Watchtower LAYIBULALI YAHAINTANETI
Watchtower
LAYIBULALI YAHAINTANETI
Lunda
  • BAYIBOLU
  • NYIKANDA
  • KUPOMPA
  • Maluwi hiChawaana Kufuma Kudi Nzambi waKukeña
    ‘Shakamenu Mukukeña kwaNzambi’
    • Kapetulu 10

      Maluwi hiChawaana Kufuma Kudi Nzambi waKukeña

      “Chibaaba chanyonji yisatu hichaketukaña swayuku.”—MUKWAKUTAŊISHA 4:12.

      1, 2. (a) Kutalisha hamaluwi amaha, mpinji jikwawu tunateli kudihula netudi, nawa muloñadi? (b) Malwihwinyi yitukuhanjekahu mukanu kapetulu?

      KOMANA mwatiyaña kuwaha kuya kuyawija? Amavulu ayaña, muloña yawija yamuchidiwu yazañaleshaña. Mukumona anakudisumbula anavwali chachiwahi. Bayi neyi kuvwala hohuku, cheñi adimwemwetelaña muloña wakusweja muzañalu. Hanidi ifuku, wonsu wawu ekalaña nanyiñalalela, nawa chihandilu chawu chinakumwekana nawu chikawaha.

      2 Hela chochu, twatela kwiteja netu yitoñojoka yawantu kutalisha hamaluwi yinakuluwankana makonu. Hela twakuhwelelaña netu yuma yakawaha mumaluwi awantu anadisumbuli katataka, mpinji yikwawu tunateli kudihula netu: ‘Munawa maluwi mwakekala muzañalu? Wulu wukatwalekahu?’ Ñakwilu yanawa malwihu yinashindameni hadi iyala namumbanda neyi akukuhwelela nikuzatisha kufumba kwaNzambi kwamaluwi hela nehi. (Yishimu 3:5, 6) Atela kwila mwenimu kulonda ashakami mukukeña kwaNzambi. Ichi dinu tutalenu ñakwilu yamuBayibolu yanawa malwihu awaana: Muloñadi antu chasumbwilañawu? Neyi munakukeña kusumbula hela kusumbuka, muntu wamuchidinyi watela kwikala mwinikwenu? Munateli kudiloñesha ñahi jakusumbula hela kusumbuka? Nawa chumanyi chinateli kukwasha eyala namumbanda kwikala namuzañalu mumaluwi?

      YUMANYI YALEÑELAÑA MUNTU KUSUMBUKA HELA KUSUMBULA?

      3. Indi kusumbula hela kusumbuka hamuloña wabula kutelela kwataminadi?

      3 Antu amakwawu ahoshaña nawu maluwi diwu aletaña muzañalu, nawu neyi kanda wuwani wakudisumbula nindi, wukwendaña nachineñi hohu. Yitoñojoka yamuchidiwu yakutwamba chikupu. Yesu, wadiñi mujiki, wahosheli nindi wujiki hichawaana nawa wakonkomweneni antu akutwesha awiteji. (Matewu 19:11, 12) Kapostolu Pawulu niyena wahosheli hakuwaha kwekala muwujiki. (1 Akorinda 7:32-38) Yesu hela Pawulu hiyatuñili lushimbi lwakwila nawu muntu chiña yekala mujikuku; nawa, ‘kulekesha kusumbula hela kusumbuka’ kwekala ‘hansañu jalejañawu andemoni.’ (1 Timotewu 4:1-3) Cheñi, wujiki wakwashaña nankashi antu akeñaña kumukalakela Yehova chakadi kuhuwankana. Dichi muntu bayi yasumbula hela kusumbuka hamuloña wabula kutelela, chidi neyi ikakeja dawakwawuku.

      4. Maluwi amawahi alaña chikukwinyi chakulela anyana?

      4 Hela chochu, kudihu nyiloña yatelela yikumuletesha muntu kwiñila mumaluwi? Eña. Maluwi hichawaana kufuma kudi Nzambi yetu wakukeña. (Kutachika 2:18) Mwekalaña yuma yayiwahi nawa anateli kuleta muzañalu. Chakutalilahu, maluwi amawahi dihashindamena chikupu nshakaminu yachisaka. Anyana atela kwikala nachitachi chachiwahi hakuyikulisha kudi anvwali, kuyikeña, kuyifumba nikuyileja mwakwilila. (Masamu 127:3; Aefwesesa 6:1-4) Hela chochu, muntu hanateli kwiñila mumaluwi hamuloña wakulela anyana hohuku.

      5, 6. (a) Kwesekeja naMukwakutaŋisha 4:9-12, yumanyi yakwashanaña yafumaña mukudikunda? (b) Indi maluwi anateli kwikala ñahi neyi chibaaba chanyonji yisatu?

      5 Toñojokenu hamutu wansona yakanu kapetulu ninsañu yinakuhoshewahu: “Antu ayedi anabadiki wumu, muloña akweti wuloku wawu wawuwahi nanyidimu yawu yakukabakanawu. Muloña neyi akadimbuka, wumu wakahindwisha mukwawu; ilaña muntu wukudimbuka kanka windi yowe-e! Hakweti mukwawu wakumuhindwishaku. Cheñi nawa, neyi antu ayedi akukama hamu akwikala neyena; indi muntu wumu wukwikala neyena ñahi? Hela neyi muntu wumu wukwimika mushindu namukwawu wudi kanka windi, antu ayedi akudikaña nindi; chibaaba chanyonji yisatu hichaketukaña swayuku.”—Mukwakutaŋisha 4:9-12.

      6 Iyi nsona yinakuhosha nankashi hakulema kwawubwambu. Hela chochu, mumaluwi mwekala kudikunda chikupu. Neyi chinakushimuna iyi nsona, mpanda yeniyi yinateli kuleñela adisumbula kudikwasha, kudikundeja, nikudikiña. Maluwi aswejaña kukola neyi hampanda yawantu ayedi abombelahu chuma chikwawu. Chibaaba chanyonji yiyedi, neyi chinahoshi iyi vasi, chinateli kuketuka. Ilaña nyonji yisatu yakushinta hiyaketukaña swayuku. Dichi neyi eyala namumbanda akufwila kumuzañalesha Yehova, maluwi awu akwikala neyi chibaaba chanyonji yisatu. Neyi adisumbula asweja kumwakama Yehova, mpanda yamaluwi awu yakolaña nankashi.

      7, 8. (a) Kufumbanyi kwasonekeleliyi Pawulu akwaKristu ajiki akabakanaña nansañu yawuvumbi? (b) Nsañwinyi yalala yashimunawu muBayibolu kutalisha hamaluwi?

      7 Mumaluwi cheñi dimwetejawu hohu eyala namumbanda kuhumañana. Mumaluwi dimwamonañawu chikupu nawu kuhumañana kwaletaña muzañalu. (Yishimu 5:18) Neyi mujiki nahiti dehi hachipimu ‘chawansi’ chatenawu muBayibolu, hampinji yaswejaña kutiya wuvumbi, mujiki yeniwu wukutiyaña wuvumbi chikupu. Yitoñojoka yamuchidiwu yakojejaña muntu kwila yuma yatama hela yawuzondu neyi yabula kudihemba. Pawulu amoneneni kusoneka mazu akufumba nachu ajiki nawu: “Neyi hiyakutwesha kudihembaku, asumbuli tuhu. Chinawahi kusumbuka, hichinawahi kuha kesuku.”—1 Akorinda 7:9, 36; Yakoba 1:15.

      8 Muloña wejima wukukojeja muntu kwiñila mumaluwi, chiña wikala watelela. Neyi chashimunayi Pawulu, antu akusumbula “akamona yihuñu mumujimba.” (1 Akorinda 7:28) Adisumbula amonaña yihuñu yabulaña kumonawu ajiki. Dichi neyi munakeñi kwiñila mumaluwi, munateli kukeheshaku ñahi yihuñu nakusweja muzañalu? Njila yimu yidi yakutonda chachiwahi muntu wakushakama nindi mumaluwi.

      MUNATELI KWILUKA ÑAHI MUNTU WATELA KWIKALA MWINIKWENU?

      9, 10. (a) Indi Pawulu walumbulwili ñahi wubanji wekala mukwikala mpanda yimu nawabula kwitiya? (b) Yumanyi yamwekanaña neyi muntu yadiwula kufumba kwaNzambi kwakubula kwiñila mumaluwi namuntu wabula kwitiya?

      9 Pawulu amoneneni kusoneka lushimbi lwalema lutwatela kulondela neyi hitukukeña mukwetu wamumaluwi: “Bayi mudibombaña nawabula kwitiya mumpanda yoyimuku.” (2 Akorinda 6:14) Chakutalilahu chindi chashindameneni hawundimi. Neyi ayimuna ayedi ashiyashana muyiminu hela muñovu akuyisha mumpanda yimu, wonsu wawu akuyanda. Munjila yoyimu, neyi twikala mumpanda yamaluwi, wetiya yasumbula wabula kwitiya, mumaluwi mukwikala kukala. Neyi wumu wukukeña kushakama mukukeña kwaYehova ilaña mukwawu wukudiwulaku kwindi, yuma yalema muwumi wawu hiyikwesekanaku, nawa hiyakwikala namuzañaluku. Dihafumini Pawulu kuleja akwaKristu kusumbula hela kusumbuka ‘chiña mudi Mwanta hohu.’—1 Akorinda 7:39.

      10 Mpinji jikwawu, akwaKristu ajiki afuukulaña nawu chachiwahi kwikala mumpanda yimu yabula kutelela kubadika kwikala nawuudi wunakutiyawu katataka. Amakwawu adiwulaña kufumba kwaBayibolu, nakusumbula muntu wabulaña kumukalakela Yehova. Kakavulu, mwafumaña yuma yatama. Antu amuchidiwu adisumbulaña namuntu wakadi kuhosha nindi hayuma yasweja kulema yamuchihandilu. Ichi dinu akwikala nachineñi cheneni kubadika wuudi watiyileñawu henohu kanda eñili mumaluwi. Okuwaha, hakumona ajiki amavulu akwaKristu ashindamena nawa akakela kukufumba kwaNzambi kwamaluwi. (Masamu 32:8) Hela chakwila atoñojokaña nawu ifuku dimu akeñila mumaluwi, atwalekañahu nawujiki sampu anawani wakudisumbula nindi hakachi kawantu jaYehova Nzambi.

      11. Chumanyi chikuyikwashaku kutonda chiwahi mukwenu wamumaluwi? (Talenu cheñi chikasha chidi hefu 114.)

      11 Hela chochu, bayi neyi kambuña Yehova wejima nashikilumu kwiñila nindi mumaluwuku. Neyi munakukeña kwiñila mumaluwi, keñenu muntu wudi nayililu, niyikonkwanyi yakuspiritu nawa wamukeña Nzambi neyi chimwamukeña. Izaza danduñu washinshika dinasoneki yibaba yayivulu hansañu yamaluwi, dichi chikuwaha neyi mukutañaña kufumba kwamuNsona nikulombelahu, nikukwiteja kuyilomboli hakufuukula hayuma yalema.a—Masamu 119:105.

      12. Yisemwanyi kutalisha hamaluwi yinakulondelawu mumatuña amavulu, nawa chakutalilahwinyi chamuBayibolu chatukwashaña?

      12 Mumatuña amavulu, anvwali diwu atondelaña mwanawu mumbanda. Muyisemwa yamuchidiwu antu eteja nawu anvwali adi namaana nikashinshi kakufuukula hansañu yalema yamuchidiwu. Kakavulu kukeñela muntu mumbanda maluwi awahaña, neyi chichadiñi kunyima. Chakutalilahu chaAbarahama hakutemesha ñamba yindi kuya nakukeñela Isaka mumbanda chinakukwasha anvwali akutwesha kukeñela mwanawu mumbanda. Abarahama hakameneni hansañu jamali hela hakutiyakana kwamuntuku. Ilaña, wafwilili kukeñela Isaka mumbanda hakachi kawakwakudifukula aYehova.b—Kutachika 24:3, 67.

      MUNATELI KUDILOÑESHA ÑAHI KULONDA MWAKEKALI NAMALUWI AMAWAHI?

      13-15. (a) Indi lushimbi ludi haYishimu 24:27 lunateli kukwasha ñahi mukwenzi wunakutoñojoka jakusumbula? (b) Indi kankaña watela kwiladi hakwila yadiloñeshi kwiñila mumaluwi?

      13 Neyi munakukeñesha kwiñila mumaluwi, mwatela kudihula nenu, ‘Komana nadiloñeshi chikupu?’ Kudiloñesha bayi neyi kunashindameni hayitoñojoka yakukeña, wuvumbi, wubwambu, hela hakuhemba anyana hohuku. Ilaña, kudi yuma yatela kutoñojokahu muntu wakekala nsumbuli hela nsumbuki.

      14 Mukwenzi wunakukeña mumbanda watela kutoñojoka chiwahi hanilu lushimbi: “Mudimu weyi wuloñeshañahu dehi mumpata, kadiwahishilañahu dehi kumpata, nkumininaku dinu hiwukutuña itala deyi.” (Yishimu 24:27) Indi iyi nsona yinakukonkomwenadi? Kunyima, neyi iyala nakukeña ‘kutuña itala [dindi],’ hela kwikala nachisaka kuhitila mukusumbula, wadihwileña nindi, ‘Komana nadiloñeshi kwakamena nikuhemba mumbanda nianyana yitwakavwala?’ Wasambilileña kuzata, kuhemba mahindi, hela mbutu. Ilu lushimbi luchidi kuzatika nikulelu. Iyala wunakukeña kusumbula watela kwiluka nindi wukweti mudimu. Chakala wakola kumujimba, watela kuzata. Izu daNzambi dahoshaña nawu muntu wabulaña kwakamena chisaka chindi kumujimba, nikuspiritu nabadiki kutama muntu wabula kwitiya.—1 Timotewu 5:8.

      15 Mumbanda wukukeña kusumbuka niyena neteji yisenda yamaneni yayivulu nankashi. Bayibolu yahamekaña nyidimu niyililu yatela kukoñayi mumbanda hampinji yinakukwashayi nfumwindi nikwakamena chisaka. (Yishimu 31:10-31) Amayala niambanda alusukilaña mumaluwi chakadi kwiluka yuma yekalamu adikeña aweni, akañanyaña kutoñojoka hayuma yakakoñelawu mwinikwawu. Sweje-e dinu, ana anakufwila kwiñila mumaluwi atela kudiloñesha kuspiritu.

      16, 17. Nshimbinyi yamuNyikanda yatela kutoñojokahu antu anakudiloñesha kwiñila mumaluwi?

      16 Kudiloñesha kwiñila mumaluwi kwabombelamu kutoñojoka hanyidimu yenkawu iyala nimumbanda kudi Nzambi. Iyala watela kwiluka chalumbuluka kwikala mutu wachisaka chawakwaKristu. Ichi chifulu bayi chimuleñela yekali nawukatuku. Ilaña, watela kwimbujola njila yazatishilañamu Yesu wumutu windi. (Aefwesesa 5:23) Mumbanda mukwaKristu niyena watela kwiluka mudimu walema wenkawu mumbanda. Komana wukwovwahilaña ‘lushimbi lwanfumwindi’ chakadi kumukanjikija? (Aroma 7:2) Wudi dehi mulushimbi lwaYehova nilwaKristu. (Aŋalija 6:2) Ñovu yikwetiyi nfumwindi hachisaka yemenañaku lushimbi lukwawu. Komana mumbanda nateli kukwashana nikwovwahila neyi wudi muwunlomboli weyala wabula kuwanina? Neyi yitoñojoka yindi yinakusempankana, chikuwaha kubula kusumbuka.

      17 Cheñi, muntu wejima mumaluwi watela kudiloñesha kwakamena yuma yakeñeshayi mukwawu. (Afwilipi 2:4) Pawulu wasonekeli nindi: “Keñenu añodi jenu, iwu nakukeña windi, iwu nakukeña windi, neyi chimwadikeñaña enu aweni; nimumbanda aakamaña nfumwindi.” Hamuloña wakumonena kudi Nzambi, Pawulu wamweni nindi iyala watela kwiluka chikupu nindi ñodindi wamulemesha chikupu. Mumbanda niyena watela kwiluka nindi nfumwindi wamukeña nankashi.—Aefwesesa 5:21-33.

      18. Muloñadi eyala namumbanda chatela kudiyulilawu hampinji yanakudilukawu?

      18 Dichi, kudiluka kweyala namumbanda bayi neyi himpinji yakuhemaku. Himpinji yakudiluka eyala namumbanda chakudihemba chiwahi wumu namukwawu, nikumona neyi atela kudisumbula. Cheñi himpinji yakudiyula. Hamuloña wakwikala nanidi ikoku, kweseka kwakumwekesha kukeña kwatela kwikala mumaluwi kwaswejaña nankashi. Hela chochu, antu adikeña chikupu atondolwelaña kwila yuma yinateli kuluwañesha wuspiritu wamukwawu wakeñayi. (1 Atesalonika 4:6) Dichi neyi munakudiluka, diyulenuña; neyi mumwekesha ichi chililu mukahetelamu muchihandilu chenu, hela muneñili mumaluwi hela nehi.

      MUNATELI KUTWALEKAHU ÑAHI NAMALUWI ENU?

      19, 20. Indi yitoñojoka yamukwaKristu hansañu yamaluwi yatela kwambuka ñahi nayawantu amavulu mukanu kaayi? Lumbululenu.

      19 Neyi eyala namumbanda anakukeña nawu maluwi awu atwalekuhu, atela kudihana chikupu. Muchihandilu chawantu, maluwi diyi ntachikilu bayi insaku; hikutachika kwachuma chatanjikiliyi Yehova nindi chahaya nyaka. (Kutachika 2:24) Okuhalwa, antu amavulu makonu hiyatoñojokaña mwenimuku. Muyisemwa yikwawu, antu ahoshaña nawu kusumbula hela kusumbuka “hikukasa ipunda.” Hiyeluka chalumbuluka ichi chishimu chahosha hayitoñojoka yawantu kutalisha hamaluwuku. Muloñadi? Hela chakwila ipunda dadiwahi atela kudikasisha neyi chinakukeñeka, chuma chalema cheñi anateli kudikasa nawa chaswayi kudikasununa.

      20 Makonu antu amavulu amonaña maluwi neyi akapinji kantesha. Eñilañamu hamuloña wakutoñojoka nawu anateli kuwanisha yuma yakeñañawu, ilaña neyi mumaluwi mutachika kumwekana kukala wulu wukumana. Anukenu, chakutalilahu chazatishawu muBayibolu hampanda yidi neyi maluwi, chibaaba. Yibaba hela nyonji yazatishañawu kumbopolu ayishintaña nawu yishimbuli, bayi neyi yisasubukeñaku, hela chakwila kudi mpepela yasweja. Maluwi niwena ayitanjika chahaya nyaka. Anukenu, Yesu wahosheli nindi: “Anabombuwu kudi Nzambi, bayi ayambula kudi muntuku.” (Matewu 19:6) Dichi neyi mwiñila mumaluwi, mwatela kwikala nayitoñojoka yamuchidiwu kutalisha hamaluwi. Komana kudihana kwamuchidiwu kwaleñelaña maluwi kwikala chisenda? Inehi.

      21. Eyala namumbanda atela kumwekesha yililu yamuchidinyi hakachi kawu, nawa chumanyi chikuyikwashaku?

      21 Eyala namumbanda atela kuditoñojokelañaku. Neyi wejima wawu ashinshikaña hayililu yayiwahi niyuma yinakuzata mukwawu, mumaluwi mukwikala muzañalu weneni. Komana kushinshika hayuma yayiwahi yinakukoñayi mukwenu wamumaluwi wabula kuwanina kwakala? Yehova hichamukalilañaku, dichi twashindamena hadi yena kulonda yatwalekuhu kumona kakawahi mudi etu. Ñimbi yamasamu wenhwili nindi: “Neyi eyi Yehova wukushinshika mwaluwañawu antu, hinyi wukwimana, eyi Mwanta?” (Masamu 130:3) Amayala niambanda atela kwikala nayitoñojoka yamuchidiwu nikudanakenaña.—Akolose 3:13.

      22, 23. Indi Abarahama niSara emikili ñahi chakutalilahu chachiwahi kudi adisumbula makonu?

      22 Maluwi anateli kuleta muzañalu weneni neyi atwalekahu mukuhita kwampinji. Bayibolu yatulejaña chadiñi maluwi aAbarahama naSara henohu akula dehi. Muchihandilu chawu mwadiñi makabi nikukala. Toñojokenu chatiyiliyi Sara, mumbanda wadiñi hekwawu nayaaka yamuma 60, kushiya mukala windi wawuwahi mumusumba wamaheta waUri kuya nakushakama mumatenti muchihandilu chindi chejima. Ilaña, watiyilili wunlomboli wanfumwindi. Hakwikala ibwambu nawa nkwashi yaAbarahama, wamukwashileña munjila yakalemesha kulonda yuma yinafuukuliyi yizatiki. Nawa kwovwahila kwindi hikwadiñi kwahakanwa hohuku. ‘Nimumuchima windi,’ wamuteneneña nfumwindi nindi mwanta wami. (Kutachika 18:12; 1 Petulu 3:6) Wamulemesheleña Abarahama kufuma hamuchima windi.

      23 Ilañichi hichinayi mukwila nawu Abarahama niSara aditejeleña muyuma yonsuku. Mpinji yimu Sara wafuukwili chuma “chamutaminini nankashi” Abarahama. Hela chochu, chamulejeluwu kudi Nzambi, Abarahama watiyililili mwizu dañodindi, chumichi chaleteli nkisu muchisaka. (Kutachika 21:9-13) Amayala niambanda makonu, ninana adisumbwili dehi, anateli kudizilaku kudi awa eyala namumbanda amwakamineña Nzambi.

      24. Maluwi amuchidinyi amulemeshaña Yehova Nzambi, nawa muloñadi?

      24 Muchipompelu chawakwaKristu, mudi adisumbula amavulu akweti muzañalu, munawa maluwi ambanda alemeshaña chikupu anfumu jawu, amayala akeña nikulemesha añodi jawu, nawa wonsu wawu azatilaña hamu nakutwamijaku nkeñelu yaYehova. Dichi neyi munakukeña kwiñila mumaluwi, tondenu chachiwahi mukwenu, diloñeshenu henohu kanda mwiñili mumaluwi, nawa fwilenu kuleta kuwunda, nikukeña kwamulemeshaña Yehova Nzambi. Neyi mwila mwenimu, maluwi enu akayikwasha chikupu kushakama mukukeña kwaNzambi.

      [Tumazu twaheshina]

      a Talenu Kapetulu 2 kamukanda waIcaba Inkaama ku Nsansa sha Lupwa, wasonekawu kudi aYinsahu jaYehova.

      b Ankakulula amakwawu ashinshika adiñi nawambanda amavulu. Hampinji yatiyashanineñayi Yehova nawankakulula niaIsarela akumujimba, wetejeli wuhadi. Hidiyi watuñili ilu lushimbuku, ilaña wadiñi nakuluyula. Hela chochu, akwaKristu eluka nawu Yehova hetejaña cheñi wuhadi mudi akwakudifukula induku.—Matewu 19:9; 1 Timotewu 3:2.

      [Chikasha/Mwevulu wudi hefu 114]

      YUMANYI YINAKUKEÑA MUDI MUNTU YINAKUSUMBULA HELA KUSUMBUKA NINDI?

      Lushimbi: “Niwena ayedi akekali mujimba wumu.”—Matewu 19:5.

      Malwihu yimwatela kudihula

      ▪ Muloñadi chichalemena kusumbula hela kusumbuka neyi ‘wunakuli’ dehi?—1 Akorinda 7:36; 13:11; Matewu 19:4, 5.

      ▪ Hela chakwila nashikilumu dehi kwiñila mumaluwi, nukuhetelamu ñahi neyi niswijaku yaaka yawujiki?—1 Akorinda 7:32-34, 37, 38.

      ▪ Neyi inakukeña kwiñila mumaluwi, muloñadi chichalemena kwiluka wunsahu wamuntu wakekala mwinikwami wakashinshi kakukalakela Yehova hadi yaaka yayivulu?—1 Akorinda 7:39.

      ▪ Indi nsona jinalondeluhu jinateli kukwasha ñahi muhela kwiluka yililu yakeñañayi mudi mwinikwindi?—Masamu 119:97; 1 Timotewu 3:1-7.

      ▪ Indi Yishimu 31:10-31 yinateli kukwasha ñahi mana kwetu kutonda chiwahi mumbanda wakasumbulayi?

      [Mwevulu wudi hefu 119]

      Hampinji yakudiluka, antu amavulu anakukeña kudisumbula ekalaña namuntu wakuyitala

  • “Kusumbula Kwikali Kwalema”
    ‘Shakamenu Mukukeña kwaNzambi’
    • Kapetulu 11

      “Kusumbula Kwikali Kwalema”

      “Luñaku nañodeyi wakuwukwenzi weyi.”—YISHIMU 5:18.

      1, 2. Lwihwinyi lutukudiza, nawa muloñadi?

      MWASUMBULA tahindi mwasumbuka? Neyi mwasumbula hela mwasumbuka, komana mumaluwi enu mudi muzañalu tahindi munakumona kukala kweneni? Komana wulunda wenu namwinikwenu wunakunowa? Tahindi munakuumika kukala kwamumaluwi ilaña himunakudiluñishaku? Neyi mudi kukala, dikwila nawu munakuneña muloña muzañalu wumwatiyileña hakusambila wunamani dehi. Hakwikala akwaKristu, mwafwilaña nenu maluwi enu amulemesheña Yehova, Nzambi yimwakeña. Dichi yuma yimunakumona yinakuyineñesha chikupu. Hela chochu bayi mutoñojoka nenu kukala kumunakumona hikwakamanaku.

      2 Makonu, tukweti akwaKristu adisumbula omikili mumaluwi chakubula wulunda wawuwahi namwinikwawu. Ilaña, aweni njila yakukoleshelamu wulunda wawu. Anenu nawa munateli kuwana muzañalu mumaluwi enu. Munjilanyi?

      KUKUNDAMA KWAKWIHI NANZAMBI NIKUDI MUKWENU WAMUMALUWI

      3, 4. Muloñadi adisumbula chatela kudikundilawu neyi afwila kukundama kwakwihi naNzambi? Hanenu chakutalilahu.

      3 Enu nimwinikwenu mukudikunda neyi mufwila kukundama kwakwihi naNzambi. Muloñadi? Toñojokenu hanichi chakutalilahu: Fwikijenu mpidi yasoñoloka kwiwulu nawa yeneni kwishina. Iyala nemeni mwishina kukabadi kamusela mumbanda nemeni kabadi kekwawu, mwishina kumujika. Wejima wawu hiyakukandama mpidi. Neyi wejima wawu achidi mwishina dampidi, hekalaña iluña deneni hakwila adiwani. Ilaña chikwila wejima wawu anashiki dehi kwakwihi nansa, iluña didi hakachi kawu dakehaña chikupu. Komana munamoni chuma chalema chitukudizila kunichi chakutalilahu?

      4 Ñovu yimwazatishaña hakumukalakela Yehova chikupu yikwesekana nañovu yimukuzatisha hakukandama mpidi. Chineli mwamukeña Yehova, dikwila nawu muna kukandama mpidi. Ilaña, neyi himwatiyashanaña namwinikwenuku, chidi neyi munakukandamina kutubadi twashiyashana twampidi. Chumanyi chikumwekana neyi mukandamaña hohu? Eña, hakusambila hakwikala iluña deneni. Hela chochu, neyi muzata nañovu yakukundama kwakwihi naNzambi, kukandama hewulu chikupu, mukusweja kudikunda namwinikwenu. Eña, kukundama kwakwihi naNzambi diyi njila yakukundaminamu kwakwihi namwinikwenu. Hanu dinu munateli kwila ñahi mwenimu?

      5. (a) Njilanyi yimu yakukundaminamu kwakwihi naYehova nimwinikwenu? (b) Indi Yehova wamonaña ñahi maluwi?

      5 Njila yimu yalema yakukandama, yinashindameni hachimwovwahilaña kufumba kutalisha hamaluwi kwekala Mwiizu daNzambi. (Masamu 25:4; Isaya 48:17, 18) Hela chochu, talenu chikuma chimu chakufumba chahosheliyi kapostolu Pawulu. Wahosheli nindi: “Kusumbula kwikali kwalema kudi antu ejima.” (Aheberu 13:4) Awa mazu atalisha mudihi? Izu dakwila nawu ‘kulema’ dalumbuluka nawu chuma anachituumbakeshi nawa chawuseya. Ichi dichamonañayi Yehova maluwi, wayilemesha chikupu.

      KUMUKEÑA YEHOVA CHIKUPU DIKWAYISAÑUMUNAÑA

      6. Indi mazu akufumba kwaPawulu amwekeshañadi kutalisha hamaluwi, nawa kwiluka chumichi kwalemenadi?

      6 Hela chochu, hakwikala ambuña aNzambi, enu nimwinikwenu mweluka dehi nenu maluwi alema nawa ajila. Yehova yomweni diyi watachikili maluwi. (Matewu 19:4-6) Ilaña neyi munakumona kukala chakatataka mumaluwi, kwiluka hohu nenu maluwi alema hichatela kuyisañumuna nimwinikwenu kudihemba nakalemesha nikukeñaku. Hanu dinu chumanyi chatela kuyikwashaku? Shinshikenu chahosheliyi Pawulu hansañu yakudilemesha. Hahosheli nindi, ‘kusumbula kwalemaku’; ilaña wahosheli nindi ‘kusumbula kwikali kwalema.’ Pawulu hahosheleña hachuma chamweniyuku; wadiña nakukonkomwena.a Neyi mwiluka chikupu nenu Pawulu hahosheleña hachuma chamweniyuku, ilaña wadiñi nakukonkomwena, chikuyikwashaku kutachika kulemesha mwinikwenu. Muloñadi chitunahosheli mwenimu?

      7. (a) Kukonkomwenanyi kwamuNsona kutwovwahilaña, nawa muloñadi? (b) Yumanyi yayiwahi yafumaña mukwovwahila?

      7 Toñojokenu chimwamonaña nshimbi jikwawu jamuNsona, jidi neyi mudimu wakwilisha atumbanji hela lushimbi lwakupompa hamu nakudifukula. (Matewu 28:19; Aheberu 10:24, 25) Eña, mpinji jikwawu chakalaña kwovwahila iji nshimbi. Hadaha antu yimwashimwinaña hiyetejañaku, indi kwiji mudimu wakumujimba yimwazataña wayizeyeshaña chakwila mwakañanyaña kuwanika kukupompa kwawakwaKristu. Ilaña, mwatwalekañahu kushimwina chakadi kuleka nawa mwawanikaña kukupompa kwawakwaKristu. Kwosi watela kuyilekeshaku, chili Satana. Muloñadi? Muloña wakusweja kumukeña Yehova kwayisañumunaña kwovwahila nshimbi jindi. (1 Yowanu 5:3) Yumanyi yafumañamu? Kuzata mumudimu wakushimwina nikupompa kwayiletelaña kuwunda nimuzañalu chikupu muloña mweluka nenu munakwila mwaya kukeña kwaNzambi. Hamuloña wakuwunda nikuzañalala, twakoleshewaña. (Nehemiya 8:10) Chumanyi chitwatela kudizilaku?

      8, 9. (a) Chumanyi chikutuleñela kwovwahila kukonkomwena kwakulemesha mawulu, nawa muloñadi? (b) Yikumanyi yiyedi yitukuhanjekahu?

      8 Neyi chikwayisañumunaña kukeña kumwasweja kumukeña Nzambi kwovwahila nshimbi yakushimwina nikuwanika kukupompa hichikweti muloña nekañeshaku, kumukeña Yehova kukuyileñela kwovwahila kukonkomwena kwamuNsona ‘kwakulemesha wulu wenu,’ chili chakala kwila mwenimu. (Aheberu 13:4; Masamu 18:29; Mukwakutaŋisha 5:4) Kubombelahu, neyi chakiswilañayi Nzambi chikupu ñovu jenu jakushimwina nikuwanika kukupompa, dichakakiswilayi Yehova ñovu jenu jakulemesha wulu wenu.—1 Atesalonika 1:3; Aheberu 6:10.

      9 Hanu dinu, munateli kulemesha ñahi maluwi enu? Mwatela kutondolwela yililu yinateli kuluwañesha maluwi enu. Kubombelahu, mwatela kuzata yuma yinateli kukolesha mpanda yamaluwi enu.

      LEKENU NHOSHELU NIYILILU YASAWULAÑA MALUWI

      10, 11. (a) Yililwinyi yasawulaña maluwi? (b) Lwihwinyi lutwatela kudihula namwinikwetu?

      10 MukwaKristu wumu wamumbanda wahosheli nindi: “Nalombaña kudi Yehova kulonda nuumiki.” Kuumikadi? Walumbulwili nindi: “Nfumwami wantukolaña. Hinikweti yilonda yahanzuku, ilaña muloña wakunhoshola chatama nindi, ‘Wankabishaña!’ nawa nindi ‘Wudi wamukunkulwayi!’ yumiyi yankatishaña muchima.” Iwu mumbanda nashimuni chuma cheneni chaleñelaña kwakamena, kasawuntu mumaluwi.

      11 Chawushona nankashi neyi adisumbula mwitala dawakwaKristu adihosholaña chatama, nakuleñela kuneña kwabulaña kumana swayi. Chakadi kujina, maluwi akudihoshola hiyalemaku. Indi maluwi enu adi ñahi? Njila yimu yakwilukilamu nhoshelu yenu yidi yakwihula mwinikwenu nenu, “Indi nhoshelu yami yakutiyishaña ñahi?” Neyi mwinikwenu yahosha nindi kakavulu nhoshelu yenu yamuneñeshaña, mwatela kuhimpa yililu yenu chikupu.—Aŋalija 5:15; Aefwesesa 4:31.

      12. Indi kudifukula kwamuntu kunateli kwikala ñahi kwamukunkulwayi kumesu aNzambi?

      12 Ilukenu chikupu nenu njila yimwazatishilañamu idimi denu mumaluwi yakwashaña hela kuluwañesha wulunda wenu naYehova. Bayibolu yahosha nawu: “Muntu wadimonaña nindi nahembaña yijila, iku kufumba idimi dindi nehi, wudi nakudidimba mumuchima, yijila yayeniwu muntu yamukunkulwayi.” (Yakoba 1:26) Nhoshelu yenu yendelaña hamu nakudifukula kwenu. Bayibolu hiyeteja yitoñojoka yakwila nawu chuma chejima chazatikaña hetala hichalemaku chakala hohu muntu nakuhosha nindi wamukalakelaña Nzambi. Mwani bayi mudidimbaku. Iyi hinsañu yeneni. (1 Petulu 3:7) Munateli kwikala nawuswa wakwila yuma, ilaña neyi muneñeshaña mwinikwenu mumushikila nanhoshelu yatama, munakusawula maluwi nawa Nzambi nateli kumona kudifukula kwenu nindi kwamukunkulwayi.

      13. Indi adisumbula anateli kudineñesha ñahi?

      13 Adisumbula atela kubabala kuchina kuneñesha mwinikwawu muyililu yawu. Shinshikenu yakutalilahu yiyedi: Mama yawantu mujiki wavula kutemeshela nshiña mukwaKristu wasumbula kulonda yamulejuku mwakwilila, ahoshaña mpinji yeneni; mana kwetu mukwaKristu mujiki wazataña mpinji yeneni mulungu nimulungu mumudimu wakushimwina namukwaKristu wasumbuka. Muniyi yakutalilahu, asumbula hela asumbuka anateli kwikala nayitoñojoka yayiwahi; hanu dinu, yililu yawu yikuletesha ayawu kutiya ñahi? Mumbanda wamonaña kukala kwamuchidiwu wahosheli nindi: “Hakumona nfumwami nakuumba mpinji yeneni nakuhanjeka namuhela wumu muchipompelu channeñeshaña. Chanleñelaña kutoñojoka nami nidi wamukunkulwayi.”

      14. (a) Lushimbinyi lwamaluwi lwashimunawu haKutachika 2:24? (b) Lwihwinyi lutwatela kudihula?

      14 Chakadi nikujina iwu mumbanda niamakwawu amonaña kukala kwamuchidiwu aneñaña. Enikwawu adiwulaña nshimbi jaNzambi jalema jahosha hamaluwi nawu: ‘Iyala wakashiya tata yindi nimama yindi nakumukakela iñodindi.’ (Kutachika 2:24) Eña, ejima eñilaña mumaluwi atwalekañahu kulemesha anvwali jawu; ilaña, ntanjikilu yaNzambi yakonkomwena hakulemesha ayawu chikupu. Chochimu, akwaKristu akeña chikupu akwawu akwakwitiya; ilaña atela kusweja kukeña ayawu. Dichi neyi akwaKristu adisumbula akuhanjekaña mpinji yeneni hela akusweja kudinjilila nawakwawu akwakwitiya, sweje-e namuntu weyala hela wamumbanda, chumichi chikuleta wufwinda mumaluwi. Komana iku dikukala kunakuleta wufwinda mumaluwi enu? Dihulenu nenu, ‘Komana nekalaña nampinji yakuhanjeka namwinikwami, nikumwakamena nikukeña kunatela kumumwekeshela?’

      15. Kwesekeja naMatewu 5:28, muloñadi mukwaKristu wudi mumaluwi chikutondolwelayi kusweja kudinjilila namana kwetu hela muhela?

      15 Kubombelahu, akwaKristu asumbula hela asumbuka akunda kudinjilila nawana kwetu hela ahela abula kwikala ayawu anakudwokwela makala akesi. Chawushona, akwaKristu amakwawu adi mumaluwi akeñaña antu adinjilili nawu chikupu. (Matewu 5:28) Chafumañamu, yitoñojoka yamuchidiwu yaleteshaña antu kwila yililu yasawulaña maluwi nankashi. Talenu chahosheliyi kapostolu Pawulu haniyi nsañu.

      ‘KADIDI KAMALUWI KEKALI KAJILA’

      16. Nshimbinyi yahanayi Pawulu kutalisha hamaluwi?

      16 Chelili Pawulu nakonkomweni dehi nindi “kusumbula kwikali kwalema,” wasoñamishili cheñi nindi: ‘Nikadidi kamaluwi kekali kajila; muloña Nzambi wakasompesha akwakubajama niayivumbi.’ (Aheberu 13:4) Pawulu wazatishili mazu akwila nawu ‘kadidi kamaluwi’ kutalisha hakuhumañana kweyala namumbanda. Kuhumañana kwamuchidiwu ‘kwajila,’ neyi chakwila kunakuzatika hohu mumaluwi. Dichi akwaKristu ovwahilaña mazu onenawu akwila nawu: “Luñaku nañodeyi wakuwukwenzi weyi.”—Yishimu 5:18.

      17. (a) Muloñadi akwaKristu chatela kubulilawu kuluwankana nayitoñojoka yamukaayi kutalisha hawuvumbi? (b) Tunateli kulondela ñahi chakutalilahu chemikiliyi Yoba?

      17 Antu ahumañanaña namuntu wabula kwikala mwinikwindi adiwulaña nshimbi jaNzambi chikupu. Chalala, antu amavulu makonu amonaña wuvumbi nawu wawuwahi. Hela chochu, akwaKristu hiyatela kuluwankana nayitoñojoka yawantu amakwawu kutalisha hawuvumbuku. AkwaKristu eluka nawu hakukuma kwakanu kaayi, ‘Nzambi diyi wakasompesha akwakubajama niayivumbi,’ bayi antuku. (Aheberu 10:31; 12:29) Dichi akwaKristu alala ovwahilaña nshimbi jaYehova kutalisha haniyi nsañu. (Aroma 12:9) Anukenu nenu nkakulula Yoba wahosheli nindi: “Natiyañana dehi namesu ami.” (Yoba 31:1) Eña, hakwila nawu atondolweli njila yikuyileñela kwila wuvumbi, akwaKristu alala ayulaña mesu awu nakubula kukomoka muntu weyala hela wamumbanda wabula kwikala mwinikwawu.—Talenu Apendikisi hamafu 219-21.

      18. (a) Indi wuvumbi watama ñahi kumesu aYehova? (b) Indi wuvumbi nakupesha kwadifwana munjilanyi?

      18 Indi wuvumbi watama ñahi kumesu aYehova? Nshimbi jamwinkeluwu Mosi jatwikwashaña kwiluka chatiyañayi Yehova hansañu yawuvumbi. MuIsarela, antu elileña wuvumbi nikupesha ayijahileña. (Alevi 20:2, 10) Komana munamoni kufwanañana kudi hakachi kawuvumbi nakupesha? Neyi kaIsarela yapesha mukishi, wafumpileña chitiyañenu chindi naYehova. Hohamu, neyi kaIsarela yela wuvumbi wafumpileña chitiyañenu chindi namwinikwindi. Ejima wawu akoñeleña chuma chatama. (Kwidika 19:5, 6; Kuhituluka 5:9; Malaki 2:14) Dichi wejima wawu adiña namuloña kumesu aYehova, Nzambi wakashinshi.—Masamu 33:4.

      19. Chumanyi chinateli kukwasha muntu kubula kwila wuvumbi, nawa muloñadi?

      19 Hela chochu, akwaKristu hiyalondelaña Nshimbi jamwinkeluwu Mosuku. Ilaña, kwiluka netu muIsarela wakushankulu wuvumbi awimweneña nawu hinshidi yeneni chikupu chinateli kukolesha akwaKristu kubula kwila wuvumbi. Muloñadi? Talenu ichi chakutalilahu: Komana munateli kwiñila mucheechi mufukama nikufukama nakutachika kudifukula kumukishi? Mukuhosha nenu, ‘chinjila!’ Indi neyi ayinka mali amavulu, munateli kupesha? Mukwakula nenu ‘Kwakulehi chikupu!’ Chalala, kutoñojoka hakumufutalela Yehova kuhitila mukupesha mukishi hichishimashima kudi mukwaKristu walala. Munjila yoyimu, akwaKristu atela kukaana yitoñojoka yamuneñeshaña Nzambi yawu, Yehova, nimwinikwawu kuhitila mukwila wuvumbi, hela chakwila akwikala nampwila yamuchidinyi yakwila wuvumbi. (Masamu 51:1, 4; Akolose 3:5) Bayi twila chuma chinateli kumuzañalesha Satana ilaña chikuleta kasawuntu kudi Yehova nikuloñesha kwajila kwamaluwuku.

      CHAKUKOLESHA MPANDA YAMALUWI ENU

      20. Yumanyi yamwekanaña mumaluwi amakwawu? Hanenu chakutalilahu.

      20 Kubombela hakutondolwela yililu yasawulaña maluwi, yumanyi yimwatela kwila kulonda mutachiki cheñi kulemesha mwinikwenu? Hakwakula ilu lwihu, toñojokenu hantanjikilu yamaluwi hamu neyi itala. Cheñi, toñojokenu hamazu amawahi, yililu yayiwahi ninjila jikwawu mwadilemeshelañawu adisumbula neyi yuma yawahishaña nachu itala kulonda dikali dalubanji. Neyi mudikunda namwinikwenu, maluwi enu akwikala neyi itala dinawahishuwu nawulombu kulonda dimwekaneña chiwahi. Neyi kukeña kwenu kujimukila, mukuhita kwamafuku lubanji lwamanaña, nakuleñela maluwi enu kwikala neyi itala dakadi wulombu. Chineli mwakeñaña kwovwahila lushimbi lwaNzambi lwakwila nawu “kusumbula kwikali kwalema,” chikuyisañumuna kuwahisha maluwi enu. Kafwampi chuma chalema wuseya nawa chalemeshewa chatelela kuchiwahisha. Munateli kwila ñahi mwenimu? Izu daNzambi dahosha nawu: “Itala kudituña adituñaña namaana; kudikolesha adikoleshaña nakashinshi; kwinzesha mutupeka twadu maheta ejima alema amawahi enzeshañamu nakwiluka.” (Yishimu 24:3, 4) Talenu chatela kuzatika awa mazu mumaluwi.

      21. Tunateli kukolesha ñahi chovu-chovu maluwi etu? (Talenu cheñi chikasha chidi hefu 131.)

      21 Hakachi ‘kamaheta alema’ enzeshaña itala namuzañalu hekala yililu yidi neyi kukeña, kwakama Nzambi nichikuhwelelu chakola. (Yishimu 15:16, 17; 1 Petulu 1:7) Yakoleshaña maluwi. Hanu dinu muneluki chaleteshaña tupeka twamuchishimu chinasonekuwu hewulu kwinzala namaheta alema? “Nakwiluka.” Eña, neyi mukwizatisha, kwiluka kwamuBayibolu kukweti ñovu yakubalumuna yitoñojoka yawantu nikuyisañumuna kudikeña cheñi wumu namukwawu. (Aroma 12:2; Afwilipi 1:9) Dichi neyi munashakami hamu namwinikwenu nakuhanjeka nikuhosha mumesu awunda hansañu yamuBayibolu, chidi neyi nsona yefuku, hela chibaba chashindamena haBayibolu muKaposhi Kakutalila hela Awake! chinakuhosha hamaluwi, chidi neyi munakushinshika hachuma chalubanji chinateli kuwahisha itala denu. Neyi kukeña kumwamukeña Yehova kuyisañumuna kuzatisha mumaluwi enu kufumba kumunatañi, chidi neyi munakuleta lubanji ‘mukachi katupeka.’ Chikafumamu, yuma yimwadiña nakudiluñisha mumaluwi enu yinateli kufunta.

      22. Muzañalwinyi wutukuwana neyi tufwila kuzata mudimu wetu hakukolesha maluwi etu?

      22 Hela chochu, twatela kwikala nampinji yeneni nikuzata nañovu hakwila nawu tufuntishi yuma yayiwahi. Neyi mufwila kuzata mudimu wenu, mukwikala namuzañalu waweni muloña muneluki nenu munakwovwahila nshimbi yamuBayibolu yahosha nawu: “Itejenu mwinenu abadiki kulema.” (Aroma 12:10; Masamu 147:11) Sweje-e dinu, neyi mufwila kulemesha maluwi enu chikayileñela kushakama mukukeña kwaNzambi.

      [Tumazu twaheshina]

      a Nsañu yejima yamwekeshaña nawu kufumba kwaPawulu kutalisha hamaluwi yekala hakachi kakukonkomwena.—Aheberu 13:1-5.

      [Chikasha/Mwevulu wudi hefu 131]

      MUNJILANYI MUNATELA KUWAHISHILA MALUWI AMI?

      Lushimbi: “Ninenu ejima, keñenu añodi jenu, iwu nakukeña windi, iwu nakukeña windi, neyi chimwadikeñaña enu aweni; nimumbanda aakamaña nfumwindi.”—Aefwesesa 5:33.

      Malwihu yimwatela kudihula

      ▪ Yililwinyi yayiwahi yikwetiyi mwinikwami, nawa nukumwekesha ñahi nami namulemesha nawa namutiyaña kuwaha?—Yishimu 14:1; 31:29; 1 Petulu 3:1, 6; 4:8.

      ▪ Komana namulemesha mwinikwami kuhitila mukufwila kwiluka yitoñojoka yindi?—Afwilipi 2:4.

      ▪ Komana nafwilaña kudiwula yiluwa yamwinikwami?—Matewu 6:14, 15.

      ▪ Mpinjinyi yinahosheli mazu akumwekesha kukeña kudi mwinikwami?—Kamina kaSolomoni 2:9-14.

      ▪ Yikonkwanyinyi yakuspiritu yitunakuzatilahu?—Matewu 6:33, 34; 1 Akorinda 9:24-27.

      ▪ Njilanyi yinatela kuzatisha kulonda nikwashuku mwinikwami kutañilaña hamu Bayibolu ninsona yefuku?

      [Mwevulu wudi hefu 122]

      Kwiluka kwamuBayibolu kukweti ñovu yakukolesha maluwi enu neyi mukwizatisha

Lunda Publications (2006-2025)
Fumenumu
Iñulenu
  • Lunda
  • Inkenuhu akwenu
  • Hakusetiñila
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Nshimbi Jakulondela
  • Nshimbi Jakujinda
  • Privacy Settings
  • JW.ORG
  • Iñulenu
Inkenuhu akwenu