Penjo Moa Kuom Josombwa
Ka luwore gi chike mag Muma ma tayo kaka onego oti gi remo, Joneno mag Jehova neno nade kit thieth mitiyoe gi remb ng’ato owuon?
Kar timo yiero ka luwore gi pache owuon kata ka luwore gi paro moko mag thieth, Jakristo ka Jakristo onego onon ahinya puonj mag Muma. Mano yiero ma ni e kinde gi Jehova.
Jehova ma en e wuon ngimawa, chikowa ni kik wacham remo. (Chakruok 9:3, 4) E Chik ma nomi Jo-Israel machon, Nyasaye nonyisogi ni ne ginyalo tiyo gi remo mana e chiwo misango kende nikech remo ochung’ ne ngima. Nyasaye nochikogi niya: “Ngima mar gimoro nie rembe, kendo asechiwo remo mondo otimgo misango e kendo mar misango mondo upwodhrugo.” To nade ka ng’ato nonego le mondo ochame? Nyasaye nowacho ni: “Nyaka ool rembe piny kendo oyike gi lowo.”a (Tim Jo-Lawi 17:11, 13) Jehova ne siko ka nwoyonegi chikno. (Rapar mar Chik 12:16, 24; 15:23) Bug Jo-Yahudi miluongo ni Soncino Chumash wacho kama: “Ne ok onego okan remo, kar mano, nonego oole piny.” Ja-Israel ne ok onego okan remb le moro amora kata mar dhano, kata mana tiyo kode nikech ngima dhano kata mar leno en mar Nyasaye.
Jokristo ok ni e bwo Chik Musa nikech chikno norumo ka noneg Mesia. Kata kamano, yo ma Nyasaye nenogo remo to pod ok olokore. Kitayogi gi roho maler mar Nyasaye, joote nondiko ne Jokristo wetegi ni ‘giwere gi remo.’ Chikno ne ok onego okaw ma weth-weth. Nonego okaw chikno e yo ma pek mana kaka chike ma kwedo terruok kod lamo sanamu. (Tich Joote 15:28, 29; 21:25) Ka ne weche mag golo remo kod medo ji remo onya ahinya e higni mag 1900, Joneno mag Jehova to nong’eyo ni timo kamano ok owinjore gi Wach Nyasaye.b
Nitie kinde ma laktar nyalo jiwo jatuo ni ogol rembe mondo okan rembeno kuom jumbe moko ka pok oyang’e (preoperative autologous blood donation, kata PAD) kae to ka po ni dwarore ni omede remo chieng’ miyang’e, to koro inyalo ti gi rembe ma nokanno. Kata kamano, wach mar golo remb jatuo ka pok oyang’e, kendo kano rembeno mondo obi omede en wach ma tuomore gi gima onyiswa e bug Tim Jo-Lawi kod Rapar mar Chik. Kuom mano, remo ok onego okan. Onego oole piny e lowo, to timo kamano en ranyisi ma nyiso ni idwoke ir Nyasaye ma e Jal ma nochiwe. En adier ni Chike Musa ok ti e kindewagi. Kata kamano, Joneno mag Jehova to omiyo luor puonj ma yudore e chikego kendo ging’ado mar ‘were gi remo.’ Kuom mano, ok wachiw remo, kata kane mondo obi oti kode bang’e. Timo kamano en gima pingo chik Nyasaye.
Nitie kit thieth moko ma inyalo tiye gi remb jatuo, to kit thieth ma kamago ok tuomre gi puonj mag Nyasaye. Kuom ranyisi, Jokristo mang’eny oseyie golo rembgi matin mondo odhi opim remono kata onone, kae to bang’e iwite kendo ok nyal ti kode kendo. Bende, nitie yore moko mag yeng’o ma inyalo tiye gi remb ng’ato owuon.
Kuom ranyisi, e hemodilution, ichiko remb jatuo mondo oring oko mar dende kae to remo modong’ e dende imedoe pi, kae to bang’e remo ma nochik okocha idwoko e dend jatuo. Itimo kamano mondo rembe oduog e wang’e. Nitie yo machielo miluongo ni cell salvage mikawoe remo ma wuok kama oyang’, kae to ithiwe mondo odwok ng’injo ma rokwere e dend jatuo. E kit yeng’o moro, inyalo ket remb jatuo mondo oring e masin ma tiyo kaka adundo, obo, kata nyarogno. Bang’e, ichiko remo manie masindno mondo odog e dend jatuo. Kit yeng’o moko to tiyo gi masin ma pogo remo mochido gi remo maler. Kae to igolo remo mochidono oko. E kit thieth machielo, inyalo gol achiel kuom ng’injo mag remo, kuom ranyisi, inyalo gol ng’injo ma poto remo kae to idhi kete kama remo chuerie mondo owe chuer. Bende, nitie yore moko ma igoloe remo matin mondo oriwe gi yath, kae to idwoke e dend jatuo.
Moro ka moro kuom yorego nyalo pogore, kendo pod inyalo los yore manyien mag yeng’o. Ok en ting’wa nono ne ji moro ka moro kuom yorego kata timonegi yiero. Jakristo ka Jakristo onego oyier owuon kaka idhi ti gi rembe sama iyang’e, sama ipimo rembeno, kata sama itimone thieth moro ma nyasani. Jakristo onego openj laktar mondo olerne motelo kaka idhi ti gi rembe ka pok oyang’e. Kae to onego otim yiero ka luwore gi gima chunye oyiego. (Ne sanduk.)
Kinde duto, Jakristo onego opar ni nochiwore ne Jehova kendo nosingorene ni nodhi ‘here gi chunye duto, gi ngimane duto, gi tekone duto, kendo gi pache duto.’ (Luka 10:27) Mopogore gi jomamoko, Joneno mag Jehova ogeno ahinya winjruok maber ma gin-go gi Nyasaye. Jachiw ngima jiwowa waduto mondo waket yiewa kuom remb Yesu ma nochuer. Muma wacho kama: “Kokalo kuom remb jalo [Yesu Kristo], nengo ma nochiwo nowarowa, ee ne owenwa kethowa.”—Jo-Efeso 1:7.
[Weche moler piny]
a Profesa Frank H. Gorman nondiko kama: “Olo remo piny e lowo en tim ma nyiso luor ne ngima mar le, kendo onyiso luor ne Nyasaye ma nochueyo leno kendo ma dhi nyime rito ngimane.”
b The Watchtower ma Julai 1, 1951 nodwoko penjo moko madongo e wi wachni kendo nonyiso gimomiyo medo remo ok en gima owinjore.
[Sanduku]
PENJO MOKO MINYALO PENJORI
Ka po ni remba moko ibiro chik mondo oring oko mar denda, kendo seche moko inyalo kata mana chunge matin mondo kik oringi, be chunya biro yie ni remono pod en fuonni mar denda, ma miyo ok onego ‘oole piny’?
Be chunya motieg gi Muma biro chanda ka e seche mag thieth, remba moko inyalo gol mi timne gimoro, kae to ichak idwoke e denda?