Ritri Kik Ibedi e Bwo Teko Jochiende

JAMES ne opon e chula mar Malaita e piny Solomon Islands. A e tinne, ne opuonje ni nitie chwech moko mag roho monego omi duong’. Owacho kama: “Ok ne abedo gi paro kata matin mar kwayo chwech mag roho mondo ohiny jomoko, to kata kamano ne aneno ni ng’ato ok nyal dak e ngima maber ka ok otiyo kod rarafono [timbe anyuola ma ng’ato kwayo godo kony kuom chwech mag roho] mondo oyud ritruok kik oyud hinyruok.”

Mana kaka timore e kuonde mamoko mang’eny e piny, jopiny Solomon Islands nigi yie ni chwech mag roho nyalo konyo kata hinyo ng’ato. Kuom adier, thoth jo Melanesia ok oluoro roho mago miwacho ni nyalo konyo, kar mano ginyiso ni giherogi.

Dhano nyiso ni gin gi yie kuom gik ma chwech mag roho timo, e yore mopogore opogre. Kuom ranyisi, kane James pod tin, mon manie gweng’gi ne joringo ka rwako nyithindgi e udi sa asaya ma ne giwinjo ywak mar winyo miluongo ni korokoro. Ne gitimo kamano nikech ang’o? En nikech ne giparo ni ywak mar winyono ne nyiso ni nitie ng’at machiegni hinyore.

Nitie jogweng’ moko ma ne keto kidi moro marachar e wi dho utegi. James bende ne timo kamano, ka en gi yie ni kidino ne dhi rite kik jochiende hinye. To kane James ni kar tich, ne ohinyo choko ng’injo mag chiembe duto modong’ bang’ chamo lanj, mi oket gigo e bag mondo wang’ owitgi bang’e. Luoro maduong’ ma ne en-go ne en ni mit jandagla moro ne nyalo yudo ng’injogo, mi oti kodgi e timone gima miyo obedo matuwo.

Kata ka timbe machalo kaka magi ok hiny timore e alworau, nyalo bedo ni mana kaka James, iseyudo ka iluwo tim anyuolau mondo omi iyud ritruok kik jochiende hinyi. Inyalo paro ni makruok gi timbe makamago en gima dwarore ahinya mondo kik ihinyri.

Ka in gi yie ni Muma en Wach Nyasaye, onge kiawa ni diher ng’eyo dwoko mochiwo e wi penjo maluwogi: (1) Jochiende nyalo hinyi nade? (2) Be kuom adier luwo timbe moko mag anyuola nyalo miyo ibed e bwo teko jochiende? (3) Ere kaka inyalo yudo ritruok madier e geng’o jochiende, mi idag e ngima maber?

Kaka Jochiende Kelo Hinyruok

Muma lero ni, jochiende ok gin roho mag jomotho. Wach Nyasaye wacho kama: “Jo mangima ging’eyo ni gibiro tho: to jo motho ok ging’eyo gi moro.” (Eklesiastes 9:5) Kuom adier, jochiende gin malaike ma ne ong’anjo mi oriwore gi Satan e temo wuondo dhano.—Fweny 12:9.

Ndiko nyiso maler ni onego waritre mondo kik jochiende kelnwa hinyruok. Jaote Paulo nondiko ne Jokristo man Efeso kama: “Wasikwa mwakedogo ok gin ringruok gi remo, to wakedo . . . kod lang chuny maricho ma ok mag pinyni.” Jaote Petro nowuoyo konyiso ni Satan Jachien, ma en jaloch mar jochiende duto, en kaka “sibuor ma goyo asumbi, kodwaro ng’a ma dongam.”—Jo Efeso 6:⁠12; 1 Petro 5:8.

Yo maduong’ ma Satan kelo godo hinyruok en kuom wuondo ji, kokelo negi tembe mamiyo gitimo gik ma Nyasaye osin godo. Muma wacho ni, Satan “owuon timore ka malaika mar ler.” (2 Jo Korintho 11:14) Owuondore ni onyalo rito ng’ato, to kuom adier odwaro hinye. Satan geng’o pach ji mondo kik ging’e ni en ng’ano gadier, kendo kik ging’e adiera e wi Nyasaye. (2 Jo Korintho 4:4) Gima duong’ mamiyo owuondo ji en ang’o?

Satan gombo ahinya ni mondo olame, kendo odwaro ni ji olame kata bed ni jogo ong’eyo kata ok ging’eyo. Ka Yesu Wuod Nyasaye wuon ne nie piny, Satan ne dwaro ni mondo ‘opodh piny olame.’ Yesu ne odwoke niya: “Aye, Satan; nikech nondiki niya, ‘Ruoth Nyasachi ema nilam, kendo en kende ema nitine.’ ” (Mathayo 4:⁠9, 10) Yesu notamore timo gimoro amora ma ne nyalo nyiso ni olamo Satan.

Jehova ema nigi teko mang’eny moloyo duto, kendo ok obi weyo hinyruok moro amora mosiko mondo obi kuom jogo moluore. (Zaburi 83:18; Jo Rumi 16:20) To mondo omi wamor Jehova Nyasaye kaka Yesu notimo, onego wakwed tim moro amora manyalo nyiso ni walamo Satan kata jochiendene. Mano dwaro ni wang’e yore koda timbe mag anyuola manyalo bedo ni miyo jochiende duong’, kata lamogi. Ere kaka inyalo timo kamano?

Ng’e Timbe Anyuola Maok Mor Nyasaye

Jehova Nyasaye nochiwo siem ne Jo-Israel joge machon, ka okwerogi kuom wach luwo timbe moko mag ogendini ma ne odak machiegni kodgi. Nowacho kama: “Kik yud ng’ato moro e kindu . . . kata jakor, kata jambofwa, kata jadil, kata jandagla, kata ajuok nyakolondo.” Kuom wach joma ne luwo timbe kaka mago, Muma wacho kama: “Ng’ato manade matimo magi obedo ng’a mikwedo e wang’ Jehova.”—Rapar mar Chik 18:⁠10-​12.

Kuom mano, sama inono timbe monya e alworau, penjri ane penjo maluwogi: Be timno en tim majiwo ng’ato mondo oyie kuom bilo? Be en tim mamiyo ji keto geno ni gik maok ngima nigi teko mar ritogi? Be en tim motudore gi juok? Be en tim mabiro nyiso ni ng’ato oyie bedo e bwo teko jochiende, kar bedo e bwo teko Jehova koda jal ma nooro, Yesu?—Jo Rumi 14:11; Jo Filipi 2:⁠9, 10.

Dwarore ahinya ni mondo ikwed kendo itamri tim moro amora majiwo gik makamago. Nikech ang’o? Roho mar Nyasaye notelo ne jaote Paulo e ndiko kama: “Ok unyal chiemo e mesa mar Ruoth, kendo e mesa mar jochiende.” Nochiwo siem kowacho ni, jogo matemo moro Nyasaye kaachiel gi jochiende, miyo Jehova “timo nyiego.” (1 Jo Korintho 10:⁠20-​22) Jehova Nyasaye dwaro ni mondo en kende ema olame, kendo en ema owinjore yudo lamowa.—Wuok 20:⁠4, 5.

Non ane penjoni bende: Be tim moro mar anyuolano en tim majiwo paro mar ni ng’ato nyalo timo atima gimoro kowacho ni ok en dwaro mare? Kuom ranyisi, terruok koda tim nindruok ka ng’ato podi ok odonjo e kend gin gik ma ogendini mang’eny kwedo, kendo Muma bende kwero. (1 Jo Korintho 6:⁠9, 10) Kata kamano, kuonde moko e pinje mag Pacific, yot winjo ka ji yie gi nyako mawacho ni ne ochune nindruok gi ng’ato nikech ne otimne tim “keto oboke.”a

Kata kamano, Muma puonjo ni wan gi ting’ kuom gik ma wayiero timo. (Jo Rumi 14:12; Jo Galatia 6:7) Kuom ranyisi, Hawa, dhako mokwongo, noneno ni Satan ema ne owuonde mi oketho chik Nyasaye kowacho niya: “Thuol e ma nowuonda, mi nachamo.” Kata kamano, Jehova noketo bura kuom Hawa, konyiso ni Hawa notimo richo. (Chakruok 3:⁠13, 16, 19) Wan bende Jehova bedo gi wach kodwa kaluwore gi timbewa.—Jo Hibrania 4:⁠13.

Ang’o Manyaka Itim?

Kidwaro moro Nyasaye kendo dak kiluwo puonj koda chike manie Muma, dwarore ni itim duto minyalo mondo igeng’ kik ibed e bwo teko jochiende. Jogo ma chunygi tir ma nodak e Efeso machon noketonwa ranyisi maber kuom wachni. Mondo omi giwe bedo e bwo teko jochiende, ne gichoko bugegi duto ma ne gitiyogo e timbe juok, ‘mi giwang’ogi e nyim ji duto.’—Tich Joote 19:19.

Kane pok giwang’o bugego, jogo “nobiro ka gihulo kendo nyiso timbegi.” (Tich Joote 19:18) To nikech puonj ma Paulo nochiwo e wi Kristo nomulo chunygi ahinya, ne gineno ni nyaka giketh buge ma ne gitiyogo e timbe juogi. Bende ne giloko parogi kuom timbe ma ne ji luwo e kit ogandagi.

Kuom adier, weyo timbe anyuola ok en gima yot. James, ma ne owuo kuome motelo, noneno kamano. Nochako puonjore Muma gi Joneno mag Jehova, kendo ne omor gi weche ma nopuonjore. Kata kamano, pod ne odhi nyime gi tim rarafono. Bang’ nono paro manie chunye ma iye kuom timbegi, ne ofwenyo ni kata obedo ni ne oyie gi singo mag Jehova kuom kinde mabiro, podi noparo ni ne dwarore odhi nyime gi timbe anyuola mondo omi oyud ritruok kuom gik manyalo hinye.

Ang’o ma nokonyo James loko pache? Owacho kama: “Nawuoyo gi Jehova e lamo kakwaye mondo orita kendo okonya keto genona kuome. Gie kindeno bende, ne aweyo luwo timbe mag anyuola.” Be nitie hinyruok moro mosebiro kuome? James wacho ni: “Ooyo. Gima osetimore en ni asepuonjora keto geno kuom Jehova. Aseneno kaka Jehova nyalo bedo osiep ng’ato machiegni ahinya.” Ber ng’eyo ni kuom higini abiriyo mosekalo, James osebedo ka tiyo gi thuolone duto e tij Nyasaye, ka okonyo jomoko ng’eyo gigo ma Muma puonjo.

Donge ber kiluwo ranyisi mar James? Non ane timbe mag anyuolau, kendo iti gi ‘paro’ e ng’eyo kabe gin timbe mawinjore gi “gino ma Nyasaye dwaro.” (Jo Rumi 12:⁠1, 2) Kae to ibed gi chir mar kwedo gik motudore gi timbe juok. Ka itimo kamano, inyalo bedo gadier ni Jehova biro ‘rwaki,’ kendo riti. (2 Jo Korintho 6:⁠16-​18) Mana kaka James, ibiro neno adiera ma Muma singo niya: ‘Nying’ Jehova en ot matek moting’ore malo. Ng’at makare ringoe, mi okuwo.’—Ngeche 18:10.

[Weche moler piny]

[Picha manie ite mar 30]

“Korokoro”

[En mar]

Courtesy of Dr. Bakshi Jehangir

[Picha manie ite mar 30]

Nyako choko ng’injo mag chiemo modong’ mondo kik ng’ato ti kodgi e tim juok