SULA MAR 13
“Timuru Gik Moko Duto ne Duong’ mar Nyasaye”
KAKA jo mosechiwore tiyo ne Jehova Nyasaye, wan gi ting’ mar miye duong’ e wechewa kod timbewa. Jaote Paulo nondiko wach moro ma nyalo tayowa niya: “Bed ni uchiemo, kata umetho, kata utimo gimoro amora, timuru gik moko duto ne duong’ mar Nyasaye.” (1 Kor. 10:31) Mano dwaro ni wamakre ma ti ma ta gi puonj makare mag Jehova ma gin puonj ma nyisowa ayanga kaka kite chalo chuth. (Kol. 3:10) Nyaka wabed jo ma luwo ranyisi mar Nyasaye kaka oganda maler.—Efe. 5:1, 2.
2 Jaote Petro nondiko ne Jokristo e wi wachno kama: “Kaka nyithindo ma winjo wach, weuru luwo gombo maricho ma ne uluwo ka ne pod ukia, to beduru jo maler e timbeu duto mana kaka Jal Maler ma noluongou, nimar ondik niya: ‘Nyaka ubed jo maler, nikech an aler.’” (1 Pet. 1:14-16) Mana kaka e ndalo Jo-Israel machon, jo kanyakla mar Jokristo bende idwaro ni obed jo maler. Mano nyiso ni nyaka gibed ma onge mbala kata chilo moro amora mar richo ma nyalo mienogi. Timo kamano miyo gibedo oganda mowal ne tich maler mar Nyasaye.—Wuok 20:5.
3 Jo ma dwaro bedo maler e wang’ Jehova nyaka rit chike kod puonjge mana kaka inyisowagi e Ndiko. (2 Tim. 3:16) Kokalo kuom Muma, ne opuonjwa e wi Jehova kod chikene kendo mano noywayowa ire. Puonjruogno ne okonyowa ng’eyo gimomiyo dwarore ni waket Pinyruodh Jehova Nyasaye kod timo dwache e mobed mokwongo e ngimawa. (Mat. 6:33; Rumi 12:2) Timo kamano ne dwaro ni warwak kit dhano manyien.—Efe. 4:22-24.
BEDO MALER E WECHEWA MAG LAMO KENDO E TIMBEWA
4 Makruok gi chike makare mag Jehova ok yot kinde duto. Jasikwa ma en Satan Jachien manyoga thuolo mag golowa e adiera. Seche moko, timbe maricho mag pinyni kod nyawo monyuolwago nyalo miyo siko ka waler obednwa matek. Mondo wadag ka luwore gi kaka ne wasesingore ne Nyasaye, nyaka waked ahinya e yiewa. Ndiko nyisowa ni kik wawuor ka po ni waromo gi akwede, tembe, kata chandruoge. Jokristo nyaka sandre nikech tim makare. (2 Tim. 3:12) Wanyalo bedo mamor kata bed ni wakalo e tembe kata chandruoge nikech wang’eyo ni tembe ma kamago nyiso ni watimo dwaro mar Nyasaye.—1 Pet. 3:14-16; 4:12, 14-16.
5 Kata obedo ni Yesu ne en ng’at ma onge gi richo, ne opuonjore luwo kaka Nyasaye chike kokalo kuom chandruoge ma noyudo. Onge kinde ma tembe mag Satan ne oloyee kata kinde ma ne obedoe gi gombo mar timo gik ma jo piny ne timo. (Mat. 4:1-11; Joh. 6:15) Yesu ne ok obedo kata gi paro ni onyalo mbeko chike Nyasaye. Kata obedo ni chung’ne motegno nomiyo piny osin kode, ne omakore chuth gi puonj makare mag Jehova. Ka ne Yesu chiegni tho, nonyiso jopuonjrene chon ni gin bende piny ne dhi sin kodgi. A kindeno ka dhi nyime, jolup Yesu osebedo gi chandruoge madongo. Kata kamano, ng’eyo ni Wuod Nyasaye noloyo piny en gi mosejiwogi ahinya.—Joh. 15:19; 16:33; 17:16.
6 Mondo kik wabed mag pinyni, dwarore ni wamakre chuth gi puonj makare mag Jehova mana kaka Ruodhwa Yesu notimo. Ok onego wadonjre gi weche mag siasa kod ywaruok mag oganda. Bende, nyaka wakwed timbe monjawni mag pinyni. Wakawo mapek puonj mimiyowa e Jakobo 1:21 niya: “Goluru chilo duto kod gimoro amora marach kuomu, kendo urwak wach ma ichuoyo e iu, ma en gima nyalo resou, ka utimo kamano e yor muolo.” Puonjruok kod dhi e chokruogewa nyalo konyowa ‘chuoyo wach’ mar adiera e i pachwa kod chunywa, kendo mano biro miyo kik wachak kata mana gombo gige pinyni. Japuonjre ma nyinge Jakobo nondiko niya: “Donge ung’eyo ni bedo osiep piny kelo sigu gi Nyasaye? Kuom mano, ng’at ma dwaro bedo osiep piny bedo jasik Nyasaye.” (Jak. 4:4) Mano e momiyo Muma jiwowa matek ni wamakre ma ti ma ta gi puonj makare mag Jehova kendo wathegre gi gik pinyni.
7 Nyasaye siemowa ni kik wadonj e timbe mag anjawo ma kelo wich-kuot. Owachonwa e Muma kama: “Terruok, gi kit timbe duto ma ok ler, kod ich-lach, kik hul kata matin e kindu, mana kaka owinjore gi jo maler.” (Efe. 5:3) Omiyo, ok onego wayie ne pachwa oged e gik mochido kendo ma kelo wich-kuot, bende ok dwaher ni mago e mobed kit mbakawa. Timo kinda e wachni biro nyiso ni wadwaro dhi nyime bedo gi timbe ma luwore adimba gi puonj makare mag Jehova.
LER E YOR RINGRUOK
8 Mopogore gi bedo maler e wechewa mag lamo kendo e timbewa, Jokristo bende onego okaw mapek ler mar ringruok. E Israel machon, Nyasaye ne dwaro ni kar jot kata kambi ma Jo-Israel ne dakie orit ka ler. Wan bende nyaka wasik ka waler mondo Jehova ‘kik yud gimoro amora modwanyore’ kuomwa.—Rap. 23:14.
9 Ka luwore gi Muma, bedo maler e wang’ Nyasaye otudore ahinya gi bedo maler e yor ringruok. Kuom ranyisi, Paulo nondiko kama: “Un jo ma wahero, . . . wapwodhreuru kuom gik moko duto ma chido ringruok kod paro, ka wamedo bedo maler chuth e luoro Nyasaye.” (2 Kor. 7:1) Kuom mano, chwo gi mon ma Jokristo onego otem matek mondo girit ler mar dendgi ka giluokore kendo luoko lepgi bende pile. Kata obedo ni kit ngima ji opogore e piny ka piny, thothne, wanyalo yudo sabun gi pi ma nyalo miyo warit dendwa ka ler kendo neno ni nyithindwa bende ler.
10 Nikech tijwa mar chiwo neno, wan jo ma ji ong’eyo ahinya e alwora ma wadakie. Rito dala kata odwa osik ka ler kendo mondisore iye gi oko en gima nyalo chiwo neno maber ne jo modak e alworawa. Mano en tich ma joot duto nyalo nywakone. Owete e monego onon chal mar dala gi alworane nikech ging’eyo ni ji morga gi dala ma obeti maber kendo moywe maler. Ka gitimo magi kaachiel gi tayo weche mag lamo, mano biro nyiso ni gin wiye udi ma tayo utegi e yo maber. (1 Tim. 3:4, 12) Nyimine bende nigi ting’ mar rito ler, to moloyo, e i ot kata e dala. (Tito 2:4, 5) Nyithindo motieg maber bende onego obed jo maler kendo ma rito kuonde ma ginindoe kondisore kendo ka ler. Omiyo, kata gie sani, joot duto onego oti kanyachiel e keto chenro mar rito ler mondo ginyisgo ni adier giikore ne dak e piny manyien e bwo Pinyruodh Nyasaye.
11 Thoth jo Jehova ndalogi tiyo gi mtokni ka gidhi e chokruogewa. Nitie kuonde ma ka ng’ato onge gi mtoka to ok dodhi kata e tijwa mar yalo. Nikech mano, owinjore warit mtoknigo mondo gisik ka giler kendo ka olosgi maber. Miechwa kod mtokni ma waringogo onego onyis ni wan jo Jehova ma gin oganda maler. Mano bende e kaka Muma kod bag ma wadhigo yalo onego obed.
12 Lepwa kod bidhruokwa onego onyis ni wan jo ma omakore gi puonj mag Nyasaye. Ok dwadhi e nyim jatelo moro ma rahuma ka lepwa ojwang’ore kendo ka warwakore ayuotha-ayuotha. Donge mano nyiso ni onego warwakre maber ahinya sa ma wawuoyo e lo Jehova e tij yalo kata sa ma wagolo twak e ndiri? Rwakruokwa kod lepwa nyalo miyo ji oher kata ocha lamo mar Jehova. Ok bi bedo gimowinjore ka ok wadew jo mamoko e yo ma warwakorego. (Mika 6:8; 1 Kor. 10:31-33; 1 Tim. 2:9, 10) Kuom mano, sa ma waikore dhi e tij yalo, e chokruoge mag kanyakla, chokruogewa mag alwora, kata chokruogewa madongo, onego waket e paro gima Ndiko wacho e wi kit rwakruokwa kod yo ma ji onego onewago. Kinde duto, dwaher miyo Jehova duong’ kendo pake.
Kaka jo mosechiwore tiyo ne Jehova Nyasaye, wan gi ting’ mar miye duong’ e wechewa kod timbewa
13 Sa ma walimo ofiswa maduong’ kata bad ofis moro amora mar Joneno mag Jehova, dwarore bende ni waluw wechego. Ng’e ni Bethel en nying ma tiende en “Od Nyasaye.” Kuom mano, sa ma wadhi kuro, timbewa kod rwakruokwa onego ochal mana ka jo ma dhi lemo e Od Romo.
14 Kata mana sa ma wan e yorewa mag manyo mor, onego wapar kit rwakruokwa kod bidhruokwa. Wanyalo penjore wawegi niya: ‘Be kit rwakruokna biro miyo abed gi wich-kuot mar yalo ne ji?’
YORE MOWINJORE MAG MANYO MOR KOD YUEYO
15 Adier en ni yueyo kod kinde mag mor gin gik ma dwarore e ngima dhano. Mano e momiyo chieng’ moro Yesu nogwelo jopuonjrene mondo gidhi kar kendgi ‘giyue matin.’ (Mar. 6:31) Bedo gi kinde mag yueyo kod mor nyalo miyo ng’ato lokruok moro matin e ngimane. Bende, ginyalo miyowa teko manyien mar dhi nyime gi tijewa mapile.
16 Kata kamano, nikech kindegi nitie yore mogwaro mag yueyo kod manyo mor, Jokristo onego otang’ kendo oti gi rieko mar Nyasaye sa ma gitimo yiero e wachni. Kata obedo ni kinde ma kamago dwarore, ok en e gima duong’ e kit ngima dhano. Ndiko nyisowa ni “e ndalo mag giko,” ji ne dhi bedo “jo mohero mor mag piny kar hero Nyasaye.” (2 Tim. 3:1, 4) Thoth yore mag yueyo kod manyo mor e piny masani ok owinjore gi jogo ma dwaro makore motegno gi puonj makare mag Jehova.
17 Jokristo machon ne nyaka kwed yore maricho mag manyo mor ma ne onya e ndalogi. E tuke mag Jo-Rumi, ji ne yworo mondo gibi gine kaka isando ji. Timbe gero, chuero remo, kod timbe mag terruok ne imorogo jo mobiro. Kata kamano, Jokristo ne ok dhi kuonde ma kamago. Kindegi bende, timbe monjawni kamano e ma ji tiekogo riyo ma gin-go mag manyo mor. Dwarore ni wawuoth ka ‘watang’ ahinya’ mondo wakwed timbe monjawore mag manyo morgo. (Efe. 5:15, 16; Zab. 11:5) To kata ka yor mor moro ok rach ruok, to nade ka ma idhi timee kod jo ma dhi bedo kuno?—1 Pet. 4:1-4.
18 Nitiere yore mag yueyo kod manyo mor mowinjore gi Jokristo. Thothgi oseneno ber mar luwo puonj manie Ndiko kod paro ma yudore e bugewa.
19 Nitie kinde ma joot moro nyalo gwelo joot mamoko mondo giyud thuolo mar jiwruok kaka Jokristo. Kata owete gi nyimine inyalo gwel e arus kata e nyasi mamoko. (Joh. 2:2) Jo moloso kata mogwelo ji e nyasi ma kamago e ma nigi ting’ kuom gik ma timore kanyo. Kuom adier, ber tang’ ahinya sa ma ji mang’eny ahinya ochokore ka moro achiel. Kuonde yueyo ma kamago osemiyo jomoko okalo tong’ e timbegi kaka Jokristo mi gidonjo e chiemo kod metho mokalo tong’, to kata mana donjo e richo maduong’. Nikech weche ma kamago, Jokristo motang’ osenyiso rieko kuom gwelo jo manok kende kendo neno ni nyasi ma kamago ok odhi alanda. Ka po ni kong’o bende ni kanyo, ok owinjore omadhe mokalo tong’. (Fil. 4:5) Ka otim kinda mar neno ni kinde mag yueyo kaka mago gin ma jiwo ji kendo tego yiegi, chiemo kod math ok e ma bi bedo gik malich ahinya.
20 Rwako welo en tim maber. (1 Pet. 4:9) Sa ma wagwelo Jokristo wetewa e miechwa mondo gichiem, gimeth, giyue kendo gibudh kodwa, onego wapar bende jo mochando. (Luka 14:12-14) Ka po ni wan e ma ogwelwa e kinde ma kamago, timbewa onego oluwre gi weche manie Mariko 12:31. Bende, owinjore waduok erokamano ne ng’wono ma jomoko otimonwa.
21 Jokristo mor gi chiwo mogundho ma Nyasaye omiyogi kendo gimor ng’eyo ni ginyalo ‘chiemo kendo metho kendo bedo mamor nikech tijgi matek.’ (Ekl. 3:12, 13) Sa ma ‘watimo gik moko duto ne duong’ mar Nyasaye,’ weg welo kaachiel gi welo bende nyalo ng’iyo chien mi giwach ni adier, budhocha a ber kendo a ojiwowa sidang’.
WECHE MOTUDORE GI SKUNDE MAG PINY
22 Skunde mag piny konyoga nyithind Joneno mag Jehova bende. Sa ma gidhi e skul, ikonyogi ng’eyo somo kod ndiko maber. Nitie weche mamoko mipuonjo e skul ma nyalo konyogi e ngimagi sa ma gitiyo ne Nyasaye. Kata kamano, kinde ma pod gin e skul, onego gitim kinda mar ‘paro Jachuechgi’ kuom keto dwach Nyasaye e mobed mokwongo e ngimagi.—Ekl. 12:1.
23 Ka in rawera ma Jakristo ma pod dhi e skul, tang’ ahinya mondo kik ibed gi tudruok manono gi rowere ma jo piny. (2 Tim. 3:1, 2) Nikech Jehova chiwonwa puonj mabeyo ma nyalo ritowa, nitie gik mang’eny minyalo timo mondo igeng’ timbe maricho mag piny. (Zab. 23:4; 91:1, 2) Omiyo, inyalo tiyo gi puonj ma Jehova osemiyi mondo iritri.—Zab. 23:5.
24 Mondo mi thoth Joneno ma rowere kik luwre gi timbe piny, giyieroga mondo kik gidonjre e tuke kod gik mamoko mitimo bang’ klas. En adier ni jo klas weteni kod jopuonj biro wuoro ahinya gimomiyo itimo kamano. Kata kamano, moro Nyasaye e gima duong’ie moloyo. Mano biro dwaro ni iti gi chunyi misetiego gi puonj mag Muma mondo ing’ad ni ok ibi donjori gi timbe jo piny mag piem kata sungori gi pinyu. (Gal. 5:19, 26) Un rowere, ka uluwo puonj moa e Ndiko ma jonyuolu ma Jokristo miyou kendo ka uriworu gi osiepe mabeyo e kanyakla, onge kiawa ni ubiro makoru motegno gi puonj makare mag Jehova.
TIJE MAG MANYO PESA KOD OSIEPE
25 Jogo ma gin wiye udi nigi ting’ mar chiwo ne joodgi gige ringruok. (1 Tim. 5:8) Kata kamano, nikech gin jo mosechiwore ne Nyasaye, ging’eyo ni weche mag Pinyruoth e monego obed motelo ne tijegi mag manyo pesa. (Mat. 6:33; Rumi 11:13) Sa ma gitimo gik ma nyiso ni gichiwore chuth ne Nyasaye kendo temo mondo chiemo kod lewni ma gin-go oromgi, ok gibi bedo gi parruok mag ngima ma nyalo rwakogi e obadho mag manyo mwandu.—1 Tim. 6:6-10.
26 Nitie puonj moko manie Ndiko ma Jokristo duto ma timo tije mag manyo pesa onego opar. Manyo gik ma wanyalo konyorego e yo matir dwaro ni wakwed timbe ma chik Nyasaye kata chik sirkal kwero. (Rumi 13:1, 2; 1 Kor. 6:9, 10) Onego wang’e ni osiepe maricho nyalo kethowa. Kaka jolweny mag Kristo, ok wadonjre gi yore mag ohala ma ok luwre gi puonj mag Nyasaye. Bende, ka nitie ywaruok mag jo piny e weche siasa gi gik ma kamago, ok wariw lwedo konchiel kata donjo e gimoro amora ma nyalo ketho winjruokwa gi Nyasachwa. (Isa. 2:4; 2 Tim. 2:4) Kendo ok wabed gi tudruok moro amora gi “Babilon Maduong’” ma en jasik Nyasaye.—Fwe. 18:2, 4; 2 Kor. 6:14-17.
27 Makruok gi puonj makare mag Nyasaye dwaro ni watang’ mondo kik wati marach gi tudruok ma wan-go kaka Jokristo e loko ohala kata chopo gombowa mamoko. Gima duong’ momiyo wabedoga gi Jokristo wetewa e chokruoge mag kanyakla kod chokruogewa madongo en lamo Jehova kende. Opidhowa gi chiemb chuny kendo mano miyo ‘wajiwore.’ (Rumi 1:11, 12; Hib. 10:24, 25) Gimomiyo waromo e chokruoge ma kamago en ni mondo wapak Nyasaye.
DAK GI KUE E KINDWA KAKA JOKRISTO
28 Makruok gi puonj makare mag Jehova bende dwaro ni joge ‘orit winjruok achiel ma roho miyogi e kuwe ma tueyogi kanyachiel.’ (Efe. 4:1-3) Kar mondo ng’ato omany mana gik ma more owuon, onego otim gik ma konyo jo mamoko bende. (1 The. 5:15) Kuom adier, mano e chuny ma bende iseyudo e kanyakla. Kata bed ni wawuok e oganda mane, piny mane, dhoot mane, kata bed ni yutowa chal nade, kata sombwa ochopo kure, luwo puonj makare machalre e ma riwowa waduto. To kata mana jo ma ok gin Joneno bende oseneno ni oganda Jehova ni kamano adier.—1 Pet. 2:12.
29 Jaote Paulo nonyiso gimomiyo winjruok ma kamano nitie e kind Jokristo. Nondiko kama: “Nitie ringruok achiel, kendo nitie roho achiel, mana kaka noluongu mondo ubed gi geno achiel ma noluongue; nitie Ruoth achiel, yie achiel, batiso achiel; Nyasaye achiel kendo Wuon gik moko duto, manie wi gik moko duto, kuom gik moko duto, kendo ei gik moko duto.” (Efe. 4:4-6) Wechego nyiso ni onego wabed gi winjruok achiel e weche duto ma Muma puonjo moriwo nyaka puonj matut ma konyowa ng’eyo ni Jehova e mowinjore bedo jaloch e wi gik moko duto. Kuom adier, Jehova osemiyo joge dhok maler mar adiera ma miyo gitiyone e achiel.—Zef. 3:9.
30 Winjruok kod kue ma kanyakla mar Jokristo nigo en gima jiwo ahinya jogo duto ma lamo Jehova. Waseneno kaka singo mar Jehova chopo mana kaka nosingo niya: “Abiro chokogi kanyachiel mana ka rombe manie kul.” (Mika 2:12) Dwaher rito winjruok ma jaber ma wan-gono kuom makruok gi puonj makare mag Jehova.
31 Jo ma mor gin jogo ma Jehova oseyienegi donjo e kanyaklane mar jo maler! Gimoro amora ma ng’ato onego owerego mondo mi luonge gi nying Jehova en gi mowinjore ndi. Kaka wamedo rito winjruok ma wageno ahinya e kindwa gi Jehova, onge kiawa ni wabiro temo ahinya mondo wamakre gi puonjge makare kendo nyiso jo mamoko bende.—2 Kor. 3:18.