Timo Puonjruok Kelo Ber

BE ISENENO kaka ji yiero olemo ma gidwaro ng’iewo? Thothgi ng’iyo kit olemogo maoko, koda kaka girom mondo ging’e kabe gichiek. Jomoko ng’weyogi. Jomoko to mulogi, kata diyogi matin. Kendo jomoko to pimo pek mar olemogo e lwetgi mondo ging’e ni mane mapek moloyo. Sama jogi duto timo kamano, ang’o ma giparo? Gitemo nono olemogo, ka ging’iyo pogruok mantie e kind olemogo kod moko ma ne giseng’iewo. Gikone gibiro yudo olemo mamit nikech ne giketo kinda e timo yiero adimba.

En adier ni puonjruok Wach Nyasaye kelo ber mang’eny moloyo mano. Sama puonjruok ma kamano obedo gima duong’ e ngimawa, yie marwa medo bedo motegno, hera ma wan-go medore, wamedo yudo nyak e tijwa mar lendo, paro ma wang’ado biro nyiso ni wanyalo pogo ber gi rach, kendo ni wan-gi rieko mowuok kuom Nyasaye. Ngeche 3:15 wacho kama kuom gwethgo: ‘Onge kata achiel kuom gik minyalo dwaro maromo kode.’ Be iyudo ber ma kamago? Kaka itimo puonjruok mari nyalo miyo iyud kata kik iyud bergo.—Kol. 1:9, 10.

Tiend timo puonjruok en ang’o? Ok en mana somo gimoro wiye wiye. Dwarore ni iti gi pachi maber kinono wach moro e yo matut. Mano oriwo nono kor wach misomo, kipime gi gima oyudo iseng’eyo, kendo neno gimomiyo owach wechego. Kiyudo weche manyien sama itimo puonjruok, par matut kuomgi. Non bende kaka inyalo tiyo e yo maber chuth gi puonj mowuok e Ndiko. Kaka Janeno mar Jehova, dwarore bende ni ipar kaka inyalo tiyo gi weche mipuonjorigo e konyo jomoko. Nenore maler ni puonjruok oriwo paro e yo matut.

Ik Pachi Koda Chunyi Orwak Wach

Sama iikori mar timo puonjruok, bed gi Mumbi, buge midwaro tiyogo, kalam, to kanyalore bende, buk mindikoe. To e wi mano, be iiko chunyi? Muma nyisowa ni Ezra “noseketo chunye mar dwaro chik Jehova, mar timogo, kendo mar puonjo Israel chik kod bura.” (Ezra 7:10) Iko chuny e yo ma kamano oriwo timo ang’o?

Lemo konyowa bedo gi chuny mowinjore sama wapuonjore Wach Nyasaye. Wadwaro ni chunywa, tiende ni dhano ma iye, obed moikore mar rwako puonj ma Jehova miyowa. Sa moro amora michako timo puonjruok, kwa Jehova mondo omiyi roho mare. (Luka 11:13) Kwaye mondo okonyi winjo tiend gima ipuonjori, kaka wachno otudore kod dwaro mare, kaka wachno nyalo konyi pogo gima kare kod gima ok kare, kaka inyalo tiyo gi puonjgo e ngimani kendo kaka wechego nyalo mulo winjruokni kode. (Nge. 9:10) Kaka idhi nyime kod puonjruok, ‘kwa Nyasaye’ rieko. (Jak. 1:5) Sama isomo, nonri gi chuny moyangore mondo puonj mag Jehova okonyi golo oko paro mobam koda gombo maricho. Kinde duto ‘go erokamano’ ne Jehova kuom gigo mopuonjowa. (Zab. 147:7) Lemo mondo wabed gi chuny moikore rwako kony sama wapuonjore, miyo winjruokwa gi Jehova medo bedo maber nikech chuny makamano miyo warwako wach sama owuoyo kodwa kokalo kuom Wachne.—Zab. 145:18.

Bedo gi chuny marwako wach kamano nyiso pogruok mantie e kind oganda Jehova kod jomamoko e piny. Moko kuom jogo maok oluoro Nyasaye, nigi tim mar keto kiawa kata kwedo gik mondiki. Wan to ok wan kamano. Wageno Jehova. (Nge. 3:5-7) Kapo ni ok wawinj tiend wach moro, ok warikni ng’ado ni nyaka bed ni wachno ok ni kare. Kar mano, warito Jehova ka wadhi nyime puonjore kendo manyo dwoko. (Mika 7:7) Mana kaka Ezra, wan bende wadwaro tiyo kendo wacho ne ji gigo mwapuonjore. Ka wan gi chuny ma kamano, wabiro yudo ber mogundho kuom puonjruok mwatimo.

Kaka Onego Watim Puonjruok

Kar chako mana gi somo paragraf mokwongo nyaka mogik, kwong inon chal mar sula midwaro somono. Kwong inon weche motigo e wich mar sulano. Mano e wach maduong’ ma sula midwaro puonjorino wuoyoe. Non adimba kaka wiye matindo tindo e sulano otudore gi wachno. Non ranyisi, chat, kata sanduge mag puonjruok mayudore e sulano. Penjri ane niya: ‘Ang’o ma abiro puonjora kaluwore gi weche ma akaloegi? Wechegi biro konya e yo mane?’ Mano biro konyi ng’eyo gima onego imany sama ipuonjori.

Koro non weche adimba. Sula mag puonjruok manie Ohinga mar Jarito koda buge moko, oting’o penjo. Sama isomo moro ka moro kuom paragrafgo, ber ka ikiewo dwoko maggi. Kata kapo ni onge penjo madwarore ni odwok, podi inyalo kiewo weche midwaro ni ipar. Kapo ni wach moro miwuoyoe en wach manyienni, med kinde e wi ma dine itiyogo pile mondo inone mibed gadier ni iwinjo tiende maber. Tem neno kaka ranyisi koda yo molergo puonj moro nyalo konyi e tij lendo kata e twak mibiro golo machiegni. Par ane jogo ma inyalo jiwo yie margi kinyisogi weche mipuonjori. Kiew weche midwaro tiyogo, kendo dog ikal kuomgi sama isetieko puonjruok.

Sama ipuonjori sula moro, som Ndiko moketi. Non kaka ndikogo otudore gi wach maduong’ milero e paragraf.

Inyalo yudo weche maok iwinj tiendgi mapiyo kendo midwaro nono e yo matut. Kar weyo wechego ogal pachi, ndikgi piny mondo itim nonro kuomgi bang’e. Kaka imedo dhi nyime gi somo, e kaka ibiro yudo ni ilero tiend weche misomo. Kapo ni ok olergi, to inyalo medo timo nonro. Gin weche mage manyalo dwarore ni itimnegi nonro machalo kamano? Nyalo bedo ni nitie ndiko ma wechene osendiki chuth to ok iwinj tiende maler. Kata nyalo bedo ni ok ine kaka ndikono otudore kod wach miwuoyoe. Samoro, nyalo bedo ni ineno ni iwinjo tiend puonj moro, to ok iwinje e okang’ moromi lerogo ne ng’at machielo. Kar mondo ikal akala weche makamago, ber kitimo nonro kuomgi bang’ tieko puonjruok ma ne itimo.

Kane jaote Paulo ondiko ne Jokristo ma Jo-Hibrania barua moting’o weche mathoth, nochopo kamoro ma ondiko niya: “Wach maduong’ e ma.” (Hib. 8:1) Be in bende ijapenjori ni wach maduong’ en mane sama itimo puonjruok? Par ane gimomiyo Paulo notimo kamano. E sula motelo mag baruano, noyudo osenyiso ni Kristo nodonjo e polo kaka Jadolo Maduong’ mar Nyasaye. (Hib. 4:14–5:10; 6:20) Kata kamano, kuom keto tenge kendo jiwo wach maduong’no e chak sula mar 8, Paulo ne iko pach josombe mondo gipar matut kaka wechego mulo ngimagi. Ne onyiso ni Kristo nodhi e nyim Nyasaye e logi mondo oyawnegi yo mar donjo e polo ‘kama ler.’ (Hib. 9:24; 10:19-22) Nikech ne gin gi geno madier, mano ne nyalo konyogi tiyo kod puonj momedore ma ne yudore e baruano kuom wach yie, nano, koda timbe mowinjore gi Jokristo. E yo ma kamano, keto pachwa kuom puonj madongo sama wapuonjore, biro konyowa ng’eyo kaka igero wach maduong’ miwuoyoe e sulano kendo biro nyisowa gimomiyo onego watim gima Ndiko wacho.

Be puonjruok mari mar Muma biro jiwi timo gigo misepuonjori? Ma en penjo mowinjore ahinya. Sama ipuonjori gimoro, penjri kama: ‘Wachni onego omul chunya nade kaachiel gi gigo ma achano timo gi ngimana? Ere kaka anyalo tiyo gi wechegi e loyo chandruoge, ng’ado paro, kata chopo gigo ma adwaro timo gi ngimana? Anyalo tiyo gi wachni nade kuom joodwa, e tija mar lendo, koda e kanyakla?’ Non moro kamoro kuom penjogi e yor lamo, kiparo matut kaka inyalo tiyo gi rieko miyudogo e ngimani.

Bang’ tieko sula achiel, kaw kinde machuok mondo idog ikal kuom gik misepuonjori. Tem neno ka inyalo paro puonj madongo koda weche masirogi. Timo kamano biro konyi keto wechegi e pachi mondo iti kodgi kinde mabiro.

Gigo Mwanyalo Tiyogo e Timo Puonjruok

Wan kaka oganda Jehova, wan gi gik mathoth madwarore ni wasom. To onego wachak gi kanye? Pile ka pile, nyalo bedo maber puonjruok Ndiko koda weche malero ndikogo e bug Nono Ndiko Pile. Juma ka juma, puonjruok mwatimo ka waikore ne chokruoge mag kanyakla, miyo chokruogego konyowa moloyo. E wi mano, jomoko osebedo ka tiyo maber gi sechegi e puonjruok buge malero Muma ma nondiki kapok ne gibedo Joneno. Jomamoko to yiero kamoro e sula moyang mag Muma monego osom juma ka juma, kendo gitimonegi nonro matut.

To nade kapo ni chal mar ngimani ok miyi thuolo mar puonjori adimba weche mibiro wuo kuomgi e chokruoge mag kanyakla juma ka juma? Kik idonj e obadho mar kalo kuom wechego wiye wiye mana ni mondo onere ni itimo gimoro, to marach moloyo, en chweyo chuth maok isomogi nikech ineno ni ok inyal puonjori wechego duto. Kar mano, ng’ad ni ibiro puonjori kama romo nade, kae to itim ikruok e yo maber. Tim kamano juma ka juma. Kaka imedo timo mano, ne kinyalo timo ikruok ne chokruoge mamoko bende.

“Ger Odi”

Jehova ong’eyo ni wiye udi nyaka ti matek mondo gichiw ne joodgi gige ringruok. Ngeche 24:27 wacho niya: “Los tichni maoko; obedi tich moyikore, mikonyorigo, e puodho.” Kata kamano, ok onego iwe maok ipidho joodi gi wach Nyasaye. Omiyo, Ndikono dhi nyime wacho kama: “Bang’e, ger odi.” Wiye udi nyalo timo kamano nade? Ngeche 24:3 wacho niya: ‘Lony ema miyo [ot] obedoe.’

Ere kaka bedo ng’at molony kata mariek nyalo miyo ikony joodi? Rieko en nyalo mar fwenyo gimoro maok nere ayanga. Inyalo wach ni mondo ng’ato otim puonjruok maber mar joot, nyaka okwong ong’e joode maber. Joodi timo dongruok machalo nade e wach Nyasaye? Chik iti adimba sama ugoyo mbaka kanyachiel. Be gin gi chuny mar ng’ur, kata mar mako sadha? Be manyo mwandu e gima duong’ e ngimagi? Sama in e tij lendo gi nyithindi, be gin thuolo fwenyore ne mbesegi ni gin Joneno mag Jehova? Be gimor gi program maru mar puonjruok kata somo Muma kaka joot? Be kuom adier giketo yore Jehova obed yor ngimagi? Nono chal mar joodi adimba, biro konyi kaka wi ot e fwenyo gima onego itim mondo ikony ng’ato ka ng’ato kuom joodi onyag kido mag Jokristo.

Many weche mawuoyo e wi gigo machando joodi ei Ohinga mar Jarito koda Amkeni! Kae to nyisgi chon weche mubiro puonjoru mondo gibende gipar kuom wechego. Tim puonjruok e yor hera. Nyisgi kaka weche ma upuonjoru nyalo konyogi, maok ikumgi, kata kuodo wigi seche mag puonjruok. Jiw ng’ato ka ng’ato ochiw paro. Konygi giduto gine kaka Wach Jehova ni “kare” e chiwo puonj madwarore e ngima.—Zab. 19:7.

Yudo Ber ma Puonjruok Kelo

Jogo ma nono weche to ok ong’eyo wach Nyasaye nyalo puonjore weche mag lwasi, weche matimore e piny, kata matimore ne gin giwegi, to gichweyo maok ging’eyo tiend gik ma gineno. To komachielo, joma puonjore Muma pile kendo ma roho mar Nyasaye tayo, fwenyo ni chwech Nyasaye nenore e lwasi; to kuom gik matimore e piny koda matimore e ngimagi, gineno kaka weche ma nokor chopo, kendo kaka dwaro mar Nyasaye mar gwedho dhano moluore medo fwenyore.—Mari. 13:4-29; Rumi 1:20; Fwe. 12:12.

Kata obedo ni ng’eyo wechego en gima ber ndi, mano ok onego omi wabed gi sunga. Kar mano, nono Wach Nyasaye pile onego okonywa wadhi nyime bedo joma bolore. (Rapar 17:18-20) Bende ogeng’owa kuom “wuond mar richo” nikech ka Wach Nyasaye ngima e chunywa, gombo mar timo richo ok bi loyowa. (Hib. 2:1; 3:13; Kol. 3:5-10) Kuom mano, wabiro ‘wuotho mowinjore ne Ruoth, kendo bet malong’one chuth e tich mabeyo duto.’ (Kol. 1:10) Timo kamano e gima duong’ momiyo wapuonjore Wach Nyasaye, kendo mano e ber maduong’ moloyo ma puonjruok kelo.