Sula mar Abich

Thuolo ma Jogo Malamo Jehova Nigodo

1, 2. (a) En thuolo machalo nade ma Nyasaye ne omiyo dichwo gi dhako mokwongo? (b) Chiw ane moko kuom chike ma ne tayo gik ma Adam gi Hawa ne timo e ngimagi.

KANE Jehova ochweyo dichwo gi dhako mokwongo, ne gin kod thuolo maloyo thuolo moro amora ma dhano nigodo ndalogi. Kar dakgi ne en Paradis, puodho majaber mar Eden. Onge tuwo ma ne monogi yudo mor e ngima, nikech ne gin gi paro kod del makare chuth ma onge richo. Tho, ma en gima osebedo gi dhano chakre kindeno, ne ok oritogi nyime. Bende ne ok gin kaka masin ma ok ti gi paro, to ne omigi thuolo mar tiyo gi pachgi e yiero gima gidwaro timo. Kata kamano, mondo gidhi nyime bedo gi thuolono, ne nyaka gimi chike mag Nyasaye luor.

² Kuom ranyisi, par ane chike ma Nyasaye oketo mag tayo chwechne. En adier ni chikegi ne ok ondiki, to kata kamano, ne ochwe Adam gi Hawa e yo ma ne dhi miyo obed negi mayot luwo chikego. Kech ne nyiso ni onego gichiem; riyo ne nyiso ni onego gimethi; podho mar chieng’ ne nyiso ni sa nindo ochopo. Jehova bende ne omiyogi tich ma ne onego giti. Tijno ne chalo kaka chik, nikech ne en tich ma ne dhi tayo gigo ma ne gidhi timo e ngimagi. Ne onego ginyuol nyithindo, gibed gi loch e wi gik mangima mang’eny manie piny, kendo giyar tong’ mag Paradis nyaka piny duto obed paradis. (Chakruok 1:​28; 2:​15) To mano kaka chikno ne en chik mang’won kendo makonyo ndi! Chikno ne omiyogi tich mamorogi ahinya nikech koro ne gin gi thuolo mar tiyo gi nyalogi e yore makare makonyo chuth. Bende ne omigi thuolo moromo mar yiero kaka ne gidhi tiyo tijno. Yaye, en ang’o kendo ma ng’ato ne nyalo dwaro?

3. Adam kod Hawa ne nyalo puonjre nade tiyo maber kod thuolo ma ne gin-go mar ng’ado paro?

³ Kata obedo ni Adam gi Hawa ne omi thuolo mar tiyo gi pachgi e yiero gima gidwaro timo, mani ne ok onyiso ni paro moro amora ma ne ginyalo ng’ado ne dhi kelo ber. Thuolo ma ne omigino ne ok onego oti godo e yo makalo tong’ mar chike kod puonj mag Nyasaye. Ere kaka ne ginyalo puonjore chike kod puonj mag Nyasaye? Ne ginyalo timo kamano kuom winjo Jachwegi, kendo kuom ng’iyo tijene. Nyasaye ne omiyo Adam gi Hawa rieko ma ne nyalo konyogi tiyo gi gik ma ne gipuonjore. Nikech ne ochwegi ka gin joma kare chuth ma onge richo, mano ne dhi miyo ginyis kido mar Nyasaye sama ging’ado paro. Ne gidhi temo ahinya mondo gitim kamano ka kuom adier ne gimor kod gima Nyasaye ne osetimonegi, kendo kane gidwaro moro chunye.​—Chakruok 1:​26, 27; Johana 8:​29.

4. (a) Be chik ma ne omi Adam gi Hawa mondo kik gicham olemb yath moro achiel ne omayogi thuolo? (b) Ang’o momiyo mani ne en chik mowinjore?

⁴ Kuom mano, Nyasaye ne dwaro neno kabe gichiworene kaka Jal ma ne omiyogi ngima, kendo kabe ne giikore tiyo gi thuolo ma ne omigino kaluwore gi chikene. Jehova ne omiyo Adam chikni: “Kuom olemb yedhe duto inyalo chamo achama: to olemb yath makelo ng’eyo ber gi rach, kik icham: nikech e ndalo michamogo, tho to initho.” (Chakruok 2:​16, 17) Hawa bende ne onyis chikno bang’e ka osechweye. (Chakruok 3:​2, 3) Be chikni ne omayogi thuolo? Ooyo ngang’. Ne nitie kit chiemo mang’eny mabeyo ma ne ginyalo chamo ma ok ochuno ni nyaka ne gicham olemb yath achielno. (Chakruok 2:​8, 9) Gima ne dwarore ne en ni mondo ging’e ni piny en mar Nyasaye nikech en ema ne ochweyogo. Mano nyiso ni, Nyasaye nigi ratiro mar loso chike ma winjore gi dwaro mare, kendo makonyo dhano.​—Zaburi 24:​1, 10.

5. (a) Adam kod Hawa ne olalo thuolo majaber ma ne omigi e yo mane? (b) Ang’o ma ne okawo kar thuolo ma Adam gi Hawa ne nigo, kendo mano osemulowa nade?

⁵ Kata kamano, ang’o ma ne otimore? Nikech gombo mar dwaro mang’eny, malaika moro ne otiyo marach gi thuolo ma ne omiye, mi obedo Satan, matiende ni “Jakwede.” Ne owuondo Hawa ka osingone gimoro ma ok owinjore gi dwaro mar Nyasaye. (Chakruok 3:​4, 5) Adam ne oriwo Hawa lwedo e ketho chik Nyasaye. Nikech ne gikawo gima ne ok margi, ne gilalo thuolo margi majaber. Richo ne obedo ruodhgi, kendo mana kaka Nyasaye ne osesiemogi, gikone tho ne oluwogi. Richo e girkeni ma ne giweyo ne nyithindgi, kendo kido mar timo richo nenore kuom gombo mar timo richo chakre e nyuol. Richo bende ne okelo tuoche, bedo moti kod tho. Kido ma onyuolwago mar richo kaachiel gi teko ma Satan jiwogo ji mondo otim richo, ne onyuolo oganda dhano ma kinde duto osebedo gi kido mar nyiso sigu, timbe mag mahundu, sando jomoko kaachiel gi lwenje, ma osemiyo ji mang’eny otho. Mano opogore ndi kod thuolo ma Nyasaye ne omiyo dhano kar chakruok!​—Rapar Mar Chik 32:​4, 5; Ayub 14:1, 2; Jo Rumi 5:​12; Fweny 12:9.

Kama Thuolo Nyalo Yudoree

6. (a) Thuolo madier nyalo yudore kanye? (b) Yesu ne owuoyo e wi thuolo machalo nade?

⁶ Nikech chandruok ma yudore kuonde duto kindegi, ok en gima kawowa gi wuoro ni ji gombo bedo gi thuolo maduong’ moloyo ma gin godo. Kata kamano, thuolo madier nyalo yudore kanye? Yesu ne owacho kama: “Un kusiko e wachna, eka unubed jopuonjrena adier. Kendo unung’e adiera, kendo adiera nomiu bedo thuolo.” (Johana 8:​31, 32) Mani ok en thuolo ma pile dhano geno bedogo sama gitamore jaloch kata sirkal moro, to giyiero machielo. Mopogore gi mano, thuoloni en thuolo manyalo tieko gino ma kelo chandruok mag dhano. Yesu ne wuoyo e wi thuolo magonyo ji kuom bedo wasumbini mag richo. (Johana 8:​24, 34-​36) Kuom mano, ka ng’ato obedo japuonjre madier mar Yesu Kristo, obedo gi lokruok maduong’ e ngimane, tiende ni igonye!

7. (a) Gie sani wanyalo bedo thuolo kuom richo e yo mane? (b) Ang’o ma onego watim mondo omi wabed gi thuolono?

⁷ Mani ok nyis ni gie sani, Jokristo madier ok nyal winjo ka gombo ma onyuolwago mar timo richo tiyo e ngimagi. Nikech ne onyuolgi gi richo, podi nyaka giked nikech richogo. (Jo Rumi 7:​21-​25) Kata kamano, ka kuom adier ng’ato odak kaluwore gi puonj mag Yesu, ok obi bedo misumba richo kendo. Richo ok nochak obed kaka ruoth marach ma miye chike ma onego oluw aluwa ka ng’at ma omiyo wang’e. Ok nochak otwere e kit ngima ma onge tiende, kendo ma miye obedo gi chuny machandore. Obiro bedo gi chuny maler e nyim Nyasaye nikech bedo gi yie kuom misango mar Kristo osemiyo owene richo ma ne otimo. Kata obedo ni kido mar richo nyalo temo chiko ngimane seche moko, ok obi timo kaluwore gi gombono nikech oparo puonj maler mag Kristo, ka onyiso ni richo ok en ruodhe kendo.​—Jo Rumi 6:​12-​17.

8. (a) Bedo Jokristo madier gonyowa kuom gik mage? (b) Onego wane nade joloch mag sirkal?

⁸ Par ane thuolo ma wan-go kaka Jokristo. Osegonywa kuom puonj mag miriambo, kuom bedo wasumb chike mag kwero, koda richo. Ng’eyo adiera e wi chal mar jo motho kod ng’eyo geno mar chier, osegonyowa kuom bedo gi luoro mofuwo e wi tho. Ng’eyo ni Pinyruoth makare mar Nyasaye biro kawo kar sirkande morem mag dhano, ketowa thuolo mondo kik wabed joma onge gi geno. (Daniel 2:​44; Mathayo 6:​10) Kata kamano, thuolono ok nyis ni koro wan gi ratiro mar chayo sirkal kod chike ma giketo.​—Tito 3:​1, 2; 1 Petro 2:​16, 17.

9. (a) Kuom herane, ere kaka Jehova konyowa mondo wabed gi thuolo manyalore ne dhano gie sani? (b) Ere kaka wanyalo ng’ado paro manyiso rieko?

⁹ Jehova ok wewa mondo watem atema kendwa wawegi kabe wanyalo fwenyo yo maber ahinya ma onego wadag godo. Ong’eyo chal marwa, gima miyowa mor mar adier, kendo gino manyalo miyowa kony ma nyaka chieng’. Ong’eyo paro kod timbe manyalo ketho winjruok ma ng’ato bedogo Kode, kaachiel gi winjruok ma dhano bedogo e kindgi giwegi, kendo manyalo kata mono ng’ato kik odonj e piny manyien. Kuom herane, Jehova nyisowa gigi duto kokalo kuom Muma kod bad-riwruok mar oganda mare manie piny. (Mariko 13:10; Jo Galatia 5:​19-​23; 1 Timotheo 1:​12, 13) Bang’ nyisowa gigi duto, wan ema wan gi ting’ mar tiyo gi thuolo ma Nyasaye omiyowa mar tiyo gi pachwa e yiero kaka wabiro tiyo gi gik ma osenyisowa. Mopogore gi Adam, ka waseyie ei chunywa gi gik ma Muma nyisowa, wabiro ng’ado paro ma nyiso rieko. Wabiro nyiso ni, bedo gi winjruok maber gi Jehova e gima duong’ ahinya e ngimawa.

Jomoko Dwaro Thuolo Moro Mopogore

10. Jomoko ma gin Joneno mag Jehova osedwaro mondo gibed gi thuolo machalo nade?

¹⁰ Nitie seche moko ma rowere ma gin Joneno mag Jehova​—kaachiel kod Joneno ma gin joma dongo​—nyalo neno ni gidwaro thuolo moro mopogore. Gik matimore e piny nyalo nenore ka gima lombo wang’, kendo kaka gimedo paro gigo, e kaka gombo margi mar timo gik ma ok owinjore gi Jakristo, kendo ma jopiny ohero, medore. Nyalo bedo ni jogi ok chan tiyo gi yedhe mamero, ok gichan mer nikech kong’o, kata donjo e chode. Kata kamano, gichako mako osiep gi jomoko ma ok gin Jokristo madier, nikech gidwaro ni mondo jogo oyie kodgi. Ginyalo kata mana chako wuoyo kendo timo gik moko kaka jogo.​—3 Johana 11.

11. Seche moko, ng’at matemo lombo ng’ato mondo otim richo nyalo wuok kanye?

¹¹ Seche moko, ng’at mawacho ni otiyo ni Jehova ema nyalo kelo ne nyawadgi tem ni mondo odonj e timbe ma ok owinjore gi Jakristo. Mano e gima ne otimore ne Jokristo moko ma ne okwongo betie, kendo gima chalo kamano nyalo timore e ndalowagi. Kinde mang’eny, joma kamago dwaro timo gik mabiro miyogi mor mag piny, to gigo gin gik ma chik Nyasaye okwero. Jogi jiwo jomoko mondo oyudie kata ochamie “mor” mag piny. ‘Gisingo negi thuolo, to gin giwegi pod gibedo wasumb top.’​—2 Petro 2:​19.

12. Timbe ma ok winjre gi chike koda puonj mag Nyasaye nyalo kelo lit mage?

¹² Thuolo ma ji parono, kinde duto kelo mana hinyruok, nikech en gima dwaro ni mondo ng’ato oketh chike Nyasaye. Kuom ranyisi, chode nyalo miyo ng’ato obed gi chuny mopong’ gi kuyo, nyalo kelo tuoche, tho, mako ich ma ok ochan, kata mana ketho kend. (1 Jo Korintho 6:​18; 1 Jo Thessalonika 4:​3-8) Tiyo gi yedhe mamero nyalo miyo ng’ato obed ng’at ma iye wang’ piyo, nyalo ketho yo ma ng’ato wuoyogo, yo ma oneno godo, nyalo rundo wich, miyo yueyo bedo matek, neno gik ma ok gin adier, kod tho. Gikone onyalo bedo misumba mar yedhe mamero, kendo onyalo donjo e timbe mag mahundu mondo omi odhi nyime gi yudo yedhego. Mano e gima bende nyalo timore ne ng’at ma jamer. (Ngeche 23:29-​35) Jogo ma donjo e timbe kaka mago nyalo paro ni gin thuolo, to kata kamano, gifwenyo ka odeko ahinya ni kare gisebedo wasumbini mag richo. To mano kaka richo en ruoth marach miwuoro! Paro matut kuom wachno sani nyalo konyo e geng’o mondo gik machalo kamago kik yudwa e ngima.​—Jo Galatia 6:​7, 8.

Kama Chandruok Chakoree

13. (a) En ang’o ma pile tugo gombo marwako ng’ato e chandruok? (b) Mondo wang’e ni “osiepe maricho” gin jo mage, dwarore ni wabed gi paro mar ng’a? (c) Sama idwoko penjo ma ochan e paragraf mar 13, jiw ane kaka Jehova neno wechego.

¹³ Par ane kama chandruok pile chakoree. Muma lero kawacho niya: “Ng’ato ka ng’ato itemo ka gombone otere, kendo oyondhe. Eka gombo kosemako ich onywolo richo, to richo kosedongo ogik, onywolo tho.” ( Jakobo 1:​14, 15) Ere kaka gombono ichiewo kata itugo? Gik ma donjo e paro ema tugo gombono. Pile mani bedoe nikech mako osiep gi jogo ma ok ti gi puonj mag Muma e ngimagi. En adier ni waduto wang’eyo ni ok onego wabed gi “osiepe maricho.” (1 Jo Korintho 15:33) Kata kamano, osiepe maricho gin osiepe machalo nade? Jehova neno wachno nade? Paro matut kuom penjo maluwogi, kendo somo ndiko monyisgi onego okonywa ng’ado paro e yo makare.

Be bedo ni jomoko nenore ni gin joma onego omi luor nyiso ni gin osiepe mabeyo? (Chakruok 34:​1, 2, 18, 19)

Be mbaka ma gigoyo, kata weche ngera ma giwacho nyiso ni onego wabed osiepegi? (Jo Efeso 5:​3, 4)

Jehova winjo nade ka wamako osiep gi joma ok ohere? (2 Weche mag Ndalo 19:​1, 2)

Kata obedo ni wanyalo tiyo kata dhi e skul gi ji ma ok nigi yie kaka marwa, ang’o momiyo dwarore wabed motang’? (1 Petro 4:​3, 4)

Neno televison kata sinema, tiyo kod intanet, somo buge kata gasede gin yore ma watudore godo gi ji. Gin gik moko kaka mage ma inyiso e gik ma okwan-gi ma onego watang’ godo? (Ngeche 3:​31; Isaiah 8:​19; Jo Efeso 4:​17-​19)

Osiepe ma wabedogo miyo Jehova ng’eyo ni wan joma chalo nade? (Zaburi 26:​1, 4, 5; 97:10)

14. En thuolo mane majaber ma orito jogo ma kinde duto tiyo gi puonj mayudore e Wach Nyasaye sani?

¹⁴ Piny manyien mar Nyasaye okayo machiegni e nyimwa. Kokalo kuom sirkal manie polo ma en Pinyruodh Nyasaye, ibiro gony dhano kuom bedo e bwo teko mar Satan kaachiel kod piny marach ma Satan oteloeni. Mos mos, chandruok ma richo nyago ibiro gol kuom dhano ma winjo chik, kendo mano biro miyo dhano obed gi del kod paro makare chuth ma onge richo, eka mondo wabi wayud ngima ma nyaka chieng’ e Paradis. Gikone, chwech duto biro yudo thuolo mowinjore chuth gi “Roho mar” Jehova. (2 Jo Korintho 3:​17) Be en gima nyiso paro makare mondo ng’ato olal mago duto mana nikech tamruok luwo puonj mag Wach Nyasaye sani? Kuom tiyo gi thuolo ma wan-go e yo manyiso rieko sani, weuru mondo wanyis ni gima wadwaro kuom adier en bedo gi ‘thuolo maduong’ mar nyithind Nyasaye.’​—Jo Rumi 8:​21.

Be Inyalo Paro?

• En thuolo machalo nade ma dichwo gi dhako mokwongo ne nigodo? Mano opogore nade gi chal mar dhano sani?

• Jokristo madier nigi thuolo machalo nade? Mano opogore nade gi gima jopiny luongo ni thuolo?

• Ang’o momiyo ok onego wabed gi osiepe maricho? Mopogore gi Adam, wan wayie gi paro mar ng’a kuom gima onego wakwan ni rach?

[Picha manie ite mar 46]

Wach Nyasaye miyowa siem ni: “Kik wuondu; Osiepe maricho ketho timbe mabeyo.”