LONY 3
Luongo Weche Kare
OK JOKRISTO duto ma osomo e rang’iny mamalo. Kata mana joote Petro gi Johana ne oluong ni “jopoya gi jo makiya.” (Tich 4:13) Kata kamano, pod dwarore ni sama ipuonjo adiera mag Muma, iluong weche kare mondo pach jowinjo kik bar.
Weche Monego Inon. Chike matayo kaka onego oluong weche opogore kaluwore gi dhok. Dhok mang’eny indiko gi nyukta mag alfabet. Mopogore gi alfabet mar Latin, nitie alfabet moko kaka mag Arabic, Cyrillic, dho-Grik, kod dho-Hibrania. Kar tiyo gi alfabet, dho Jo-China tiyo gi nyukta mopogore, mindiko komakore. Nyukta momakorego jochung’ ne wach mangima kata bath wach moro. Kata obedo ni Jo-Japan kod Jo-Korea tiyo gi nyukta mag Jo-China, ginyalo luongo nyukta momakorego e yo mopogore ahinya kendo nyuktago nyalo chung’ ne gik mopogore.
Kuom dhok matiyo gi alfabet, luongo weche kare dwaro ni oluong nyukta achiel achiel kata nyukta moriworego kaka dwarore. Ka dhokgo luwo chik maok lokre, kaka dho-Grik, dho-Spain, koda dho-Zulu, somo ok bed matek. Kata kamano, nikech dhok mamoko nyalo mol ma donj e dhok moro, mano nyalo miyo oluong weche moko kaluwore gi dhok ma giae. Nikech mano, nyukta moro sie kata nyukta moko moriwore inyalo luong e yore mopogore, to seche moko, inyalo we maok oluonggi chuth. Nyalo dwarore ni imak weche ma kamago e pachi, kae to iti kodgi pile e wuoyo mari. E dho-China, mondo iluong weche kare dwarore ni imak nyukta gana gi gana e pachi. E dhok moko, tiend wach lokore kaluwore gi dwol moluongego. Ka ng’ato ok oluwo chike mag dhok moro kaka dwarore, to onyalo ketho tiend weche.
Kapo ni dhok moro tiyo gi silabo, dwarore ahinya ni ijiw silabo mowinjore. Thoth dhok matiyo gi silabo, ok thor jiwo silabo moro moloyo machielo. Kapo ni nitie silabo madwarore ni ojiw, inyalo gwel alama kama onego ojiwno. Timo mano miyo luongo weche kare bedo mayot matin. Kata kamano, kapo ni silabo mijiwo koda kuonde migwelo siko kalokore, luongo wechego nyalo bedo matek moloyo. Loyo pekno e yo maber dwaro ni imak weche mang’eny e pachi.
E dhok mamoko, alama mogwel manyiso kaka onego oluong nyukta gin gik ma nyaka non. Mago oriwo alama mogwel e wi kata e bwo nyukta moko mag alfabet, kaka: è, é, ô, ñ, ō, ŭ, č, ö, ç. Seche moko inyalo ndik alamogo, kata ng’at masomono ema nyalo ketogi owuon kaluwore gi kama osomono. Ka ng’at masomo ema onego ong’e kama alama mogwel onego obedie, dwarore ni otim ikruok maber chon ka en gi migawo mar somo e nyim ji.
Korka luongo weche kare, nitie gik manyaka ng’ato otang’go. Luongo weche kare e yo mojimbore nyalo miyo ji one ni mano ok e wuoyoni mapile, kata ni isungori. Mano bende e kaka nyalo timore kiluongo wach e yo matinde ok luongego. Mano biro mana miyo jowinjo oket pachgi kuomi. To komachielo, ber mondo itang’ kik iwuo awuoya kata luongo weche e yo marach maok idewo. Moko kuom wechegi osewuo kuomgi e lony mar “Wacho Weche e yo Mawinjre Maler.”
Yo miluongogo wach e dhok moro nyalo pogore kaluwore gi piny ma ng’ato odakie, kata kaluwore gi kuonde mopogore opogore e piny achielno. Ng’at mowuok e piny machielo nyalo wacho dhou e yo mopogore. Diksonari nyalo chano yore mopogore mag luongo wach achiel. Kapo ni ng’ato nodhi e skul mana matin, kata ka dhok ma koro owacho ok en mare, onyalo yudo kony ahinya kuom chiko ite adimba sama joma ong’eyo dhokno wuoyo, kae to otem luwo kaka giluongo weche. Kaka Joneno mag Jehova, wadwaro wuoyo e yo mabiro miyo ji e alworawa omi wach mwalando luor, kendo giwinj tiend gima wawachonegi e yo mayot.
E wuoyo mari mapile, ber tiyo gi weche ma ilonygo. Kinde mang’eny, luongo weche kare ok tek e mbaka mapile. Kata kamano, sama wasomo gi dwol, wanyalo romo gi weche moko maok wahiny tiyogo pile. Kendo wan Joneno mag Jehova wasomo gi dwol nyading’eny. Wasomo ne ji Muma sama walendonegi. Owete moko imiyo migawo mar somo paragraf sa Puonjruok Ohinga mar Jarito kata Puonjruok Muma e Kanyakla. Dwarore ni wasom weche kare mondo kik wami pach ji obar nikech waluongo weche e yo marach.
Be iyudo ka nyinge moko e Muma tek luongo? E Dholuo, silabo duto ijiwo e yo machalre.
Yore mag Medo Lony. Thoth jogo ma nigi chandruok e luongo weche kare, ok ong’eyo ni gin gi chandruogno. Ka jarit-skul onyisi kuondego monego itimie dongruok e luongo weche kare, rwak ng’wono motimonino. Kiseng’eyo gima onego ilos, inyalo timo nade mondo imed lony?
Mokwongo, sama omiyi migawo mar somo gi dwol, ber ng’iyo weche mikiya e diksonari. Seche moko, inyalo luong wach achiel e yo mopogore opogore, kaluwore gi kama otiye kode. Kuom wach moro amora mikiya, penj ng’ato onyisi tiende koda kaka iluonge.
Yo mar ariyo mar medo lony e luongo weche kare, en somo gi dwol ne ng’at machielo mong’eyo luongo weche mag dhokno maber—kendo kwaye mondo orieyi kuonde mikethoe.
Yo mar adek mar medo lony e luongo weche kare, en chiko iti adimba sama jo mong’eyo dhokno maber wuoyo. Kapo ni nitie kaset kata CD miwinjo mag Tafsiri ya Ulimwengu Mpya kata mag gasede mag Ohinga mar Jarito koda Amkeni!, ti kodgi. Sama ichiko iti, pog weche moluong mopogore gi kaka diluongogi. Ndik wechego piny, kendo puonjri luongogi kare. Bang’ ndalo, ok ibi luongo weche e yo marach, to mano biro konyi ahinya imed lony e wuoyo.