Sula mar Ochiko

Teko ma Geno mar Chier Chiwo

1. Dine bed ni geno mar chier onge, mano dine obedo nade ni jo motho?

BE ISELALO jogo mihero e tho? Ka dine bed ni chier onge, dikoro onge geno moro amora mar nenogi kendo. Dine gisiko e yo ma Muma lero kawacho kama: “Jo motho ok ging’eyo gi moro, . . . ni mar onge tich, kata lony kata ng’eyo gi moro kata rieko, e liel, ka midhiye.”​—Eklesiastes 9:​5, 10.

2. En geno mane majaber mabedoe nikech chier?

² Kuom ng’wono ma onyiso kokalo kuom chier, Jehova oseyawo thuolo makende ne oganda ji mang’eny ma osetho, mondo omi gichak gichier mi giyud ngima mochwere. Tiend wachni en ni in iwuon inyalo bedo gi geno majaber, ni kinde biro ma inichak ibed kendo gi jogi mihero ma nosetho. Mano notimre e piny manyien mar Nyasaye.​—Mariko 5:​35, 41, 42; Tich Joote 9:​36-​41.

3. (a) Chier osebedo gima duong’ nade e miyo dwaro mar Jehova mondo otimre? (b) Gin kinde mage moloyo ma geno mar chier bedonwa kaka gima miyowa teko?

³ Nikech geno mar chier, ok wabed gi luoro manono kuom tho. Jehova nyalo weyo mondo Satan otem ane nyiso ka wach ma ne ohango kuom dhano en adier, ni “gik moko duto ma dhano nigo nochiu ni kech ngimane.” (Ayub 2:4) To kata kamano, ok obi weyo Satan mondo otim gima nyalo hinyo jotichne makare nyaka chieng’. Yesu ne ochung’ motegno e nyim Nyasaye nyaka e tho, omiyo kuom mano Nyasaye ne ochiere e ngima mar polo. Kamano, Yesu ne ochiwo nengo mar misango mar ngimane makare e nyim kom-duong’ Wuon mare e polo, ma en misango ma reso ngimawa. Kokalo kuom chier, jogo manie “kueth matin” ma noloch kod Kristo, nikod geno mar bedo kaachiel kode e Pinyruodh polo. (Luka 12:32) To kuom joma moko, nitie geno mar chier mondo giyud ngima ma nyaka chieng’ e paradis e piny. (Zaburi 37:11, 29) Geno mar chier bedo ne Jokristo duto kaka gima miyogi teko “maduong’ ahinya,” e kinde ma giyudoe tem makelogi machiegni gi tho.​—2 Jo Korintho 4:7.

Gimomiyo Chier en Puonj Maduong’ mar Jokristo

4. (a) Chier en puonj mar “chakruok” e yo mane? (b) Jopiny neno nade wach chier?

⁴ Kaluwore kod Jo Hibrania 6:​1, 2, chier en puonj mar “chakruok.” En achiel kuom puonj mag keto mise mar yie ma ka waongego, to ok wanyal bedo Jokristo motegno ngang’. (1 Jo Korintho 15:16-​19) Kata kamano, gima Muma puonjo kuom wach chier en gima wendo ne jopiny. To nikech ok ging’eyo yore mag Nyasaye, thoth ji neno mana ngima masani kaka ngima madier. Kuom mano, gidak ka gimanyo mana mor mag piny. Bende nitie jogo maluwo dinde mag anyuola​—gibed dinde maluongore ni Jokristo kata ma ok Jokristo​—maparo ni gin kod gimoro ni chuny ma ok tho. Kata kamano, puonj ma kamano ok winjre chuth gi puonj mar chier kaluwore gi Muma, nikech mano nyalo miyo chier obed gima nono, ka kare dhano nikod chuny ma ok nyal tho. Temo riwo puonj ariyogo nyalo mana njawo paro, kar miyo ng’ato geno. Ere kaka wanyalo konyo jogo ma chunygi ni kare madwaro ng’eyo adiera?

5. (a) Mondo omi ng’ato ong’e kaka chier en chenro majaber, en ang’o monego ong’e? (b) Gin Ndiko kaka mage minyalo tiyogo e lero gima chuny en? koda chal mar jo motho? (c) Ang’o ma ng’ato nyalo timo ka loko mar Muma ma otiyogo chalo ka gima oumo adiera?

⁵ Mondo omi joma kamago ong’e kaka chier en chenro majaber ahinya, mokwongo onego ging’e malong’o gima chuny en, koda chal mar jo motho. Ndalo mang’eny, tiyo gi Ndiko manok kende oromo keto wechegi ratiro ne ng’at ma nigi riyo mar yudo adiera manie Muma. (Chakruok 2:7; Zaburi 146:​3, 4; Ezekiel 18:4) Kata kamano, loko moko mag Muma molok ndalogi umo adiera e wi wach chuny. Kuom mano, ber ka ng’ato onono weche ma ne oti godo e dhok ma nokwong ndikogo Muma.

6. Ere kaka inyalo konyo ng’ato mondo ong’e malong’o gima chuny en?

⁶ Loko mar Muma miluongo ni New World Translation konyo ahinya e timo kamano nikech kinde duto iloko neʹphesh e dho-Hibrania kod psy·kheʹ e dho-Grik ni “chuny.” E apendiks mar lokoni, nitie Ndiko manyiso kuonde ma wechego yudoree. Thoth loko mamoko mag Muma ok ti gi wach achiel e loko wechegi kinde duto, omiyo inyalo nwang’o ka giloko wechego ok mana ni “chuny,” to bende gilokogi ni “chwech,” “gik mangima,” “ng’ato,” kata ni “ngima.” “Neʹphesh mara” ginyalo loko ni “an,” to “neʹphesh mari” ginyalo loko ni “in.” Poro loko mamoko mag Muma gi New World Translation nyalo konyo japuonjre man gi chuny mar dwaro ng’eyo, mondo ong’e ni weche ma ne olok ni “chuny” e dhokgo ochung’ne dhano kaachiel gi le bende. Kata kamano, onge kama wechegi oti godo e yo manyiso ni chuny en gima ok nyal ne gi wang’, kata ni en gima ok nyal mul, maweyo ringruok bang’ tho to odhi nyime gi ngima kamachielo.

7. Ere kaka inyalo lero kitiyo kod Muma chal mar jogo manie Sheol? jogo manie Hades? koda jogo manie Gehenna?

⁷ Loko mar New World Translation bende kinde duto tiyo gi “Sheol” e loko wach miluongo e dho-Hibrania ni sheʼohlʹ kendo otiyo gi “Hades” ma iluongo e dho-Grik ni haiʹdes kaachiel gi “Gehenna” ma e dho-Grik en geʹen·na. “Sheol” gi “Hades” gin weche ariyo ma tiendgi achiel. (Zaburi 16:10; Tich Joote 2:​27) Muma nyiso ratiro ni tiend Sheol kod Hades en liel, kendo itiyo kodgi kiwuoyo kuom wach tho, to ok ngima. (Zaburi 89:48; Fweny 20:13) Ndiko bende nyiso ni nitie geno mar chier ne jogo manie liete. (Ayub 14:13; Tich Joote 2:​31) Mopogore gi mano, onge geno moro amora mar kinde mabiro ne jogo ma dhi e Gehenna, kendo ok wuo kuom chuny kaka gima nigi ngima kuno.​—Mathayo 10:28.

8. Ere kaka ng’eyo wach chier e yo malong’o nyalo konyo paro koda timbe mag ng’ato?

⁸ Bang’ ng’eyo wechego e yo malong’o, koro inyalo kony ng’ato mondo owinj tiend gima chier nyalo timone en owuon. Onyalo chako yie gi hera ma Jehova osenyiso kuom keto chenro maber kamano. Lit mag jogo ma oselalo joggi ma gihero e tho, inyalo kweyo gi geno mar nenogi kendo e piny manyien mar Nyasaye. Ng’eyo tiend wechegi bende ema nyalo konyo ng’ato ng’eyo tiend gimomiyo Kristo notho. Jokristo ma ne okwongo betie ne ong’eyo ni chier mar Yesu Kristo en puonj maduong’ e yie mar Jokristo, nikech chierne yawo thuolo ne chier mar joma moko. Ne gitimo kinda e lando wach chier mar Yesu koda geno ma chier mareno chiwo. Kamano bende, jogo mamor kod geno mar chier bedo gi gombo mar nyiso jomoko adiera maberni.​—Tich Joote 5:​30-​32; 10:42, 43.

Tiyo gi “Rayaw mar” Hades

9. Yesu kwongo tiyo nade gi “rayaw mar tho, kod mar Kar Jo Motho [“Hades,” NW ]”?

⁹ Jogo duto mabiro locho ka gin kaachiel gi Kristo e Pinyruodhe e polo, gikone nyaka githo. Kata kamano, ging’eyo geno ma Kristo ne ochiwo kane owacho kama: “Ne atho, to koro angima nyaka chieng’. An gi rayaw mar tho, kod mar Kar Jo Motho [“Hades,” NW ].” (Fweny 1:​18) Mano tiende nang’o? Yesu ne wuoyo kuom gima ne osetimorene en owuon. En bende ne otho kinde moko. Kata kamano, Nyasaye ne ok oweye ei Hades. E odiechieng’ mar adek, Jehova wuon ne ochiere e ngima mar polo, ma omiye ngima ma ok nyal kethi. (Tich Joote 2:​32, 33; 10:40) E wi mano, Nyasaye ne omiye “rayaw mar tho, kod mar Kar Jo Motho [“Hades,” NW ]” mondo oti kodgi e gonyo jomoko owuogi e liete, kendo tieko chandruok ma ji yudo nikech richo ma Adam notimo. To nikech en gi rayawgo, Yesu nikod nyalo mar chiero jolupne makare. Okwongo chiero jogo mowir mo kuom roho ma gin jokanyo mag kanyakla mare, kendo omiyogi mich majaber mar ngima ma ok nyal kethi e polo, mana kaka Wuon mare ne omiye en bende.​—Jo Rumi 6:5; Jo Filipi 3:​20, 21.

10. Chier mar Jokristo mowir mo kuom roho timore e kinde mage?

¹⁰ Jokristo mowir mo kuom roho ne dhi yudo chier mar dhi e polo e kinde mane? Muma nyiso ni en gima osechakore. Jaote Paulo ne olero ni ne idhi chiergi e kinde mag ‘biro’ Kristo, tiende ni e kinde mag bedo Kristo e loch, ma ne ochakore e higa mar 1914. (1 Jo Korintho 15:23) E kindegi ma Kristo osebedo e loch, jogo mowir mo kuom roho ka otho, ok gidong’ e tho nyaka chop duok Ruodhgi. Mapiyo nono bang’ tho, ichierogi e roho kendo ilokogi “ahucha, ka diemo wang’.” Mano kaka giniyud mor mogundho nimar timbegi mabeyo “luwo bang’gi”!​—1 Jo Korintho 15:51, 52; Fweny 14:13.

11. Chier mane ma nobedie ne joma moko duto, to obiro chakore karang’o?

¹¹ Kata kamano, chier mar dhi e polo mitimo ne jogo ma dhi locho e Pinyruoth ok e chier kende. Bedo ni iluonge ni ‘chier mokwongo’ e Fweny 20:6 nyiso ni nitie chier moro ma nyaka luw mano. Jogo mayudo chier machielono nobed gi geno mar yudo ngima ma nyaka chieng’ e paradis e piny. Mani to notimre karang’o? Bug Fweny nyiso ni notimre bang’ golo “piny gi polo”​—chenro mar piny marachni, kaachiel gi joloch mage. Giko chenro mar piny machonni okayo machiegni ahinya. Bang’ mano, e kinde ma Nyasaye oseketo, chier mar dak e piny nochakre.​—Fweny 20:11, 12.

12. Gin ng’a gini ma bende noyud chier mar dak e piny, to ang’o momiyo mano en geno majaber ndi?

¹² Gin ng’a gini ma bende noyud chier mar dak e piny? Moko kuomgi nobed jogo ma osechung’ motegno e tiyo ne Jehova e kinde machon, chwo gi mon ma geno motegno ma ne gin-go kuom chier nomiyo “ok giyie ni oresgi” gi res moro machielo. Tiende ni ne ok ginyal wilo yie ma gin-go kuom Nyasaye gi gimoro machielo ni eka mondo giyud resruok e sand ma ne nyalo kelonegi tho. Mano kaka ng’eyo jogi wan wawegi e kindeno nobed gima ber ndi, ka ginyisowa gin giwegi e yo matut, weche moko ma Muma nyisowa mana e yo machuok! Joma moko ma bende ibiro chiero mondo oyud ngima e piny gin ji kaka Abel, janeno makare mokwongo mar Jehova; Enok kod Noa, ma gin joma ne olando siem mar Nyasaye kuom wach Ataro ka gin gi chir; Ibrahim kod Sara, ma ne orwako malaike; Musa, ma kokalo kuome ne ochiw Chik e Got Sinai; jonabi ma jochir kaka Jeremia, ma ne oneno ka iketho Jerusalem e higa mar 607 Ka Ndalowa Podi; kod Johana Jabatiso, ma ne owinjo owuon ka Nyasaye nyiso ratiro ni Yesu en Wuode. E wi mago, nobedie chwo gi mon makare mang’eny ma ne otho e ndalogi mag giko mar piny marachni.​—Jo Hibrania 11:​4-​38; Mathayo 11:11.

13, 14. (a) Ang’o ma biro timore ne Hades kaachiel gi jo motho mani e iye? (b) Gin ng’a gini bende ma nochier, to nikech ang’o?

¹³ Bang’e, mopogore gi jotich Nyasaye mochung’ motegno, nitie jomoko ma bende ibiro chiero, kendo onge ng’at mabiro dong’ e liel. Yo ma nochier godo jo motho a e lietego nyalo nenore kuom ng’iyo kaka Yesu biro tiyo gi ‘rayaw mar kar jo motho [“hades,” NW]’ e konyo dhano. Mani nenore ratiro e fweny ma ne omi jaote Johana, kama Johana ne onenoe ka Hades iwito “e ataro mar mach.” (Fweny 20:14) Mano tiende nang’o? En ni Hades, ma en liel, noketh chuth. Ok nobedie kendo ngang’, mi nogol jo motho kuno nimar kaachiel gi chiero jogo ma ne ochung’ motegno e lamo Jehova, Yesu nonyis ng’wono e chiero kata joma moko ma ne ok kare. Wach Nyasaye singonwa kama: “Nobedie chier mar jo makare kod jo ma ok kare.”​—Tich Joote 24:15.

¹⁴ Onge ng’ato kuom joma ok karegi ma nochier mana ni mondo ong’ad negi bura mar tho kendo. E bwo loch mar Pinyruoth makare mar Nyasaye mabiro kwako piny mangima, nopuonjgi dak kaluwore gi yore mag Jehova. Fweny ma ne omi Johana ne onyiso ni noyaw “kitap ngima.” Kuom mano, ginibed gi thuolo mar miyo nyingegi ondiki e iye. Nong’ad negi bura kaluwore ‘gi gik ma ginitim’ bang’ chier margi. (Fweny 20:12, 13) Kuom mano, kaluwore kod giko mar wechego duto, chier mar jogi nobed ‘chier e ngima,’ to ok ni en wach ma oseng’adi ni giniyud ‘chier [mar kumogi] e bura.’​—Johana 5:​28, 29.

15. (a) Gin joma chalo nade ma ok noyud chier? (b) Ng’eyo adiera kuom wach chier onego omul ngimawa nade?

¹⁵ Kata kamano, ok ni ji duto ma ne osedak ma otho noyud chier. Jomoko gin joma ne otimo richo moko ma ok nyal wenegi. Joma kamago ok ni e Hades, to gin e Gehenna, tiende ni kethruok ma nyaka chieng’. Kaachiel gi jogi bende nobedie jogo ma noketh e kinde mar “masira maduong’,” ma koro okayo machiegni. (Mathayo 12:31, 32; 23:33; 24:21, 22; 25:41, 46; 2 Jo Thessalonika 1:​6-9) Kuom mano, kata obedo ni Jehova nyiso ng’wono mang’eny miwuoro kuom golo joma otho e Hades, geno mar chier ok onego omi wabed gi chuny ma nyiso ni ok wadew kaka wadak sani. Onge chier ngang’ ne jogo ma ng’anjo ne loch mar Jehova gi wich teko. Ng’eyo wachni onego omi wanyis erokamano nikech ng’wono mar Nyasaye ma ok wawinjore yudo, ka wadak e ngima manyiso ni waluwo dwarone.

Kaka Geno mar Chier Jiwowa

16. Ere kaka geno mar chier nyalo jiwowa ahinya?

¹⁶ Jomoko kuomwa ma osetimo geno mar chier obedo margi giwegi yudo jip kuom genono. Gie kindeni, ka wabedo joma koro oseti, wang’eyo ni ok wanyal chwalo tho nyime​—kata bed ni wayudo thieth maber machalo nade. (Eklesiastes 8:8) Ka wasebedo ka watiyo ne Jehova gi riwruok mar oganda mare ka wachung’ motegno, wanyalo bedo gi geno madier kuom kinde mabiro. Wang’eyo ni kokalo kuom chier, wanabed mangima kendo, e kinde ma Nyasaye oseketo. To mano kaka ngima nobed maber ndi! Enobed ngima ma jaote Paulo ne oluongo ni “ngima maradier.”​—1 Timotheo 6:​19; Jo Hibrania 6:​10-​12.

17. Ang’o manyalo konyowa chung’ motegno e rito chik Jehova?

¹⁷ Ng’eyo ni chier nobedie, kendo ng’eyo Jal ma wuon chenrono miyo wabedo gi yie motegno. Mani jiwowa mondo wachung’ motegno e nyim Nyasaye kata ka ibwogowa gi tho e lwet jo sand mager. Satan osebedo ka tiyo gi luoro mar tho manyalo bironwa apoya mondo omi otim ji wasumbini. Kata kamano, Yesu ne onge luorono. Ne ochung’ motegno e wang’ Jehova nyaka e thone. Kokalo kuom misango mare mar rawar, Yesu ne ochiwo thuolo mar gonyo ji kuom luoro ma kamano.​—Jo Hibrania 2:​14, 15.

18. Ang’o ma osekonyo e miyo jotich Jehova obedo joma chung’ motegno e rito chikene kinde duto?

¹⁸ Nikech yie ma gin-go kuom chenro mar misango mar Kristo koda chier, jotich Jehova osebedo ka nyiso ratiro ni gin joma chung’ motegno e rito chikene kinde duto. Ka gin e bwo tem, gisenyiso ni “ok gidewo ngimagi” moloyo hero Jehova. (Fweny 12:11) Nikech gitiyo gi paro maber, ok giwe luwo chike mag Jokristo ka gitemo reso ngimagi masani. (Luka 9:​24, 25) Ging’eyo ni kata ka gilalo ngimagi sani nikech gichung’ motegno e riwo loch Jehova lwedo, noduoknegi ngimagi kokalo kuom chier. Be in gi yie ma kamano? Inyalo bedogo ka ihero Jehova gadier, kendo ka kuom adier imor gi geno mar chier.

Be Inyalo Paro

• Ang’o momiyo dwarore mondo ng’ato okwong ong’e malong’o wach chuny kod chal mar jo motho mondo omi ong’e tiend chier?

• Jo mage mabiro chier, to ng’eyo mano onego okony ngimawa nade?

• Ere kaka geno mar chier jiwowa?

[Picha manie ite mar 84, 85]

Jehova singo ni chier nobedie mar joma kare gi joma ok kare