“To Moloyo Duto, Herreuru Chutho Ng’ato gi Ng’ato”
“Giko mar gik moko duto chiegni. . . . Moloyo duto, herreuru chutho ng’ato gi ng’ato.”—1 PETRO 4:7, 8.
YESU ne ong’eyo ni thuolo mogik ma ne en go mar bedo gi jootene ne en thuolo ma kende. Ne ong’eyo gik ma ne dhi yudogi nyime. Jootene ne nigi tich maduong’ ahinya ma ne onego gitim, kata kamano, ji ne dhi mon kodgi kendo sandogi mana kaka ne gitimo ne Yesu. (Johana 15:18-20) E otieno mogikno ma ne gibedo kanyachiel, ne oparonigi nyadinwoya mondo ‘giherore ng’ato gi ng’ato.’—Johana 13:34, 35; 15:12, 13, 17.
2 Jaote Petro, ma ne nitiere otienono ne owinjo tiend puonjno. Higini moko bang’e, kane ondiko wach kethruok mar Jerusalem, Petro ne ojiwo ahinya wach bedo gi hera. Ne onyiso Jokristo kama: “Giko mar gik moko duto chiegni. . . . To moloyo duto herreuru chutho ng’ato gi ng’ato.” (1 Petro 4:7, 8) Weche ma Petro ne ondikogo gin weche ma nigi puonj ahinya ne jogo modak e “ndalo mag giko” mar pinyni. (2 Timotheo 3:1) Bedo gi ‘hera chutho’ en ang’o? Ang’o momiyo dwarore waher jomoko e yo ma kamano? Kendo ere kaka wanyalo nyiso ni wahero jomoko kamano?
Bedo gi ‘Hera Chutho’—En Ang’o?
3 Jomoko neno hera kaka kido ma inyuologo ng’ato. Kata kamano Petro ne ok wuo mana kuom hera moro amora, ne owuoyo kuom hera e rang’inyne mamalo ahinya. “Hera” kaka oti kode e 1 Petro 4:8 iloko kuom wach e dho-Grik ma en a·gaʹpe. Tiend wachno en hera ma onge guondo kendo maluwo chik. Buk moro ma lero weche wacho kama: “Hera mar Agape en hera ma inyalo chiki nikech ok en mana gima chuny winjo, to en kata paro ma ng’ato ng’ado ma miyo otimo gimoro.” Nikech onyuolwa gi kido mar guondo, dwarore ni kinde ka kinde oparnwa mondo wanyis hera ng’ato gi ng’ato, ka watimo kamano e yore ma puonj mag Nyasaye chiko.—Chakruok 8:21; Jo Rumi 5:12.
4 Mani ok nyis ni onego waherre ng’ato gi ng’ato mana nikech wadwaro chopo chik moro moketnwa. A·gaʹpe en hera manyiso mor gi ilo. Petro ne owacho ni onego waherre “chutho [ma tiendeni, “moyarore”] ng’ato gi ng’ato.”a (Kingdom Interlinear) Kata kamano, herano dwaro kinda. Kaluwore gi wach e dho-Grik ma iloko ni “chutho,” jasomo moro wacho ni: “Ochiwo picha mar japiem e ng’wech mamiyo lechene tich maduong’ ka otiyo gi tekone duto e giko mar piem.”
5 Kuom mano, ok onego wanyis hera marwa mana kuom gik mayot timo kata mana ne ji manok ma wayiero. Nyiso hera mar Jokristo dwaro ni “wayar” chunywa, ka wanyiso hera marwa kata mana e seche ma nenore ni tek timo kamano. (2 Jo Korintho 6:11-13) Nenore maler ni hera machalo kama en gima onego watim kinda e nyago, mana kaka japiem e ng’wech nyaka tiegre mondo omed lony mare. Dwarore ahinya ni wanyis hera ma kamano ng’ato gi ng’ato. Nikech ang’o? Watimo kamano nikech gik moko adek.
Ang’o Momiyo Onego Waherore Ng’ato gi Ng’ato?
6 Mokwongo en nikech, “hera en mar Nyasaye.” (1 Johana 4:7) Jehova, ma ema hera maberni a kuome ne oherowa mokwongo. Jaote Johana wacho kama: “Kuom ma hera mar Nyasaye nofwenyore e iwa, ni Nyasaye nooro Wuode ma miderma e piny, mondo wabed mangima kuome.” (1 Johana 4:9) ‘Ne oor’ Wuod Nyasaye kane obedo dhano, ma otimo tij Nyasaye kendo gikone ne otho e yadh sand—mago duto ne otimore “mondo wabed mangima.” Ang’o monego watim bang’ ng’eyo hera maduong’ ma Nyasaye osenyisowani? Johana wacho kama: “Ka Nyasaye noherowa kamano, wan bende owinjore waherore ng’ato gi ng’ato.” (1 Johana 4:11) Ne ni Johana ndiko kanyo ni, “Ka Nyasaye noherowa”—ok mana in to wan. Puonj mayudore kanyo nenore maler: Ka Nyasaye ohero Jokristo wetewa, kare wan bende onego wahergi.
7 Mar ariyo, dwarore ahinya ni waherore ng’ato gi ng’ato, to moloyo e kindegi mondo omi wakony owetewa madwaro kony nikech “giko mar gik moko duto chiegni.” (1 Petro 4:7) Wadak e “kinde mag chandruok.” (2 Timotheo 3:1) Gik matimore e piny, masiche kod akwede kelonwa chandruok. E kinde mag tem, dwarore ni wabed machiegni ng’ato gi ng’ato. Bedo gi hera chutho biro ketowa kanyachiel kendo jiwowa mondo ‘wakonyore kaachiel.’—1 Jo Korintho 12:25, 26.
8 Mar adek, onego waherre ng’ato gi ng’ato nikech ok wadwar miyo “Satan kinde” mar tiyo kodwa marach. (Jo Efeso 4:27) Satan otang’ ahinya kendo oikore tiyo gi nyawo kata ketho mag Jokristo wetewa, kaka yor kelonwa chwanyruok. Be wach moro ma chwowo chuny kata tim moro ma ok nyis hera moa kuom Jakristo wadwa biro miyo wawe kanyakla? (Ngeche 12:18) Ok wabi timo kamano ka adier waherore ng’ato gi ng’ato! Hera ma kamano konyowa rito kuwe kendo konyowa tiyo ne Nyasaye e winjruok “gi chuny achiel.”—Zefania 3:9.
Kaka Inyalo Nyiso Ni Ihero Jomoko
9 Nyiso hera onego ochakre gi joot. Yesu ne owacho ni, jolupne mag adier ibiro fwenyo gi hera ma gin-go ng’ato gi ng’ato. (Johana 13:34, 35) Hera onego onenore ok mana ei kanyakla to kata e kind joot—e kind dichwo gi dhako koda jonyuol gi nyithindo. Ok oromo mana winjo ei chunywa ni wahero joodwa; dwarore ni wanyis herano e yore manenore.
10 Ere kaka joma okendore nyalo nyiso hera ng’ato gi nyawadgi? Dichwo mohero chiege gadier nyiso herano kokalo kuom wach kod timbene—obed e lela kata ka gin kar kendgi. Omiyo chiege luor kaka dhano wadgi, kendo owinjo pach chiege, kaachiel kod dwaro ng’eyo kaka chiege winjo. (1 Petro 3:7) Oketo dwach chiege motelo ne mare owuon, kendo otimo duto monyalo mondo omi orit chiege korka dwaro mag ringruok, dwaro mag Wach Nyasaye kod mag chuny. (Jo Efeso 5:25, 28) Dhako ma ohero chwore gadier biro miye “duong’.” (Jo Efeso 5:22, 33) Oriwo chwore lwedo, kendo obolore ne chwore, ok oket ne chwore dwaro moko matek yudo, to okonyo chwore keto Wach Nyasaye motelo e ngimagi.—Chakruok 2:18; Mathayo 6:33.
11 Jonyuol, unyalo nyiso nyithindu hera e yo mane? Ka ubedo moikore tiyo matek mondo uchiw negi dwaro mag ringruok, mano biro nyiso ni uherogi. (1 Timotheo 5:8) Kata kamano, dwaro mag nyithindo ok gin mana chiemo, lewni kod kar dak. Mondo omi gidong gibi gibed joma ohero Nyasaye ma kendo gitine, dwarore ni mondo giyud tiegruok e Wach Nyasaye. (Ngeche 22:6) Mano tiendeni, manyo thuolo mar puonjruok Muma ka gin kanyachiel kaka joot, tiyo tij lendo, kod dhi e chokruoge mag Jokristo. (Rapar mar Chik 6:4-7) Dhi nyime gi timo gigi ma ok wawe dwaro chiwruok ahinya, to moloyo e ndalogi mag chandruok. Gombo kod kinda ma iketo mar chopo dwaro mag nyithindi korka Wach Nyasaye gin gik ma nyiso hera nikech ka itimo kamano, to inyiso ni idwaro negi ngima maber ma nyaka chieng’.—Johana 17:3.
12 Dwarore ahinya bende ni jonyuol onyis hera ka gimanyo yore mag moro chuny nyithindgi. Nyithindo gin joma podi ok otegno; chunygi ma pod yom miyo gidwaro ni mondo inyisgi ni iherogi. Nyisgi ni iherogi, kendo nyisgi hera mang’eny ahinya, nikech timo kamano nyisogi ni gin joma oher kendo mabeyo. Puogi gi chuny mamor kendo gadier nikech timo kamano miyo ging’eyo ni ineno kendo imor kod kinda ma giketo. Riegi e yor hera, nimar timo kamano nyisogi ni iparo kendo idewo ahinya kido ma gibedogo kaka gimedo dongo. (Jo Efeso 6:4) Yorego duto mowinjore mag nyiso hera konyo e bedo gi ngima mar joot makelo mor, manitie winjruok kendo ma oikore maber e kedo gi chandruok ma ndalogi mag giko.
13 Hera miyo waweyo ne jomoko. Par ni kane ojiwo joma ne somo barupeno mondo ‘oherre chutho ng’ato gi ng’ato,’ Petro ne owacho gimomiyo timo kamano ne dwarore ahinya: “Nikech hera umo richo mang’eny.” (1 Petro 4:8) “Umo” richo tiende ok en ‘pando’ richo madongo. Richo madongo gin gik ma onego onyis jodong-kanyakla mondo gichiw kony. (Tim Jo Lawi 5:1; Ngeche 29:24) En gima ok nyis hera kata matin, kendo maketho Ndiko ka oyie ne jogo madhi nyime gi timo richo madongo, mondo odhi nyime gi hinyo jogo ma onge ketho.—1 Jo Korintho 5:9-13.
14 Ndalo mang’eny, ketho kod nyawo mag Jokristo wetewa bedo mana gik matindo tindo. Seche moko, waduto wachwanyore e wuoyo koda e tim, kendo mano miyo wahinyore ng’ato gi ng’ato. (Jakobo 3:2) Be onego warikni e lando nyawo mag joma moko? Timo kamano biro mana kelo tungni ei kanyakla. (Jo Efeso 4:1-3) Ka wan kod hera, ok wabi bedo jokuoth kuom tim moro manyiso nyawo ma Jakristo wadwa nigo. (Zaburi 50:20) Mana kaka plasta kata range umo buche kata chilo manie sisi, kamano bende hera umo nyawo mag jomoko.—Ngeche 17:9.
15 Hera biro miyo wakony jogo madwaro kony gadier. Kaka weche medo bedo matek e ndalo mag giko, nitie kinde ma Jokristo wetewa nyalo bedo gi chandruok mag gik ringruok. (1 Johana 3:17, 18) Kuom ranyisi, be nitie ng’ato ei kanyakla marwa ma oyudo chandruok moro mar pesa, kata olalo tich? Mita wanyalo chiwo kony, kaluwore gi nyalo marwa. (Ngeche 3:27, 28; Jakobo 2:14-17) Be ot mar chi liel moro moti okethore madwaro ni olos? Mita wanyalo chiwore mondo wakony gi tije moko madwarore.—Jakobo 1:27.
16 Ok wanyis hera mana ne jogo ma odak machiegni kodwa kende. Seche moko, wanyalo yudo ripode kuom jotich Nyasaye e pinje mamoko ma oseyudo chandruok nikech yamo mager, yiengni mag piny kata tungni mag siasa. Nyalo bedo ni gin gi chandruok maduong’ mar chiemo, lewni, kod gik mamoko. Ok wadew ni gin jo ma owuok e oganda mane, kata dhoot mane. ‘Wahero’ riwruok mar owete duto e piny. (1 Petro 2:17) Kuom mano, mana kaka kanyakla mag Jokristo ma ne okwongo betie, wan bende wan kod gombo mar riwo lwedo chenro ma kanyakla keto mag chiwo kony . (Tich Joote 11:27-30; Jo Rumi 15:26) Ka wanyiso hera e yoregi duto, wamiyo winjruok ma ketowa ei achiel omed bedo motegno.—Jo Kolosai 3:14.
17 Hera miyo walando ne jomoko wach maber mar Pinyruodh Nyasaye. Par ane ranyisi mar Yesu. Ang’o momiyo ne olendo kendo puonjo? Ne oneno lit kata “kecho” oganda nikech bedo gi riyo mar winjo Wach Nyasaye. (Mariko 6:34) Ne osejwang’gi kendo ne osewuondgi kod jokwath ma miriambo mag jo din, ma ne onego obed ni puonjogi adiera mag Wach Nyasaye kendo miyogi geno. Nikech hera maduong’ kod ng’wono ma ne en go e chunye, Yesu ne hoyo ji gi “Wach Maber mar pinyruodh Nyasaye.”—Luka 4:16-21, 43.
18 Ndalogi bende, ji mang’eny osejwang’ ma ok migi Wach Nyasaye kendo osewuondgi ma koro gionge geno. Ka wan gi ng’wono mana kaka Yesu nikech neno riyo madier ma jogo ma podi ok ong’eyo Wach Nyasaye ni godo, hera kod ng’wono biro miyo waland negi wach maber mar Pinyruodh Nyasaye. (Mathayo 6:9, 10; 24:14) Nikech ndalo modong’ nok, onge kinde madwarore moloyo mamiyo onego oland wach ma reso ngima ji kaka kindegi.—1 Timotheo 4:16.
“Giko mar Gik Moko Duto Chiegni”
19 Par ni Petro ne ochako puonj ma ne ochiwo mar bedo gi hera ng’ato gi ng’ato kotiyo gi wechegi: “Giko mar gik moko duto chiegni.” (1 Petro 4:7) E kinde machiegni, piny manyien makare mar Nyasaye biro kawo kar piny marachni. (2 Petro 3:13) Magi kare ok gin kinde mag bedo jo samwoyo. Yesu ne omiyowa siem kama: “Ritreuru uwegi, dipo ka chunyu opong’ gi ich lach, kod mer, gi parruok mag ngimani, mi ndalono upo kochopo kuomu kaka obadho.”—Luka 21:34, 35.
20 Kuom mano, onego watem ahinya mondo wamed ‘rito’ ka wang’eyo ni wadak e kinde mage. (Mathayo 24:42) Wabeduru motang’ ne tem moro amora ma Satan nyalo kelo mondo ogolwa godo e yo. Kik wami pinyni ma nigi chuny mang’ich kendo ma onge hera mondo omonwa nyiso jomoko hera. To moloyo duto, wameduru sudo ir Jehova, Nyasaye madier, ma Pinyruodhe e bwo Mesia kaka ruoth biro chopo dwaro maber mar Nyasaye ne piny.—Fweny 21:4, 5.
[Weche moler piny]
a E 1 Petro 4:8, loko moko mag Muma wacho ni onego waherre ng’ato gi ng’ato ‘gi chunywa duto,’ “e yo matut,” kata “gadier.”
PENJO MAG PUONJRUOK
• En puonj mane mogik ma Yesu ne omiyo jopuonjrene, to ang’o manyiso ni Petro ne owinjo tiend puonjno? (Paragraf 1-2)
• ‘Hera Chutho’ en Ang’o? (Paragraf 3-5)
• Ang’o momiyo onego waherre ng’ato gi ng’ato? (Paragraf 6-8)
• Ere kaka inyalo nyiso ni ihero jomoko? (Paragraf 9-18)
• Ang’o momiyo magi ok gin kinde mag bedo jo samwoyo, kendo onego wang’ad mar timo ang’o? (Paragraf 19-20)
[Picha manie ite mar 29]
Ot kama nitiere winjruok e kind joot, en ot moikore maber mar chung’ motegno e bwo chandruoge mag ndalogi mag giko
[Picha manie ite mar 30]
Hera biro miyo wakony jogo madwaro kony gadier
[Picha manie ite mar 31]
Lando wach maber mar Pinyruodh Nyasaye ne jomoko en nyiso hera