu muNshimbi yamwinkeluwu Mosuku; ilaña ahanaña nyilambu kuhitila mukuzatisha mpinji yawu, ñovu, nimaheta hakumuzatila Yehova. Kapostolu Pawulu wahosheli hansañu yakuchiñeja yawakwaKristu ‘yetejañawu hatooka’ ‘nikwila yuma yayiwahi nikudyañana’ nindi niyena hinyilambu yamuzañaleshaña Nzambi. (Heb 13:15, 16) Yililu yamwekeshañawu antu jaYehova hakukalakala iyi nyidimu yamwekeshaña nawu ahamekaña hayuma yejima yayikoñelayi Nzambi. Dichi hosi chaambu hakachi kayililu yikwetuwu antu anakuzata mumudimu wawakwaKristu makonu nayililu yawantu akushankulu alambwileña nyilambu namuchima wumu.
Yuma Yalema yakuSpiritu
w05 5/15 19 ¶6
Yikuma Yamaneni Yinafumi muMukanda wa 2 Samweli
23:15-17. Davidi walemesheli lushimbi lwashiliku Nzambi kutalisha hawumi nimashi, dichaletesheli haniyi mpinji yakaani kwila chuma chadi kumwekesha nawu hanalondeli ilu lushimbiku. Ninetu twatela kwovwahilaña nshimbi jaNzambi jejima.
AUGUST 1-7
YUMA YALEMA YAMWIZU DANZAMBI | 1 ANYANTA 1-2
“Komana Mwadizilaña kuYiluwa Yenu?”
it-2 987 ¶4
Solomoni
Chatiyiliwu tumina twembileñawu muGihoni, iluña dadiña tuhu mukamwihi, nichabidikileñawu antu nawu: “Mwanta Solomoni ahandi yaaka yayivulu,” Adoniya niantu jindi atiyili woma nawa aluwankeni. Solomoni wamwekesheli nindi wakeñeleña kuwunda muchiyuulu chindi, chekaliliyi mwanta hakeñeleña kufuntisha katama nakatamaku. Ilaña neyi Adoniya diyi wekalili mwanta kachi wamujahili Solomoni. Adoniya wayili nakukwata kunseñu jakameña, dichi Solomoni watemesheli mazu nawa amuleteli kudi yena. Solomoni wamulejeli Adoniya nindi wukumujaha wanyi neyi wukuhimpa yilwilu yindi, wamumbiliku nawa Adoniya wayili kwitala dindi —1An 1:41-53.
it-1 49
Adoniya
Hela chochu, chelili hohu Davidi yafwi, Adoniya wayili kudi Batisheba nakuhanjeka nindi kulonda yamuhosheliku kudi Solomoni amwinki Abishagi kankaña wamukalakeleleña Davidi kulonda yekali ñodindi. Adoniya chahosheliyi nindi “wanta wateleleli kwikala wami, nawa aIsarela ejima akuhweleleli nawu yami nakekala mwanta” chamwekeshaña nawu watoñojokeleña nindi amutambwili wanta, hela chakwila mpinji yimu wetejeli nindi Nzambi diyi wamutondeli Solomoni kwikala mwanta. (1An 2:13-21) Chuma chalombeliyi chamwekesheleña nawu wakeñeleña kumufweta hakubula kuswana wanta, nawa chamwekeshaña hatooka nawu Adoniya wachidiña namuchima wakufwila kwikala mwanta, muloña kashidikilu kawantu akumusela kadiña nawu muntu wunaswani hawanta diyi wukusenda añodi jamwanta niantombu janowu mwanta anaswaniyi. (Esekejenu 2Sa 3:7; 16:21.) Solomoni chatiyiliyi mazu atemesheliyi Adoniya kuhitila mudi mama yindi, wamutemesheli Benaya kulonda yayi swayi-swayi nakumujaha Adoniya.—1An 2:22-25.
Yuma Yalema yakuSpiritu
w05 7/1 30 ¶1
Yikuma Yamaneni Kufuma muMukanda wa 1 Anyanta
2:37, 41-46. Chatama nankashi neyi tutoñojokaña netu tunateli kukoña chuma chatama, ilaña kutubabesha nehi. Antu alekaña kwenda munjila yaya kuwumi mumushikila, akamona joomisha mbaña.—Matewu 7:14.
AUGUST 8-14
YUMA YALEMA YAMWIZU DANZAMBI | 1 ANYANTA 3-4
“Chichalemena Kwikala naMaana”
Wayimikila Chakutalilahu Chachiwahi Tahindi Chakuyisoñamisha?
Hampinji yatachikiliyi Solomoni kuyuula, Nzambi wamumwekeneni muchilota nawa wamulejeli kulomba chuma chakeñeleñayi. Solomoni walombeli maana muloña welukili nindi kwadiña yuma yayivulu yatela kudizayi. (Tañenu 1 Anyanta 3:5-9.) Muloña wakwila Nzambi watiyili kuwaha chalombeliyi maana chatela yalombi maheta nikulema, wamwinkeli Solomoni “muchima wamaana nakashinshi” kushilahu nimaheta. (1 Anya. 3:10-14) Neyi chahosheliyi Yesu, maana aSolomoni abadikili chakwila mwanta wakuSheba wamumbanda chachitiyiliyi wendeli lwendu lwalulehi kulonda yadimweni.—1 Anya. 10:1, 4-9.
Hitunateli kukuhwelela kutwinka maana muchihayamishaku. Solomoni wahosheli nindi, ‘Yehova diyi wahanaña maana,’ ilaña wasonekeli nindi twatela kuzata nañovu hakwila twikali nanichi chililu chaNzambi, nindi: ‘Teñelekaku itu deyi wutiyi maana, wushi muchima weyi kukashinshi.’ Wazatishili cheñi nhoshelu yadifwanaku naniyi, yidi neyi ‘kubilela,’ ‘kukeñakeña,’ ‘nikutondatonda’ maana. (Yish. 2:1-6) Chakadi nikujina, tunateli kuheta maana.
Chachiwahi kudihula netu, ‘Komana nakeña maana aNzambi neyi chayikeñeliyi Solomoni?’ Kukala kwamali kwaleteshaña antu amavulu kusha maana kunyidimu yawu nikukeña mali nawa kunakojeji antu amavulu kufuukulahu kutalisha hashikola yatela kutañawu nikutaña chikupu. Indochi enu nichisaka chenu dichuma chimwafwilaña? Komana yuma yimwafuukulaña yamwekeshaña nawu mwalemesha nikukeña maana aNzambi? Komana kuhimpa yikonkwanyi yenu kukuyikwasha kuheta maana chikupu? Eña, kuheta maana nikuyizatisha kukayikwasha muchihandilu chenu chejima. Solomoni wasonekeli nindi: “Henohu dihu hiwakashinshikila nikuloña, niwuñaji, nimwesekena yuma, kafwampi njila jejima jajiwahi.”—Yish. 2:9.
Yuma Yalema yakuSpiritu
w98 2/1 11 ¶15
Yehova hiNzambi Washikijaña Yikaninu Yindi
Chelili anyana kaAbrahama avuli nakwikala muza weneni nikuzatila hamu kwesekeja naNshimbi, Yehova wayikiswilili neyi chamukaniniyi nkakulula yawu Abarahama. Mu 1473 B.C.E., nswana yaMosi, Yoshuwa, walombweli aIsarela nakuyiñija mwituña daKenani. Yehova washikijili chikaninu chindi chakuyinka anyana kaAbarahama ituña helili yayanzañeni aIsarela ejima mpata kwikala wuswana wawu. Haniyi mpinji neyi aIsarela atwalekahu kwikala ashinshika, Yehova washikijileña chikaninu chindi chakuyikwasha kwimika mushindu ayilumbu jawu. Nawa chumichi chamwekeni sweje-e hampinji yayuulileñayi Mwanta Davidi. Chikaninu chamuchisatu chamukaniniwu Abarahama chashikijeweli hampinji yayuulileñayi mwana kaDavidi Solomoni. “AYuda nawaIsarela adiña amavulu nankashi neyi wusekulula wakukaluñalwiji; adiileña, anwineña nikuzañalala.”—1 Anyanta 4:20.
AUGUST 15-21
YUMA YALEMA YAMWIZU DANZAMBI | 1 ANYANTA 5-6
“Azatili Namakasa Mudimu Wakutuña Nawa Ashiliku Muchima”
w11 2/1 15
Komana Mweluka?
Nyitondu yanyisida yakuLebanoni yekala yakola, yalubanji, yikweti ivumba dadiwahi, nawa tububu hitwatweshaña kuyidaku. Dikwila nawu, Solomoni wazatishili nyitondu yayiwahi nawa yatelela hakutuña tembeli. Makonu, mumapidi alebanoni mwashala hohu nyitondu yanyisida yanyanya nawa yantesha hela netu yakamu nakamu.
it-1 424
Nyisida
Chineli nyitondu yanyisida yakeñekeleña nankashi muniwu mudimu wakutuña tembeli, kwakeñekeleña cheñi akakuzata amavulu, akakuketula nyitondu, kuyitwala kuTira hela kuSidoni kuhitila kuchikumu chakaluñalwiji kaMeditereniyani, kuyipula mapulanga, nakuyitwala kuchikumu chakaluñalwiji, hadaha kuYopa. Kufumahu ayitutileña nakuyitwala kuYerusalema. Atwesheli kuzata iwu mudimu muloña Solomoni watiyañeni naHirami. (1An 5:6-18; 2Ku 2:3-10) Mudimu wakuleta mapulanga watwalekelihu nawa aleteli mapulanga amavulu nankashi dihafumini awa mazu akwila nawu ‘Solomoni wavulishili nyitondu yanyisida neyi nyitondu yanyisikamo’ muchiyuulu chindi.—1An 10:27; esekejenu Isa 9:9, 10.
it-2 1077 ¶1
Tembeli
Hakutachika kuzata iwu mudimu, Solomoni weñijili amayala amakwawu hadi aIsarela akushika ku 30,000 kulonda amuzatileña mudimu kuLebanoni, hakakweji-hakakweji watemesheleña amayala 10,000 kuLebanoni nakudihimpa, ashakamineña kuLebanoni kakweji kamu hohu nawa kumatala awu ashakamineñaku tukweji tuyendi. (1An 5:13, 14) Weñijili cheñi amayala 70,000 hadi “añinza” ashakamineña mwituña kulonda azateña nyidimu yashiyashana, niamayala 80,000 akakupula mapulanga. (1An 5:15; 9:20, 21; 2Ku 2:2) Solomoni watondeli cheñi amayala 550 kulonda ataleña akakuzata nyidimu, niamayala 3,300 akuyikwashaku. (1An 5:16; 9:22, 23) Nawa chinamwekani neyi hakachi kanawa antu hadiña aIsarela akushika ku 250 “niañinza” ashakamineña muIsarela akushika ku 3,600.—2Ku 2:17, 18.
Yuma Yalema yakuSpiritu
g 5/12 17, chikasha
Bayibolu hiMukanda Mwekala Wuprofwetu Walala, Chibalu 1
YASHIMUNAÑA CHOLOKA MPINJI YAMWEKENENIMU YUMA
Nsona ya 1 Anyanta 6:1 yamwekeshaña nawu Bayibolu yashimunaña choloka mpinji yamwekenenimu oyu yuma, iyi nsona yahosha hampinji yatachikili Mwanta Solomoni mudimu wakutuña tembeli muYerusalema. Yahosha nawu: Muchaaka chamu 480 [dikwila nawu hahitili yaaka 479 yamukuma] kufuma hafuminiwu aIsarela muEjipitu, muchaaka chamuchiwana [muchiyuulu chaSolomoni] kufuma hekaliliyi Solomoni mwanta waIsarela, mukakweji kaZivi (dikwila nawu, kakweji kamuchiyedi), watachikili kutuña itala daYehova.”
Ndonda yamuBayibolu yamwekeshaña nawu chaaka chamuchiwana chachiyuulu chaSolomoni chadiña mu 1034 B.C.E. Dichi neyi tuchinda nakufuta hanyima yaaka 479 yikutuleta mu 1513 B.C.E. chaaka chafuminiwu aIsarela muEjipitu.
AUGUST 22-28
YUMA YALEMA YAMWIZU DANZAMBI | 1 ANYANTA 7
“Yuma Yitunateli Kudizila Kuyishiimi Yiyedi”
w13 12/1 13 ¶3
‘Mwakemba Wuneñu Mumapidi’
Mwanta Solomoni walambwijili tembeli yatuñiliyi muYerusalema nawuneñu wawuvulu. Nawa iwu wuneñu wazatishiliyi, wawuvulu awupuupili kudi tata yindi Davidi hashindiliyi aSiriya. (1 Kushindulula 18:6-8) “Kaluñalwiji kachikuñu chakweñununa” katuñiliyi nawuru, beseni yeneni mwaweleleñawu atupristu, katoheli magaloni 17,500 (66,000 L) nawa hadaha kalemeni makilongiramu 27216 (30 tons). (1 Anyanta 7:23-26, 44-46) Nawa hawiñililu waTembeli hadiña yishimi yiyedi yawuneñu. Yadiña yayilehi mamita 8 (26 feet) nawa hewulu dayishimi hadiña nyitu yaleheli mamita 2.2 (7.3 feet). Iyi yishimi yadiña nampaku, mudita waniyi yishimi wadiña mainchi asatu (7.5 cm), nawa yatoheli 5.6 feet (1.7 m). (1 Anyanta 7:15, 16; 2 Kushindulula 4:17) Mwamweni azatishili wuneñu wawuvulu hakutuña iyi yuma.
it-1 348
Bowazi, II
Chishimi chimu chakuchimuswa haniyi yishimi yiyedi yamaneni yadiña kuwiñililu watembeli yatuñiliyi Solomoni wachituumbili nindi Bowazi, hadaha datalisha mukwila nawu “muÑovu.” Chishimi chikwawu chadiña kuchidiilu wachituumbili nindi Yakini daya mukwila nawu “Yena [dikwila nawu Yehova] Ashimati Chikupu.” Neyi muntu natalishi kumusela nawa nakutaña awa mazu adi haniyi yishimi yiyedi kufuma kuchidiilu nakuya kuchimunswa awa mazu wukuyitaña nawu ‘Yena [dikwila nawu Yehova] ashimatishi chikupu [dikwila nawu tembeli] muñovu.’—1An 7:15-21; talenu NYITU.
Yuma Yalema yakuSpiritu
it-1 263
Kuwela
Antu adifuukulaña kudi Yehova chakadi majilu nimukujila atela kwikala awunyonji kumujimba. Chumichi chamwekenaña muyuma yelileñawu hatabanaka nihatembeli. Mpinji yamutondeliwu Aroni kwikala kapristu muneni nianyanindi kwikala atupristu, aweleli henohu kanda avwali yakuvwala yawupristu. (Kwi 29:4-9; 40:12-15; Lev 8:6, 7) Hakwisuka kumakasa nihakuwela kunyendu atupristu azatishileña beseni yawuru yadiña halubanza lwatabanaka, nawa chelili Solomoni natuñi dehi tembeli azatishileña menji adiña mukaluñalwiji kachikuñu chakweñununa. (Kwi 30:18-21; 40:30-32; 2Ku 4:2-6) Hefuku Dakubuta Hanshidi kapristu muneni waweleleña kayedi. (Lev 16:4, 23, 24) Antu atwalileña mpembi waAzazeli, yuma yashalileña kumulambu wawanyama, niñombi wuchinana hanji yakampu aweleleña nikukosa yakuvwala yawu henohu kanda afunti cheñi mukampu.—Lev 16:26-28; Kuc 19:2-10.
AUGUST 29–SEPTEMBER 4
YUMA YALEMA YAMWIZU DANZAMBI | 1 ANYANTA 8
“Kulomba kwaSolomoni Kwakufuma haMuchima Kwalombeliyi muKudizoza haMesu Awantu”
w09 11/15 9 ¶9-10
Kudiza Bayibolu Kunateli Kuyileñela Kulombaña Chiwahi
Hakwila nawu kulomba kwetu akwitiyi, twatela kulombaña chakufuma hamuchima. Solomoni walombeli kulomba kwakufuma hamuchima, kwasonekawu ha 1 Anyanta kapetulu 8, hamesu awantu amavulu apompeli muYerusalema hahanineñawu tembeli yaYehova mu 1026 B.C.E. Chelili anashi dehi chimbañu chachitiyañenu Mwamweni Mwajila nawa ivu daYehova dinzali mutembeli, Solomoni wamuhamekeli Nzambi.
Tañenu kulomba kwaSolomoni kwalombeliyi chakufuma hamuchima nikuzatisha nsañu yekala mukulomba. Solomoni welukili nindi Yehova kankawindi diyi weluka muchima wamuntu. (1 Anyanta 8:38, 39) Kulomba kwokumu kwamwekeshaña nawu mukwakuvulumuna anateli kumwanakena neyi ‘yafunta kudi Nzambi namuchima windi wejima.’ Neyi chilumbu yokwata antu jaNzambi, Yehova watiyileña kulomba kwawu neyi amulomba namuchima wejima. (1 Anyanta 8:48, 58, 61) Chakadi nikujina, kulomba kwenu kwatela kufuma hamuchima.
w99 1/15 17 ¶7-8
Lombenuña naKudizoza
Chishina chalema chamuNsona chitwatela kwanukaña chili tunakulomba hadi antu amavulu hela nkawetu, hikulomba munjila yakudizoza. (2 Kushindulula 7:13, 14) Mwanta Solomoni wamwekesheli kudizoza hajilikileñawu tembeli yaYehova yatuñiliwu muYerusalema. Solomoni dihamanishiliyi tuhu kutuña tembeli, itala didi hakachi kamatala amawahi atuñawu dehi hanu hamaseki. Ilaña, walombeli mukudizoza nindi: “Eyi Nzambi, komana chalala wunateli kushakama hamaseki? Talaña! Mawulu, eña iwulu damawulu, dinakukeheli; dikwila nawu idi itala dinnatuñi dinakehi chikupu”—1 Anyanta 8:27.
Kufwana Solomoni, twatela kulombaña munjila yakudizoza hampinji yitunakwimenaku antu mukulomba. Hela chakwila twatela kutondolwela kutiyakana neyi yetu twasweja kuloña, ntiyakenu yezu detu niyena yinateli kumwekesha nawu twadizoza hela nehi. Kulomba kwakudizoza hikulomba kwakubula kushamu maleñu hela mazu akala. Neyi tubula kudizoza hakulomba chikuletesha antu kusha muchima kudi etu tunakulomba, chatela ashi muchima kudi Nzambi itunakulombaku. (Matewu 6:5) Kudizoza kwamwekenaña cheñi muyuma yitwahoshaña mukulomba. Neyi tunakulomba munjila yakudizoza, hitukulombaña neyi tunakumukanjikija Nzambi kulonda yeli chuma chitunakukeñaku. Ilaña, tukumulombaña Yehova netu yeli chuma chinesekani nankeñelu yindi. Ñimbi yaMasamu wamwekesheli chakutalilahu chachiwahi chalombeliyi nindi: “Yehova, twamwini mwani, tunalembi! Yehova, tukwashi tushindi, tunalembi!”—Isamu 118:25; Luka 18:9-14.
Yuma Yalema yakuSpiritu
it-1 1060 ¶4
Iwulu
Solomoni, iyala watuñili tembeli muYerusalema wahosheli nindi “Mawulu, eña iwulu damawulu” damukehela Nzambi. (1An 8:27) Chineli Yehova diyi waleñeli mawulu, himukakubadika chikupu, “ijina dindi hohu didabadika chikupu. Wukeleñi windi wudi hewulu kubadika iseki niiwulu.” (Ms 148:13) Yehova wapimaña mawulu itwamonaña neyi chapimaña muntu chuma nanyinu yachikasa chindi chakusamanesha. (Isa 40:12) Mazu ahosheliyi Solomoni hiyamwekeshaña nawu Nzambi hakweti iluña kwashakamañayiku. Ilaña cheñi hichinatalishi mukwila nawu wekala mwejima hela netu washakamaña kudi kwejima hela muchuma chidi chejimaku. Chumichi chamwekenaña cheñi mumazu ahosheliyi Solomoni halombeliyi kudi Yehova nindi, wakatiyililaña “mwiluña deyi muwashakamaña, mumawulu,” dikwila nawu mumawulu mwashakamañayi Nzambi niyileñaleña yindi yakuspiritu.—1An 8:30, 39.