Penjo Moa Kuom Josombwa

Kata obedo ni Muma ok wuo e wi tuomo glese kiting’ogi malo, ang’o momiyo Joneno mag Jehova ok tuom glese sama gimadho gimoro?

Ting’o glese malo kata tuomogi sama ji madho kong’o en tim monya ahinya, kata kamano, gimomiyo ji time opogore opogore ka luwore gi alwora ma giae. Ng’at ma ting’o glase malo wachoga weche ma nyiso ni odwaro ne nyawadgi mor, ngima maber, dak aming’a, kata weche mamoko ma kamago. Jomamoko moyie gi kwayoneno nyalo nwoyo wechego kata ting’o glesegi malo kae to gimadho kong’o matin. Ji mang’eny neno ni timno ok rach, kendo ni onyiso mana ni ng’ato ohero nyawadgi. Kata kamano, nitie gimomiyo Joneno mag Jehova to ok tuom glese kata ting’ogi malo.

Mano ok nyis ni Jokristo ok dwarga ni jowetegi obed gi mor kata ngima maber. E kinde Jokristo mokwongo, bura matayo nondiko ne kanyakla moko barua, kendo ne gitieko baruano ka giwacho ni “oritiuru,” ma bende inyalo lok ni “ubed gi ngima maber.” (Tich Joote 15:29) Bende, nitie jotich Nyasaye moko madier ma ka ne wuoyo gi ruodhi mag piny, ne ginyisogi kama: “Mad Ruoth . . . odag aming’a!” kata ni “Ruoth odag aming’a!”​—1 Ruodhi 1:31; Nehemia 2:3.

Kata kamano, tim mar tuomo glese kata ting’ogi malo sama ji metho nochakore nade? Gaset moro mar The Watchtower ma Januar 1, 1968 nowacho weche moko ma yudore e bug The Encyclopædia Britannica (1910), Volume 13, ite mar 121. Wechego ne wacho kama: “Tim mar tuomo glese malo kidwaro ne ng’ato ngima maber nyalo bedo ni nowuok kuom dinde machon ma ne timo kamano kaka yo ma ne gitimogo misengni ne nyiseche manono kod joma osetho. Jo-Grik kod Jo-Rumi ne jaolo kong’o piny ne nyisechegi sama ne gichiemo, kata ne gitimoga kamano sama ne gin gi nyasi moko, mondo gimorgo nyisechegi kod jomotho.” Bugno nomedo kama: “Tim mar olo kong’o piny ne nyiseche kod jomotho nyalo bedo ni notudore bende gi dwaro ne joma ngima ber.”

Be gima kamano pod dhi nyime e kindewagi? Buk moro ma nogo e higa mar 1995 miluongo ni International Handbook on Alcohol and Culture wacho kama: “Tim mar tuomo glese ka iting’ogi malo ne en tim ma nitimo sama nigolo misango ne nyiseche manono. Ne iologa bende remo kata kong’o piny, ka ji wacho ni ‘dag aming’a!’ kata ‘ne ngimani!’”

Bedo ni gimoro notudore gi lamo mag miriambo ok nyis ni jatich Jehova ok nyal tiyo gi gino e yo moro amora. Kuom ranyisi, wane ane olemo moro miluongo ni komamanga. Buk moro ma lero weche Muma nowacho kama: “Nenore ni komamanga ne ochung’ ne gima ler e dinde mag miriambo.” To e ma pod Nyasaye nochiko Jo-Israel mondo otwang’ olembe ma chalo gi komamanga e tiend lep jodolo. Bende, ne oti gi komamanga e bero sirni ma nolosgo hekalu mar Solomon. (Wuok 28:33; 2 Ruodhi 25:17) E wi mago, e kinde machon, pete ma joma okendore rwakoga notudore gi weche mag dinde mag miriambo. Kata kamano, ji mathoth ok ong’eyo wachno, kendo gineno pete mana kaka gima nyiso ni ng’ato koro osekendo kata osekende.

To nade tiyo gi kong’o e weche motudore gi din? Chieng’ moro, Jo-Shekem moko ma ne lamo Baal nodhi “e od nyasachgi mi gimetho, gichiemo, kendo ne gikuong’o Abimelek” wuod Gideon. (Jong’ad Bura 9:22-28) Be iparo ni jotich Jehova ma nomakore kode ne nyalo metho gi jogo, ka giluongo nying nyasaye manono mondo okuong’ Abimelek? Amos nolero gima Jo-Israel notimo ndalo moro ka ne ging’anyo ne Jehova, kowacho kama: “Ginindo but kendo mag misengni e lewni ma gimako kaka gir singo; to divai ma gimadho e ute nyisechegi ne giyudo kuom jo ma ne gigoyo fain.” (Amos 2:8) Be jatich Jehova ne nyalo donjo e timbe kaka mago, bed ni niolo kong’o piny kitimogo misango ne nyiseche, kata nimadhe nikech weche motudore gi lamo nyiseche? (Jeremia 7:18) Kata, be Jakristo madier nyalo ting’o glas mar kong’o malo kokwayo nyiseche mondo oguedhne ng’at moro kata ni omi odag aming’a?

Seche moko jotich Jehova bende ne ting’oga bedegi malo ka gikwayo mondo weche odhinegi maber. Ne giting’o bedegi malo ne Nyasaye madier. Muma wacho kama: “Solomon nochung’ e nyim kendo mar Jehova . . . kae to noting’o bedene malo e polo mowacho niya: ‘A Jehova Nyasach Israel, onge Nyasaye ma chalo kodi . . . Yie iwinj kwayogi ka in e polo, kar dakni, ee, yie iwinjgi kendo iwenegi richogi.’” (1 Ruodhi 8:22, 23, 30) Kamano bende e kaka “Ezra nopako Jehova . . . to ji duto ne owacho ni, ‘Amin! Amin!’ ka giting’o bedegi malo. Ne gigoyo chonggi piny kendo gikulore ne Jehova nyaka e lowo.” (Nehemia 8:6; 1 Timotheo 2:8) Nenore maler ni jotich Nyasayego ne ok ting’ bedegi malo mondo giyud gueth koa kuom nyasaye moro mar hawi maber.​—Isaya 65:11.

E kindegi, ji mang’eny ma tuomoga glesegi mag kong’o ka giting’ogi malo ok ong’eyo ni gikwayo gueth koa kuom nyiseche manono. Bende, gin giwegi ok ginyal lero gimomiyo gitimo kamano. Bedo ni joma tuomo gilesegi malo ok parga matut gimomiyo gitimo kamano ok nyis ni koro Jakristo madier onego oluw aluwa timgino.

Nitie gik mang’eny ji timoga ma Joneno mag Jehova to ok tim. Kuom ranyisi, ji miyoga bendera luor e yore mang’eny, kaka goyone salut, kata kamano, jogo ok ne ni mano en tim lamo. Jokristo madier ok tam ji timo gik ma kamago, kata kamano, gin giwegi ok gitimgi. Mondo kik gichwany jomamoko, Joneno mathoth osebedo motang’ mondo sama itimo gigo, to oyud ka gionge. Ging’ado ni ok gibi timo gimoro amora ma Muma kwero e nyiso ni gihero pinygi. (Wuok 20:4, 5; 1 Johana 5:21) E kindegi, ji mathoth ok ne tim mar tuomo glese kata ting’ogi malo kaka tim motudore gi lamo ma ok ler. Kata kamano, Jokristo madier ok ting’ glesegi malo ka gituomogi, nikech timno nochakore gi dinde mag miriambo kendo pod inyalo nene kaka yo mikwayogo gueth koa kuom nyiseche manono.​—Wuok 23:2.