ESTA
1 E kinde ma Ahasuerus* ma ne en ruodh pinje 127+ chakre India nyaka Ethiopia* 2 nobet e kome mar loch man Shushan*+ dala mochiel motegno,* 3 notimo nyasi moro maduong’ ne jotelo duto gi jotichne e hike mar adek mar loch. Noluongo jotend jolweny mag Persia+ gi Media,+ gi joka ruoth, gi jotend gwenge e nyasino. Ka ne gisechopo, 4 nonyisogi mwandu mang’eny ma tamre gi nono mag pinyruodhe kod ber malich kod duong’ mar lochne. Nokawo ndalo 180 duto kotimo kamano. 5 Ka ne ndalogo orumo, ruoth ne otimo nyasi ne ji duto madongo gi matindo ma ne ni Shushan* dala mochiel motegno.* Notim nyasino kuom ndalo abiriyo e laru mopidhie maupe mabeyo e dala ruoth. 6 Ne olos laruno gi pasia ma rochere gi ma rambulu motue gi tonde ma rochere kod tonde ma rajamna e ring’ mag fedha ma ne ogur e sirni molos gi kite mabeyo kendo ma nengogi tek. Bende, e laruno ne nitie kombe ma ne olos gi dhahabu gi fedha. Ne ochan kombego e laru momuon maber gi kite ma nengogi tek kendo ma kitgi opogore opogore.
7 Okombe ma ji ne madhoe divai ne gin mag dhahabu. Moro ka moro kuom okombego ne opogore gi nyawadgi. Divai bende ne ng’eny mana ka mar ruoth adier. 8 Ne onge chik ma ne tamo ng’ato metho kaka odwaro, nikech ruoth nosechiko jotelo ma ne tiyo e ode ni ji ometh kaka gihero.
9 Vashti chi ruoth+ bende nobago nyasi ne mon e dala ruoth Ahasuerus.
10 E odiechieng’ mar abiriyo ka ne Ruoth Ahasuerus osemadho divai mobedo mamor, nonyiso Mehuman, gi Biztha, gi Harbona,+ gi Bigtha, gi Abagtha, gi Zethar, gi Karkas ma ne gin jotich abiriyo ma tiyo e ode ni 11 odhi oluongne Vashti chiege mondo obi korwako osimbo mar duong’, mondo ji kaachiel gi jotelo oneye kaka ojaber, nimar ne ojaber gadier. 12 Kata kamano, Vashti ne siko tamore dhi ir ruoth; notamore winjo jo ma ruoth ooro. To mano nowang’o i ruoth ahinya.
13 Omiyo, ruoth nowuoyo gi jong’ad rieko mong’eyo weche mag chik (nikech mano e kaka wach ruoth ne chopo ne jo ma ong’eyo weche mag chik kod weche mag ng’ado buche kaka mago. 14 Jo ma ne ng’ado ne ruoth rieko ne gin Karshena, Shethar, Admatha, Tarshish, Meres, Marsena, kod Memukan. Gin e ma ne gin jotelo abiriyo madongo moloyo+ e piny Persia gi Media, kendo ne ginenore gi ruoth wang’ gi wang’). 15 Ruoth nopenjogi niya: “Kaluwore gi chik, ang’o monego otim ne Vashti nikech otamore winjo wach ma an, Ruoth Ahasuerus aorogo jotichna?”
16 Memukan nodwoko ruoth e nyim jotelo niya: “Vashti chi ruoth ok otimo marach ne ruoth kende,+ to otimo marach ne jotelo duto kod ji duto manie pinje mag Ruoth Ahasuerus. 17 Mon duto biro winjo gima chi ruoth osetimoni kendo gibiro chayo chwogi ka giwacho ni, ‘Ruoth Ahasuerus bende noluongo Vashti chiege mondo odhi e nyime to notamore dhi.’ 18 Kawuononi mond jotelo mag Persia gi Media mowinjo gima chi ruoth otimoni biro timo kamano bende ne chwogi, kendo mano biro kelo achaye kod ich-wang’ mang’eny. 19 Kuom mano ruoth, ka berni, gol chik mibiro med e chike mag Jo-Persia gi Jo-Media, ma gin chike ma ok nyal loki,+ ni Vashti kik bi e nyim Ruoth Ahasuerus nyaka chieng’. Kendo we ruoth okaw dhako machielo malong’o moloye mondo okaw kare. 20 Ka chikno olandore e pinje duto milochoe, mon duto nomi chwogi luor, bed ni chwogi gin jo ma nigi huma kata ooyo.”
21 Rieko ma ne Memukan ong’adono ne ber ne ruoth gi jotelo, omiyo ruoth notimo mana kamano. 22 Nooro barupe e pinje duto manie bwo lochne+ kondikogi gi kit ndiko mar pinjego, kendo e dhok mar oganda ka oganda. Notimo kamano mondo chwo duto obed gi teko e utegi, kendo dho jo korgi dichwo e ma joode bende owachi.
2 Ka ne mirimb Ruoth Ahasuerus+ osedok chien, noparo gima ne Vashti otimo,+ bende noparo kum ma noseng’adne.+ 2 Jotich ruoth nowachone niya: “Ruoth, owinjore odwarni nyiri mabeyo kendo ma pod silili. 3 Kuom mano, ket ji e pinje duto manie bwo lochni+ mondo ochok nyiri mabeyo ma silili kendo okelgi e dalani Shushan* mondo gibed e od mon. We oketgi e lwet Hegai+ jatichni ma bwoch ma en jarit mon, mi wirgi gi modhi mondo gibed mabeyo ne ruoth. 4 Kendo nyako molombo wang’i moloyogi te e ma iket obed chiegi kar Vashti.”+ Wachno ne ber ne ruoth mi notimo kamano.
5 To ne nitie Ja-Yahudi moro Shushan*+ e dala ruoth. Ne iluonge ni Mordekai.+ Wuon mare ne en Jair, to kwar mare ne en Shimei ma wuod Kish Ja-Benjamin,+ 6 ma ne en achiel kuom jo ma ne Nebukadnezar ruodh Babulon odaro Jerusalem motero e tuech kaachiel gi Jekonia*+ ruodh Juda. 7 Mordekai nokawo Hadasa nyar owadgi wuon mare+ mondo opidhe. Hadasa bende ne iluongo ni Esta. Mordekai notimo kamano nikech wuon Esta gi min mare nosetho. Nyakono ne jaber kendo nolombo wang’. Mordekai nopidhe mana kaka nyare. 8 Ka ne oseland chik ruoth mi okel nyiri mang’eny Shushan* e dala ruoth mondo Hegai oritgi,+ Esta bende noter kuro moket e lwet Hegai ma ne en jarit mon.
9 Hegai ne mor gi nyakono kendo ne ohere. Omiyo, nokawo okang’ mapiyo molosone chenro mar modhi mibiro wirego+ gi chiemo mowinjore ocham. Bende, noketo nyiri abiriyo moa e od ruoth mondo oti ne Esta. Ne odaro Esta kaachiel gi nyirigo moterogi ka maber moloyo e od mon. 10 Esta ne ok ohulo ogandane+ kata wedene, nikech Mordekai+ nosekwere ni kik onyis ng’ato ang’ata wachno.+ 11 Pile ka pile, Mordekai ne jawuotho machiegni gi laru mar od mon, mondo ong’e kaka Esta dhi kod gima timorene.
12 Nyirigo ne iloso kiwirogi gi mo kuom dweche 12. Bang’ mano, moro ka moro kuomgi ne imiyo thuolo mar dhi e nyim Ruoth Ahasuerus. Chik ne dwaro ni owichgi gi mor manemane+ kuom dweche auchiel, kae to owichgi gi mor balsam+ kaachiel gi modhi mamoko kuom dweche auchiel ma nodong’. 13 Ka ne oselos nyako kamano, koro ne oromo dhi ir ruoth, kendo ne imiye gimoro amora mokwayo kowuok e od mon kodhi e od ruoth. 14 Ne odhi e od ruoth godhiambo to kinyne gokinyi ne itere e ot mar ariyo mar mon ma ne tiyo e bwo Shaashgaz jatich ma bwoch+ ma ne rito mond ruoth. Nyakono ne ok dog ir ruoth kendo mak mana ka nolombo ruoth ahinya mi ruoth oluonge gi nyinge ni odogi.+
15 Ka ne ochopo kindene mar dhi ir ruoth, Esta nyar Abihail ma owadgi wuon Mordekai, kendo ma Mordekai ne opidho kaka nyare owuon+ ne ok okwayo gimoro amora mondo odhigo, mak mana gik ma Hegai jatich ruoth ma bwoch ma ne rito mon ne owachone ni okwa. (To gie kindego duto, ng’ato ang’ata ma ne neno Esta ne mor kode.) 16 E dwe mar apar miluongo ni Tebeth,* e higa mar abiriyo+ mar loch Ruoth Ahasuerus, ne oter Esta ire. 17 Kuom nyiri ma sililigo duto, Esta e ma ruoth nohero moloyo. Nomor kode kendo noyie kode moloyo nyako moro amora kuomgi. Nikech mano, nosidhone osimb duong’ mi obedo chiege+ kar Vashti.+ 18 Kae to ruoth noloso ne Esta nyasi maduong’ mogwelo jotelo duto kod jotijene. Nogonyo ji duto e pinje manie bwo lochne, kendo nopogo ji mich mabup ka mag ruoth adier.
19 Ka ne ochak ochok nyiri ma sililigo+ kendo, noyudo ka Mordekai obet e dho ranga ruoth. 20 To mana kaka Mordekai ne osechiko Esta ni kik ohul ne ng’ato ang’ata ni wedene kata ogandagi gin jomage,+ kamano e kaka Esta notimo. Omiyo, ne pod owinjo Mordekai mana kaka ne ojatimo kinde ma ne odak kode.+
21 E kindego, ka ne Mordekai betga e dho ranga ruoth, jotich ariyo mag ruoth miluongo ni Bigthan gi Teresh ma ne rito dho rangach, ne osin gi Ruoth Ahasuerus, kendo ne gichano mar nege. 22 Mordekai nowinjo wachno mi onyiso Esta chi ruoth piyo piyo. Kae to Esta nohulo ne ruoth wachno konyise ni Mordekai e mowachone. 23 Ne onon wachno mi oyud ni ne en adier. Omiyo, ne oneg ji ariyogo duto mi oliergi e yath, kendo wechego duto nondik e kitap weche mag ndalo, e nyim ruoth.+
3 Bang’e, Ruoth Ahasuerus nomiyo Haman+ wuod Hamedatha Ja-Agag+ duong’ moloyo jotelo wetene duto.+ 2 Kuom mano, jotich ruoth duto ma ne nie dho ranga ruoth ne ochako kulore ne Haman kendo ne gipodhone piny auma nikech ruoth nochikogi mondo gitim kamano. Mordekai to notamore. 3 Jotich ma ne nie dho ranga ruoth nopenjo Mordekai niya: “Marang’o ichayo chik ruoth?” 4 Ne gijopenje wachno pile ka pile, to Mordekai ne ok dew wachgino. Omiyo, ne ginyiso Haman wachno mondo gine ka be gima ne Mordekai timono ne ber,+ nimar Mordekai ne osenyisogi ni en Ja-Yahudi.+
5 Ka ne Haman ofwenyo ni Mordekai ok kulrene kendo ok podhne piny mondo omiye duong’, mirima nomake ahinya.+ 6 Haman ne neno ni oduong’ ma ne ok onyal ketho tekone mana e nego Mordekai kende. Kuom mano, ne ochako manyo kaka dotiek ogandagi Mordekai duto ma ne odak e pinje manie bwo loch Ahasuerus, tiende ni Jo-Yahudi duto.
7 E dwe mokwongo miluongo ni Nisan* e higa mar 12+ mar loch Ruoth Ahasuerus, ne gigoyo ombulu*+ e nyim Haman mondo giyier odiechieng’ kod dwe mowinjore gitimie kamano, mi ombulu noyiero dwe mar apar gariyo miluongo ni Adar.*+ 8 Eka Haman nowacho ne Ruoth Ahasuerus niya: “Nitie oganda moro modak e kind ogendni+ manie pinje duto manie bwo lochni+ ma chikegi opogore gi chike ogendni mamoko duto, kendo ok giluw chike mag ruoth, omiyo kiweyogi to ibiro hinyori. 9 Ruoth, kiyie, gol chik mondo otiek ogandano chuth. Abiro chulo talanta* 10,000 mag fedha mondo jotichni oketgi kar keno.”*
10 Kuom mano, ruoth nogolo tere+ e lwete momiyo Haman+ wuod Hamedatha Ja-Agag+ ma jasik Jo-Yahudi. 11 Ruoth nowacho ne Haman niya: “Pesa gi ji duto nie lweti. Ti kodgi kaka ihero.” 12 Ka nochopo tarik 13 dwe mokwongo, ne oluong jondiko mag ruoth+ mondo gindik+ weche duto ma Haman nowachonegi. Ne gioro barupego ne josatrap,* gavana mag gwenge, kaachiel gi jotelo mag ogendni e dhok ma oganda ka oganda ne nyalo somo kendo winjo. Ne gindiko nying ruoth e barupego ma giketoe muhuri* ka gitiyo gi tere mar Ruoth Ahasuerus.+
13 Ne oor joote e pinje duto manie bwo loch ruoth mondo giter barupe ma chiko ni oneg Jo-Yahudi duto. Chikno ne dwaro ni oneg ji duto, jo matindo gi jo moti, nyithindo gi mon. Kendo ne dwarore ni otim kamano mana e odiechieng’ achiel. Ne ochik ni gitim kamano chieng’ tarik 13 dwe mar 12 miluongo ni Adar.+ Bende, ne ochikgi ni giyak mwandu Jo-Yahudi duto.+ 14 Ne okow barupego e pinje duto mondo weche mondik e igi obed chik, kendo mondo ji duto oikre ne odiechiengno. 15 Jootego nowuok ng’wech+ mana kaka ruoth nochikogi. Kendo chikno ne olandore bende Shushan*+ dala mochiel motegno.* Bang’ mago duto, ruoth gi Haman ne obet mondo gimethi. Kata kamano, midhiero malich ne omako ji e dala mar Shushan.*
4 Ka ne Mordekai+ owinjo wechego duto,+ noyiecho lepe ma orwako ogunia. Ne obukore gi buru mi owuok ka ochomo chuny dala koywak malit gi dwol maduong’. 2 Kata kamano, ne orem mana e dho ranga ruoth nikech chik ne ok oyie ne ng’ato ang’ata donjo e dala ruoth korwako ogunia e dende. 3 Jo-Yahudi nokuyo malit ahinya e pinje duto+ ma ne chik ruoth olandoree. Ne gitueyo chiemo+ kendo ne giywak ka gigoyo nduru malich. Ng’enygi ne pedho ogunde piny mondo ginindie, to moko ne nindo e buch kendo.+ 4 Ka ne jotich Esta ma nyiri gi jotichne ma bwoch obiro monyise wach Mordekai, wachno ne ochuoyo chunye ahinya. Omiyo, ne okawo lewni mokowo ne Mordekai mondo orwak kar rwako ogunia, to Mordekai ne otamore rwakogi. 5 Eka Esta noluongo Hathak ma ne en achiel kuom jotich ma bwoch ma ruoth ne oketo mondo otine. Ne oore ir Mordekai mondo openje gima timore.
6 Omiyo, Hathak nowuok modhi e laru manie ranga ruoth ka ma Mordekai ne nitie. 7 Mi Mordekai nonyise weche duto ma ne osetimorene kod kar romb pesa+ ma ne Haman osesingore ni odhi keto kar keno mar ruoth mondo omi otiek Jo-Yahudi.+ 8 Bende, nomiye kalatas mondikie chik ma ne oseland Shushan*+ ni mondo otiek Jo-Yahudi. Ne oore gi kalatasno mondo omi Esta kendo olerne tiend wechego.+ Nonyise ni owach ne Esta mondo odhi owuone gi ruoth, kendo osaye mondo okony ogandagi.
9 Hathak nodok ir Esta moduokone wach moa kuom Mordekai. 10 Esta nochako ooro Hathak ir Mordekai mondo owachne+ niya: 11 “Jotich ruoth kaachiel gi jo ma nie pinje duto manie bwo lochne ong’eyo ni ng’ato ang’ata ma dichwo kata ma dhako modonjo e laru ma iye+ mar od ruoth ka ok oluonge, bura ming’adone en mana achiel: Inege. Inyalo we ng’atno mana ka ruoth orieyone ludhe mar dhahabu.+ An to koro ndalo 30 osekalo ka pok ruoth oluonga.”
12 To ka ne onyis Mordekai gima Esta owacho, 13 noduoko ne Esta wach niya: “Kik ipar ni kuom Jo-Yahudi duto in e ma ibiro tony nikech in e od ruoth. 14 Kiling’ aling’a e kinde ma kama, Jo-Yahudi noyud konyruok gi resruok koa ka machielo,+ to in to notieki kaachiel gi jood wuonu duto. Ding’e nade ka sa moro nibedo chi ruoth mondo ikonywa e masira ma kamae?”+
15 Eka Esta noduoko ne Mordekai wach kama: 16 “Dhiyo, ichok Jo-Yahudi duto man Shushan.* Utue chiemo+ ka ulemona, kendo kik ubil gimoro amora kata mana pi kuom ndalo adek,+ odiechieng’ gotieno. An kod jotichna ma nyiri bende wabiro tueyo kamano. Eka abiro dhi ir ruoth kata obedo ni en gima chik okwero kamano. Ka en tho, to anatho athoya.” 17 Omiyo, Mordekai ne odhi motimo mana kaka Esta nochike.
5 Ka ne chieng’ mar adek+ ochopo, Esta norwako lepe ma ka ruoth, mochung’ e laru ma iye mochomore gi od ruoth. Ruoth to nobet e kom duong’ ka mochomore gi dhoot. 2 Ka ne ruoth oneno Esta kochung’ e laru, ne omor kode, morieyone ludh dhahabu+ ma ne nie lwete. Omiyo, Esta nosudo machiegni, momulo wi ludhno.
3 Eka ruoth nopenje niya: “En wach mane, Esta jaoda? En ang’o midwaro? Kata ka en nus mar pinyruodha, abiro miyigo.” 4 Eka Esta nodwoke niya: “Ruoth, kiyie, to bi gi Haman+ kawuono e nyasi ma aselosoni ruoth.” 5 Ruoth nowacho ne jotichne niya: “Nyisuru Haman ni Esta kwayo ni obi, kendo nyiseuru ni obi piyo piyo.” Kuom mano, ruoth gi Haman nodhi e nyasi ma Esta noseikonegi.
6 To ka ne gimadho divai, ruoth nopenjo Esta niya: “Kwayoni en mane? Wach awacha mondo amiyigo. Kata mana nus mar pinyruodha ka e mikwaya, abiro miyigo.”+ 7 Eka Esta nodwoke niya: “Gima akwayo, kendo madwaro e ma: 8 Ka ruoth mor koda kendo oneno ni ber mondo omiya gima akwaye, kendo doher timona kaka adwaro, to kiny oduog gi Haman e nyasi ma kiny nalosnegi kendo, eka kiny abiro nyiso ruoth kwayona.”
9 Haman nowuok kanyo ka mor ahinya. Kata kamano, ka ne Haman ochopo e dho ranga ruoth moneno ka Mordekai ok chung’ne kendo ok kirni e nyime, mirima nomake ahinya.+ 10 Kata kamano, ne ogeng’o mirimbe modhi adhiya e ode. Kae to nooro wach mondo oluongne osiepene kod Zeresh+ chiege. 11 Haman nochako sungore kaka en gi mwandu mang’eny, nyithindo mathoth,+ kod kaka ruoth nomede duong’ mokete e wi jotelo kod jotich ruoth duto.+
12 Haman nomedo wacho niya: “To e wi mano, an kenda e ma Esta chi ruoth nende oluonga mondo adhi gi ruoth e nyasi ma ne oikonwa.+ Kiny bende oseluonga e nyasi machielo mwabiro bedoe kode kaachiel gi ruoth.+ 13 To magi te ok mora ka pod Mordekai ma Ja-Yahudi nie dho ranga ruoth.” 14 Eka Zeresh chiege kod osiepene duto nong’adone rieko ka giwachone niya: “Los yath ma borne romo mita 22* kama kendo kiny gokinyi iwuo gi ruoth mondo olier Mordekai e yadhno,+ kae to idhi gi ruoth e nyasi ka chunyi okuwe.” Wachno ne ber ne Haman, mi nogolo chik mondo oikne yadhno.
6 Nindo notamore tero ruoth e otienono, mi nochiko ni okel buk mondikie weche mosetimore,+ kendo ne osom ne ruoth bugno. 2 E bugno, noyudie ripot ma ne Mordekai okelo e wi ji ariyo ma ne dwaro nego Ruoth Ahasuerus. Ji ariyogo ne gin Bigthan gi Teresh, jotich ruoth ma ne rito dho rangach.+ 3 Ka ne ruoth owinjo kamano, nopenjo niya: “Be osemi Mordekai duong’ moro kuom gima notimono? To be osegone erokamano e yo moro amora?” To jotich ruoth nodwoke niya: “Onge gima osetimne.”
4 Bang’e, ruoth nopenjo niya: “Be nitie ng’ato e laru?” To noyudo ka gie sechego Haman nobiro e laru ma oko+ mar od ruoth mondo owuo gi ruoth e wi wach liero Mordekai e yath ma ne oseloso mondo olieree.+ 5 Jotich ruoth nonyise niya: “Haman+ e ma ochung’ e laru.” Omiyo, ruoth nowacho kama: “Nyiseuru odonji.”
6 Ka ne Haman odonjo, ruoth nopenje niya: “Ere gima onego otim ne ng’at ma ruoth dwaro miyo duong’?” To Haman nowacho e chunye niya: “Ruoth didwar miyo ng’ano duong’ ma ok mana an?”+ 7 Omiyo, Haman nowacho ne ruoth niya: “We ruoth otim kama ne ng’at modwaro miyo duong’: 8 Wach mondo okel lep duong’+ ma ruoth rwakoga kod faras ma ruoth idhoga kendo mosidhne osimb duong’. 9 Ket lewnigo kod farasno e lwet achiel kuom jotelo madongo mag ruoth. Kae to jotich ruoth orwak ne ng’atno lewnigo kendo ng’atno oidh farasno mondo owuothgo e yo maduong’ mar dala. Kendo jotich ruoth owuoth e nyime ka gikok niya: “Kama e kaka itimo ne ng’at ma ruoth miyo duong’.”+ 10 Eka ruoth nowacho ne Haman niya: “Kaw lewni kod faras piyo piyo, kendo itim ne Mordekai Ja-Yahudi manie dho rangach mana kaka isewachono. Kik iwe ma ok itimo kata achiel kuom gik misewachogo.”
11 Omiyo, Haman nokawo lewni kod faras. Ne orwako ne Mordekai lewnigo,+ kendo nomiyo Mordekai faras moidho. Mordekai nowuotho gi farasno e yo maduong’ mar dala, ka Haman to kok e nyime ka wacho niya: “Kama e kaka itimo ne ng’at ma ruoth miyo duong’.” 12 Bang’ mano, Mordekai nodok e dho ranga ruoth, Haman to noreto ka dok e ode kokuyo kendo koumo wiye. 13 Ka ne Haman onyiso Zeresh chiege+ gi osiepene te gik moko duto ma ne osetimorene, jong’adne rieko kaachiel gi Zeresh chiege nowachone niya: “Ka po ni Mordekai misechako podho e nyime en koth Jo-Yahudi, to ok ibi nyale, kendo adier obiro loyi chuth.”
14 To ka ne pod giwuoyo gi Haman, jotich ruoth nobiro mokawe piyo piyo motere e nyasi ma ne Esta oseloso.+
7 Koro ruoth nodhi kod Haman+ e nyasi ma Esta chi ruoth noseloso. 2 Ka ne oyudo gimadho divai e nyasi mar ariyoni, ruoth nowacho ne Esta niya: “Esta jaoda, kwayoni en mane? Wach awacha mondo omiyigo. En ang’o midwaro? Kata ka en nus mar pinyruodha, ibiro miyigo.”+ 3 Eka Esta nodwoko ruoth niya: “Ruoth, ka imor koda, kendo ineno ni en gima ber, akwayi kendo asayi ni res ngimana kaachiel gi mar ogandawa.+ 4 Nimar oseng’iewwa,+ an kaachiel gi ogandawa mondo onegwa kendo otiekwa chuth.+ Kata kamano, da bed ni oseng’iewwa mana ni mondo wabed wasumbni ma chwo gi ma mon, dine aling’ aling’a. To en mana ni gima otimoreni rach nikech odhi kelo ne ruoth asara.”
5 Ruoth Ahasuerus nopenjo Esta niya: “En ng’a mosehedhore timo gima kamano? En ng’anono?” 6 To Esta nodwoke niya: “Jasigu kendo jasadhano en Haman, ng’at marachni.”
Ka ne Haman owinjo wechego, notetni gi luoro e nyim ruoth gi chiege. 7 Mirima nomako ruoth mochung’ oa ka ma ne gimethoeno, modhi ka mopidhie maupe e dalane, Haman to nodhi ywak ne Esta mondo kik nege, nikech nong’eyo ni ruoth ne nyaka kume. 8 To ka ne ruoth oduogo e ot ma ne itimoe nyasi, noyudo ka Haman oriere gi bathe e kom ma ne Esta obetie. Ruoth nopenjo niya: “Chiega bende odwaro nindogo githuon e oda ka aneno?” Ka ne otieko wacho wechego ni i, jotich ruoth noumo wang’ Haman. 9 Eka Harbona+ ma ne en achiel kuom jotich ruoth nowacho niya: “Haman oseloso yath ma borne mita* 22 mi ochungo e ode mondo olierie Mordekai+ ma nochiwo ripot ma ne oreso ngima ruoth.”+ Ka ne ruoth owinjo kamano, nochiko niya: “Liereuru e yadhno.” 10 Kuom mano, nolier Haman e yath ma ne oseloso mondo olierie Mordekai, mi mirimb ruoth ne odok chien.
8 Chieng’no Ruoth Ahasuerus nomiyo Esta od Haman+ ma ne en jasik Jo-Yahudi.+ Mordekai bende nobiro e nyim ruoth, nikech Esta nosehulo ni en watne.+ 2 Ruoth nolonyo tere+ ma nomayo Haman, mi omiyo Mordekai, kendo Esta noketo mwandu duto mag Haman e lwet Mordekai.+
3 Esta nochako owuoyo kendo gi ruoth. Nopodho e tiend ruoth kosaye gi pi wang’ mondo oketh gima rach ma ne Haman Ja-Agag osechano mondo otim ne Jo-Yahudi.+ 4 Ruoth norieyo ne Esta ludh dhahabu,+ mi Esta noa malo mochung’ e nyime. 5 Nowacho niya: “Ka ruoth mor koda kendo oyie koda, kendo ka gima akwayo long’one, to we ruoth ondik chik machielo ma ketho wach ma ne Haman+ wuod Hamedatha Ja-Agag+ ondiko e barupe kodwaro tieko Jo-Yahudi manie pinje duto manie bwo loch ruoth. 6 Nimar ere kaka anyalo ling’ aling’a sa ma itieko wedena, kendo daling’ nade sa ma masira ma kama yudo ogandawa?”
7 Ruoth Ahasuerus nowacho ne Esta gi Mordekai Ja-Yahudi niya: “Ne! Asemiyo Esta od Haman,+ to Haman aseliero e yath+ nikech nochano mar tieko Jo-Yahudi. 8 Unyalo tiyo gi nyinga e ndiko chik muneno ni nyalo konyo Jo-Yahudi kendo uketie muhuri* gi terena, nimar chik mondik e nying ruoth kendo moketie muhuri gi tere mare ok nyal loki.”+
9 Kuom mano, chieng’ tarik 23 mar dwe mar adek miluongo ni Sivan,* noluong jondiko mag ruoth. Ne gindiko weche duto ma ne Mordekai ochiko ni ondik ne Jo-Yahudi, gi josatrap,+ gi jogavana, kod jotelo mag pinje+ 127, chakre India nyaka Ethiopia. Jondikogo ne ondiko ne pinje duto ka gitiyo gi kit ndiko mag pinjego kod dhok ma ne giwacho. Jo-Yahudi bende nondiknegi gi kit ndiko margi kod dhogi.
10 Mordekai nondiko chikno e nying Ruoth Ahasuerus kendo noketo muhuri kotiyo gi tere mar ruoth,+ kae to noketo barupego e lwet joote ma ringo gi farese mag ruoth mondo gitergi e pinje duto. 11 E i barupego, ruoth noyie ne Jo-Yahudi ma ne nie mier duto mondo ochokre kendo oked mondo gires ngimagi. Noyienegi mondo gineg kendo gitiek chuth oganda kata piny moro amora ma omonjogi, kendo nonego gineg ji duto moriwo mon gi nyithindo, kendo giyak mwandugi.+ 12 Ne onego gitim kamano e odiechieng’ achiel e pinje duto manie bwo loch Ruoth Ahasuerus. Tarik 13 dwe mar 12 miluongo ni Adar*+ e ma ne oyier. 13 Ne idhi or barupego e pinje duto mondo gibed chik. Ne idhi landgi ne ogendni duto mondo Jo-Yahudi oikre chulo kuor ne wasikgi e odiechieng’no.+ 14 Omiyo, joote ma ne oidho farese mag ruoth nowuok piyo piyo kaka ruoth ne ochikogi. Bende, noket chikno Shushan*+ dala mochiel motegno.*
15 Mordekai noa e nyim ruoth korwako law duong’ mokiko rambulu kod rachar, norwako bende kandho molos gi usi ma rajamna, mosidho osimbo maduong’ mar dhahabu.+ Ji ne goyo koko e dala mar Shushan* ka gimor. 16 Jo-Yahudi chunygi noduogo, ne gimor, ne giil, kendo ne imiyogi luor. 17 E pinje kod mier duto ma chik ruoth nochopoe, Jo-Yahudi ne mor kendo ne giil ahinya. Bende, ne gibago nyasi mi gichiemo. Ji mang’eny ne wacho ni gin Jo-Yahudi+ nikech ne giluoro Jo-Yahudi ahinya.
9 Chik ma ruoth nogolo nonego oluw tarik 13 dwe mar 12 miluongo ni Adar.*+ Chieng’no, wasik Jo-Yahudi ma ne mon kodgi ne geno tiekogi. Kata kamano, weche nolokorenegi mi gin e ma Jo-Yahudi noloyogi.+ 2 Chieng’no Jo-Yahudi nochokore e miechgi manie pinje duto manie bwo loch Ruoth Ahasuerus+ mondo giked gi jo ma ne dwaro tiekogigo, to onge ng’at ma ne nyalo geng’ogi nikech ogendni duto ne koro oluorogi ahinya.+ 3 Jotelo mag pinje duto, gi josatrap,+ gi jogavana, kod jomamoko duto ma tiyo ne ruoth ne riwo Jo-Yahudi lwedo, nimar jogo ne oluoro Mordekai. 4 Mordekai nobedo gi duong’+ e od ruoth, kendo humbe ne olandre e pinje duto, nimar tekone ne medore ameda.
5 Jo-Yahudi nonego wasikgi duto gi ligangla mi gitiekogi, kendo ne gitimo kaka gidwaro ne jo ma ne mon kodgigo.+ 6 Jo-Yahudi ne onego ji 500 e Shushan*+ dala mochiel motegno.* 7 Bende, ne ginego Parshandatha, gi Dalfon, gi Aspatha, 8 gi Poratha, gi Adalia, gi Aridatha, 9 gi Parmashta, gi Arisai, gi Aridai, kod Vaizatha, 10 ma ne gin yawuoyi apar mag Haman wuod Hamedatha, ma ne en jasik Jo-Yahudi.+ Kata kamano, bang’ negogi, ne ok giyako mwandugi moro amora.+
11 Chieng’no, ne omi ruoth ripot mar kwan mar jo ma ne oneg Shushan* dala mochiel motegno.*
12 Ruoth nowacho ne Esta chiege niya: “Ka koro Jo-Yahudi osenego ji 500 kaachiel gi yawuot Haman apar mana e Shushan* dala mochiel motegno,* to kare koro gisenego ji adi e pinje mamoko manie bwo lochna?+ Koro ang’o ma diher kwaya kendo? Ibiro miyi gimoro amora midwaro. Kata ka nitie kwayo machielo, notimnigo.” 13 Esta nodwoke niya: “Kiyie+ to we mondo chik ma Jo-Yahudi man Shushan* otiyogo kawuononi oti nyaka kiny bende,+ kendo yie mondo gilier yawuot Haman aparka e yath.”+ 14 Omiyo, ruoth nogolo chik mondo otim kamano. Noland chikno e Shushan* duto, kendo ne olier yawuot Haman apargo e yath.
15 Jo-Yahudi modak Shushan* nochako ochokore kendo chieng’ tarik 14 dwe mar Adar,+ mi ginego ji 300 e dala mar Shushan.* To ne ok giyako mwandugi moro amora.
16 Jo-Yahudi ma ne nie pinje mamoko mag ruoth bende nochokore, kendo ne gikedo mondo wasikgi kik neggi.+ Ne gikedo gi wasikgi+ ma ginego ji 75,000. To ne ok giyako mwandugi moro amora. 17 Mano notimore tarik 13 dwe mar Adar. To tarik 14 ne giyueyo mi giwalo odiechiengno mondo obed odiechieng’ mar mor ma gichiemoe kendo giyueyoe.
18 To Jo-Yahudi ma ne odak Shushan* nochokore mokedo e odiechieng’ mar 13+ gi odiechieng’ mar 14,+ kae to ne giyueyo e odiechieng’ mar 15, mi giloko chieng’no obedo odiechieng’ mar mor ma gichiemoe kendo giyueyoe higa ka higa. 19 Mano e momiyo Jo-Yahudi modak e mier man maboyo noketo tarik 14 mar dwe mar Adar mondo obed odiechieng mor gi yueyo kod chiemo.+ Bende, ne obedo chieng’ ma gioroe mich mag chiemo ne jowetegi.+
20 Mordekai+ ne ondiko gik ma ne otimorego, kendo ne ooro barupe ne Jo-Yahudi duto modak e pinje machiegni kod maboyo manie bwo loch Ruoth Ahasuerus. 21 Nochikogi mondo giwal odiechieng’ mar 14 kod odiechieng’ mar 15 mar dwe mar Adar obed mag nyasi, kendo gitim kamano higa ka higa, 22 nikech ndalo ariyogo Jo-Yahudi ne oyueyo ka ne gitony e lwet wasikgi, kendo e dweno kuyo margi ne olokore mi obedo mor, kendo odiechieng’ mar ywagruok+ ne olokore mobedo odiechieng’ mar nyiero. Ne onego giket ndalogo obed odiechienge mag mor ma gichiemoe kendo giyueyoe, kendo gibed odiechienge ma gioroe mich mag chiemo ne jowetegi kendo ma gioroe mich ne jo ma odhier.
23 Kamano Jo-Yahudi noyie dhi nyime timo nyasi ma ne gisechako timo kendo luwo gik ma Mordekai nondikonegi. 24 Ne gitimo kamano ka giparo kaka Haman+ wuod Hamedatha Ja-Agag+ ma ne en jasik Jo-Yahudi duto nochano mondo otiek Jo-Yahudi te,+ kendo nogoyo ombulu miluongo ni Pur+ mondo omigi kibaji kendo otiekgi. 25 To ka ne Esta odhi e nyim ruoth, ruoth nondiko chik+ ma wacho niya: “We gima rach ma Haman ne dwaro timo ne Jo-Yahudi+ oduog e wiye owuon”; mi ne olier Haman gi yawuote e yath.+ 26 Mano e momiyo ne ochak ndalogo ni Purim, kaluwore gi nying ombulu miluongo ni Pur.*+ Omiyo, nikech gik moko duto ma ne ondik e baruani kendo ma ne gineno gi wang’gi kendo ma notimorenegi, 27 Jo-Yahudi nosingore ni ginirit sawo mar ndalo ariyogo higa ka higa gi nyithindgi kod ji duto moriwore kodgi,+ kendo ni giniluw weche duto ma nyiso kaka onego opar odiechiengego. 28 Odiechiengego ne onego opar gi tienge duto, dhoudi duto, pinje duto, kod mier duto; kendo nyasi mag Purim kik rum e oganda mar Jo-Yahudi, kendo nyithindgi kik wigi wil gi rito odiechiengego.
29 Esta chi ruoth ma ne en nyar Abihail, kaachiel gi Mordekai Ja-Yahudi ne omi teko duto mar ndiko barua mar ariyo e wi wach Purim. 30 Mordekai ne ooro barupe ne Jo-Yahudi e pinje 127+ ma ne ni e bwo loch mar Ahasuerus.+ Barupego noting’o weche mag kuwe kod adiera. 31 Barupego nojiwo wach rito Purim e odiechienge ma nosewal mana kaka Mordekai Ja-Yahudi gi Esta chi ruoth nosechiko,+ kendo kaka Jo-Yahudi ne osesingore ni gin kaachiel gi nyithindgi gibiro timo,+ moriwo tueyo chiemo+ kendo sayo Nyasaye e lamo.+ 32 Kendo chik ma ne Esta ogolo nojiwo chike mag Purim,+ mi nondikgi e buk.
10 Ruoth Ahasuerus nochuno ji gi tije mapek e piny duto, moriwo jo ma nodak e chulni manie nembe.
2 Gik madongo kendo malich miwuoro ma ruoth notimo, kaachiel gi weche duto ma ne otimo koting’o Mordekai+ malo kendo miyo obedo ng’at maduong’,+ ondik e bug weche mag ndalo+ mag ruodhi Media gi Persia.+ 3 Mordekai Ja-Yahudi ne en jalup Ruoth Ahasuerus e loch. Ne en ng’at maduong’ e kind Jo-Yahudi, kendo jowetene nomiye luor. Ne okonyo ogandane mondo gidag maber kendo gidag gi kuwe kaachiel gi nyithindgi duto.
Iwacho ni en e Xerxes I, ma wuod Darius Maduong’ (Darius Hystaspis).
Kata, “Kush.”
Kata, “Susa.”
Kata, “dala ruoth.”
Kata, “Susa.”
Kata, “dala ruoth.”
Kata, “Susa.”
Kata, “Susa.”
Miluongo ni Jehoyakin e 2Ru 24:8.
Kata, “Susa.”
Som Apendiks B15.
Som Apendiks B15.
Ombuluno iluongo ni Pur.
Som Apendiks B15.
Talanta achiel ne romre gi kilo 34.2. Som Apendiks B14.
Kata nyalo bedo, “Abiro chulo talanta 10,000 mondo oket kar keno mar ruoth mondo ochulgo jo ma biro timo tijno.”
Magi ne gin moko kuom jotelo e bwo loch Babulon.
Som Tiend Weche.
Kata, “Susa.”
Kata, “dala ruoth.”
Kata, “Susa.”
Kata, “Susa.”
Kata, “Susa.”
Mita ma dirom 22.3 (fut 73 ). Som Apendiks B14.
Mita ma dirom 22.3 (fut 73 ). Som Apendiks B14.
Som Tiend Weche.
Som Apendiks B15.
Som Apendiks B15.
Kata, “Susa.”
Kata, “dala ruoth.”
Kata, “Susa.”
Som Apendiks B15.
Kata, “Susa.”
Kata, “dala ruoth.”
Kata, “Susa.”
Kata, “dala ruoth.”
Kata, “Susa.”
Kata, “dala ruoth.”
Kata, “Susa.”
Kata, “Susa.”
Kata, “Susa.”
Kata, “Susa.”
Kata, “Susa.”
“Pur,” tiende en “Ombulu.” Ka ging’eny, iluongogi ni “Purim.” Nyingno noluonggo nyasi ma Jo-Yahudi ne timo dwe mar 12 ka luwore gi kalenda margi. Som Apendiks B15.