Bende In gi Roho Maok Nyal Tho?

BENDE nitie ngima bang’tho? Penjoni osechando dhano kuom higni gana gi gana. E higni mokalo, oganda ka oganda oseparo wachni ahinya to bang’e negigolo puonjruok mopogore opogoree.

Ji mang’eny paro ni “roho” tony ka ng’ato otho. Bende nitie gimoro mawuok e dend dhano seche motho to ni gino dhi nyime gi ngima? Roho man ei dhano mangima en ang’o? Ang’o matimorene kawatho? Muma, wach Nyasaye mane okudhi miyowa duoko madiera gi maratiro kuom penjogi.

Roho En Ang’o?

Kaluore gi Muma, “roho” en mana “muya miyweyo.” Kata kamano ok en yweyo kende. Kuom ranyisi, jandik Muma Jakobo wacho kama: “Ringruok ka onge chuny [“roho,” New World Translation of the Holy Scriptures] otho.” (Jakobo 2:26) Kuom mano roho en gi mamiyo del bedo gi ngima.

Kuom mano teko mamiyo del bedo gi ngima ok nyal bedo muya ma wayweyo kende. Ang’o momiyo wawacho kamano? Nikech seche ma yueyo ochung’, ngima pod nyalo bedo e dend dhano ekinde manok—“kuom dakika moko,” kaluore kod The World Book Encyclopedia. Mano emomiyo ka otim sinani inyalo duok ngima, kendo fuon mar del kaka nyarogno inyalo gol kuom ng’ato to imiyo ng’at machielo. To ka teko mar ngima oserumo ei del, koro kata kawatim sinani mondo waduok ngima to ok nyalre. Muya duto miyweyo manie piny ok nyal duoko kata mana ng’injo achiel mar del. Kuom mano roho en teko mar ngima, ma ok wanyal neno mamiyo ngima dhi nyime. Tekoni mar ngima ikonyo gi yweyo.—Ayub 34:14,15.

To bende rohono nitie e dhano kende? Muma konyowa duoko penjono. Ruoth mariek Suleman nondiko kama: “Ere ng’a mong’eyo chuny dhano kata oidho malo koso, kendo chuny jamni kata odok e lowo koso?” (Eklesiastes 3:21) Kuom mano jamni kaachiel gi dhano nigi Roho. Mano nyalore nade?

Wanyalo pimo roho, kata teko mar ngima, gi stima madonjo ei gimoro. Ok wanyal neno stima, kata kamano wanyalo timo kode tije mopogore-opogore. Kuom ranyisi, stof inyalo los mondo okel liet, masin mar kompwuta mondo ogol weche, kata timo kuan, TV mondo ogol pichni kachiel gi duol. Podi stima no ok nyal kawo kit gimoro kuom gigo mitiyo kodogo. Pod odong’ mana teko. Kuom mano, teko mar ngima ok kaw kido moro amora mar chuech momiyo ngima. Ok en gima ngima, ok onyal paro. Dhano gi le nigi ‘roho achiel.’ (Eklesiates 3:19, NW) Ema omiyo ka ng’ato otho roho mare ok dhi nyime gi dak kamoro.

Koro, kara jo motho bedo nade? Ka ng’ato otho, ang’o matimore ni roho?

“Nyaka Idogi e Lowo”

Kane ng’at mokuongo, Adam, noketho chik Nyasaye goyiem, Jehova nowacho ne niya: “Kuom luch wang’i inicham kuon, nyaka idogi e lowo; nikech kanyo e ma nogolie: nikech in buru, kendo inidogi ni buru.” (Chakruok 3:19) Koro, Adam ne nitie kanye e ndalo mane pok Jehova ochueye gi buru? Ne oonge! Nene ok odak. Omiyo kane Jehova onyiso Adam ni ‘nodogi e lowo,’ mano nonyiso ni Adam biro tho. Adam ok nodhi e kar dak mar roho. Kane otho, ngima mar Adam norumo. Kum mane omiye nene en tho, ok dhi kar dak machielo.—Jo Rumi 6:23.

To nade kuom jo moko mane osetho? Muma wuoyo maler ahinya kuom jo mosetho. Eklesiastes 9:5, 10 wacho kama: “Jo motho ok gi ng’eyo gi moro . . . Onge tich, kata lony, kata ng’eyo gimoro kata rieko, e liel.” Kuom mano tho en bedo maonge gi ngima. Jandik zaburi ne ondiko ni ka ng’ato otho “muche orumo, giyike e lowo, chieng’onogo gi moparo olal alala.”—Zaburi 146:4.

Kare jomotho ok ong’eyo gimoro amora, ok ginyal timo gimoro amora. Ok ginyal neni, ok ginyal winji, kendo ok ginyal wuoyo kodi. Ok ginyal konyi kata hinyi. Kuom mano onge tiende luoro jomotho. Kata kamano, ‘much ng’ato’ rumo nade ka otho?

Roho ‘Dok ir Nyasaye mar Adiera’

Muma wacho ni ka ng’ato otho, “rohono dok ir Nyasaye mar adier mane ochiwe.” (Eklesiastes 12:7, NW) Bende mani nyiso ni roho dhi e polo e nyim Nyasaye? Ooyo! “Dok” ei Muma ok ochuno ni nyaka gimoro oa kamoro kadhi kamachielo. Kuom ranyisi, Jehova nonyiso Jo Israel ma ok ratiro kama: “Duoguru ira, mi anaduog iru, Jehova mar ogendini owacho.” (Malaki 3:7) ‘Duogo’ mar Jo Israel ir Jehova nene onyiso lokruok margi mar weyo yore maricho mondo gilu kendo yore makare ma Nyasaye duaro. To ‘duogo’ mar Jehova kuom Jo Israel ne onyiso keto chunye kuom ogandane kendo. Kuom weche ariyo gi “duogo” nene onego timore eyor paro kata tim, to ok eyo ma gimoro a kamoro kodhi kamachielo.

Eyo machalo kamano, ka ng’ato otho, onge gima a e piny kadhi e polo ka roho ‘dok’ ni Nyasaye. Par ni roho en teko mar ngima. Tekoni koa kuom ng’ato, Nyasaye kende ema nyalo duokone tekono. Kuom mano ‘roho dok ne Nyasaye’ e yorni; geno mar ng’atno mar dak e kinde mabiro koro ni mana kuom Nyasaye.

Kuom ranyisi, parane gima Muma wacho kuom tho mar Yesu. Luka, jandik injili pimo kama: “Yesu nokok gi duol maduong’ ni: ‘Wuora aketo roho mara e lweti.’ To kosewacho mano, ne otho.” (Luka 23:46, NW) Kane roho mar Yesu wuok kuome, mano ne ok onyiso ni nodhie polo sano. Kane Yesu otho, ne ok ochiere nyaka chieng’ mar adek. To kendo nene ochako okawo ndalo moko machielo 40 ka pok odhi e polo. (Tich Joote 1:3, 9) Kata kamano, kane otho, Yesu noketo roho mare e lwet Wuongi ka ogeno chutho kuom nyalo mar Jehova mar duokone ngima.

Nyasaye kende ema nyalo duoko ne dhano ngima. (Zaburi 104:30) Mano miyowa geno maduong’ machalo nade!

Geno Madieri

Muma wacho kama: “Ndalo biro ma ji duto manie liete [“mag rapar,” NW] nowinj [duond Yesu], kendo giniwuog oko.” (Johana 5:28, 29) Yesu Kristo nosingoni ji duto manie rapar Jehova ibiro chier, kata noduoknegi ngima. Kar lendo mag tho, wabiro winjo lendo mamorowa mag jomaochier. Nobed chieng’ mar mor manade mar ruako joherawa mane otho ka giwuok e liete!

Bende diher ng’eyo kaka inyalo yudo konyruok kuom geno ni ma Nyasaye omiyowa? Wakwai mondo indik kikonyori gi nonro mantie ka mondo oorni kitabu matin mapenjo kama: Roho Mag Jo Motho—Ginyalo Konyi Koso Ginyalo Hinyi? To Bende Gintie?

Ka ok onyisi e yo machielo, ndiko duto mokonyruokgo kani oa e The Bible in Luo, mar higa mar 1968.