Wuothi e Yore mag Jehova

“Ojahawi [“Ng’at mamor en,” “NW ”] nga’to ka ng’ato ma luoro Jehova, ma wuotho e yorene.”​​—⁠ZAB. 128:1.

1, 2. Ang’o momiyo wanyalo bedo gadier ni yudo mor en gima nyalore?

MOR​—en gima ji duto dwaro. Kata kamano, inyalo yie gadier ni, gombo bedo mamor kata manyo mor, ok nyis ni wamor adier.

² Kata kamano, bedo mamor en gima nyalore. Zaburi 128:1 wacho ni, “Ojahawi [“Ng’at mamor en,” NW ] ng’ato ka ng’ato ma luoro Jehova, ma wuotho e yorene.” Wanyalo bedo mamor ka walamo Nyasaye, kendo ka wawuotho e yorene kuom timo dwaro mare. Timo kamano nyalo miyo wabed gi timbe kendo nyiso kido machalo nade?

Nyis ni In Ng’at Minyalo Gen

3. Bedowa joma inyalo gen otudore nade gi chiwruokwa ne Nyasaye?

³ Joma luoro Jehova gin jogo ma inyalo gen, mana kaka Jehova wuon. Jehova nochopo gigo duto ma nosingo ne Israel machon. (1 Ruo. 8:​56) Chiwruok ne Nyasaye, e singruok maduong’ie moloyo ma wanyalo timo, kendo kwayo Jehova e lamo kinde ka kinde, nyalo konyowa rito singruogno. Wanyalo lamo kaka Daudi jandik-zaburi, niya: “Nimar in, A Nyasaye, isewinjo weche maseramogo [“masesingorago,” NW ]. . . . Nawer pak ni nyingi nyaka chieng’, mondo atim weche maseramogo [“masesingorago,” NW ] ndalo ka ndalo.” (Zab. 61:​5, 8; Ekle. 5:​4-6) Mondo omi wabed osiepe Nyasaye, nyaka wabed joma inyalo gen.​—Zab. 15:1, 4.

4. Jeftha kod nyare nokawo nade singruok ma ne otimo ne Jehova?

⁴ E kinde Jobura mag Israel, Jeftha nosingore ni, ka Jehova ne dhi miye loch e wi Jo-Ammon, ne odhi chiwo ng’at mokwongo romone koduogo e lweny, mondo obedne Jehova “ka mich mar misango miwang’o.” Ng’at ma nokwongo romoneno, ne en nyare, kendo ne en nyathine achiel kende. Nikech bedo gi yie kuom Jehova, Jeftha kod nyare ma ne pok okendno, nochopo singruokne. Kata obedo ni kuom Jo-Israel, kend koda nyuol ne gin gik mogen ahinya, nyar Jeftha ne oyie dong’ ma ok okende, kotiyo tich maler gi mor e od Jehova.​​—⁠Bura 11:​28-​40.

5. Hanna ne onyiso nade ni en ng’at minyalo gen?

⁵ Hanna, dhako ma noluoro Nyasaye, nonyiso ni en dhako minyalo gen. Ne odak gi chwore ma Ja-Lawi miluongo ni Elkana, kaachiel gi Penina nyieke, e piny Efraim ma notimo gode. Penina nonyuolo nyithindo mang’eny, kendo nohero jaro Hanna ahinya, to moloyo e kinde ma joodno ne dhi e tabanakel. Chieng’ moro kane gin e tabanakel, Hanna nosingore ni konyuolo wuowi, to ne odhi chiwe ne Jehova. Mapiyo nono nomako ich, mi onyuolo wuowi ma ne gimiyo nying’ ni Samuel. Kane Samuel oseweyo dhoth, Hanna ne ochiwe ne Nyasaye e Shilo, komiye Jehova kuom ‘ndalo duto mag ngima’ Samuel. (1 Sam. 1:​11) Omiyo, Hanna nochopo singruokne kata obedo ni ne ok ong’eyo kabe ne odhi nyuolo nyithindo mamoko.​​—⁠1 Sam. 2:​20, 21.

6. Wanyalo ng’eyo nade ni Tukiko ne en jal minyalo gen?

⁶ Tukiko, ma ne en Jakristo modak e kinde Jokristo mokwongo, ne en jal migeno kendo “jatich maradier.” (Kolo. 4:7) Tukiko nowuotho gi jaote Paulo ka giwuok Grik kendo kalo Makedonia, mi gidonjo e gweng’ mar Asia Matin, kendo nenore ni ne gichopo nyaka Jerusalem. (Tich 20:​2-4) Nyalo bedo ni en e “owadwa” ma nokonyo Tito e chano chiwo mag konyo Jokristo ma ne nie chandruok Judea. (2 Kor. 8:​18, 19; 12:18) Kinde ma Paulo ne ni e twechne mokwongo Rumi, nooro Tukiko jal minyalo gen mondo oter barupe ne Jokristo wetene man Efeso gi Kolosai. (Efes. 6:​21, 22; Kolo. 4:​8, 9) E kinde twechne mar ariyo e Rumi, Paulo nooro Tukiko e loye mondo odhi Efeso. (2 Timo. 4:​12) Ka wabedo jogo minyalo gen, wan bende wabiro yudo gweth mang’eny e tij Jehova.

7, 8. Ang’o momiyo wanyalo wacho ni Daudi gi Jonathan ne gin osiepe madier?

⁷ Nyasaye dwaro ni mondo wabed osiepe minyalo gen. (Nge. 17:17) Jonathan wuod Ruoth Saulo, ne obedo osiep Daudi. Kane Jonathan owinjo ni Daudi osenego Goliath, “chuny Jonathan noriwore gi chuny Daudi, mi Jonathan nohere kaka nohero chunye owuon.” (1 Sam. 18:​1, 3) Bende, Jonathan nonyiso Daudi kane Saulo dwaro nege. Bang’ Daudi ringo, Jonathan ne oromo kode, mi otimo kode singruok. Wuoyo gi Daudi ne both komiyo Saulo onego Jonathan, to kata kamano Daudi gi Jonathan kendo ne oromo, mi gijiwo osiep ma ne nie kindgi. (1 Sam. 20:​24-​41) E romogi mogik, Jonathan nojiwo lwet Daudi “kuom Nyasaye.”​​—⁠1 Sam. 23:​16-​18.

⁸ Jonathan ne otho e lweny ka gikedo gi Jo-Filisti. (1 Sam. 31:6) E ywakne, Daudi nowero kama: ‘Chunya chanda nikech in, owadwa Jonathan, nisebedo maberna ahinya. Herani nobedona gi modhiero wang’, kokalo hera mar mon.’ (2 Sam. 1:​26) Daudi kod Jonathan ne gin osiepe mogenore gadier.

Beduru gi “Paro Mamuol”

9. Jobura sula 9 nyiso nade gimomiyo bolruok en gima dwarore?

⁹ Mondo wabed osiepe Nyasaye, nyaka wabed gi “paro mamuol.” (1 Pet. 3:8; Zab. 138:6) Jobura sula 9 nyiso gimomiyo bolruok en gima dwarore. Jotham wuod Gideon nowacho niya: “Yien nowuok ndalo moro mondo gidhi giyier ruoth.” Sulano luongo nyinge yien mag zeituni, ng’owo, kod mzabibu. Yien-go ochung’ne jogo mabeyo ma ne ok omanyo locho e wi Jo-Israel wetegi. To yadh kudho​​—⁠mitiyogo mana e chweko​​—⁠ne ochung’ne loch mar Abimelek, jal ma ne janek ma ne dwaro mana chiko jomoko gi thuon. Kata obedo ni ‘nobedo gi loch kuom Israel nyaka higini adek,’ ne otho apoya. (Bura 9:​8-​15, 22, 50-​54) Mano kaka bedo gi “paro mamuol” en gima ber moloyo!

10. En puonj mane miseyudo kuom tim Herode mar weyo ma “ok omiyo Nyasaye duong’ ”?

¹⁰ E kinde Jokristo mokwongo, ywaruok moko ne obedoe e kind Herode Agrippa Ruodh Judea ma ne jasunga, kod joma nodak Turo gi Sidon ma ne dwaro timo kode kuwe. Chieng’ moro kane Herode chiwo twak, jogo ne okok kama: “En dwond nyasaye, ok mar dhano!” Herode ok nokwedo pak ma ne imiyeno, kuom mano malaika mar Jehova ne ogoye motho tho marach “nikech ne ok omiyo Nyasaye duong’.” (Tich 12:​20-​23) To nade kapo ni wan joma olony e golo twak kata e puonjo adiera mag Muma? Ka en kamano, to dwarore wapak Nyasaye kuom gik momiyowa thuolo mar timo.​​—⁠1 Kor. 4:​6, 7; Jak. 4:6.

Bed Ng’ama Otegno Kendo Jachir

11, 12. Ranyisi mar Enok nyiso nade ni Jehova miyo jotichne chir kod teko?

¹¹ Ka wabolore e wuotho e yore Jehova, obiro miyowa teko kod chir. (Rapar 31:​6-8, 23) Enok, ma ne nie tieng’ mar abiriyo nyaka a e Adam, ne owuotho kod Nyasaye gi chir kuom dak e ngima matir e kind joma richo ma nodak e kindene. (Chak. 5:​21-​24) Jehova ne omiyo Enok teko mar lando ne jogo ote ma ne tekrene ng’eny, nikech wechegi koda timbegi ok ne nyis ni giluoro Nyasaye. (Som Juda 14, 15.) Be in gi chir madwarore e lando buche mag Nyasaye?

¹² Jehova ne okumo joma ok ne oluore e ndalo Noa, kotiyo gi Ataro mar pi mokwako piny mangima. Kata kamano, wach ma Enok nokoro jiwowa, nimar oganda maler mar jolweny mag Nyasaye chiegni ketho joma ok oluore e ndalowagi. (Fwe. 16:​14-​16; 19:​11-​16) Jehova dwoko kwayo magwa e lamo, komiyowa chir mar lando otene, kata bedni oteno en mar kum, kata mar gweth ma nobedie e bwo loch mar Pinyruoth.

13. Ang’o momiyo wanyalo bedo gadier ni Nyasaye nyalo miyowa chir kod teko madwarore mondo omi wanyagre e bwo chandruoge ma korgi tek?

¹³ Dwarore ni wabed gi chir kod teko ma Nyasaye chiwo mondo omi wanyagre gi chandruoge ma korgi tek. Kane Esau okendo mon ariyo ma Jo-Hiti, ‘mon-go nomiyo [jonyuolne] Isaka kod Rebeka chuny lit.’ Bende Rebeka nonyiso lit manie chunye kowacho niya: ‘Ajok gi ngimana nikech nyi Heth. Ka Jakobo okendo nyako kuom nyi Heth, jo ma kamagi, ma nyi piny, ngimana dikonya nade?’ (Chak. 26:​34, 35; 27:46) Isaka nokawo okang’, mi ooro Jakobo mondo odhi omany dhako e kind joma lamo Jehova. Kata obedo ni Isaka kod Rebeka ne ok nyal loko gima Esau nosetimo, Nyasaye nomiyogi rieko, chir, koda teko mar chung’ motegno e timo dwaro Mare. Ka wakwayo Jehova kony e lamo, wan bende obiro timonwa kamano.​​—⁠Zab. 118:5.

14. Nyako moro matin ma Nya-Israel nonyiso nade chir?

¹⁴ Higini mang’eny bang’e, nyako moro matin ma Nya-Israel ma noyudo omak kaka misumba gi wasigu ma ne peyo piny, nobedo jatich e od jatend lweny mar Jo-Suria miluongo ni Naaman, jal ma ne nigi tuwo dhoho. To nikech ne osewinjo honni ma Nyasaye notimo kokalo kuom janabi Elisha, nyakono nowachone chi Naaman gi chir kama: ‘Mad ruodha dabed e nyim janabi manie Samaria eka dochangne dhohone.’ Naaman ne odhi Israel, kendo ne ochange e yor hono. (2 Ruo. 5:​1-3) Mano kaka nyakono keto ranyisi maber ne rowere ma geno kuom Jehova mondo omigi chir mar yalo ne jopuonj, joskul wetegi, koda jomamoko!

15. Obadia, ma ne en jatelo e od Ahab, ne otimo ang’o manyiso chir?

¹⁵ Chir ma Nyasaye chiwo konyowa nano e bwo sand. Kaw ane ranyisi mar Obadia, jal ma ne en jatelo e od Ruoth Ahab e kinde mag janabi Elija. Kane Jezebel Chi-Ruoth ochiko ni mondo jonabi mag Nyasaye onegi, Obadia nopando jonabi 100 kuomgi, “ji piero abich abich e bur lwanda.” (1 Ruo. 18:​13; 19:18) Be inyalo nyiso chir e konyo Jokristo weteni misando, kaka Obadia nokonyo jonabi mag Jehova?

16, 17. Aristarko gi Gayo notimo nade e bwo sand?

¹⁶ Ka isandowa, wanyalo bedo gadier ni Jehova biro bedo kodwa. (Rumi 8:​35-​39) Kane gin kar tuke e Efeso, oganda madirom gana mang’eny ne dwaro mako Aristarko kod Gayo ma ne gin jotich kanyachiel gi Paulo. Demetrio ma ne en jathedh fedha nochoko ji mondo okel koko. En kaachiel gi jothedh fedha wetene, ne gitiyo tij loso kido matindo mag Artemi nyasaye madhako, kendo ohandgi ma ne dhi maberno, ne nenore ni dhi kethore, nikech tij lendo ma Paulo ne timo nomiyo thoth jo dalano oweyo lamo kido. Ogandano nomako Aristarko kod Gayo ma giterogi nyaka kar tugono, kendo ne gidhi nyime ka gikok niya: ‘Artemi mar Jo-Efeso duong’!’ Nyalo bedo ni Aristarko kod Gayo ne paro ni gidhi tho, to kata kamano, jagoro ma norito dalano nohoyo ogandano.​​—⁠Tich 19:​23-41.

¹⁷ Ka dine bed ni iromo gi sand ma kamano, be dine imanyo ngima moro mayotie matin? Onge kama nyiso ni Aristarko kata Gayo ne olalo chir ma ne gin-go. Nikech ne oa Thessalonika, Aristarko nong’eyo ni lando wach maber ne nyalo miyo sandgi. E kinde moro motelo, tim mahundu noyudo osebetie kane Paulo lendo kuno. (Tich 17:5; 20:4) To nikech Aristarko gi Gayo ne owuotho e yore Jehova, Nyasaye nomiyogi teko koda chir mar nano e bwo sand.

Dewo Dwaro mag Jomoko

18. Priskilla gi Akula ne nyiso nade ni ‘gineno’ ber kata dwaro mag jomoko?

¹⁸ Kata bed ni sani wan e bwo sand kata ok wan e bwo sand, onego wapar Jokristo wetewa kwadewogi. Priskilla kod Akula ne keto wang’gi mondo ‘gine’ ber kata dwaro mag jomoko. (Som Jo Filipi 2:4.) Nyalo bedo ni Akula kod Priskilla chiege, ne omiyo Paulo kar nindo kane en Efeso, kama Demetrio jathedh fedha ne ochakoe koko mar oganda kaka osenyis motelo. Nyalo bedo ni gima ne otimoreno ema nomiyo Akula gi Priskilla oikore ‘chiwo ngimagi nikech’ Paulo. (Rumi 16:​3, 4, Bible in Luo 1976; 2 Kor. 1:8) E kindegi, hera ma wan-go kuom owete miyo wabedo “mariek kaka thuonde.” (Math. 10:​16-​18) Watiyo tijwa mar lendo ka watang’ ma ok wandhog owetewa kuom fulo nyingegi, kata chiwo wach moro amora kuomgi ne josand.

19. Gin gik mage mabeyo ma Dorka ne otimo ne jomoko?

¹⁹ Nitie yore mopogore opogore mag nyiso ni wadewo dwaro mag jomoko. Jokristo moko ochando gik moko madwarore ahinya, to wanyalo bedo gi yo mar konyogi. (Efes. 4:​28; Jak. 2:​14-​17) E kanyakla mar Jokristo mokwongo ma ne ni Joppa, ne nitie dhako moro ma jachiwo miluongo ni Dorka. (Som Tich Joote 9:​36-​42.) Dorka ne opong’ gi “timbe mabeyo mathoth gi tich ng’wono” ma nenre ni tijego ne oriwo kata twang’o ne mond liete nengini. Thone e higa 36 E Ndalowa, nokelo kuyo mang’eny ne mond lietego. Nyasaye ne otiyo gi jaote Petro e chiero Dorka, kendo nenre ni Dorka ne otiyo gi ngimane ma ne odong’ e piny, kolando wach maber, kendo kotimo ne jomoko gik mabeyo. Mano kaka wamor kuom bedo gi mon ma Jokristo e kindwa ndalogi ma dewo jomoko kamano!

20, 21. (a) Tim mar jiwo jomoko otudore nade gi nyiso ni idewo dwarogi? (b) Ang’o minyalo timo mondo ibed ng’ama jiwo jomoko?

²⁰ Wanyiso ni wadewo dwaro mag jomoko, ka wajiwogi. (Rumi 1:​11, 12) Sila, ma ne tiyo kanyachiel gi Paulo, ne en jal majiwo jomoko. Bang’ ng’ado paro mogik kuom wach tero nyangu, chiegni higa 49 E Ndalowa, bura maduong’ ma ne ni Jerusalem nooro joma tero barua ne Jokristo kuonde mamoko. Sila, Juda, Barnaba, kod Paulo notero baruano Antiokia. Ka gin kuno, Sila gi Juda ‘nojiwo owete gi weche mang’eny, ma miyogi teko.’​​—⁠Tich 15:32.

²¹ Bang’e, ne otwe Paulo kod Sila e od tuech Filipi, to ne ogonygi nikech yiengni piny. Mano kaka ne gimor lendo ne jarit mar od tuech, kendo neno ka jalo gi joode bedo Jokristo! Kapok ne giwuok e dalano, Sila kod Paulo nojiwo owete. (Tich 16:​12, 40) Mana kaka Paulo gi Sila notimo, bed gi chuny mar jiwo jomoko kuom paro michiwo, twege migolo, koda kinda minyiso e tij lendo. To ka in gi ‘wach moro ma dijiwgo’ ng’ato, yaye, ‘wache’ awacha.​—⁠Tich 13:15.

Dhi Nyime Wuotho e Yore Jehova

22, 23. Sigendini manie Muma nyalo konyowa nade gadier?

²² Mano kaka onego wabed mamor kuom bedo gi weche mag gik ma ne otimore adier, kendo ondikgi ei Wach Jehova, “Nyasach jip duto”! (2 Kor. 1:​3, Byington) Mondo wechego okonywa, nyaka wati gi puonj ma Muma chiwo e ngimawa, kendo yie mondo roho maler mar Nyasaye otawa.​​—⁠Gala. 5:​22-​25.

²³ Paro matut kuom sigendini manie Muma biro konyowa nyiso kido mamoro Nyasaye. Timo mano biro tego winjruok manie kindwa gi Jehova, ma miyowa “rieko gi puonjruok gi il.” (Ekle. 2:​26) Nikech mano, wan bende wanyalo miyo chuny Nyasaye ma jahera, obed mamor. (Nge. 27:11) Weuru wachung’ motegno e timo kamano, ka wadhi nyime wuotho e yore mag Jehova.

Inyalo Dwoko Nade?

• Inyalo nyiso nade ni in ng’at minyalo gen?

• Ang’o momiyo onego wabed gi “paro mamuol”?

• Sigendini manie Muma nyalo konyowa nade e nyiso chir?

• Wanyalo nyiso ni wadewo dwaro mag jomoko e yore mage?

[Picha manie ite mar 12]

Jeftha, jal ma ne inyalo gen, kaachiel gi nyare ne ochopo singone, kata obedo ni timo kamano ne tek

[Picha manie ite mar 14]

Un rowere, en puonj mane ma useyudo kuom nyako matin ma Nya-Israel?

[Picha manie ite mar 15]

Dorka ne chopo nade dwaro mag Jokristo wetene?