Sula mar Aboro
‘Kedo’ kod Jochiende
1. Ang’o momiyo yore ma jochiende tiyogo en wach ma onego wang’e ahinya?
THOTH ji jaro kabe jochiende nitie. Kata kamano, mani en wach ma ji ok onego okaw ka tugo. Kata bed ni ji oyie kata odagi, jochiende nitie, kendo gitemo ahinya chando ji duto. Jogo malamo Jehova bende gichando. Ka gadier, gin ema jochiende chomogi tir. Jaote Paulo siemowa kuom wachni kowacho kama: “Nikech wasikwa mwakedogo ok gin ringruok gi remo, to wakedo kod joloch, gi joteko, kod ruodhi mag piny mar mudhoni, kod lang chuny [“roho,” NW ] maricho ma ok mag pinyni.” (Jo Efeso 6:12) E ndalowagi, chandruok ma jochiende kelo osechopo e okang’ marach ahinya nikech oseriemb Satan ae polo, kendo en gi mirima kong’eyo ni ndalone tin.—Fweny 12:12.
2. Ere kaka wanyalo loyo lweny manie kindwa gi chwech mag roho ma nigi teko maloyo dhano?
2 Be wanyalo loyo lweny manie kindwa gi chwech mag roho ma nigi teko maloyo dhano? Ee, to mana ka waketo genowa chutho kuom Jehova. Nyaka wawinje, kendo waluw Wachne. Ka watimo kamano, wanyalo yudo geng’ruok kuom chandruoge mang’eny mag del, kata chandruok mabedoe nikech timbe maricho, kaachiel gi chandruok mag paro mayudo jogo manie bwo teko mar Satan.—Jakobo 4:7.
Joloch mag Piny Manie Kor Polo
3. Gin jo mage ma Satan kwedo ahinya, to nikech ang’o?
3 Jehova nyisowa e yo maler chal mar pinyni kaluwore kod kaka onene ka en e polo. Ne omiyo jaote Johana fweny, kama Satan inyisoe kaka “thuol makwar mang’ongo.” Ne oikore mar ngamo Pinyruodh Nyasaye manie bwo Mesia mapiyo nono bang’ nyuol pinyruodhno e polo e higa mar 1914. Nikech timo mano ne otame, Satan ne ochako kelo akwede mager ne jogo ma podi ni e pinyka, mabiro locho e Pinyruodhno. (Fweny 12:3, 4, 13, 17) Ere kaka Satan ne dhi kedo e lwenyni? Kokalo kuom dhano ma otiyo godo.
4. Wuon teko ma sirkande mag dhano nigo en ng’a, to ere kaka wang’eyo mano?
4 Bang’ mano, ne onyis Johana ondiek moro ma nigi wiye abiriyo kod tunge apar, ondiek ma nigi teko “kuom dhoudi duto mag ji, gi ogendini duto, gi dhok duto, gi pinje duto.” Ondiegno ochung’ne sirkande duto mag piny. Ne onyis Johana ni ‘thuol malikno [Satan Jachien] nomiyo [ondiegno] tekone, gi kom duong’ne, kod nyalo maduong’.’ (Fweny 13:1, 2, 7) Ee, Satan e wuon teko gi nyalo ma sirkande mag dhano ni godo. Kuom mano, mana kaka jaote Paulo ne ondiko, joloch “mag piny” kare gin “lang chuny [“roho,” NW] maricho ma ok mag pinyni” ma gin ema gitayo sirkande mag dhano. Jogo duto madwaro lamo Jehova onego ong’e tiend wachni e yo malong’o chuth.—Luka 4:5, 6.
5. Joloch mag sirkande sani ichoko e ang’o?
5 Kata obedo ni thoth joloch mag sirkande wacho ni gin jodin, pinje ma gilochoego ok bolore e bwo loch Jehova kata mana e bwo loch Ruoth ma oseketo, ma en Yesu Kristo. Giduto gikedo matek mondo omi gidong’ e lochgi giwegi. E ndalogi, mana kaka ndiko manie Fweny nyiso, weche mawuok kuom “jochiende” choko joloch mag pinyni “e lweny mar chieng’ maduong’no mar Nyasaye Manyalo Duto,” lweny mar Har-Magedon.—Fweny 16:13, 14, 16; 19:17-19.
6. Ang’o momiyo dwarore watang’ mondo omi kik wuondwa e riwo lwedo chenro mag piny ma Satan oteloeni?
6 Odiechieng’ kodiechieng’, ywaruok e kind josiasa, e kind ogendini, jo ohala koda ywaruok e kind jodin mulo ngima ji kendo ketho dak mar oganda dhano. E ywaruokgi duto, pile ji riwo lwedo konchiel—gi dhogi kata gi tim—giriwo lwedo pinygi, anyuolagi, joma wacho dhogi, kata joma kit ngimagi rom kata chal gi margi. Kata e kinde ma jomoko ok kedi e lweny moro achiel kachiel, pile ginwang’o ni giyie gi konchiel moloyo komachielo. Kata kamano, kata ka ok ong’i ni giriwo lwedo kon mane, en ng’a ma giriwo lwedo kuom adier? Muma nyiso malong’o kama: “Piny duto obedo e teko mar Ng’a Marachno.” (1 Johana 5:19) Kuom mano, ere kaka ng’ato nyalo ritore mondo omi kik wuonde kanyachiel gi dhano mamoko? Onyalo timo kamano mana koriwo lwedo Pinyruodh Nyasaye chuth, kendo ka ok oriw lwedo kamoro amora e ywaruok mag pinyni.—Johana 17:15, 16.
Wuond Mariek mag Satan
7. Ere kaka wuond mariek mag Satan osenenore e yo ma otiyo godo gi din mar miriambo?
7 Kuom kinde duto ma osekalo, Satan osetiyo gi sand mar akwede koda mar del mondo omi ogol ji e lamo mar adier. Bende osebedo kotiyo gi yore mopondo—timbe gi wuond mariek. Osetiyo gi rieko kuom keto thoth ji e mudho kokalo kuom din mar miriambo, ka omiyo jogo paro ni gitiyo ne Nyasaye. Nikech ok ging’eyo Nyasaye e yo makare chuth, kendo ok gihero adiera, inyalo ywayogi gi timbe mag honni ma tweyo pach ng’ato, kendo gibedo mamor gi tije madongo. (2 Jo Thessalonika 2:9, 10) Kata kamano, isiemowa ni kata mana e kind jogo ma kinde moko ne ni e lamo madier, “jo moko nowe yie . . . , ka gichiko itgi ni chuny [“weche mag roho maricho,” NW] ma miyo ji lal, kendo luwo puonj mar jochiende.” (1 Timotheo 4:1) Ere kaka mano nyalo timore?
8. Ere kaka Satan nyalo wuondowa mi wadonj e din mar miriambo kata ka wan joma lamo Jehova?
8 Jachien tiyo e yo mariek gi nyawo ma onyuolwago mondo orwakwa e timbe ma ok kare. Be podi waluoro dhano? Ka en kamano, wanyalo nwang’o ni wedewa kata joma wadakgo nyalo miyo wadonj e timbe ma nigi tudruok kod din mar miriambo. Be wan gi sunga? Ka en kamano, chunywa nyalo chwanyore seche ma omiwa siem kata seche ma jomoko ok oyie gi paro ma wachiwo. (Ngeche 15:10; 29:25; 1 Timotheo 6:3, 4) Kar mondo waket pachwa mondo owinjore gi ranyisi ma Kristo ne oketo, wanyalo nwang’o ni wadwaro mana winjo jogo ma nigi weche ‘ma lombo’ itwa ka giwacho ni somo Muma kod dak e ngima moro maber oromo aroma. (2 Timotheo 4:3, Bible in Luo, 1976) Dhi e din moro machielo kata makruok gi kit din moro ma marwa wawegi ok en gima duong’ e wang’ Satan. Gima duong’ ma Satan dwaro en ni mondo kik walam Jehova e yo ma Nyasaye chikowae kokalo kuom Wachne koda riwruok mar oganda mare.
9. Satan tiyo nade gi gombo mar nindruok e kind joma mon gi joma chwo mondo omi ochop dwarone?
9 Satan bende wuondo ji gi rieko mondo giti marach gi gombo ma onyuolgi godo. Osetimo mae kotiyo gi gombo mar nindruok e kind joma mon gi joma chwo. Thoth ji e piny tamore luwo chike mag timbe makare manie Muma, kendo gineno nindruok e kind joma ok okendore kaka gima kare makelo mor, kata ni mano e yo ma ginyiso godo ni gin joma dongo. To nade jogo ma okendore? Ji mang’eny kuomgi chodo. Kata mana e kinde ma onge ng’at ma chodo e kend, podi ng’eny ji manyo yor werruok kata kelo pogruok mondo omi ginwang’ kaka ginyalo chako dak gi ng’at moro machielo. Rieko ma Satan tiyogo en keto e pach dhano ni ber mondo ji odag mondo giyud mor sani. Owuondogi mondo gium wengegi ne gik maricho mabiro siko kodgi, to ok mana kodgi kende to kata gi jomoko bende, to moloyo mabiro ketho winjruok manie kindgi gi Jehova koda Wuode.—1 Jo Korintho 6:9, 10; Jo Galatia 6:7, 8.
10. Ere kaka Satan temo loko pachwa mondo wachak hero wach chode kod timbe mag gero?
10 Gombo machielo ma onyuolwago en mar manyo mor. Ka otime e yo mowinjore, mor nyalo miyowa teko mar del, paro mokuwe, kendo duogo chunywa. Kata kamano, watimo nade seche ma Satan tiyo gi kinde ma wamanyoe mor ka wayueyo mondo omi otem golo pachwa kuom bedo gi paro mar Nyasaye? Kuom ranyisi, wang’eyo ni Jehova osin gi chode koda gero. Seche ma sinema, televison, kata tuke mag drama nyiso timbe ma kamago, be wabet abeta ka waneno gigi? Ng’e bende ni Satan biro miyo gik ma kamago omed bedo mochido kaka kinde mag tweye e bur matut medo kayo machiegni, nimar “ji maricho gi jo ma wuondore nomed bedo marach moloyo, ka giwuondo ji, kendo kiwuondogi.” (2 Timotheo 3:13; Fweny 20:1-3) Kuom mano, dwarore ni kinde duto wabed motang’ gi wuond mariek mag Satan.—Chakruok 6:13; Zaburi 11:5; Jo Rumi 1:24-32.
11. Gin yore kaka mage ma kata ng’at ma ong’eyo adiera e wi wach juok nyalo donjo godo e obadho ka ok otang’?
11 Wang’eyo bende ni jogo ma donjore gi timbe juok kaka—koro wach, juogi, kata temo wuoyo gi jo motho—gin joma Jehova kwedo. (Rapar mar Chik 18:10-12) Ng’eyo mano biro miyo kik wamany wach kuom ajuoke, kendo ok wabi rwakogi e utewa mondo gitim timbegi mag jochiende. Kata kamano, be wabiro chiko negi itwa ka wanenogi e televison, redio kata e Intanet? Kata obedo ni ok wanyal dhi ir ajuoga mondo othiedhwa, be dibed ni watweyo gimoro e lwet nyathi, kata e nungone ka waparo ni gino nyalo geng’o mondo kik hiny nyathi? Be wabiro yie mondo ja nawi otwe pachwa ka koni to wang’eyo maber ni Muma kwedo timbe mag tweyo ji gi ndagla?—Jo Galatia 5:19-21.
12. (a) Ere kaka thum itiyo godo e kelonwa paro ma wang’eyo ni ok ni kare? (b) Ere kaka yo ma ng’ato ruakore godo, yo ma olosogo yie wiye, koda ka yo ma owuoyo godo, nyalo nyiso ni ogombo kit ngima jogo ma Jehova osin godo? (c) Ang’o madwarore kuomwa mondo omi kik wadonj e obadho mag wuond mariek mag Satan?
12 Muma wacho ni terruok gi tim moro amora ma ok ler ok onego ohul e kindwa kata matin (ka ng’ato timo kamano gi paro ma ok ler). (Jo Efeso 5:3-5) To nade ka wechegi ni e thum ma nigi ngolo ma ogo mamit? Be wabiro chako nwoyo weche mag wendno, weche ma pako chode, tiyo gi yedhe mamero nikech raha, kata mana weche mamoko majiwo timbe maricho? Kata obedo ni wang’eyo ni ok onego waluw kit ngima joma timo gik ma kamago, be watemo luwo kit ruakruokgi, yo ma gilosogo yie wigi, kata yo ma giwuoyo godo? Mano kaka Satan tiyo mos mos gi yore mag yuayo dhano mondo omi giluw paro maricho ma en-go! (2 Jo Korintho 4:3, 4) Mondo omi kik wadonj e obadho mag wuondne mariek, nyaka watamre timo gik moko ma jopiny timo. Onego waket e paro ni ng’a gini ma gin joloch kata “ruodhi mag piny mar mudhoni,” kendo watim kinda mar kedo kod tekogi.—Jo Efeso 6:12; 1 Petro 5:8.
Oikwa Mondo Omi Walochi
13. Ere kaka wanyalo loyo piny ma Satan lochoeni kata obedo ni wan joma nyalo both?
13 Ka podi ne ok otho, Yesu ne onyiso jootene kama: “Timuru chir! An aseloyo piny.” (Johana 16:33) Gin bende ne ginyalo loyo piny. Higini madirom 60 bang’e, jaote Johana ne ondiko ni: “Ng’ano ma loyo piny, mak mana en ma oyie ni Yesu en Wuod Nyasaye?” (1 Johana 5:5) Wanyalo nyiso yie ma kamano ka waluwo chike mag Yesu, kendo ka watenore kuom Wach Nyasaye, mana kaka Yesu notimo. En ang’o kendo madwarore? Dwarore bende ni wabed machiegni gi kanyakla ma otelne gi Yesu kaka Wich. Kapo ni watimo richo, nyaka watim kinda mar loko chunywa kendo wakwa Nyasaye ng’wono kokalo kuom misango mar Yesu. Ka watimo kamano, wan bende wanyalo locho kata obedo ni wan joma nyalo both.—Zaburi 130:3, 4.
14. Som Jo Efeso 6:13-17, kendo ti gi penjo kod Ndiko mochiw e paragrafni mondo omi inyis kony ma moro ka moro kuom gi lwenjego chiwo.
14 Mondo walo pinyni, dwarore ni wating’ “gi lwenje duto mag Nyasaye,” ma ok wawe moro amora kuomgi. El ane Muma mari e Jo Efeso 6:13-17, mondo ine kaka ndikono lero gik lwenjego. Bang’e, kaka idwoko penjo man piny kae, ne ane ni to moro ka moro kuom gik lwenjego nyalo riti e yo mane.
“Tueuru oguchu kod adiera”
Kata obedo ni wang’eyo adiera, puonjruok mapile, paro matut kuom adiera mar Muma, kaachiel kod dhi e chokruok ritowa e yo mane? (1 Jo Korintho 10:12, 13; 2 Jo Korintho 13:5; Jo Filipi 4:8, 9)
“Rwakuru tim makare kaka irwako gi lwenje mag akor”
Mae en chik makare mar ng’a? (Fweny 15:3)
Nyis ane kaka weyo luwo chike makare mag Jehova nyalo ketho winjruok manie kindwa gi Nyasaye. (Rapar mar Chik 7:3, 4; 1 Samuel 15:22, 23)
“Rwakuru ikruok mar yalo Wach Maberno mar kuwe e tiendu”
Ere kaka miyo tiendewa tich mar terowa mondo wadhi wawuo gi ji e wi chenro ma Nyasaye oseketo mar kelo kuwe, konyo ngimawa? (Zaburi 73:2, 3; Jo Rumi 10:15; 1 Timotheo 5:13)
“Makuru yie kaka okumba”
Ka wan gi yie ma ogurore motegno, wabiro timo nade seche ma waromo gi akwede mag jogo madwaro nyoso yie marwa kata miyowa luoro? (2 Ruodhi 6:15-17; 2 Timotheo 1:12)
“Rwakuru warruok kaka ogudu”
Ere kaka geno mar warruok nyalo konyo ng’ato mondo kik wuonde gi paro mokalo tong’ mag manyo mwandu? (1 Timotheo 6:7-10, 19)
“Makuru ligangla mar Roho”
Kinde duto onego wati kod ang’o e seche ma wakedo gi akwede manyalo nyoso yiewa kata yie mar jomoko bende? (Zaburi 119:98; Ngeche 3:5, 6; Mathayo 4:3, 4)
En ang’o kendo madwarore ahinya mondo omi walochi e lweny ma Jokristo kedoe? Onego wati kode ding’eny maromo nade? Onego watim kamano ne ng’a gini? (Jo Efeso 6:18, 19)
15. Ere kaka wanyalo kedo e lwenyni mar yie?
15 Kaka jolweny mag Kristo, wan achiel kuom oganda lweny maduong’ makedo e lweny mar yie. Ka wasiko ka warito, kendo ka watiyo e yo maber gi gik lwenje duto mowuok kuom Nyasaye, to ok wabi bedo joma biro hinyore e lwenyno. Kar mano, wabiro bedo jogo makonyo e jiwo jotich Nyasaye wetewa. Wabiro bedo jogo moikore kedo gi chunywa duto, ka walando wach maber mar Pinyruodh Nyasaye manie bwo Mesia, ma en sirkand polo ma Satan kwedo e yo mager ahinya.
Be Inyalo Paro?
• Ang’o momiyo jogo malamo Jehova ok riw lwedo konchiel e ywaruok mag pinyni?
• Gin wuond mariek kaka mage ma Satan tiyo godo e ketho yie mar Jokristo?
• Ere kaka gik lwenje ma Nyasaye chiwo rito ngimawa e lweny ma wagoyo kaka Jokristo?
[Picha manie ite mar 76]
Ogendini ichoko e lweny mar Har-Magedon